ZATERDAG 2 2 DECEMBER 1956
oJ
De stalling en melkwinning
De Zweedse boerderijen worden gekenmerkt
door alleenstaande woning en op het erf verspreide
bedrijfsgebouwen voor de veestapel (melkvee en
jongvee apart) en de akkerbouwprodukten. Het ge
heel maakt wel een imposante, maar niet altijd even
verzorgde indruk. (In tegenstel
ling tot Denemarken b.v., waar
het geheel meer verzorgd is.)
Twee typen van stalbouw zijn
veel voorkomend: de grupstal en
de gesloten loopstal. De laatste
dus ook voor melkvee. In feite
speelt de stal een grotere rol in
de veehouderij dan in ons land,
omdat de melkkoeien het gehele
jaar door op stal worden gemol
ken. Deze werkwijze is thans ge
heel ingesteld op het machinaal
melken.
De grupstal is, voor zover wij
op een aantal bedrijven konden
zien, ruim van opzet en doelma
tig van inrichting met voldoende
licht en ventilatie door onderdor-
pelventilatie en luchtkokers. Af
hankelijk van het aantal melk
koeien, is de stal 4_ of meer-rijlg,
waarbij de diex-en met de koppen
naar elkaar toe staan.
Speciaal aan de voederbewaar
plaatsen en de brede voer- en
mestgangen is aandacht besteed.
De mestgrup is ondiep. Op het
proefbedrijf gebeurt de mestafvoer mechanisch met
een een kettingtransporteur in de grup. De gier
wordt via buisleidingen naar aparte gierkelders ge
leid. De hangketting is als bevestigingssysteem al
gemeen.
In de loopstallen zijn de voederbakken langs één
der wanden aangebracht; op één van de bezochte
bedrijven was de voedergelegenheid zodanig aan
gebracht, dat de koeien er omheen kunnen staan
bij de voedering. Bij gebruik van de open loopstal
worden de dieren meestal als kalf onthoord.
Het melken
Op meer dan 80 van de Zweedse bedrijven
wordt machinaal gemolken. Het melken met de ma
chine is erop ingesteld om met een minimum aan
personeel een zo groot mogelijk aantal koeien te
melken. Op bedrijven met 70 tot 120 koeien wordt
met hoogstens 2 melkers gewerkt.
Op de meeste bedrijven wordt nog met apparaten
gemolken, 3 a 4 apparaten per persoon is regel. Dit
betekent dat mindor aandacht aan voor- en na
behandeling van de uier kan worden besteed dan
in ons land. Namelken met de hand komt praktisch
niet voor. Op enkele bezochte bedrijven werd de
uier vuig voorbehandeld (gereinigd) met een natte
doek, waar-bij een chlooramine oplossing wordt ge
bruikt. Het namelken gebeurde met de machine,
waarbij enige massage van de uier met de hand
piaats vond. Het zal nogal eens gebeuren bij deze
werkmethode, waarbij de melker sterk is belast, dat
de machine te lang op de uier inwerkt. Hetgeen
overigens ook geconstateerd werd. Beschadiging van
het uierweefsel en uierziekte kan hiervan het gevolg
zijn. Met het in Nederland aanbevolen „één man
één apparaat-systeem", waarbij sterk gestreefd
wordt naar opvoering van de melksnelheid, en met
de hand wordt nagemolken, kunnen we ons veiliger
voelen.
Het is misschien wel een vraag in hoeverre een
mogelijk tekort aan melkers in de toekomst op de
grotere melkveehouderijen in ons land zal dwingen
tot het Zweedse (en Amerikaanse) „meer-apparaten-
systeem", waarbij de machine alles doet. Op het
kleinere bedrijf zal echter een kans op vroegtijdige
uitstoot als gevolg van uierontstekingen de economie
van het bedrijf eerder in gevaar brengen.
Op een toenemend aantal bedrijven in Zweden
wordt het melken met apparaten (emmers) vervan
gen door het melken in het gesloten melkleiding-
systeem in de stal (releaser-systeem), waarbij de
melk via tepelhouders en slang door gesloten lei-,
dingen in een melktank wordt gemolken.
Het melken zelf vindt op veel bedrijven met een
gesloten loopstal plaats in een hierop aansluitende
doorloopmelkstal. Op een 2-tal boerderijen konden
we deze in bedrijf zien. Deze melkstallen boden
plaats aan 6, resp. 8 koeien; 3 resp. 4 dieren kunnen
achter elkaar aan beide zijden van een lager gelegen
middengang in hun afdeling worden toegelaten. De
melker bedient 3 of 4 appax-aten, de uiers van de
koeien zijn op borsthoogte, zodat de melker zijn
opeenvolgende werkzaamheden staande kan ver
richten. De koeien krijgen in de melkstal hun portie
krachtvoer (tevens lokmiddel) toegediend. De dieren
gaan klaar staan om op hun beurt gemolken te
worden.
Op één van de bovengenoemde bedrijven had
een vaste melker de gehele zorg voor 60 melkkoeien.
Zijn basisloon bedroeg 10,500 Zw. Kronen (a 72,5 ct),
waarbij dan nog een melkproduktietoeslag kwam
van ongeveer 3000 Kronen. Zijn werktijden bedroe
gen 's winters ongeveer 9 uur per dag en 's zomers
6 uur. Om vergissingen in de krachtvoergiften
(per koe al naar de melkgift) in de melkstal te
voorkomen, was aan de hals van elk dier een hou
ten blokje bevestigd, waarop deze in kg waren
vermeld.
besmetting van de melk met bacteriën, vooral via
de apparatuur. Aan de reiniging van de apparaten
en vooral de gesloten melkleiding (die plaats vindt
door doorzuigen met desinfecterende vloeistoffen)
moet veel zorg worden besteed. Op verschillende
bedrijven is de reinheid niet optimaal.
Opvallend is echter dat aan de koeling van de
Boerderij in Midden Zweden
De behandeling van de melk op de boerdery
De stei'k gemechaniseerde melkwinning met wei
nig personeel brengt bijzondere gevaren mee voor
melk veel meer aandacht wordt besteed dan op de
bedrijven in ons land. Een factor van betekenis is
hierbij dat de grotere bedrijven in Zweden zich de
inrichting van een vrij kostbare koelapparatuur
beter kunnen veroorloven. Verschillende doeltref
fende koelsystemen worden toegepast in de bij elke
stal aanwezige koel- en bewaarlokalen voor melk
en melkgereedschap. Op eenvoudige wijze zagen we
dit b.v. toegepast door gedeeltelijk in de grond ge
bouwde koelbakken met doorstroming van Norton-
water, waarvan de randen laag zijn om het inzetten
en uitnemen van de bussen te vergemakkelijken.
Het gros der bedrijven gebruikt echter een
kunstmatige koeling met ammoniak of chloorethyl,
waarbij de melk onmiddellijk na de winning via de
koeler (soms een open koeler) tot omstreeks 6° C
wordt afgekoeld en in een tank geleid. Op deze
wijze wordt een stijging van het kiemgetal van de
melk praktisch geheel afgeremd.
Het transport van de melk naar de fabriek vindt
van verschillende bedrijven niet plaats in melk
bussen, maar in melktransporttanks. Een dubbel
wandige roestvrij stalen tank is in het melklokaal
op.de boerderij geplaatst en aangesloten op de koel
machine en waarin de pas gewonnen melk on
middellijk tot ongeveer 6° C is gekoeld. De melk
wordt overgepompt in tankauto's van de fabriek
en diep gekoeld vervoerd. ,1
De melkverwerking
De melkverwerking in de fabriek gebeurt hoofd
zakelijk op coöperatieve basis. De afzet van de
melk- en zuivelprodukten naar de binnenlandse be
volkingscentra en voor de export is goed georgani
seerd. De produktie richt zich op consumptiemelk
(en melkprodukten), boter en kaas. De consumptie-
melk wordt op 3 gestandaardiseerd.
Een eenvoudige, maar goed ingerichte coöpera
tieve fabriek in Midden-Zweden werd bezocht, waar
jaarlijks 12 a 13 miljoen kg melk van 700 veehouders
(waaronder vele kleine 60 met minder dan
20 melkkoeien in dit bosrijke gebied) over af
standen van 40 mijlen werd aangevoerd. Sedert 2
jaren is de veestapel t.b.c.-vrij. Het gemiddeld vet
gehalte aan de fabriek is 3,70 De jaarproduktie
van dit bedrijf bestond ongeveer uit:
300.000 kg boter (pakjes van Vi kg) eisen
maximaal 16% vocht en 1 zout, minimaal'82%
vet.
200.000 kg kaas, hoofdzakelijk 45+, ook nog
30
2,5 miljoen kg consumptiemelk (3 vet), warvan
40 los werd verkocht en. 60 in flessen van 0,3,
0,5 en 1 liter inhoud.
De aangevoerde melk wordt uitbetaald naar vet
gehalte en hygiënische kwaliteit. De laatste wordt
alleen gebaseerd op de reductaseproef. Deze beide
bepalingen vinden wekelijks plaats. Op grond van
de reductasecijfers wordt de melk in 3 klassen in
gedeeld. Het prijsverschil tussen eerste en derde
klasse melk bedraagt 6 öre, hetgeen op een gemid
delde melkprijs voor de veehouder van 40 öre een
vrij hoog percentage betekent. Overigens is de
melkprijs in Zweden wel wat eenvoudiger en ook op
andere grondslagen samengesteld dan hier te lande.
De „grondprijs" ligt in verhouding tot de „vetprijs"
zeer hoog. Zo brengt b.v. melk met 3,50 vet een
prijs op van 37 öre, terwijl voor elke 0,1 vet daar
boven 0,7 öre meer wordt ontvangen.
Aan de consumptiemelk worden geen eisen met
betrekking tot het aantal bacteriën gesteld; deze
melk moet coli-vrij en phosphatase negatief zijn.
Tenslotte wil ik erop wijzen, dat de drink-melk
in Zweden met zorg en „op temperatuur", d.w.z.
koud, wordt geserveerd, de smaak is uitstekend.
De consumentenprijs bedraagt voor de losse melk
55 öre, voor de flessenmelk 61 öre, een (ponds)-
pakje boter kost 3,70 Zw. Kr. Deze prijzen zijn
praktisch uniform in geheel Zweden („advies"-
prijzen van de regering).
Wat de melkveehouderij in het algemeen betreft,
hebben wij de indruk, dat deze in Zweden gezien
de hoge lonen bij de geldende prijzen niet buiten
gewoon rendabel is. Er wordt echter sterk ge
rationaliseerd, zowel op de veehoudersbedrijven als
in de zuivelindustrie, die ook gesteund wordt door
een sterke centralisatie in de afzet. Op het melk-
veehoudersbedrijf gaat deze rationalisatie beslist
samen met een doelbewuste kwaliteitsverbetering
(produktieteelt) van de veestapel. Intensivering van
de bedrijfsvoering (zoals voeder- en melkwinning)
wordt echter sterk afgeremd door een tekort aan
arbeidskrachten en (in mindere mate) door de hoge
lonen in de landbouw. De uurlonen zijn echter van
2,53 Zw. Kr. nog lang niet op het peil van die in
de industrie en de bouwvakken. De rationalisatie
beweegt zich sterk in de richting van een zo vol
ledig mogelijke mechanisatie, hetgeen in het bij
zonder in de veehouderijsector ook de intensivering
van de individuele produktie per koe remt. Men
tracht echter een achteruitgang in de hygiënische
kwaliteit van de melk zoveel mogelijk te vermijden
door bepaalde maatregelen, zoals extra zorg aan de
koeling en het transport.
De R.V. en Z.C.,
Ir. W. L. HARMSEN.
Boekhoud-
bureau f Jffj
ZIERIKZEE: Donderdag 27 december in Hotel
„Huis van Nassau".
MIDDELBURG: Donderdag 27 december in Café
„De Eendracht".
ST. PHILIPSLAN1DZaterdag 29 december in
Hotel „De Druiventros".
THOLEN: Zaterdag 29 december in Hotel „Hot
van Holland".
ZEEUWS VOORLICHTINGSINSTITUUT
OP VERZEKERINGSGEBIED (Z.V.V.)
GOES: Iedere dinsdag op het Landbouwhuis.
Laat uw polissen op het gebied van de kapitaal-,
pensioen-, lijfrente-, studie- en uitzetverzekering
controleren en vraagt bemiddeling bij het afsluiten
van nieuwe posten.
ZEEUWS VOORLICHTINGSINSTITUUT
VOOR DE BRANDVERZEKERING. (Z.V.B.)
OOSTBURG: Iedere woensdag op de beurs.
GOES: Iedere dinsdag op het Landbouwhuis.
Laat uw brandpolissen controleren en vraagt
bemiddeling bij het afsluiten van nieuwe posten.
LANDBOUW RISICO
GOES: Iedere dinsdag op het Landbouwhuis.
Komt hier met Uw vragen aangaande de W. A.
verzekering bedrijf en particulier en vrijwillige on
gevallen- en ziekteverzekering.
ADVIESBUREAU VOOR OORLOGS- EN
RA3IPSCHADE VAN HET LANDBOUWSCHAP
GOES: Dinsdag 8 januari van 1416.30 uur, Grote
Markt 28a.
ZIERIKZEE: Donderdag 10 januari van 1113
uur in Café „Huis van Nassau".
ZIERIKZEE: Donderdag 17 januari van 1113 uur
in Café „Huis van Nassau".
ZIERIKZEE: Donderdag 31 j<«n>"»-: 11 13 uur
in Cafe „Huis va,i Na sai
