Welk KRACHTVOER zal ik kopen
(M i
IN KO
voor mijn koeien en ander rundvee
m
Veelheid van aanbiedingen maakt keuze moeilijk.
$h£ek mat de s£euA.
st/vooi p
V s- f
qeeH^estcu/
(peen yeteu/i/
ZEEUWS LANDBOUWBLAD
Elke rundveehouder staat nu weer voor de
vraag: „Welk krachtvoer zal ik kopen Er is een
enorme keuze. U kunt nemen enkelvoudige voe
ders, zoals granen, peulvruchten, koek-, schilfers-
en schrootsoorten. Daarnaast zijn er de meng
voeders aangeboden in de vorm van koekjes, brok
jes of biks, meel en soms korrels. Al deze vormen
zijn verkrijgbaar in eiwitgehalten, uiteenlopende
van ca. 1535 °/o. Daarnaast zijn er nog speciale
mengsels, zoals produktiekoek, weidekoek, anti-
kopziektekoek, koperkoek, mestkoek, kalverbrok-
jes en -meel, stierenmeel, enz.
Is deze veelheid nodig
Het is toe te juichen, dat de handel in vee
voeder zich beijvert een goed produkt tegen een
concurrerende prijs aan te bieden. De verschei
denheid is groot, omdat de behoefte bestaat aan
verschillende voeders. Anderzijds houdt dit het
gevaar in, dat op zichzelf goede mengvoeders niet
doelmatig worden aangewend.
Laten we de verschillende mogelijkheden die
u ten dienste staan eens nader bekijken.
Enkelvoudig- of mengvoer
Hierop is het antwoord kort: mengvoer ver
dient de voorkeur. Wel kunnen zelf gewonnen
granen, soms ook paardebonen en piksel van peul
vruchten een waardevolle en goedkope aanvulling
geven.
Goed mengvoeder is in het algemeen beter,
want:
het is deskundig samengesteld;
het zal geen onaangename eigenschappen ver
tonen voor wat betreft de smaak, de smaak
van de melk, vastheid van de mest, e.d.;
er komt een verscheidenheid van grondstoffen
in voor, waardoor het beter wordt t.a.v. het
eiwit, mineralen en sporenelementen;
er wordt een aanvullend mineralenmengsel aan
toegevoegd;
veelal bevat het extra vitamines;
het is goedkoop, omdat van grondstoffen die
laag in prijs zijn dikwijls een passend gebruik
wordt gemaakt, zonder dat de eigenschappen
van het mengsel ongunstig worden beïnvloed.
Deze lof geldt alleen voor goed mengvoeder.
Goede mengvoeders worden geleverd door coöpe
raties jen handelaren, die aan de samenstelling
grote zorg en onderzoek wijden en controle toe
passen.
Meel, brokjes of koek
Daar veevoeder uiteraard slechts in gemalen
toestand kan worden gemengd, is meel het goed
koopst. Brokjes, biks of korrels zijn slechts weinig
of niet duurder. Koek daarentegen eist extra be
werking en een duurdere verpakking. De koek
is gemakkelijk aan te wenden; dit gemak kost
1,5 a 2 ct. per kg krachtvoer. U moet zelf uit
maken of de extra uitgave voor koekjes in uw
geval verantwoord is.
Welk eiwitgehalte moet het voeder
bezitten
Dit hangt er van af. Alleen het opstellen van
een voederplan kan hierop een antwoord geven.
Helaas wordt dit nog te weinig gedaan. Soms
wordt ook te veel op de prijs van het krachtvoer
gelet.
De eerste eis aan krachtvoeder te stellen is,
dat het als aanvulling past; in de tweede plaats
komt dan de prijs. Bovendien, prijsvergelijking is
moeilijk. Hierbij speelt niet alleen het eiwitge
halte een rol
De veevoeders die meedoen aan de kernen voor
intensieve veevoedings voorlichting, krijgen in
dezen allen advies. Veelal blijkt dat er behoefte
is aan aanvullend krachtvoer met een hoog eiwit
gehalte. Ter bepaling van de gedachte wordt dan
wel genoemd 34 verteerbaar ruw eiwit, omdat
zodanige mengsels wel geleverd worden. Dit houdt
natuurlijk niet in dat het precies 34% moet zijn;
bedoeld wordt eiwitrijk mengvoeder met beslist
meer dan 30 vre. Hoewel wat hoger in prijs
per 100 kg, zal dit eiwitrijke mengvoeder door
gaans het goedkoopst komen, omdat er betrekke
lijk weinig van nodig is. Dit geldt niet voor elk
bedrijf. Er zijn ook gevallen waar krachtvoer met
20 a 25 vre beter op zijn plaats is. Uit een oog
punt van praktische voeding is het beter zich,
indien enigszins mogelijk, te beperken tot één soort
aangekocht krachtvoer. Dat sluit vergissingen bij
de voeding uit. Voedertechnisch is dat echter niet
altijd juist. Zo zal een beperkte hoeveelheid eiwit
rijk mengvoeder voor oudmelkse koeien, pinken
en kalfvaarzen meestal zeer doelmatig zijn, doch
voor de nieuwmelkse koeien, die meer krachtvoer
behoeven, niet. In die gevallen kunt u toch het
eiwitrijke voeder gebruiken tot ongeveer de helft
i twee-derde vna de krachtvoer-behoefte en de
rest aanvullen met graanmeel (haver, gerst of
maïs).
Bij de aankoop van krachtvoer dient u er op
te letten hoe het eiwitgehalte wordt opgegeven.
Wordt dit als re (dat is ruw eiwit) opgegeven, dan
is het vre-gehalte 35 eenheden lager Soms
wordt opgegeven berekend vre-gehalte; dit ge
halte kan in werkelijkheid wat mee- of ook wel
tegenvallen In weer andere gevallen geeft de
leverancier een gegarandeerd gehalte op. Aan dat
getal moet het voeder dus voldoen en zal in de
praktijk betekenen dat het werkelijke gehalte er
doorgaans iets boven ligt
Welke waarde heeft het vetgehalte
van het voeder
Krachtvoer bestaat ten dele uit produkten van
de olieslagerijen. Vetonttrekking aan de olie
houdende zaden vindt op drie verschillende ma
nieren plaats, nl. door persen, wringen en het zgn.
extraheren, dat is door middel van oplossen van
het vet. Bij persen en wringen blijft in de over
blijvende koek of schilfer 612 vet achter. Bij
extraheren daarentegen blijft slechts 13 vet
achter in het zgn. schroot. Dank zij het hogere
vetgehalte, is het koek- of schilfer-produkt door
gaans smakelijkei*. Het schroot is minder smake
lijk, schraal, maar rijker aan eiwit. Wil de meng-
voederbereider een eiwitrijk mengmeel samen
stellen, dan kan hij dat tegen concurrerende prijs
doen door meer schrootsoorten op te nemen, want
schroot is steeds belangrijk goedkoper dan koek
of schilfers. Voorts spelen de verschillende grond
stoffen een rol. Niet alle bij produkten hebben
dezelfde waarde. Hoog aan te slaan zijn bijv.
lijnkoek en -schilfers, zonnebloemnittenkoek van
ontdopt zaad, soyakoek, andere zoals koolzaadpro-
dukten, katoenzaadmeel e.d., hebben op grond van
hun smaak en/of andere eigenschappen een ge
ringere waarde. Produkten als grondnoten, sesam
e.d., staan hier tussen in. Een duur, betrekkelijk
laag in eiwit, maar bijzonder smakelijk produkt
met een gunstig vetgehalte, is bijv. de cocoskoek.
Gewenst is dat het mengmeel zeker ca. 4
vet bevat. Is dit gehalte lager, dan zal doorgaans
een minder smakelijk voeder verkregen worden.
Wanneer de samenstelling op de label vermeld is,
kan worden gecontroleerd uit welke grondstoffen
het meel of koekje bestaat. Soms wordt men daar
niet veel wijzer van. Staat bijv. vermeld 20
grondnoten s., dan kan dit betekenen grondnoten-
schilfers, maar ook grondnotenschroot. Bovendien
is de kwaliteit van de verschillende grondstoffen,
die uit alle oorden ter wereld komen, lang niet
gelijk. Sommige mengvoederbereiders vermelden
daarom de samenstelling liever niet, doch staan
op het standpunt, dat de kwaliteit van hun pro
dukt in de praktijk moet blijken. Voor dit stand
punt is wat te zeggen, maar waarom zouden zij
de samenstelling van een werkelijk goed produkt
niet bekend maken Daarmede kan men alleen
een gezonde toestand bevorderen.
De Zetmeelwaarde (ZW) van het
mengvoer
Afhankelijk van de grondstoffen en het vet
gehalte en de kwaliteit daarvan, zal de zetmeel
waarde. van het mengvoeder uiteenlopen. In de
praktijk komt dit neer op ca. 62,68.-. Het is
ook mogelijk voer met een hogere ZW samen te
stellen en dit wordt door een enkele fabriek ook
aangeboden. Jammer genoeg wordt dat, vermoe
delijk uit overwegingen van concurrentie in prijs,
meestal nagelaten. Hoe hoger de ZW wordt gega
randeerd, hoe beter in het algemeen het voeder
zal zijn. Dat zodanig voeder dan gewoonlijk iets
meer kost, is niet doorslaggevend.
Moet de samenstelling op de label
vermeld worden
Uit het voorgaande blijkt reeds, dat de ge
gevens op de labels aandachtige bestudering be
hoeven. Ons advies is: bekijk de labels goed en
vraag de leverancier zonodig opheldering. Op
goede, volledige en eerlijke voorlichting op de
label heeft de afnemer recht.
Gebruik dit recht dan ook door er aandacht
aan te schenken. Ter bestrijding van minder goede
praktijken heeft elke veehouder steeds het recht
van een aan te kopen partij voeder in het bijzijn
van de leverancier een monster te doen trekken
voor onderzoek aan het Rijkslandbouwproefsta
tion te Maastricht. De bonafide handel zal zodanig
onderzoek slechts toejuichen.
Gewone of Zeeuwse mineralenmengsel
in het mengvoeder
Bij ons in Zeeland bevat het basisrantsoen van
het vee vaak een overmaat aan kalk tegenover
fosfor. Dit kan worden gecorrigeerd door het bij -
voederen van de zgn. Zeeuwse mineralen, die bij
zonder fosforrijk zijn. Verschillende mengvoeder
bereiders, zowel coöperatieve verenigingen als par
ticuliere fabrieken en molenaars, zien de waarde
hiervan in en bieden mengvoeders aan waarin in
de plaats van de gewone mineralen de Zeeuwse
mineralen zijn opgenomen. Deze voeders worden
afzonderlijk gemaakt om uw belang te dienen,
maar omdat deze mineralen duurder zijn, kost dit
meel ca. f 0,80 per 100 kg meer dan het overeen
komstige mengsel met de gewone mineralen. Maak
gebruik van deze gelegenheid. De leverancier die
u op deze wijze terwille is, is uw vertrouwen
waardig
Het gebruik van dit mengvoer is vooral dan
wenselijk, wanneer in de rantsoenen van uw vee
klaver- of lucernehooi en peulvruchtenstro is op
genomen. In de gevallen dat ruim weidehooi be
schikbaar is, zijn de Zeeuwse mineralen niet nodig
en is dit duurdere krachtvoer dus overbodig.
Mengvoedercontrole
Vele mengvoeders worden verkocht onder een
controlemerk, afkomstig van een mengvoeder-
controlevereniging, ingesteld door de afnemers.
Voor de mengvoeders van coöperaties is dit het
C.L.O.-controlemerk. Van een aantal, overwegend
kleinere particuliere bedrijven, is dit het A.C.V.-
controlemerk.
Deze merken betekenen dat de samenstelling
deugdelijk is en geen minderwaardige grondstof
fen worden gebruikt, bovendien dat de mengvoe
ders deskundig zijn samengesteld, omdat genoem
de controle-verenigingen voorlichting en voor
schriften geven. Het gebruik van al deze voeders
kan zonder meer worden aanbevolen.
De mengvoeders, geleverd door de grote vee
voederfabrieken, vallen niet onder deze controle.
Deze bedrijven beschikken zelf over laboratoria,
onderzoekings-instituten en deskundig personeel.
Wanneer zij hun voeders onder garantie aanbieden,
zijn ook deze voeders zonder meer betrouwbaar.
Verschillende leden-molenaars, aangesloten bij
de vereniging „St. Victor", zijn aangesloten bij de
K.C.M. (Kwaliteits-controle op Mengvoeders), die
werkt volgens zgn. raamvoorschriften. De samen
stelling der voeders wordt op de labels vermeld.
De prijs van het krachtvoer
Uit het voorgaande is gebleken, dat al naar de
samenstelling, de gebruikte grondstoffen als koe
ken of schilfers t.o. schroot, door het gebruik van
gewone of Zeeuwse mineralen en door het gebruik
van een hoger percentage grondstoffen die laag
in de markt liggen, invloed wordt uitgeoefend op
de prijs van het mengvoeder. De kwaliteit van
het geleverde voeder en de concurrentie zijn oor
zaak, dat in wezen de prijzen weinig uiteenlopen.
Vergelijking van prijzen is niet eenvoudig. Extra
duur voer met hoog vetgehalte is doorgaans niet
nodig. Met bijzonder goedkoop voeder, vooral wan
neer dit voeder niet onder een controlemerk ver
kocht wordt, dient U voorzichtig te zijn. Onze
conclusie is: de bonafide veevoederhandel beijvert
zich een goed produkt tegen redelijke prijs op uw
bedrijf te brengen, maar u dient terdege na te
gaan wat u nodig hebt
Veevoederbureau voor Zeeland,
C. DEN ENGELSEN.
i is
(Advertentie.).
