Tuinbouwlantaarn
Technische voorlichting
op de werktuigendag te Liempde.
295
ONDER
Objecten
ZATERDAG 12 MEI 1956
de
Voorkomen van rot in aar<1 heien.
Hoe kan het rot in aardbeien worden voorkómen?
Zoals we vorige week reeds schreven doen we deze
week hierover nadere mededelingen naar aanlei
ding van een rapport van het rijkstuinbouwconsu-
lentschap te Goes.
Hierin wordt gezegd, dat over het algemeen het
vorig jaar betrekkelijk weinig schade veroorzaakt
werd door vruchtrot bij aardbeien. De botrytiszwam
had zijn weertje (gelukkig) niet. Bij vochtig, warm
weer is deze het meest actief.
Vooral vocht ontbrak gedurende de ontwikkeling
der vruchten.
Bij de vroege rassen was zelfs zeer sporadisch
een rotte vrucht te vinden. De TMTD-bespuitingen
werden, achteraf bekeken, onnodig uitgevoerd.
Geen teler die daar echter over mopperde. De spuit-
kosten werden als een verzekeringspremie be
schouwd en het niet optreden van rot als een mee
valler.
Bij de middentijds rijpende rassen als Madame
Moutot en Climax lag de zaak iets anders. De eer
ste weken na het begin van de bloei vond men ook
hier geen rot, maar een korte natte periode
begin juli was plaatselijk toch weer de oorzaak van
het optreden van de beruchte zwam.
Bespuitingen tegen vruchtrot blijven dan ook
nodig. Het risico is anders veel te groot. Elk jaar
is gevaar aanwezig. De schimmel ligt als het ware
steeds op de loer. Zodra de weersomstandigheden
gunstig zijn slaat hij onverbiddelijk toe. Tenzij hem
het leven door TMTD of Captan onmogelijk wordt
gemaakt.
Het tijdstip.
Welke bespuitingen zijn het belangrijkst? In
proeven welke twee jaar geleden werden genomen,
leek het of de periode rondom de bloei verreweg
het belangrijkste was. Latere bespuitingen, vanaf
twee a drie weken na de bloei, leken welhaast
waardeloos.
Het is echter foutief te veel op de resultaten van
een jaar af te gaan. Dat bleek eens te meer in heb
daarop volgende seizoen. In 1955 werden namelijk
uitkomsten verkregen die juist het tegenoverge
stelde te zien gaven. Niet de vroegste, maar de
laatste bespuitingen, vlak voor de pluk uitgevoerd,
waren doorslaggevend. Dit blijkt duidelijk uit een
tijdstippenproef, genomen door de heer L. C. Oele
te Kapelle, assistent van de rijkstuinbouwvoor-
lichtingsdienst te Goes, op het ras Madame Moutot.
Een perceel ter grootte van 42 are, werd in tien
gelijke vakken verdeeld; elk vak kreeg een ver
schillende behandeling. Als middel werd TMTD
(Tripomol 80) gebruikt; dit werd in een percen
tage van 4 op de planten gebracht met een rug-
nevelspuit.
Geneveld werd op de volgende data: 4, 12, 20 en
27 mei, 3 en 9 juni. Slechts één veldje werd op al
deze data behandeld; de andere veldjes kregen een
tot vijf behandelingen minder, terwijl één veldje
voor controle geheel onbespoten bleef. Rot trad al
leen in belangrijke mate op in de week van 4 tot
9 juli. Toen was het echter ook zeer de moeite
waard. Je kon de rotte vruchten met handen vol
oprapen en moest zoeken naar een gezonde aardbei
in het contröleveldje. Het perceel was te groot
om alles te controleren. Daarom werd volstaan met
steekproeven op kleinere gedeelten die goed ver
gelijkbaar waren en uiteraard van een zelfde for
maat. Desondanks werden indrukwekkende cijfers
verkregen.
Tellingen op grotere oppervlakten waren beslist
onnodig, zoals de tabel laat zien:
Aantal rotte
vruchten
2325
402
385
356
240
27
31
33
56
194
1. onbehandeld
2. alleen eerste behandeling
3. alleen eerste twee behandelingen
4 alleen eerste drie behandelingen
5. alleen eerste vier behandelingen
6. alle zes behandelingen
7. alleen laatste vijf behandelingen
8. alleen Jaatste vier behandelingen
9. alleen laatste drie behandelingen
10. alleen voorlaatste behandeling
De cijfers spreken voor zichzelf. Speciaal de laat
ste drie behandelingen, uitgevoerd tamelijk kort
voor het begin van de pluk (27 mei, 3 en 9 juni)
hebben in deze proef het vruchtrot doeltreffend
onderdrukt.
Mogen we daaruit afleiden dat we nu in het ver
volg vooral waarde moeten hechten aan de late be-
spuitingen? In geen geval. Dit 'zal van jaar tot jaar
verschillen. Vorig seizoen waren pas vrij laat de
omstandigheden gunstig voor de botrytiszwam. het
jaar daarvoor daarentegen veel vroeger. Wie durft
te voorspellen hoe het straks in het seizoen zal
zijn? Dat is onmogelijk-te zeggen zonder koffiedik
te raadplegen. Bovendien hebben we daarin geen
vertrouwen. Misschien zal.het dit jaar reeds vroe
ger botrytisweer zijn, misschien pas tegen of tij
dens de pluk, misschien helemaal niet. Het is net
als bij schurft en meeldauw op vruchtbomen, dat
weet je pas later. Daarom is het bekende advies,
zoals dat vorig jaar werd gegeven nog steeds juist:
Begin met bespuitingen tegen vruchtrot in aard
beien kort vóór de bloei en ga hiermee door tot de
eerste vruchten rijpen.
Volledigheidshalve nog even een paar cijfers om
te demonstreren hoeveel nadeel door rot veroor
zaakt werd op het betreffende perceel. Het onbe
handelde veldje lag naast het veldje dat zesmaal
werd behandeld; opbrengst van het ene 420 kg, van
het andere 296 kg, beide van 4 are. Dus onbehan
deld 74 kg per are; zesmaal bespoten 130 kg per
are. Voor zo'n verschil werden de spuitkosten wel
tienvoudig vergoed.
Mesulfan of TMTD
In een andere eveneens door de heer Oele geno-
men proef werd het nieuwe middel Mesulfan ver
geleken met TMTD AApirol-80).
Het was al vrij laat toen de Mesulfan werd ont
vangen. In de praktijk waren toen de eerste be
spuitingen tegen botrytis al uitgevoerd. Vandaar
dat nog slechts vier behandelingen werden toege
past, namelijk op 26 mei, 2, 8 en 10 juni. Achteraf
was het niet erg dat niet eerder kon worden be
gonnen. want zoals de voorgaande proef uitwees
waren juist de laatste bespuitingen het belang
rijkst. De objecten kwamen voor in drievoud. De
middelen werden op de aardbeien gebracht door
middel van een rugspuit met neveldoppen. Peroen
tages: 4 TMTD en 5 Mesulfan. Twee rassen
waren in de proef betrokken: Climax en Madame
Moutot. Aanvankelijk kwam geen rot voor. Toen
de pluk halverwege was gevorderd werd de botry
tiszwam na een paar natte dagen weer aktief,
waardoor tellingen op 5 en 11 juli grote verschil
len te zien gaven.
Madame Moutot
TMTD (AApirol
Mesulfan
Onbehandeld
Climax
TMTD (AApirol)
Mesulfan
Onbehandeld
Onbehandeld
Captan spuiten
TMTD spuiten
Captan nevelen
TMTD nevelen
Captan stuiven
TMTD stuiven
21 rotte vruchten
32 rotte vruchten
187 rotte vruchten
37 rotte vruchten
125 rotte vruchten
1517 rotte vruchten
In het bijzonder bij de Climax zijn de cijfers
wel zeer sprekend. De uitkomsten zijn overigens
duidelijk: Met TMTD wordt het percentage rotte
vruchten zover gedrukt dat niet meer van schade
kan worden gesproken. Ook Mesulfan een mid
del dat in samenstelling en werking overeenkomt
met Captan kan worden gebruikt ter voorko
ming van botrytis, doch het effect is minder dan
van TMTD.
Spuiten of nevelen?
Met welke apparatuur kunnen de middelen het
beste op de aardbeien worden gebracht? Om het
antwoord op deze vraag te weten te komen, werd
een proef genomen met spuiten, nevelen en stuiven
van Captan en TMTD door de heer D. de Pundert,
eveneens assistent van de rijkstuinbouwvoorlich
tingsdienst te Goes. Hiervoor werd een perceeltje
Madame Moutot gekozen te Ovezande. De diverse
objecten kwamen in drievoud voor.
Als middelen werden gebezigd: TMTD (Liro-
TMTD en AApirol-stuifen 'Captan (orthocide50
en orthocide-10 stuif).
De behandeling vond plaats op 4,10, 20 en 28 mei,
3, 10 en 20 juni. Evenals bij de andere proeven was
de botrytis-aantasting pas vanaf 4 juli van bete
kenis.
De volgende gegevens werden verkregen:
Objecten Aantal rotte Gewicht in
vruchten gram
686 33.700
173 45.600
121 43.150
115 44.700
59 38.800
91 42.300
34 39.650
Opvallend was. dat de kilo-opbrengst van de met
Captan behandelde veldjes iets hoger lag dan de
TMTD veldjes. Het gemiddelde bedroeg, zoals de
omrekening van de cijfers leert: 44.200 gram van
Captan tegenover 40.530 gram van TMTD cn 33.700
gram van onbehandeld. Het jaar tevoren was een
zelfde tendens aanwezig. Toch achten we ook thans
de verschillen nog niet betrouwbaar aldus het
RTC te Goes omdat de stand van het gewas te
onregelmatig was. Wel zijn er ontegenzeggelijk
aanwijzingen in de richting van een meeropbrengst
met Captan, doch verdere proeven lijken ons ge
wenst om op dit punt opheldering te krijgen. Op
vallend goed zijn de resultaten met stuiven. Wel-
licht is dit mede te danken aan de geringe regen
val, In een nat seizoen valt de situatie wellicht niet
zo uitgesproken gunstig uit. Niettemin is stuiven
zeker een goed bruikbare methode van behandeling,
dat wijzen ook de buitenlandse ervaringen uit.
Verdèr valt af te leiden dat nevelen even goed,
mogelijk zelfs iets betere uitkomsten geeft dan
spuiten. Dat is begrijpelijk. Op een laag gewas als
de aardbei komt de nevelwolk vlugger op de moei
lijk bereikbare plaatsen dan de grovere spuitdrup-
pels. Naarmate zorgvuldiger wordt gespoten zal
het verschil geringer zijn.
Wij hebben deze week het rapport van het rijks-
tuinbouwconsulentschap te Goes over deze zaak,
naar voren gebracht. Wij meenden hieraan goed te
doen omdat het bestrijden van het rot in aard
beien een zeer belangrijke zaak is. We kunnen het
rijkstuinibouwconsulentschap te Goes niet anders
dan dankbaar zijn voor het werk dat hiervoor werd
gedaan.
1VFU dit jaar de agrarische jaarbeurs vervalt, kan de werktuigendemonstratie van de N. C. B. te
11 Liempde beschouwd worden als de grootste manifestatie in 1956 van de handel in land- en tuin-
bouwwerktuigen.
Daar ook in voorgaande jaren de belangstelling van handelszijde voor deze demonstratie nimmer
te wensen overliet, mag aangenomen worden, dat dit jaar een geweldige hoeveelheid machines en
werktuigen aangevoerd zal worden. Dit heeft voor de man, die de demonstratie bezoekt met het
oogmerk een indruk te krijgen van de huidige stand der techniek, ongetwijfeld vele voordelen.
Maar aangenomen moet worden dat het overgrote deel van de bezoekers uit andere overwegingen
naar de demonstratie zal gaan, nl. gedreven door de behoefte om binnenkort een bepaalde machine
of werktuig te moeten aanschaffen.
Het bos en de Ijomen.
Vaak zal een dergelijke bezoeker na afloop van
de demonstratie ontnuchterd en besluitelozer dan
ooit het terrein weer verlaten. Toen hij 's morgens
van huis ging, had hij zich al een bepaald idep ge
vormd van hetgeen hij in de toekomst zou willen
bezitten; de overweldigende keuze, die hem op de
demonstratie is voorgeschoteld, heeft hem echter
zodanig in verwarring gebracht, dat hij thans door
de bomen het bos niet meer kan zien. Hij heeft
met diverse handelaren gesproken en is diep onder
de indruk gekomen over de geweldige prestaties
van hun artikelen, maar tegelijkertijd is hij er aan
gaan twijfelen, of alles wat hij te horen heeft ge
kregen, wel juist is.
De goede en de slechte machines.
Men kan gevoegelijk aannemen, dat werkelijk
slechte machines op een demonstratie als deze niet
voorkomen, behoudens misschien een zeer enkele
uitzondering. Alleen reeds het feit, dat de in de
regel toch vrij kostbare machines en werktuigen
worden gemaakt, kan aantonen, dat er hiervoor
ergens een goed afzetgebied moet zijn te vinden.
Het gaat er de adspirantkoper echter om, dat hij
niet alleen een goede machine koopt, maar dat hij
een machine op zijn bedrijf krijgt waarmede hij in
derdaad datgene kan doen wat voor een goede be
drijfsvoering noodzakelijk is, een en ander natuur
lijk gezien tegen de achtergrond van een rendabele
exploitatie.
Laat U voorlichten.
Het is niet voor niets, dat de organisatoren van
demonstraties zo graag een plaats inruimen voor
de voorlichtingsdiensten. Gelukkig bezitten deze
instanties in Nederland een grote mate van objec
tiviteit, waardoor U er van verzekerd kunt zijn, dat
uitsluitend Uw eigen belang in het geding komt.
U moet van de voorlichtingsdienst piet verwach
ten, dat zij op Uw stoel gaat zitten en voor U de
zaak gaat regelen. Onder alle omstandigheden
zult U zelf de beslissing moeten nemen. Wel kan
de voorlichtingsdienst U helpen deze beslissing te
vergemakkelijken, door U de verschillende vóór en
tegens duidelijk onder ogen te brengen. De voor
lichtingsmensen zijn uit de aard der zaak behoor
lijk op de hoogte van de verschillende bedrijfs-
typen en weten welke werkzaamheden voor me
chanisatie in aanmerking komen, op welke wijze
dit kan gebeuren en wat een en ander gaat kosten.
Daarom zijn zij in staat voor een bepaald type be
drijf een bepaald type machine of werktuig te ad
viseren. Komen voor hetzelfde werk verschillende
merken in aanmerking, dan zullen zij U hiervan
de vóór- en nadelen voor Uw bedrijf duidelijk doen
realiseren, zodat U over enige ruggesteun beschikt
wanneer U met de handel gaat praten.
Op welke wijze maakt men het beste gebruik van
de voorlichting?
Een advies moet men inwinnen, voordat men
zelf al de beslissing genomen heeft. Al te dikwijls
komt het voor, dat zonder nader overleg een be
langrijke investering wordt gedaan en dat pas
tegen de tijd van betalen de angst begint door te
breken een miskoop gedaan te hebben. Bij een
(Zie verder pagina 297)
