erverkavelingsgebieden
Uit de
DE HERVERKAVELINGSCOMMISSIE VERGADERDE
PRAATAVONDEN
OVER DE HERVERKAVELING
Verdeel en heers.
Subsidiebeleid
RECTIFICATIE
Uren en omstandigheden.
Imitatie van het oude land.
ZATERDAG 4 FEBRUARI 1956
Miljoenen worden jaarlijks in de herverkave-
lingsgebieöen gestoken en gelukkig begint het
resultaat steeds beter zichtbaar te worden. De
boeken over 1955 zijn nog wel niet afgesloten,
doch desondanks is het nu wel ongeveer bekend,
hoeveel er verbruikt is.
De plotselinge opleving van de activiteit in
december was bes\'st niet het gevolg van het feit,
dat er bij r\ader inzien toch nog wat van de be
groting 1955 die 40 miljoen groot is over was
gebleven. De werkloosheid stak zijn kop op en
zo werd de cultuurtechnische activiteit tijdelijk
weer ondergeschikt gemaakt aan een verschijnsel,
waaraan ze zich in feite reeds lang ontworsteld
heeft. Een bedrag van 2,6 miljoen werd op deze
wijze als voorschot op de nieuwe begroting ge
bruikt.
De afsluiting van de boeken liet zien, dat er
voor 49,4 miljoen aan verplichtingen werden aan
gegaan, terwijl er voor 44,8 miljoen verwerkt
werd, zodat er nog 4,6 miljoen aan verplichtingen
overliepen. De begroting voor 1955 zal nader
hand dus tot 45 miljoen verhoogd moeten worden,
om het geval sluitend te maken.
Het is ook zeer instructief de verdeling over de
herverkavelingsgebieden in de jaren 1955 en 1956
naast elkaar te zetten en deze dan ook eens te
vergelijken met het aantal percelen en eigenaren.
Bedr. in milj.
1955 1956 aantal aantal
percelen eigenaren
Schouwen-Duiveland 29 22 22.000 4400
Tholen 10 11 17.800 2900
Waarde 4,5 6 1.250 370
Zak van Z.-Beveland 1,5 1 6.900 1730
45 40
Zoals men uit deze cijfers af kan leiden, wordt
het tempo op Tholen en in de zak van Zuid-Beve
land versneld, terwijl dat in Waarde en op
Schouwen wat vertraagd wordt. In Waarde houdt
dit verband met het feit dat het werk voor een
groot gedeelte klaar is, terwijl het tempo op
Schouwen wat kan zakken, omdat het herstelwerk
nu vrijwel aan de kant is en het eigenlijke ver-
kavelingsvverk nu dus meer op de voorgrond
treedt.
Op de vergadering van 25 januari werd voor
ongeveer 350.000 aan regiewerken goedgekeurd
en voor ruim 3% miljoen gulden aan andere wer
ken. De grote post in dit geheel is ongetwijfeld
wel het bouwen van het gemaal Ossesluis op
Schouwen, dat f 479.00,gaat kosten.
Als men ziet, dat gemiddeld de goedgekeurde
bedragen 10 beneden de ramingen liggen en
dat de afwijkingen tot 30 voorkomen, zou daar
de conclusie uit getrokken kunnen worden dat
de aannemers graag weer nieuw werk willen
hebben.
Een dergelijke conclusie is echter wat voor
barig, daar ook mogelijk is, dat de cultuurmaat
schappijen aan de veilige kant willen blijven, i.v.m.
het feit dat bij overschrijding van de raming het
werk vaak door hen in regie wordt uitgevoerd.
Doch hoe het ook zij, nu het uitvoeren van het
werk gedurende het gehele jaar technisch goed
mogelijk is gebleken, verdient het voor de her
verkavelingscommissie aanbeveling de verdeling
van de bedragen over het jaar zo regelmatig mo
gelijk te doen zijn.
Het stichten van gemalen heeft vaak ingrij
pende gevolgen voor de bestaande toestand van
de polders. Een goed voorbeeld daarvan levert het
middengebied van Schouwen-Duiveland met zijn
vele polders die als het ware de verbinding vor
men tussen de delen Schouwen en Duiveland, die
vroeger door water werden gescheiden. Dijken
zullen worden afgegraven rond het Dijkwater en
daarmee vervalt ook de zin van een apart be
stuur van de polders die „ontmanteld" worden.
Zo zal het gemaal bij Zierikzee straks één be
heerder hebben, wat ongetwijfeld bij zal dragen
tot een goede waterbeheersing in het midden
gebied.
Binnen afzienbare tijd zal het proces-verbaal
van schatting dat alle schattingsuitkomsten be
vat' ter visie worden gelegd. Het is een uiterst
belangrijk stuk, daar een ieder dan kan zien, hoe
zijn grond getaxeerd is en dus ook hoeveel rechten
hij straks heeft bij de toedeling. Het is in feite de
eerste stap van de jurische zijde der herverkave
ling, waarvan we weinig zien, doch die des te be
langrijker is.
Het is ook verheugend, dat naast al dit zuiver
cultuurtechnische werk steeds meer aandacht
wordt geschonken aan alles wat het gevolg is van
het werk.
Daar is de electriciteitsaanleg, die na de hevige
crisis nu op verheugende wijze op gang komt.
Ouwerkerk en Nieuwerkerk krijgen hier een pri
meur, en het is te hopen dat spoedig ook de andere
gemeentebesturen zullen besluiten mee te doen,
ook al zijn daaraan hoge kosten verbonden.
Daar is ook de groep van 12 rationalisatie-be
drijven in de Scherpenissepolder, die door de her
verkavelingscommissie in samenwerking met de
Z. L. M. zijn uitgezocht om een nauwer contact met
de Rijkslandbouwvoorlichtingsdienst tot stand te
brengen.
Straks zullen ook de bedrijven die er omheen
zijn gelegen ongetwijfeld de vruchten van dit in
tensieve contact kunnen plukken.
Daar zijn dan verder nog de adviezen die naar
aanleiding van de genomen grondmonsters wor
den gegeven. Het afgelopen jaar werden er liefst
3200 genomen en men beseft dan nog eens, welk
een enorme taak de R. L. V. D. heeft, die het
daaraan verbonden advies met iedere boer moet
gaan bespreken.
En tenslotte vestigen we dan de aandacht op
het rijk der vrouw, daar de herverkavelingscom
missie een crediet aan de samenwerkende platte-
andsvrouwenorganisatie heeft toegezegd voor de
woninginrichting. Daarmee wordt het voortbe
staan van een onmisbaar stuk werk, dat in de
praktijk zijn waarde reeds bewezen heeft, veilig
gesteld. Deze woninginrichting is één van de vor
men, waarin de agrarisch-sociale voorlichting ge
goten kan worden. Over de andere vormen zult
U ongetwijfeld binnenkort wel eens meer horen.
B.
Er wordt over de herverkaveling en de daarmee
verbonden werkzaamheden veel voorlichting gege
ven £por de herverkavelingscommissie en de daar.
mee veitbonden organen.
Doch naast deze technische voorlichting, die ge
richt is op de zuiver practische vraagstukken, lig
gen er in de herverkavelingsgebieden nog vele
andere problemen op maatschappelijk, economisch
en cultureel gebied.
De commissie „Voorlichting in de herverkave
lingsgebieden". die op initiatief van de Z. L. M.
werd opgericht, en waarin ook de Bond van Platte
landsvrouwen en de Landbouw Jongeren Gemeen
schap Zeeland vertegenwoordigd zijn, wil zich nu
speciaal ibezig houden met deze aanverwante vraag,
stukken, die op zichzelf echter belangrijk genoeg
zijn.
Het gezin immers is ook betrokken bij de hei>
verkaveling, die de hele plattelandssamenleving be
invloedt. Reeds nu moet de blik gericht worden op
de toekomst en moeten beslissingen genomen wor
den over de inrichting van het bedrijf. Doch ook
over de toekomst van de kinderen. Moeten ze ook
boer worden en moet dan zo nodig het bedrijf ge
splitst worden, of kiezen ze een ander beroep en
welk dan?
En hoe zal de dorpssamenleving er straks uit.
zien als vele boeren het dorp verlaten en de land
arbeiders in toenemende mate hun plaatsen gaan
innemen? Wat is de nieuwe functie van de midden
stand in dit geheel?
Het zijn allen klemmende vragen, die wel eens
besproken mogen worden.
Daarom zullen op Schouwen in een 10-talplaat
sen en ook in diverse plaatsen op Tholen praat,
avonden worden gehouden, waar achtereenvolgens
de volgende onderwerpen aan de orde zullen ko
men.
Wat verandert er op het bedrijf.
Wat verandert er in het dorp.
De tcekomst van gezin en bedrijf.
De eerste avond wordt in de loop van de komen
de weken gehouden.
We hopen dat er veel belangstelling zal bestaan
voor deze praatavonden, waar alle gelegenheid zal
bestaan eens wat dieper in te gaan op allerlei vra
gen, die de herverkaveling te voorschijn heeft ge
roepen.
NIEUWERKERK 6 februari 19.30 uur in Café
„Meebaal" (voor Nieuwerkerk en Ouwer
kerk).
NOORDGOUWE 9 februari 19.30 uur in Café
„Coomans".
Wie mocht menen, dat Minister Mansholt de uit
lating over een aanbod van twee afzonderlijke garan
tieprijzen voor de melk, van de zandgebieden en da
weidegebieden, alleen zou lanceren in het gezelschap
van eigen partij, is bedrogen uitgekomen.
Ook in Lochem heeft de bewindsman op een bijeen
komst van de Gelderse Maatschappij van Landbouw
ditzelfde geluid laten horen. Wat de boeren van
het zand tot verwijten aan het Landbouwschap zou
kunnen brengen, indien ze niet met de juiste gang
van zaken op de hoogte zouden zijn en alleen aan
eigen belang zouden denken met voorbijzien van d«
nationale boerenbelangen.
Het Landbouwschap heeft de Minister op de juiste
wijze van repliek gediend door er op te wijzen, dat
door dc Minister geen concreet voorstel in deze rich
ting is gedaan, dat voor onderzoek in aanmerking
zou komen.
Een dergelijk voorstel, dat geleid zou hebben tot
garantieprijzen van 21,6 en 24,9 cent is overigens
meer geschikt om de Nederlandse boeren in twee
partijen te verdelen, dan om hen een redelijk bestaan
te waarborgen.
IS.
In het artikel over de snijmais, opgenomen in
ons blad van 14 januari, is een fout geslopen wat
de zuurgraad van de grond betreft.
De zuurgraad mag n.m. niet komen beneden een
pH H20 van 5.3 of een pH KCl van 4.3 wat hier
ongeveer mee overeenkomt.
De recente uitlatingen van de Minister hebben ons
ook het denkbeeld gegeven al wordt dit ook wel
tegengesproken dat van een verhoging der pacht
ten op de bc-tere gronden, teneinde de verschillen in
kostprijs gedeeltelijk weg te werken, weinig meer
verwacht kan worden.
In een verhoging zou tevens de mogelijkheid zijn
gelegen de grote verschillen in lasten tussen eigenaar
eu pachter die de kostprijsberekeningen, welke uit
gaan van de pachterslasten, ondermijnen weg te
werken.
De Minister is bevreesd voor een verhoging van de
pryzen i.v.m. de positie op de wereldmarkt, en heeft
te kennen gegeven de voorkeur te geven aan subsi
dies voor verbeteringen aan gebouwen en grond.
We zouden het betreuren als deze weg werd ge
kozen om uit de moeilijkheden te geraken, omdat d©
landbouw niet gebaat is bij een beieid, dat aan elkaar
hangt van subsidies zo licht te verwarren met
„steun" en de Kamers dus ieder jaar weer do
gelegenheid krijgen er een eind aan te maken.
B.
In het jongste nummer van de „Plattelands Post"
wordt een verslag gegeven van een televisie-uitzen
ding, waarin Minister Mansholt een gesprek voert
met een aantal landbouwdeskundigen, waaronder een
voorzitter, een secretaris en een redacteur.
Daarbij werd door de redacteur van de „Plattelands
Post" naar voren gebracht, dat bij de kostprijsbereke
ningen geen rekening wordt gehouden met dc moei
lijke, zware, onregelmatige arbeid van de Nederland
se boer en speciaal van de veehouders, die op onge
wone uren z'n werk moet doen. Terwijl het over
heidspersoneel toeslagen voor ongewone arbeid krijgt,
is voor de boer geen sprake van een dergelijke rege
ling.
Minister Mansholt achtte het vanzelfsprekend, dat
men bij de kostprijsberekeningen niet alleen rekening
houdt met bet aantal uren, doch ook met de omstan
digheden.
De Minister meende, dat nader bestudeerd moet
worden hoe we deze factor tot uitdrukking kunnen
brengen. In afwachting van deze berekeningen kan
hij echter niet afwijken van de huidige kostprijs-
gegevens.
Dat dit wachten, mede door toedoen van het Land
bouwschap, niet te lang moge duren, is onze vurige
wens. g
Men heeft steeds de Directie Wieringermeer (Noord
oostpolder) een grote mate van zelfstandigheid toe
geschreven bij de gigantische taak het nieuwe land
in het droogvallende IJsselmeer in cultuur te bren
gen en verder te koloniseren.
Waar de taak van de Rijkswaterstaat ophield, be
gon die van de Directie.
Over dit punt van opvolging schijnt momenteel
verschil van mening te bestaan, nu de Rijkswater
staat een eigen planologische dienst heeft opgericht
en deze een plan voor Oostelijk Flevoland heeft doen
maken. Op zichzelf is dit reeds opmerkelijk genoeg.
Nog meer aandacht verdient deze zaak als men weet,
dat het oude land als richtsnoer is genomen en ge
tracht is de polder in de eerste plaats een mooi land
schap te geven met een grillige indeling, die verloren
hoekjes doet ontstaan, welke uit een oogpunt van
recreatie zeker waarde hebben. Doch is deze polder
nu een recreatiegebied, of een gebied, dat straks ge
schikt moet zijn om rationeel te beboeren?
De Directie lieeft dan ook een ander plan inge
diend, waaraan de Minister van Verkeer en Water
staat echter geen aandacht heeft geschonken.
Het Landbouwschap heeft zich nu tot de Minister
gewend om de bezwaren tegen dit plan, dat reeds ge
deeltelijk in uitvoering is, kenbaar te maken.
We hopen, dat het bewuste plan op grond van da
vele protesten spoedig terzijde gezet zal worden,
vóórdat er dwaze dingen tot uitvoering zijn gekomen,
die alleen in hoofden van planologen zonder verstand
van de landbouw, op kunnen komen.
1L
