itaarn
ONDER
de
Lonen en sociale voorzieningen,
TUINBOUWLONEN VANAF
16 NOVEMBER
ZATERDAG 26 NOVEMBER 1955
783
Deze week willen wij in onze rubriek aandacht
schenken aan de bewaring van het fruit en wel in
hoofdzaak de gasbewaring. Deze methode van be
waring is immers de laatste jaren sterk naar voren
getreden. Toch zijn wij van oordeel, dat vele lezers
wel vaak gehoord hebben van deze wijze van oe-
waring, maar het zuivere niet weten.
Het zou te veel plaats vragen in dit blad, en mis
schien ook wel te veel van uw aandacht, om alles,
wat hierover bekend is, te behandelen. Wij willen
daarom proberen om dit onderwerp zo beknopt
en toch zo volledig mogelijk weer te geven.
De gasbewaring is sinds 1938 in ons land inge
voerd. Het werd toen echter nog op zeer beperkte
schaal en als proef opgezet. De oorsprong is te
vinden in de slechte resultaten bij het koelen van
Br. Seedling verkregen. Men moet deze reeds vaak
half Februari ruimen uit de koellfuizeh, met als
gevolg dat de financiële resultaten meermalen te
wensen overlieten.
In Engeland is men daarom begonnen met proef
nemingen met gasbewaring. De resultaten waren
zéér goed. Toch heeft het nog tot 1938 geduurd
vóór men in de Nederlandse fruitwereld de handen
uit de mouwen stak en óók aan het werk ging. En
ook toen was het nog maar in een zeer traag tempo.
Men was nog niet ten volle overtuigd van de
resultaten, die men hiermede kon bereik Een
Nederlander gaat niet gauw over ijs van één nacht.
Vele besprekingen zijn nodig geweest om te komen
tot de eerste proefnemingen. Dit was dan in 1938,
n.l. 3 kleine gascellen, elk met een inhoud van 144
kisten fruit. De vulling geschiedde op 17 Septem
ber, en de te bewaren appels waren Bram ley's
Seedling. Deze waren alle in oliepapier gewikkeld.
Gelijktijdig werd ook een proefpartij van dezelfde
herkomst in de gewone koelcel geplaatst. Op 12
April werd laatstgenoemde controle-partij opge
ruimd en deze gaf een uitvalpercentage van 33
en een gewichtsverlies van 4
Op 2 Mei werden de gascellen geopend met het
volgende resultaat: 1,8 V» uitval en 1,2 ','c gewichts
verlies. Dit resultaat was dus schitterend. De
vruchten waren nog in prima conditie en gaven
het beeld als waren zij pas van de bomen geplukt.
Ook bleek, dat deze appels nog geruime tijd, na
dat ze uit de gasbewaring waren gehaald, konden
worden verhandeld.
De volgende jaren 1939 en 1940 gaven geheel
overeenkomstige resultaten. Na deze geslaagde
proefnemingen in het klein, was men wakker ge
schud en ging men op grotere- schaal plannen
maken.
De tweede wereldoorlog heeft wel zéér stag
nerend gewTerkt om grote uitbreiding direct uit te
voeren. De moeilijke materialen-posiiie was oor
zaak, dat de plannen dikwijls moesten wachten om
uitgevoerd te worden. Toch gingen geregeld de
proefnemingen in het klein voort en werden zelfs
nog uitgebreid. Men probeerde deze gasbewaring
ook bij verschillende andere rassen en kon zodoen
de vaststellen, welke rassen wèl en welke niet ge
schikt waren voor deze bewaring.
In 1949 ging men zich instellen op de gasbewa
ring van Cox's Orange. Dit ras neemt echter geen
genoegen met de gewone gasbewaring, doch wil
alleen goed blijven bij gescrubde gasbewaring.
Het verschil van de twee genoemde methoden be
staat hierin, dat de som der cijfers van de lucht/
gas-samenstelling, te weten de zuurstof en het kool
zuurgas, altijd 20 is; terwijl dit getal bij de ge
scrubde gasbewaring altijd minder dan 20 is.
Na de Cox's is de Golden Delicious bij de in het
gas te bewaren rassen gevoegd, met zeer goede
resultaten.. Men kreeg ook vrij goede resultaten
met Jonathan.
Dit gebeurde omstreeks 1950.
In 1953 vond een verdubbeling plaats van de toen
aanwezige gasbewaarruimten. De veilingen kwa
men ook in het geweer, naast enkele enthousiaste
fruittelers en handelaars. Zodoende kwam in 1954
zelfs een grote vlucht van gasbewaring.
In 1940 waren we begonnen met 100 ton en
-deze ruimte is thans uitgebreid tot 3600 ton. Een
toename dus van 3500 ton in slechts enkele jaren.
Deze zijn verspreid over geheel Nederland. We
kunnen thans vaststellen, dat van de 120.000 ton,
die we thans in koelhuizen en bewaarplaatsen kun
nen bewaren 3 voor gasbewaring is ingericht.
De inrichting en werkwijze van de gascellen wil
len wij niet in zijn geheel bespreken. Wij nemen
aan, dat een ieder, die plannen heeft om een gas
cel te bouwen of eventueel te verbouwen, de nodige
gegevens hiervoor zal weten te verkrijgen. Belang
rijker en interessanter is het om even na te gaan
welke rassen voor gasbewaring in aanmerking
komen. Eén van de redenen, waarom de gasbewa
ring nog niei algemeen wordt toegepast, is het be
trekkelijk kleine aantal rassen, dat zich hiertoe
leent.
Wanneer we de Tuinbouwgids hierover raadple
gen, blijkt, dat slechts vijf appel- en één perenras
voor de gewone gasbewaring in aanmerking komt.
Van deze weinigen zijn er nog die slechts in ge
ringe mate worden geteeld. We denken hierbij dan
aan Winston en Laxton's Superbe, terwijl Br. Seed
ling slechts van plaatselijke betekenis is en de pro
ductie hiervan afneemt. Resten dus nog de Golden
Delicious en de Jonathan. Deze zijn wel in grote
hoeveelheden aanwezig. Vooral van de Golden Deli
cious zal de productie in de toekomst sterk toe
nemen. Deze twee rassen maken dan ook een
groot deel uit van hetgeen in de gascellen is onder
gebracht. Genoemde rassen lenen zich dus voor
de gewone gasbewaring, terwijl de Cox's Orange
een van de rassen is, waarbij gescrubde gasbewa
ring vereist is.
Wanneer de tijd is aangebroken, dat men het
fruit in de gascellen zal gaan plaatsen, hebben wij
met verschillende factoren rekening te houden.
Ook deze zijn zeer belangrijk en daarom willen wij
ze wat nader onder ogen zien. Hieraan kan nog
veel verbeterd worden. Gebleken is, dat het fruit
zo spoedig mogèlijk na de filuk in de gascellen
moet worden geplaatst ën dat niet meer dan hoog
stens vijf dagen mogen verlopen tyssén de eerste
inzet en sluiting der cellen. Dit eist voor de organi
satie een goed opgezet plan met een sluitend werk
schema, waaraan men zich strikt zal moeten hou
den, ook wanneer het weer eens niet wil meewerken.
Vooral voor het ras Br. Seedling is deze hande
ling van bijzondere betekenis. Dit ras immers dient,
vóórdat het in de gascel wordt geplaatst, te worden
gewikkeld in oliepapier; dit is om scaldvorming
tegen te gaan. Hoewel dit tot voor enkele jaren
practisch kon worden voorkomen, horen wij de
laatste jaren van teleurstellende resultaten; waar
aan deze te wijten zijn, is nog moeilijk te zeggen.
Men zoekt dan ook voor deze kwaal nog steeds
naar een genezing. We dienen ook de vraag te
stellen vóór het fruit in de gascellen wordt ge
plaatst: is de kwaliteit geschikt om in de gascel
bewaard te worden? Men moet ten aanzien van de
kwaliteit er van uitgaan, dat het product tijdens
de bewaring weinig of niets verandert. Het heeft
dus geen zin om groene en onrijpe vruchten te
gaan bewaren, aangezien dit toch op teleurstelling
uitloopt. Vooral dienen de veilingen hierop scherp
toe te zien en wanneer tóch partijen van ontoelaat
bare kwaliteit ter bewaring worden aangeboden,
deze absoluut te weigeren.
Men dient er voorkeur aan te geven ,_oveel moge
lijk één ras in één cel te bewaren. Het is echter in
de practijk gebleken, dat het samen bewaren van
Br. Seedling en Golden Delicious geen bezwaar op
levert. We dienen er dan wel rekening mee te hou
den. dat de oluktijden van beide te ver uit elkaar
liggen om de cel gelijktijdig te kunnen vullen.
Nadut de Br. seauung enige tijd is bewaard, zal
de cel moeten worden geopend en met de Golden
Delicious moeten worden aangevuld. De werkwijze
en handelingen tiidens de bewaring zijn tè uitge
breid om ze in dit artikel op te nemen. Mogelijk
komt fl't later nog eens. Deze zijn ook zeer belang
rijk en interessant. Wel wil ik nog even vermelden,
dat na het sluiten der cel na 3 maanden de eer
ste controle plaats vindt. Vooral deze gebeurtenis
is voor de fruitteler van grote betekenis. De veilin
gen nodigen dan de diverse telers uit om bij deze
controle aanwezig te zijn, zodat zij zich kunnen
overtuigen van de kwaliteit van hun eigen product.
Immers van elke partij worden enkele kisten bij
de deur geplaatst om bij controle als monster dienst
te doen. Vooral deze controle brengt voor een ieder
de nodige spanning met zich mee. Hoe zal het pro
duct er uitzien?
De verschillende monsters Jworden voor de dag
gehaald en beoordeeld. 31ijkt alles in orde te zijn,
dan worden de monsters weer in de cel terug gezet
en de bewaring wordt voortgezet.
Ondanks deze geregelde controles kunnen zich
nog teleurstellingen voordoen. Bij het leeghalen
der cellen worden de partijen van ae diverse telers
per teler bij elkaar geplaatst. Dan pas kan men
een volledig overzicht krijgen hoe de partijen zich
hebben gehouden tijdens de bewaring. Een groot
verschil valt dikwijls te bespeuren. Nadat de par
tijen uit de gascel zijn gehaald is er nog heel wat
te doen. Zo zal b.v. bij de Golden Delicious meestal
nog een narijping moeten olaatsmnden. In. de
practijk- is het nog zo vaak, dat gele en groene
vruchten door elkaar in ae tellen zijn O.t:..,aoo
Een zorgvuldige sortering op kleur is dan ook
nodig. De gele. rijpe vruchten kunnen direct ver
handeld worden.
Welke VOORDELEN wordt ons door de gasbe
waring geboden?
1. Langere bewaring, waardoor betere oogstsprei-
ding.
2. Een beter product, dat sappig is en zeer weinig
aan smaak heeft ingekocht.
3. Minder gewichtsverlies en minder uitval door
rot, waardoor een hoger rendement wordt ver
kregen.
Welke NADELEN zijn er aan verbonden?
1. Men kan het fruit tijdens de bewaring niet
zien en moet dus maar hopen, dat alles goed
gaat.
2. Men wordt verplicht zich aan de tijd te binden
voor wat de inzet betreft.
3. Het is aanmerkelijk duurder dan de gewone
bewaring door de hoge investeringen.
4. Deze bewaring leent zich slechts voor enkele
rassen.
Daar vanaf 16 November tot en met 14 Februari
in de tuinbouw de z.g. winterregeling voor lonen
en werktijden geldt, meenden we er goed aan te
doen de vanaf 16 November geldende arbeidstijden
en tijdlonen nog eens te vermelden, zoals deze voor
komen in de C.A.O. voor de Tuinbouw in de Pro
vincie Zeeland.
Omdat de C.A.O. voor het contractjaar 19551956
nog steeds niet werd goedgekeurd, is nog steeds
de C.A.O. 19541955 van kracht.
Normale arbeidstijd.
De normale arbeidstijd bedraagt voor de periode
16 November tot en met 14 Februari:
A. Voor alle arbeiders, uitgezonderd degenen, die
belast zijn met de verzorging van vee en/of
paarden: per week 5 werkdagen van gemiddeld
8 uur en Zaterdag van 4 uur.
B. Voor arbeiders, die belast zijn met de verzorging
van vee en-of paarden: pér week 5 werkdagen
van gemiddeld 9 uur en een Zaterdag van 5 uur.
Normaal tijdloon.
Het normaal tijdloon bedraagt:
A. Voor vaste vakarcieiders indien zij nimmer in
accoord werken:
Leeftijd:
17 jaar
18 jaar
19 jaar
20 jaar
21 jaar
22 jaar
23 jaar en ouder
Tijdloon:
28,97
33,04
38,12
42,19
45,75
48,29
50,83
B. Voor vaste vakarbeiders, werkzaam in het boom-
kwekersbedrijf, die niet kunnen snoeien, enten
en oculeren of geen bijzondere verantwoorde
lijkheid dragen en nimmer in accoord werken.
LeeftijdTijdloon
17 jaar 27,97
18 laar 31,90
19 jaar 36,80
20 jaar 40,73
21 jaar 44,16
22 jaar 46.62
23 jaar en ouder 49,07
C. Voor de ongeschoolde arbeiders, indien zij nim
mer in accoord werken.
Leeftijd: Tijdloon:
17 jaar 26,86
18 jaar 3,Q,63 -
19 jaar 35,34
20 jaar 39,11
21 jaar 42,41
22 jaar 4-1,76
23 jaar en ouder 47,12
D. Voor arbeiders, belast met de verzorging van
vee en-of paarden; indien zij nimmer in accoord
werken.
Leeftijd: Tijdloon:
17 jaar 32,63
18 jaar 37,21
19 jaar 42,94
20 jaar 47,52
21 jaar 51,53
22 jaar 54,39
23 jaar en ouder 57,25
E. Voor losse arbeiders:
Leeftijd: Vakarbeiders: Ongeschoolden:
17 jaar 58*2 cent p. u. 54 Va cent p. u.
18 jaar 67 62 Va
19 jaar 77Va 72
20 jaar 85'2 7912
21 jaar 92 ya 86 V2
22 jaar 98 91
23 jaar en ouder 1.03 96
Landbouvvlonen vanaf 1 December.
Voor de landbouw gelden vanaf 1 December tot
en met 29 Februari kortere werktijden en daarbij
aangepaste tijdlonen.
Normale arbeidstijden.
De normale arbeidstijd bedraagt:
A. Voor arbeiders, die belast zijn met de verzorging
van vee, voor bouw- en paardenknechts en voor
hen die arbeiden met zware landbouwmachines:
per week 5 werkdagen van gemiddeld 9 uur en
een Zaterdag van 5 uur.
B. Voor de overige arbeiders: per week 5 werkda-
fen van gemiddeld 8 uur en een Zaterdag van
uur.
Normaal tijdloon.
Het normale tijdloon bedraagt:
A. Voor arbeiders, die belast zijn met de verzorging
van vee, voor bouw- en paardenknechts en voor
hen, die arbeiden met zware landbouwmachines,
indien zij nimmer li accoord werken:
LeeftijdTijdloon
17 jaar 32,63
18 jaar 37,21
19 jaar 42,94
20 jaar 47.52
21 jaar 51,53
22 jaar 54,39
23 jaar en ouder 57,25
(Zie verder de volgende paglna.Y
