Bedrijfseconomie
H
„CLIMAX"
erverkavelingsgebieden
a. De normale tijd welke voor de productie nodig
is (b.v. het rooien van een ha bieten in 15 da
gen).
Uit de
Aardappelkweekbedrijf BRUST
DE HERVERKAVELINGSCONÏMISSIE
VERGADERDE
Vertrek naar N.O.P. en Braakman
I oo
ZEEUWSCH LANDBOUWBLAD
(XXIII)
Nadat we in voorgaande schetsen diverse loon-
bepalingssystemen hebben besproken, willen we
thans nog een nadere behandeling geven van het
verband tussen de arbeidsprestatie en de arbeids
kosten.
De arbeidskosten zijn afhankelijk van twee fac
toren, n.l. het aantal geleverde arbeidseenheden èn
de prijs, die per eenheid moet worden bepaald.
In de agrarische sector wordt met het begrip
arbeidseenheid, voorzover ons bekend, practisch
niet gewerkt. Het loon is afhankelijk van de werk
tijd of van de hoeveelheid arbeid (tijdloon stuk
loon), of van een combinatie van beide (premie
loonstelsel).
Het is bij de behandeling der loonstelsels geble
ken, dat de arbeidskosten gemakkelijker en juister
te bepalen zijn bij het stukloon (prestatieloon) dan
bij het tijdloon.
Wij roepen even in herinnering wat we over het
vraagstuk der verspilling hebben opgemerkt (zie
schels XIII, Ld. blad 5/6 '54). Alleen de nuttige
arbeid, d.w.z. die arbeid, welke aan de productie ten
goede komt, behoort tot de arbeidskosten, de ver
spilling moeten we uitschakelen en vormt een ver
lies voor de ondernemer of voor de arbeider.
We mogen d"s niet zonder meer het betaalde loon
aan de arbeidskosten gelijkstellen.
Nu is de oplossing van de hiermee verband hou
dende vraagstukken niet zo eenvoudig. De grens
tussen arbeidskosten en verspilling is niet zo ge
makkelijk vast te stellen als de landsgrenzen op
een landkaart.
Het middel dat hier uitkomst zal moeten bieden
is het vaststellen van z.g. standaards. We komen
hier op het terrein der standaardkosten. In de krin
gen van de meeste onzer lezers is dit begrip niet
overbekend. Toch wordt er practisch wel degelijk
met standaards en standaardkosten gewerkt.
De zeer uiteenlopende arbeidsprestaties der ver
schillende arbeiders hebben hiertoe geleid.
Bij de vaststelling van het stukloon blijkt dit
duidelijk. Als een boer met zijn arbeiders een be
paalde prijs per ha overeenkomt voor bietenrooien,
zal de bepaling van deze prijs o.a. gebaseerd zijn
op de gemiddelde prestatie per arbeider. D.i. een
standaard als boven bedoeld. Door deze standaard
worden de individuele verschillen in arbeidspresta
ties der arbeiders geëlimineerd en de normale ge
middelde arbeidsprestatie tot de arbeidskosten ge
rekend.
Werkt de arbeider niet efficiënt dan verspilt hij
een groter of kleiner deel van zijn arbeidskracht
en dit deel vormt geen arbeidskosten.
Bij het tijdloon is het verschijnsel t.a.v. de arbeids
kosten gelijk, maar veelal minder gemakkelijk te
bepalen.
Het zal duidelijk zijn, dat bij stukloon de verspil
ling ten laste van de arbeider komt en bij tijdloon
ten laste van de ondernemer.
De vaststelling van de standaardprestatie kan
op verschillende wijze plaatshebben. Men kan aan
geven:
b. Vaststelling van de normale productie per tijds
eenheid (b.v. het rooien van 50 roe bieten per
dag).
Aan de hand van deze standaards kan men nu
de prestaties beoordelen en de verspilling vast
stellen.
Dit vergelijk tussen standaardtijd en verbruikte
tijd is zeer waardevol voor de ondernemer.
Er zijn drie mogelijkheden. De gewerkte tijd is
kleiner dan, gelijk aan, of groter dan de standaard-
tijd.
In plaats van een vergelijk der arbeidstijden kan
men dan ook de hoeveelheden gepresteerde arbeid
vergelijken. Dit komt op hetzelfde neer.
De berekeningen welke men hier uitvoert, leren
de z.g. arbeidstempo-coëfficiënt kennen. Deze geeft
in een getal aan de snelheid, waarmee bepaalde
werkzaamheden worden verricht.
Wij gaan hierop in deze schets niet nader in.
Door met deze standaardtijd te werken, worden
allerlei toevallige verschillen bij de loonberekening
uitgeschakeld. Immers men gaat nu de berekenin
gen baseren op een normale, gemiddelde prestatie.
Onze lezers, die zich de schetsen over de premie
loonstelsels herinneren, zullen begrijpen, dat de
premie begint, zodra de arbeidsprestatie de normale
prestatie (standaard) overtreft.
Naast de hoeveelheid gepresteerde arbeid is ook
de prijs van die arbeid, de z.g. loonvoet van belang.
Direct moet worden opgemerkt, dat deze loon
voet verre van een onveranderlijke grootheid is.
Integendeel, deze wisselt voortdurend met tijd en
plaats.
De verschillen in de tijd vormen geen moeilijk
probleem. Stijgt het loon, dan stijgen de totale pro
ductiekosten. Een gelukkig verschijnsel is, dat
deze loonvoetwijzigingen veelal slechts met betrek
kelijk grote tijdsruimte optreden.
Hierdoor wordt de kostprijsberekening meer sta
biel. Als men meent de berekening van de kostprijs
te moeten baseren op de vervangingswaarde, dan
moet men dit ook noen voor de arbeidskosten.
Zouden nu de wijzigingen in de loonvoet vele rijn
en elkaar snel opvolgen, dan zou het werkelijk be
taalde loon voor de berekening van de kostprijs niet
bruikbaar zijn.
Een zeer eenvoudig voorbeeld kan nog als toe
lichting dienen.
Voor een bepaald werk is nodig een arbeidstijd
van 10 uur. Het uurloon bedraagt 1,De arbeids
kosten bedragen dus 10,Met dit bedrag zal nu
rekening worden gehouden bij de bepaling van de
verkoopprijs van het betreffende artikel. Zou nu
de loonvoet in de periode tussen de vervaardiging
en de verkoop stijgen tot 1,20 per uur, dan bedra
gen de arbeidskosten 12,—. Deze 12,is dan de
vervangingsprijs, op basis waarvan de verkoop
moet worden vastgesteld.
Dit geeft dus een verschil van 2,Zou nu in
een korte periode het uurloon dalen tot 0,90, dan
zouden de arbeidskosten weer maar 9,bedragen
en de verkoopprijs dienovereenkomstig dalen.
Het zal duidelijk zijn, dat de kostprijsberekening
zeer veel moeilijkheden opleveren zou als de loon
voet dikwijls zou wijzigen.
Moeilijker probleem vormen de verschillen in de
loonvoet die zich gelijktijdig voordoen.
Dit is geen theorie maar de praetische werkelijk
heid van elke dag.
De oorzaak hiervan is gelegen in het feit, dat de
menselijke arbeid geen ,,eenheidsartikel" is, *iaar
een uiterst grote verscheidenheid oplevert. De oor
zaken hiervan zijn verschillende. We noemen als
zodanig
1. Verschil in loon voor de verschillende beroepen.
2. Verschil in bekwaamheden en individuele pres
taties.
3. Verschil in leeftijd en diensttijd der arbeiders.
4. Verschil in gezinsgrootte van de arbeider.
5. Verschil in loonhoogte voor diverse plaatsen
(streken).
Aan de met deze verschillen samenhangende
vraagstukken, willen we de laatste schets over de
factor menselijke arbeid bij de kostprijsberekening
wijden.
B. MEIJERS.
Dir. Boekhoudbureau Z.L.M.
HOOGWATERGETIJDEN IN ZEELAND.
Westerschelde.
Terneuzen:
Zondag 6 November
Maandag 7 November
Dinsdag 8 November
Woensdag 9 November
Donderdag 10 November
Vrijdag 11 November
Zaterdag 12 November
Vergel ijkïtigsplaatsen
Westkapelle 1 uur vroeger; Breskens 35 minuten
vroeger; Vlissingen 30 minuten vroeger; Hoofd
plaat 20 minuten vroeger; Borssele 20 minuten
vroeger; Hoedekenskerke 20 minuten later; Hans-
weert 40 minuten later; Walsoorden 50 min. later.
Oosterschelde.
Wemeldinge:
Zondag 6 November
Maandag 7 November
Dinsdag 8 November
Woensdag 9 November
Donderdag 10 November
Vrijdag 11 November
Zaterdag 12 November
Vergelijkingsplaatsen
Veere 1.25 uur vroeger; Colijnsplaat 1 uur vroe
ger; Brouwershaven 45 minuten vroeger; Zierik-
zee 20 minuten vroeger; Goese Sas 5 minuten
KOPZIEKTE DE KOP INGEDRUKT.
Met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid
kan worden vastgesteld, dat het percentage Kop-
ziektegevallen aanzienlijk vermindert door verster
king van magnesium-oxyde-houdende koek. Bij ver
gelijking van de proefgroep I. met de controle
groep 3. blijkt het percentage Kopziekte-gevallen
van 4,25 tot 1,11, d.i. tot op een kwart, terug te
lopen.
EBN WAARDEVOL MIDDEL.
Uit de door Prof. Seekles gehouden proef mag
worden geconcludeerd, dat, wanneer het gebruik
van de koekjes in ons land algemeen ingang zal
vinden, alleen daardoor reeds de jaarlijkse „door
Kopziekte veroorzaakte, schade van 4 millioen tot
op 1 millioen zou worden teruggebracht. Aldus Prof.
Dr L. Seekles op de Rundveeconferentie van Calvé
te Zwolle.
v,m.
n.m.
6.29
7.06
7.31
8.19
8.50
9.41
10.16
11.02
11.27
0.02
12.18
0.46
1.02
v.m.
n.m.
7.44
8.21
8.46
9.34
10.05
10.56
11.31
12.17
0.42
1.15
1.17
1.33
2.01
2.17
(Advertentie.)
Probeer het veelbelovende, nieuwe Aardappelras
Enig origineel pootgoed
verkrijgbaar bij:
Enorme opbrengst.
Grote ziekteresistentie.
Een Bint je-vervanger.
SAPPEMEER.
Blijkens de tot dusverre verkregen gegevens
zullen 26 landbouwers uit de Herverkavelingsge-
bieden volgend voorjaar naar de Noordoostpolder
verhuizen en hun gronden achterlaten ten behoeve
van de sanering. Tevens is aan een drietal boeren
een bedrijf in de Braakmanpolder toegezegd.
Proeven met bulldozeregalisaties
De H'erverkavelingscommissie nam met dank
baarheid kennis van het Ministeriële besluit om
ten behoeve van proefnemingen met bulldozer
egalisaties 1 millioen gulden extra krediet be
schikbaar te stellen. Deze proeven zijn zoals be
kend inmiddels begonnen en blijken zeer bevredi
gende resultaten af te werpen. Behalve een be
sparing leveren deze wérken ook een tempo
winst op.
Extra bouwvolume
Zoals reeds is bekend geworden, zijn aan de
Gemeente St. Annaland 50 bouwvolumes toege
wezen ten behoeve van de kretopruiming in her-
verkavelingsverband. Het overleg met de betrok
kenen is inmiddels begonnen. Het is niet moge
lijk gebleken de toegezegde bouwvolumes even
tueel over te dragen aan andere gemeenten.
De plannen voor 1956
Op de Rijksbegroting is voor de Herverkave
ling Zeeland een bedrag van f 40 millioen uitge
trokken.
Er is voor 1956 een schema opgesteld, waarbij
op Schouwen-Duiveland 22 millioen gulden zal
worden verwerkt, op Tholen 11 millioen, in
Waarde 1 millioen en in de Zak van Zuid-Beve
land 6 millioen.
Voorts werd behandeld een verzoek van het
blok Tholen om het krediet voor de uitvoering van
de Herverkaveling op Tholen te verhogen met
f 16,9 millioen. De vergadering stemde er mee in,
dat dit verzoek aan de Minister zal worden voor
gelegd. Indien het wordt goedgekeurd, moet er
op worden gerekend, dat de werken op Tholen,
inplaats van in 5 jaar, in 6 jaar zullen worden
uitgevoerd en dus omstreeks 1960 pas zullen ge
reedkomen. Het meerdere krediet dient o.a. ge
bruikt te worden voor de uitbreiding van het oor
spronkelijk vastgestelde wegenplan. Het is n.l.
gebleken, dat door het vele kleinbedrijf op Tholen
meer wegaanleg noodzakelijk is dan was voor^
zien.
Het meerdere krediet dient verder grotendeels
voor meerdere egalisatie werken. De oorspronke
lijk gedachte bijdrage van belanghebbenden in
Tholen zal overeenkomstig moeten worden ver
hoogd.
Erfbeplantingen
Voor de financiering van erf beplantingen is
thans een regeling goedgekeurd welke inhoudt,
dat de kosten van planopmaken, enz. voor reke
ning van de Herverkavelingscommissie komen,
alsmede de kosten van toezicht op uitvoering en
onderhoud gedurende twee jaar. Voorts financiert
de Herverkavelingscommissie de kosten van aan
leg, voorzover het betreft uitbreiding en/of ver
betering, echter onder aftrek van een gering be
drag voor de geschatte waardevermeerdering, die
voor rekening van de betrokkene is. Voor nadere
bijzonderheden omtrent deze regeling kan men
zich tot de Bureaux van Uitvoering wenden.
Sanering
Uitvoerige discussies werden gevoerd over een
door het Secretariaat voorgelegde nota over de
uitvoering van de saneringsmaatregelen. Algemeen
leeft de gedachte, dat de sanering in de Herver
kaveling Zeeland spoedig zal worden uitgevoerd.
In de vergadering bleek echter, dat er nog tal
van problemen onopgelost zijn. zodat het nog te
vroeg is om nadere mededelingen hierover te
doen. Aan de Minister van Landbouw zal worden
verzocht zijn oordeel over de gedachte uitvoerings
wijze kenbaar te maken.
Minder dan geraamd was
Dank zij de gunstige resultaten met de machi
nale uitvoering heeft het Bureau van Uitvoering
Schouwen-Duiveland deze zomer op een aantal
werkzaamheden minder behoeven uit te geven,
dan geraamd was. Met behulp van deze besparin
gen kunnen thans nog een aantal werken worden
uitgevoerd, die bijzonder dringend zijn. Het be
treft hier voornamelijk een aantal kleinere werken
die door de Grontmij en de Heidemij in regie zul
len worden uitgevoerd tot een bedrag van plm.
f 1 millioen.
VERPLICHTE INENTING IN BELGIE.
De veehouders in de provincie West- en Oost
Vlaanderen, Antwerpen, Limburg en Luik hebben
hun dieren vóór 1 September tegen het mond- en
klauwzeer in moeten enten. Die in de provincies
Brabant, Henegouwen, Namen en Luxemburg
moeten volgens hetzelfde Koninklijk Besluit deze
inenting vóór 1 Januari 1956 doen plaats vinden.
