de herverkaveling
Herverkavelmgsimmmer
Ter inleiding. Beschouwingen over de ontwikkeling van
Ir S. HERWEIJER
No. 2298. Frankering bij abonnement: Terneuzen ZATERDAG 29 OCTOBER 1955.
13e Jaargang.
ZEEUWSCH LANDBOUWBLAD
WAARIN OPGENOMEN HET NOORD-BRABANTSCH LANDBOUWBLAD
Officieel Orgaan van de Zeeuwsche Landbouw Maatschappij (Z. L. M.)
de Noord-Brabantsche Maatschappij van Landbouw en andere Verenigingen
Door
Directeur van
de Cultuurtechnische Dienst
pEN tiental jaren geleden was het nauwelijks denkbaar, dat het Zeeuwsch
J-J Landbouwblad een speciaal nummer zou uitgeven over ruilverkaveling en
nog minder over herverkaveling, aangezien dit begrip toen nog nauwelijks be
stond. Trouwens de aandacht voor ruilverkaveling in het algemeen was in
Zeeland in tegenstelling tot elders niet groot.
De plagen van oorlog en watersnood hebben de situatie totaal veranderd en
thans is Zeeland in ons land de enige provincie waar herverkavelingen op
grote schaal worden uitgevoerd. Nagenoeg de helft van de boeren en tuin
ders heeft vrijwel dagelijks met de verschillende kanten van de herverka
veling vooral met de uitvoering te maken.
Een getroffen stad wordt niet meer
opgebouwd in de vorm, waarin de
ramp haar heeft gevonden. In de
jaren, waarin zij was gegroeid, kwa
men nieuwe behoeften, nieuwe eisen
van verkeer en economie, die, als
langs andere lijnen gebouwd kan wor
den, niet ter zijde mogen worden
gesteld.
Een huis, door brand ten onder ge
gaan, krijgt korter gangen, betere
trappen en andere kamers, als het
opnieuw verrijst: kleinkinderen leven
anders dan de grootouders.
En als het land, door oorlog of
watersnood ten gronde gegaan, voor
bewoning en bewerking herwonnen is,
kan niet het oude beloop van wegen,
noch ook de vroegere grens der per
celen het voorgeschreven recept we
zen voor het herstel, dat tot stand
gebracht moet worden. Niet omdat
er geen liefde zou zijn voor de kron
kelende, landelijke wegen of ver
rassende, afwisselende hoekjes van
het oude, vertrouwde landschap. Maar
voor hen, die daar weer wonen gaan
en werken, zal een beter bestaan
verzekerd zijn, als in de opbouw pro
fijt kan worden getrokken van wat
aan verkaveling, cultuurtechnische be
werking en bereikbaarheid kan wor
den gewonnen.
Herverkaveling betekent een diep
ingrijpen in wat lang bestond; zij
haalt in letterlijke zin veel onderste
boven en werd uit een ramp, oorlog of
overstroming, geboren. Zij brengt
verandering in lang gegroeide vormen
en verhoudingen, waarmede men was
vertrouwd en niet altijd is haar
goede uitwerking direct te onder
kennen.
Populair kan ons werk daarom
moeilijk zijn en daar waar we slagen,
wekken we nog geen voldoening bij
hen, die zich minder goed bedeeld
kunnen achten.
En tóch weten we, dat de wegen
en waterlopen, tot een logisch .stelsel
vereend, de verbetering van ligging en
vormder kavels, voorzover die kan
worden bereikt, de cultuurtechnische
bewerkingen, waarin we ve/trouwen,
voor onze agrarische bevolking veel
goeds zullen brengen, ook al zal dit
vaak eerst later kunnen worden er
kend.
De spannende vraag, of in Zee
land de sanering zal slagen in de
mate, als we zo vurig wensen, houdt
ons bezig, zonder dat wij daarop een
beslissende invloed kunnen uitoefe
nen. Hoe heeft Walcheren ons er
van doordrongen, dat iedere vestiging
in de Noord-Oost-Polder een op
lossing van de problemen voor het
eigen gebied lichter maakt; hoe graag
willen we de ons elders toegestane
gronden ten volle benutten.
Moge het gelukken het herverka-
velingsgebied te doen profiteren van
water en electriciteit, ook daar waar
grote geldelijke bezwaren te over-
winner^ zijn. Samenwerking van velen
op dit terrein zal geboden zijn
Hoeveel aspecten heeft ons werk
We zijn de Z. L. M. erkentelijk dit
nummer daaraan te wijden.
Mr. A. J. VAN DER WEEL,
Voorzitter der Henwrkavelings-
commissies Zeeland en Walcheren.
RUILVERKAVELING IS EEN
BEGRIP GEWORDEN.
De ruilverkaveling is sinds 1925 in
vele delen van ons land, in het bij
zonder in de provincies Drenthe,
Overijssel, Gelderland, Noord-Brabant
en Limburg, een begrip geworden,
waarvan de boeren weten, wat het
inhoudt. Langzaam maar zeker is de
ruilverkaveling daar ontwikkeld. De
ruilverkavelingsprocedure wordt ge
bruikt om een herindeling te krijgen
van het agrarisch grondgebruik, ge
paard gaande aan een gelijktijdige
verbetering van de ontsluiting en de
waterbeheersing. De ruilverkavelings
procedure is in de periode, sedert de
eerste ruilverkaveling op geheel vrij
willige grondslag in 1915 tot stand
kwam, voortdurend aan verbeterin
gen onderhevig geweest. Wij kennen
de wet van 1924, de wet van 1938, de
wijzigingen aangebracht in 1941 en
thans de ruilverkavelingswet 1954.
Deze opeenvolging van wetten wijst
er reeds op, dat het begrip ruilverka
veling en de toepassing ervan voort
durend in beweging zijn. Aanvanke
lijk werd alleen een nieuwe indeling
van de eigendom nagestreefd; met
pachtverhoudingen werd vrijwel geen
rekening gehouden. Een verbeterde
ontwatering werd uitgevoerd en aan
de ontsluiting werd weliswaar aan
dacht besteed, maar verharding van
wegen kwam aanvankelijk nauwelijks
voor. De ruilverkaveling was in de
dertiger jaren dus een eerste poging
om verbete'ring te brengen in de
agrarische structuur van een bepaald
gebied, dat in de loop der eeuwen
naar een verkeerde richting was ge
groeid, of dat door het uitblijven van
wijzigingen, geen gelijke tred had ge
houden met de moderne ontwikkeling
van de landbouw. Het is begrijpelijk,
de nagestreefde doeleinden konden
Worden bereikt,
dat er eerr voortdurend streven is ge
weest om de ruilverkaveling, die
meer en meer ging leven bij de plat
telandsbevolking, landbouwtechnici en
politici, uit te bouwen in een zodanige
richting, dat op een nog betere wijze
SPRONGSGEWIJZE ONTWIK
KELING VAN DE TECHNIEK.
Het is helaas dikwijls in deze we
reld zo, dat oorlog of bijzondere moei
lijkheden waarbij ik denk aan wa
tersnood een krachtige stoot geven
aan een sprongsgewijze verdere ont
wikkeling van een bepaalde techniek.
De mechanisatie in de landbouw b.v.
is in het bijzonder na de oorlog door
verschillende oorzaken zeer krachtig
ontwikkeld. Vele nieuwe machines als
maaidorsers, trekkers, opraappersen,
bieten- en aardappelenrooiers, waren
door gebrek aan arbeidskrachten in
de oorlogvoerende landen uitgevon
den of nog meer geperfectioneerd.
Mede door de stijging van de landar
beidersionen in ons land direct na de
oorlog, werd het mogelijk deze ma
chines ook hier te introduceren en
werkelijk economisch te exploiteren.
Een voorbeeld dus van een snelle ont
wikkeling, die in de dertiger jaren
geen enkele landbouwkundige of
econoom kon voorzien. Een nagenoeg
gelijke stormachtige ontwikkeling
zien wij op het terrein van de moto-
risatie; het aantal auto's neemt sterk
toe en het gehele wegenstelsel in ons
land moet hieraan worden aangepast.
Met deze twee voorbeelden wil ik
volstaan. Er zouden er nog talrijke
aan zijn toe te voegen, waaruit zou
blijken, met welk een ongelooflijke
snelheid landbouw, industrie en ver
keerswezen zich thans ontwikkelen.
(Zie verder pag. 698.)
Uit de lucht gezien krijgt de herverkaveling weer een heel ander gezicht en is
het veel gemakkelijker de grote lijnen te zien van dit veelomvattende werk.
(Aero Cartofoto K, L. M.)
De-plannen voor het jaar 1956, die zojuist zijn goed
gekeurd, worden in dit nummer gepubliceerd.
Daarnaast wordt een overzicht gegeven van alles wat
reeds tot stand is gekomen en worden verschillende zaken
die met het veelomvattende herverkavelingsgebeuren samen
hangen door deskundigen belicht.
Tenslotte vertellen 8 boeren uit deze gebieden wat ze
over de herverkaveling denken.