®v er zie Si
ZITDAGEN
BOEKHÜUDBUREAU
lu<_
Voor Zeeland
aiDDEiau£a
No. 2287. Frankering bij abonnement: Terneuzen ZATERDAG 13 AUGUSTUS 1955.
fS* Jaargang,
ZEEUWSCH LANDBOUWBLAD
WAARIN OPGENOMEN HET noord-brabantsch landbouwblad
Officieel Orgaan van de Zeeuwsche Landbouw Maatschappij (Z. L. M.)
de Noord-Brabantsche Maatschappij van Landbouw en andere Verenigingen
Wij schreven vorige week over de schijnbaar
wolkeloze economische hemel. Wie echter de
toestand van het ogenblik wat beter bestudeert,
bemerkt dat er wel degelijk moeilijkheden en span
ningen zijn. Een der meest urgente problemen
vormt
het toekomstig loonbcleid.
Hierover is de laatste tijd heel wat te doen en
achter de schermen wordt druk geconfereerd: Daar
de landbouw zeer nauw betrokken is bij het toe
komstig loonbeleid, dat in ons land zal worden
gevoerd, is het goed om eens na te gaan, hoe de
situatie is en wat er bekend is van de verschillende
meningen, die er ten aanzien van dit beleid zijn
gevormd en die soms vrij scherp tegenover elkan
der staan.
Laat ons eerst eens bezien hoe de loonvorming
na de oorlog zich heeft ontwikkeld. Ons land ver
keerde in 1945 in een ontredderde toestand. Om
er economisch weer bovenop te komen was een
straf regeringsbeleid noodzakelijk. Het is de ver
dienste geweest van de toenmalige Overheden,
dat dit straffe beleid is gevoerd, zowel op het ge
bied van de prijsbeheersing, van de distrubutie als
van de loonbeheersing. Het is de verdienste van
het Nederlandse volk geweest, dat men zich dit
beleid liet opleggen en er zich over het algemeen
aan hield. Veel daartoe heeft het regelmatige over
leg tussen werkgevers en werknemers in alle sec
toren van het bedrijfsleven bijgedragen. Voor de
topbesprekingen werd ingesteld de Stichting van
de Arbeid, waarin beide bovengenoemde sectoren
waren vertegenwoordigd.
Er werd een zogenaamde loonstop ingesteld,
waarbij voor alle loonsverhogingen de toestemming
nodig was van de Overheid. Deze had ter beoor
deling hiervoor een apart college ingesteld, het
College van Rijksbemiddelaars.
De Stichting van de Arbeid adviseerde dit college
over de loonhoogte. Voor de landbouwsector werd
practisch hetzelfde werk gedaan door de Hoofd
afdeling Sociale Zaken van de Stichting voor de
Landbouw, thans Landbouwschap.
De loon ronden.
Wij hebben in de achter ons liggende jaren ge
zien, dat de Regering, na advies van de Stichting
van de Arbeid, op twee manieren loonsverhogin
gen toestond. De eerste methode was, dat een al
gemene verplichting tot loonsverhoging met een
bepaald percentage aan het gehele bedrijfsleven
werd voorgeschreven.
De tweede methode was, dat aan het bedrijfs
leven een algemene vergunning tot een loonsver
hoging werd gegeven, waarbij eveneens het maxi
mum percentage werd genoemd.
Beide mehoden kwamen in de praktijk op het
zelfde neer. De lonen gingen over de gehele linie
met het mamtnale percentage omhoog, daar geen
enkele bedrijfsisk achter kon blijven zonder zich-
zelve ernstig nadeel te berokkenen.
In totaal hebben wij na de bevrijding op deze
wijze een zevental loonronden gekend, die alle om
en nabij de 5 lagen.
Het bovengeschetste systeem geldt nog steeds
en er is in naam dus nog steeds een loonstop, een
loonbeheersing en een volledig toezicht van het
College van Rijksbemiddelaars.
Er worden dus per bedrijfstak tussen werkgevers
en werknemers Collectieve Arbeids Overeenkom-
WISSEKERKE: Woensdag 17 Augustus in Hotel
„De Kroon."
OOSTBURG: Woensdag 17 Augustus in Café „De
Windt."
ZIERIKZEE: Donderdag 18 Augustus in Hotel
„Huis van Nassau."
MIDDELBURG: Donderdag 18 Augustus in Oafé
„De Eendracht."-
sten (C. A.O.'s) afgesloten. De hierin vermelde
lonen hebben de goedkeuring van bovenvermeld
college nodig.
De iaatsie maanden komen nu twee problemen
naar voren, die beide, juist ook voor de landbouw
sector, van groot belang zijn. Daar is in de eerste
plaats het verlangen van de werknemersorganisa
ties naar
een nieuwe loonsverhoging.
Er heerst in ons land een gebrek aan arbeids
krachten. In ons vorig overzicht schreven wij
reeds hierover. Zoals altijd, wanneer er ergens
een tekort van is en de vraag het aanbod overtreft,
ontstaat er een druk op de prijs, die men voor het
begeerde moet betalen. Deze prijs stijgt en in ons
geval ontstaat de neiging dat de lonen omhoog
gaan. Er is echter nog steeds de reeds besproken
loonstop en deze maakt, dat men naar allerlei
wegen gaat zoeken om deze te ontgaan of te ont
duiken. Men betaalt toch stiekem hogere ionen
en wij noemen dit dan zwarte lonen, in navolging
van ue zwarte handel uit de drstributietijd. Daar
de looncontröle niet al te veel meer te betekenen
heeft, wordt dit „stiekem" hoe langer hoe meer
openlijk. Daarnaast zijn er nog tal van middelen
gevonden om een hoger loon te geven, dan het
normale, vastgestelde. Men laat de arbeiders door
autooussen ophalen, soms van heinde en ver, en
naast dit gratis-vervoer, betaalt men grif reisuren.
Vooral met de arbeidsduur kan op alle mogelijke
manieren gescharreld worden, zodat men zich of
ficieel aan alle bepalingen van de met veel plech
tigheid afgesloten Collectieve Arbeids Overeenkom
sten houdt, maar men in werkelijkheid de bedoe
ling van de bepalingen met voeten treedt. Ook
geven de langzamernand talloze sociale voorzie
ningen de nodige ruimte om méér te doen, dan
noodzakelijk is, evenals de emolumenten in natura.
Het is wel begrijpelijk, dat onder deze geschet
ste omstandig!ïeden de organisaties van de werk
nemers, die zelve onder ae druk van hun leden
staan, streven naar loonsverhoging. Immers, hoe
hoger de officiéél vastgestelde en goedgekeurde
lonen zijn, des te beter is het uitgangspunt voor
tijden, waarin de toestand weer eens andersom zou
kunnen zijn. In tijden van hoogconjunctuur den
ken velen wel, dat het niet meer anders kan, doch
zij, die verder kijken en vooral de lessen van het
verleden geleerd en begrepen hebben, weten beter.
Daarnaast wordt door de arbeidersorganisaties
het argument van
meedelen in de hogere welvaart
gebruikt. Als door het bedrijfsleven veel geld ver
diend wordt, lijkt het inderdaad logisch, dat hier
van ook de werknemers proiiteren. Maar jammer
genoeg is het vraagstuk niet zo eenvoudig als het
hierboven gesteld wordt. Want drukt men dit uit
in een hoger officieel loon voor allen, dan heeft
deze medaille twee min of meer gevaarlijke keer
zijden. Ten eerste verhoogt men de kostprijs der
producten, die voortgebracht worden. Daardoor
wordt het product, dat tot nu toe overal gretig
aftrek vond, minder aantrekkelijk. De vraag er
naar zal verminderen. De winst erop afnemen,
maar de producent zit met zijn hogere kostprijs.
Ten tweede brengt een loonsverhoging meer geld
onder de grote massa. Het verbruik neemt toe en
men zal die producten kopen, die het meest be
geerd worden en het goedkoopste zijn.
Terwijl dus de eigen producten duurder worden,
de afzet, en juist ook de export, moeilijker, bestaat
er een grote kans, dat de vraag naar goedkopere
buitenlandse producten zal toenemen. De invoer
zal dus stijgen. Wie de in ons vorig overzicht op
genomen cijfers heeft bestudeerd, zal hebben ge
constateerd, dat bovenvermeld proces in Nederland
al aan de gang is.
Het is de taak van iedere Regering tussen al
deze moeilijkheden door te zeilen en te zorgen, dat
de zaak zo ongeveer in evenwicht is. Ons land lag
met zijn kostprijzen lager dan veel andere, maar
vooral de snel op elkaar volgende loonronden van
de laatste twee jaren hebben er het hunne toe
bijgedragen om de hieruit voortvloeiende voordelen
geheel of gedeeltelijk te niet te doen.
Onze Minister van Economische Zaken, ProiL
Zijlstra, heeft dit zeer goed in de gaten en het is
algemeen bekend, dat deze nog jonge, doch uiterst
bekwame econoom een tegenstander is van een
nieuwe algemene loonronde. Iets, waarover wij
het met hem eens zijn. Vooral de landbouwsector,
waarin op het ogenblik geen sprake is van hoog
conjunctuur, heeft geen enkel belang bij een ver
dere opvoering van het officiële kostenpeil.
Sommigen zullen ons tegenwerpen, dat er in de
praktijk toch maar hogere, zwarte lonen betaald
worden, maar wij zijn er vast van overtuigd, dat
dit een voorbijgaand verschijnsel is. De toekomst
zal in dezen moeten leren, wie gelijk heeft. En, om
misverstand te voorkomen, willen wij met nadruk
vaststellen, dat wij met de zwarte Ionen in de
landbouwsector niet bedoelen de tijdelijke, in tijden
van zeer drukke oogstwerkzaamheden, voorkomen
de hogere lonen, maar wèl het constante betalen
van hogere dan de officieel vastgestelde.
Vrijere loonvorming.
Het tweede probleem, dat zich hoe langer hoe
sterker opdringt, is de kwestie van een vrijere
loonvorming, hetgeen dus wil zeggen, dat het toe
zicht van de Regeringsinstantie, het College van
Rijksbemiddelaars, hetzij verdwijnt, hetzij zodanig
wordt, dat werkgevers en werknemers per bedrijfs
tak veel meer vrijheid gelaten wordt bij de vast
stelling van de hoogte van het loon.
Men beweert algemeen, dat Prof. Zijlstra ook
hiervan een voorstander is en het is eveneens be
kend, dat hij hierbij machtige medestanders heeft.
In landbouwkringen wordt een dergelijke ontwik
keling met gemengde gevoelens gevolgd. Want
wanneer de hoogte van het loon meer afhankelijk
wordt van onderhandelingen per bedrijfstak, dan
is de landbouw terecht Ivevreesd. dat in tal van
industrieën de in de C. A. O.'s vast te stellen Ionen
omhoog zullen gaan en dat dan voor de landbouw
slechts twee wegen openstaan. Of men moet deze
verhogingen volgen, waardoor de kostprijzen gaan
stijgen. Dit zou, afgezien van de buitengewoon
grote exportbelangen, alleen mogelijk zijn als de
Regering zich verplicht deze hogere lonen door te
berekenen in de prijzen van die producten, waar
op het huidige landbouwbeleid is opgebouwd, dus
tarwe, suiker, koolzaad, melk, varkensvlees en de
voergranen.
Of men moet deze hogere lonen niet volgen,
waarmede men de reeds bestaande arbeidsmoeilijk-
heden in de landbouwsector aanzienlijk gaat ver
groten, met alle gevolgen van dien.
Het is dus begrijpelijk, dat de werkgevers in de
landbouw voor een vrijere loonvorming weinig of
niets gevoelen. Maar het onaangename is natuur
lijk, dat de voorstanders van een dergelijk beleid
zeker zwaarwegende argumenten in de strijd wer
pen.
Standpunt van Minister Zijlstra.
Wie de hoofdartikelen in de „Nieuwe Rotterdam
se Courant" van 2 en 3 Augustus heeft gelezen,
moet erkennen, dat er voor een vrijere loonpolitiek
heel wat pleit. Wij lezen hier o.a. „De grens tus
sen vrijheid en gebondenheid diende na de oorlog
noodzakelijk te gaan in de richting van de laatste.
De verstarring en bevriezing, die uit dit soort maat
regelen voortvloeien, moesten op de koop toe ge
nomen worden. Maar abnormale maatregelen pas
sen alleen in abnormale tijden. In de strijd, die
Prof. Zijlstra voert voor het behoud van een rede
lijk vrije maatschappij, heeft hij er meermalen op
gewezen, dat wij onze redeneringen moeten ba
seren op het besef, dat onze economie zich thans
in een dynamische ontwikkeling bevindt en dat wij
ons niet moeten blindstaren op beperkingen, die
(Zie verder pag. 538 le kolom onderaan.)
(Advertentie.)
Bestel nu
GRAS- en KLAVERZADEN
voor blijvend weiland
ULEFOQW 94% - tCAKUU - «ttXELlNQgl
