Moet Oostelijk Oost Zeeuwsch-Vlaanderen op de helling?
432
WANNEER WIJ DE LANDBOUWPRODUCTIE VAN OOST ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VERGELIJKEN MET DE GEMIDDELDE PRODUCTIE VAN ZEELAND, DAN BLIJKT,
DAT OOST ZEEUWSCH-VLAANDEREN ACHTERAAN KOMT. VEEL DUIDELIJKER BLIJKT NOG
DE AANWEZIGHEID VAN EEN ACHTERSTAND, WANNEER WE DE OPBRENGSTEN VER
GELIJKEN MET DIE VAN WEST ZEEUWSCH-VLAANDEREN. GEZIEN DE LANDBOUWENDE
BEVOLKING EN HET PRODUCTIEVERMOGEN VAN DE GROND, BESTAAT ER M.I. GEEN AAN
WIJSBARE REDEN, WAAROM OOST ZEEUWSCH-VLAANDEREN ZICH NIET ZOU KUNNEN
OPWERKEN, TOT DIE HOOGTE DIE WEST ZEEUWSCH-VLAANDEREN REEDS HEEFT BEREIKT.
DE OORZAAK VAN DE ACHTERSTAND ZAL
NAAR MIJN MENING HOOFDZAKELIJK GE
ZOCHT MOETEN WORDEN IN HET FEIT, DAT
DE CULTUUR-TECHNISCHE TOESTAND VAN
DE LANDBOUWGRONDEN IN VELE DELEN VAN
HET GEBIED VEEL TE WENSEN OVERLAAT.
door Ir G. FRIELING
AFWATERING
De meeste polders hebben zwaar te kampen met
wateroverlast. Dit is vaak het gevolg van te hoge
buiten waterstanden, te hoog gelegen drempels van
uitwateringssluizen, moeilijk te onderhouden uit
wateringsgeulen, gemalen met te kleine capaciteit
of aanwezigheid van noodbemalingsinstallaties,
minder goede tracé's van hoofdwaterleidingen en
niet in het minst van verwaarlozing van bestaande
waterleidingen en sloten. Over onderhoudsplanning
wordt doorgaans niet gedacht. Tot nu toe werd
practisch nergens b.v. een 5- of 7-jarig onderhouds
plan uitgevoerd. Een slechte detailontwatering komt
ook voor, doordat drainage en egalisatie nog te
weinig wordt toegepast.
KAVELINDELING
Een groot oppervlak van het gebied heeft een
behoorlijke kavelindeling, maar toch laat o.a. in
Hengstdijk, Lamswaarde, Stoppeldijk, Dullaertpolder
en onder Vitshoek de perceelvorm nogal veel te
wensen over en komt een verspreid liggen van
percelen van eigenaren en gebruikers nog te veel
voor.
Hoofdwaterleiding van de Melopolder in de buurt
yan het noodgemaal t.b.v. plm. i)50 ha
(afmeting te gering).
al de moeilijkheden van dien. De perceelsvorm werd
verbeterd, de verspreide ligging werd aanmerkelijk
minder. Nagenoeg alle eigendomspercelen kwamen
aan een weg en aan een waterleiding te liggen.
Aan het tot stand komen van een betere gebruiks-
indeling werd zeer veel aandacht besteed. Het net
van wegen en waterleidingen werd verdicht en
werd aanmerkelijk verbeterd, zowel wat betreft de
afmetingen als de tracé's.
Een volledig resultaat van de verbetering heeft
men niet kunnen bereiken, omdat de gronden in
het blok moesten blijven lozen op de Groot Vogel en
deze nog vaak een te hoog peil heeft. Het bleek
uiteraard niet mogelijk te zijn om in het kader van
deze kleine ruilverkaveling een peilsverlaging van
de genoemde boezem toe te passen, terwijl voorts
een partiële peilsverlaging van de Ser Pauluspolder
WEGEN
De bestaande wegen verkeren vaak in een minder
goede toestand. Ze zijn veelal te smal. Wegen met
een gewenste kruinbreedte van 9 m en meer komen
sporadisch voor, terwijl wegen met een kruinbreedte
kleiner dan 6 m veel worden aangetroffen. De tracé's
zijn vaak krom en slechts ten dele is dit het geval,
omdat ze aangelegd zijn op de dijken. Een gewenste
verhardingsbreedte van 3 m komt lang niet altijd
voor, terwijl de verharding van de wegen vaak niet
meer geschikt blijkt te zijn voor het steeds zwaarder
wordende landbouwverkeer. De fundering is door
gaans veel te licht. Uiteraard moet vermeld worden,
dat aan een doelmatig onderhoud van de wegen
meestal niet de nodige aandacht wordt besteed.
Voorts is het aantal wegen irr diverse gebieden
niet voldoende, om een doelmatige ontsluiting van
landbouwgronden te kunnen bewerkstelligen. Het
uitwegen van percelen over voorliggende percelen
komt dan ook nog vrij veel voor, met al de narig
heid en ongerief van dien. Elders is het aantal
meters weg per ha weer ontstellend groot.
Een zodanig wegenstelsel leidt eerder tot exten
sivering dan tot intensivering van de bedrijfs
voering.
De te dempen hoofdwaterleiding van de Kruispolder
onderlangs de zeedijk nabij het lozingspunt bij
Baalhoek. Deze leiding moet het overtollige water
afvoeren van plm. 650 ha (afmeting te gering).
door het stichten van een onderbemaling niet te
verwezenlijken was, zonder dat gronden gelegen in
omringende polders hierdoor ernstig zouden worden
geschaad.
Uit het bovenstaande blijkt duidelijk, dat inciden
tele uitvoering van werken in een gebied, dat water
staatkundig gezien afhankelijk is van zijn omgeving
ook niet altijd de gewenste resultaten kan geven.
De oplossing moet dan ook worden gevonden, door
uitvoering van ruilverkavelingen in gebieden, die
waterstaatkundige eenheden vormen.
Toestand van een van de vele hoofdwaterleidingen
in de Van Alsteinpolder, vóór de verbetering.
IN VOORBEREIDING ZIJNDE WERKEN
Noodgemaal van de Melopolder. Op de achtergrond
de onbruikbaar geraakte suatie-sluis.
VERBETERINGSMOGELIJKHEDEN,
DIE MOEILIJK TE REALISEREN ZIJN
Incidenteel kunnen op beperkte schaal verbete
ringen worden aangebracht. Verbreding van wegen
stuit echter vaak af op het feit, dat enkelingen dan
grond moeten afstaan t.b.v. het algemeen landbouw
belang. Evenzo is dit het geval met aanleg van
nieuwe of verbetering van bestaande waterlopen.
Voorts zullen waterlopen en wegen niet zonder
bezwaar op de meest juiste plaatsen kunnen worden
gelegd, omdat daardoor schadesnij dingen zullen op
treden, die moeilijk kunnen worden hersteld.
Ook brengt het verwerken van grond uit af te
graven dijken of uitkomende grond uit waterlopen
vaak moeilijkheden met zich mee.
Uitvoering van particuliere egalisaties sorteert
vaak niet dat effect, dat men er van verwacht en
is doorgaans duurder, dan wanneer deze werken
voor gezamenlijke rekening worden uitgevoerd.
Al deze bezwaren worden grotendeels opgevangen,
wanneer alle genoemde werken op grote schaal
in ruilverkavelingsverband worden aangepakt.
RUILVERKAVELING SER PAULUSPOLDER
Deze werd uitgevoerd in de jaren 1940-1949 met
Gereedgekomen werkzaamheden in de
Van Alsteinpolder.
REEDS IN UITVOERING ZIJNDE WERKEN
In de waterschappen Walsoorden en van Alstein,
Louisa- en Koningin Emmapolders werd 'reeds de
verbetering van de afwatering ter hand genomen.
Deze werken naderen hun voltooiing. Het grond
verzet bedroeg 96000 m3 resp. 75000 m3, terwijl ver
wacht mag worden, dat in 1956 het nieuw te stichten
.gemaal voor het waterschap Walsoorden (capaciteit
73 m3/min. bij een opvoerhoogte van 3.50 m) in
bedrijf zal worden genomen. De resultaten van de
uitvoering van deze werken zijn zeer gunstig. Tij
dens de uitvoering van deze werken is gebleken,
dat het achterstallig onderhoud in deze polders veel
groter is geweest, dan men van te voren ooit had
kunnen vermoeden.
In de naaste toekomst zal het gewenst zijn, dat
diverse wegen in deze polders verbeterd en verbreed
worden, terwijl voorts aan de gebruikstoestand van
de landbouwgronden in het waterschap Walsoorden
nog heel wat dient te worden geschaafd. Deze ver
beteringen zullen m.i. thans slechts met zeer veel
moeite tot stand kunnen komen.
Uitvoering van werkzaamheden aan een te verbeteren waterleiding in de Van Alsteinpolder.
a. Kruispolder en Kleine Molenpolder
Voor deze gezamenlijke polders werd reeds een
plan opgemaakt voor de verbetering van de af
watering. In verband met de plannen voor dijks-
Beschouwen we het Oostelijk deel van Oost
Zeeuwsch-Vlaanderen, dan is omtrent dit gebied
het volgende op te merken:
