AND VAN HULST
ZATERDAG 18 JUNI 1955.
441
IIKSE
Koophandel
inderen.
onder verschillende zeer modern uitge
ruste. Deze waren echter geen lang
leven beschoren, want de ondernemers
hadden grote voorraden vlas tegen
ho,ge prijs ingekocht, en toen in 1920 en
1921 de vlasprijzen enorm in prijs daal
den verdwenen deze fabrieken even snel
als ze gekomen waren.
De industrie in de grensstreek was in hoofdzaak
klein-industrie gebleven. Vele ondernemers werk
ten met eigen personeel en daardoor gelukte het
hen, al hadden ook zij zeer zware verliezen gele
den, hun bedrijf in stand te houden.
Op het eind van de twintiger jaren kon gezegd
worden dat deze industrie de moeilijkheden te
boven was gekomen.
Van niet geringe betekenis voor deze industrie
is geweest dat door de aanleg van het electriciteits-
net in de jaren 1923—1925 het mogelijk werd de
bedrijven zonder veel kosten te mechaniseren.
In 1930 en de daarop volgende jaren, vielen, ten
Bij een modern vlmbedrijf hoort goede opslagruimte.
gevolge van de toen heersende crisis, zeer veel be
drijven stil.
Twee jaar later begon het Rijk vlasbewerkings
premies uit te betalen, waardoor vele bedrijven het
werk konden hervatten. Deze premie-regeling bleef
een zestal jaren bestaan.
Kort vóór de tweede wereldoorlog had het Land
van Hulst, mede door de oorlogsdreiging, een zeer
belangrijke vlasindustrie. De oorlog bracht een ver
dere opbloei.
Het bewerkingsproces van het vlas heeft in de
loop der jaren, dank zij de vorderingen op tech
nisch gebied, belangrijke wijzigingen ondergaan en
verwacht mag worden dat in de toekomst nog in
meerdere mate van de technische vooruitgang zal
worden geprofiteerd.
Een aantal warmwaterroterijen en verscheidene
zwingelturbines werden gebouwd. De eersten bevor
deren een versnelling van het bewerkingsproces
terwijl door de inbedrijfstelling van de turbines de
productie belangrijk kon worden opgevoerd.
De vlasindustrie in het Land van Hulst
telt enkele honderden bedrijven, die voor het
merendeel gevestigd zijn in de belangrijke
centra St. Jansteen en Koewacht.
Het overgrote deel moet gerekend worden
tot het kleinbedrijf.
De verwerkingscapaciteit kan gesteld wor
den op circa 30 van de totale Nederlandse
productie.
CLINGE: CENTRUM VAN DE
KLOMPENINDUSTRIE.
Het voornaamste centrum van de klom
penindustrie is Clinge. Ook in St. Jansteen,
Koewacht, Hulst en Hontenisse treft men
nog klompenmakersbedrijven aan.
Deze vorm van nijverheid is afkomstig uit
België, met name uit het Land van Waes,
waar deze in de wintermaanden werd uitge
oefend door landarbeiders en ook wel door
klein-landbouwers.
Ons land werd in de loop van de vorige
eeuw één van de afzetgebieden van deze nij
verheid, waardoor vele seizoenbedrijven kon
den worden omgeschakeld tot permanente.
De tentoonstellingbe
zoekers zullen straks
hun mening kunnen
uitspreken over een aan
tal model-inventarissen
voor het kleine bedrijf,
die speciaal op paarden-
gebruik gericht zijn.
Een aantal films zal
op de tentoonstelling
door middel van spiegel-
projectie vertoond wor
den. Deze films behan
delen de melkbehande-
ling en hygiëne, als
mede het machinaal
melken. Ook de film
„Land van melk" zal
hier vertoond worden.
Ons land werd in de loop van de vorige eeuw één
van de afzetgebieden van deze nijverheid, waardoor
vele seizoenbedrijven konden worden omgescha
keld tot permanente.
In de jaren zeventig vestigden zich in het Land
van Hulst een aantal klompenmakers, die vooral
onder de landbouwende bevolking een goed afzet
gebied vonden. Deze nijverheid ontwikkelde zich
gunstig en omstreeks 1930 waren er reeds enkele
gemechaniseerde bedrijven.
In het jaar 1932, bij de invoering van de Crisisin-
voerwet, werd de invoer van klompen uit het bui
tenland drastisch beperkt.
Enige grote Belgische klompenfabrikanten zagen
zich door deze maatregel in hun afzet bedreigd en
vestigden daarom op Nederlands gebied een klom-
penfabriek.
Verschillende kleine bedrijven in bet Land van
Hulst ondervonden hiervan ernstige concurrentie.
Gedurende de tweede wereldoorlog ging het deze
industrie goed. Na de oorlog 'kreeg zij echter te
kampen met moeilijkheden op het gebied van de.
grondstoffenvoorziening. Onze streek en heel de
provincie Zeeland leveren vrijwel geen hout meer
op.
Wel kan hout worden ingevoerd uit België, maar
hieraan zitten verschillende problemen vast.
De mechanisatie in deze industrie is ver door
gevoerd, zodat er maar slechts enkele bedrijven
meer zijn waarin het handwerk nog wordt beoefend.
De laatste jaren gaat het in de klompenindustrie
niet bijzonder goed. Tal van bedrijven hebben de
productie gestaakt en het is te vrezen dat nog meer
dere zullen imoeten sluiten.
OVERIGE INDUSTRIEËN.
Tot slot een korte vermelding van de overige
industriële bedrijven in het Land van Hulst.
In Hulst vindt men, naast de reeds vermelde
textielbedrijven, een bierbrouwerij en limonade-
en mineraalwaterbedrijven, een meubelfabriek,
machinereparatiebedrijven en een vulcaniseer- en
coverinrichting.
St. Jansteen heeft twee betonwarenbedrijven,
waarvan er één een filiaalbedrijf heeft te Walsoor
den, een schoenfabriek, die aanvankelijk werd opge
richt te Zaamslag maar na enige jaren werd ver
plaatst, een machine-reparatiebedrijf dat hoofd
zakelijk werkt voor de vlasindustrie, en een suiker-
werkenfabriek, die van zeer jonge datum is.
In Nieuw Namen is een machine-reparatiebedrijf
gevestigd, dat speciaal is ingesteld op werkzaam
heden voor de textielindustrie en dei landbouw.
Een scheepswerfje is gevestigd te Graauw (Paal),
Te Hontenisse (Kloosterzande) werd in 1927 een
coöperatieve roomboterfabriek gesticht. Ten tijde
vani de oprichting verminderde de rentabiliteit van
de akkerbouw en werd naar middelen omgezien om
de rentabiliteit van de veeteelt op te voeren. Het
resultaat was dat dit bedrijf ontstond, dat de room,
en de laatste tijd ook de melk, bij de landbouwers
'afhaalt.
In deze gemeente bevinden zich verder een mou
terij, een mineraalwaterbedrijf, een vlasbedrijf en
èen scheepswerf (Kruispolder).
Te Vogelwaarde (Rapenburg) kwam uit een
dorpssmederij een hoefijzerfabriek voort, die met
haar productie bijna de helft van de Nederlandse
behoefte dekt.
Moge dit overzicht, dat in beknopt bestek gehou
den moest worden, wellicht op sommige punten
minder volledig zijn, we hopen er ondanks dat in
geslaagd te zijn de lezer enigszins een indruk te
geven van de belangrijke economische werkzaam
heid in het Land van Hulst.
H%et maken van trottoirtegels in de B&tonfabriek van de
Fa. BleyenberghFerket te Walsoorden.
(Cliché welwillend afgestaan door het E. T. I. te Middelburg.)
