De dijken, welke ons beschermen
Cappelle-Desprez
H!
D. J. VAN DER HAVE
434
ZEEUWSCII LANDBOUWBLAD
[ET landschap van het land van Hulst
"■wordt, evenals in geheel Zeeland, beheerst
door dijken. Al deze düken hebben in hun tijd
dienst gedaan als kering tegen water van de
Schelde. Vele overstromingen vernielden de dijken;
even zovele malen werden Weer nieuwe dijken
aangelegd en ook meermalen werd land prijsge
geven aan de golven.
Na al de bedijkingen, overstromingen en bedijkin
gen, is er een periode van rust ingetreden, waarin
wat was, bleef.
Op het moment is de toestand zo, dat, te beginnen
vanuit het Westen, het land van Hulst wordt be
schermd resp. door de zeedijk van de Hellegat
polder, het Waterschap Stoppeldijk c.a., het Water
schap de Verenigde Polders van Ossenisse, het Ca-
lamiteuze Waterschap Walsoorden, de Kruispolder,
de Kleine Molenpolder, de Melopolder, de Van Al-
steinpolder, de Koningin Emmapolder, de Prosper-
polder en de Hertogin Hedwigpolder.
Tot vóór 1953 waren we overtuigd van de deug
delijkheid en de voldoende hoogte van onze zee
dijken; wat een schrik en verwarring bracht echter
de stormvloed van 1 Februari 1953.
Gelukkig kon alle land behouden blijven, maar
wel zijn na deze datum vele veranderingen aan de
dijken uitgevoerd.
Daar de toestand van de dijken, welke ons be
schermen, voor ons allen van groot belang is, willen
we deze toestand wat nader bezien.
Tocht van West naar Oost
Hellegatpolder
We beginnen weer in het Westen.
De dijk van de Hellegatpolder bestaat uit een
fors grondlichaam, waarvoor gedeeltelijk een schor
is gelegen. De rand van het schor is over een grote
lengte beschermd door rijsbeslag met steenbestor-
ting. De laagwaterlijn is op vrij grote afstand uit
de dijk gelegen. In 1953 was er hoegenaamd geen
schade. De toestand van de dijk is goed te noemen.
Waterschap Stoppeldijk
De dijk van Waterschap Stoppeldijk c.a. bestond
vóór 1953 uit een grondlichaam, waarop een beton-
muur systeem de Muralt. Achter de dijk was een
groot uitwateringskanaal gelegen.
Tot plm. 1 m. boven H.W. (gewoon hoogwater)
was het grondlichaam beschermd door een steen
glooiing. Aan het noordeinde van de zeedijk staat
een gemaal en is een zeesluis gebouwd.
De laagwaterlijn ligt op vrij grote afstand uit de
zeedijk.
In 1953 is de dijk doorgebroken. De herstelling
bestond in het opbrengen van een zandlichaam,
met een afdekking van klei, en het herstellen en
wat verhogen van de steenglooiing. De betonmuur
werd, behalve bij de zeesluis, verwijderd.
Nadien werd het grote afwateringskanaal tot op
70 a 100 meter achter de zeedijk verlegd, en een
behoorlijke binnenberm achter de zeedijk aange
bracht, wat de stabiliteit van de zeedijk zeer ten
goede kwam.
In de storm van 23 December 1954, waarbij ter
plaatse de waterstand plm. 1 meter lager was dart
tijdens de vloed van 1 Februari 1953, werd het
grondlichaam aan de buitenzijde, juist boven de
steenstrook op vele plaatsen aangetast. Het herstel
heeft intussen grotendeels plaats gevonden.
Waterschap Verenigde Polders
van Ossenisse
De dijk van Waterschap de Verenigde Polders van
Ossenisse bestond vóór 1953, vanaf het gemaal van
Waterschap Stoppeldijk c.a. tot Knuitershoek, uit
een grondlichaam waarop een beton
muur, systeem De Muralt, en vanaf
Knuitershoek tot de dijk van het
Calamiteuze Waterschap Walsoorden
uit een grondlichaam zonder beton
muur. Het buitenbcloop is practisch
over de gehele lengte tot plm. 1 m.
H.W. beschermd met een steen
glooiing.
Aan Knuitershoek is een Nol ge
legen, waarvan de onderzeese oever
omstreeks 1900 is bezonken met
zinkstukken. EVen' oostelijk van de
Nol is een uitwateringsduiker ge
legen.
Op 1 Februari 1953 werden grote
gaten geslagen in de zeedijk tussen
het gemaal van Waterschap Stop
peldijk c.a. en Knuitershoek, en
werd door overslag van water het
binnentalud van de dijk tussen
Knuitershoek en Waterschap Walsoorden
aangetast.
In 1953 werden de gaten gedicht en de beschadi
gingen hersteld; waar de betonmuur nog stond,
bleef deze gehandhaafd.
Tijdens de storm van 23 December 1954 werd de
dijk tussen het gemaal van Stoppeldijk c.a. en
Knuitershoek practisch over de gehele lengte zo
danig' beschadigd, dat met man en macht tot laat
in de nacht moest worden gewerkt om doorbraak
bij een volgend tij te voorkomen. Het herstel is
intussen voltooid. Dit herstel heeft bestaan uit het
aanbrengen van deugdelijke schorgrond op de bui
tenberm en het buitentalud en het afdekken van
de meest aangevallen plaatsen met rijsbeslag en
bestorting van zuilenbasalt (zie foto).
sterk
Verrichten van grondboringen
aan reedijk van Waterschap de
Verenigde Polders van Ossenisse
Op voorgrond krammat, daar
boven rijsbeslag met bestorting
van basalt.
Rijsbeslag met basalt, daarboven
aanbrengen van krammat.
De onderzeese oever wordt aan de kop van de
Nol aangetast, zodat misschien t.z.t. zinkwerken
nodig zullen blijken. Overigens is de laagwaterlijn
op behoorlijke afstand van de zeedijk gelegen.
Cal. Waterschap Walsoorden
De dijk van het Calamiteuze Waterschap Wals
oorden bestaat over de gehele lengte uit een grond
lichaam, beschermd tot plm. 1 meter H.W. door
een steenglooiing. Alleen bij Perkpolderhaven en
aan de steiger en de haven te Walsoorden is deze
kering onderbroken door muren en coupures. Een
uitwateringssluis is gelegen te Walsoorden.
Tijdens de stormvloed van 1 Februari 1953 werd
de dijk voornamelijk aan de Nol van de Molen
polder beschadigd, terwijl de coupure aan Perk
polderhaven achterloops werd. In dezelfde nacht
brak tussen de steiger en de haven te Walsoorden
een muur (eigendom van een particulier) door, doch
dit gat kon direct worden gedicht.
Vóór het, op het hoge tij volgende hoogwater,
was de gehele waterkering weer op volle hoogte
voorlopig verzekerd.
De gehele dijk is hersteld en tussen de steiger en
de haven te Walsoorden is een zware muur gemet
seld.
Op 23 December 1954 werd geen noemenswaar
dige schade geleden.
De onderzeese oever gedeelte wat steeds onder
water blijft, dus ook bij laagwater van het Wa
terschap is op vele plaatsen bezonken, zodat de
laagwaterlijn en verdiepingen de (jijk niet gemak
kelijk kunnen naderen,
Kruispolder
De dijk van de Kruispolder bestaat uit een grond
lichaam waarop een betonmuur systeem de Muralt.
Tussen Waterschap Walsoorden en Baalhoek is een
glooiing tot plm. 1 meter H.W. aanwezig. Bij
Baalhoek is een uitwateringssluis gelegen, terwijl
aan de Kruispolderhaven een coupure is gemaakt.
Tijdens de vloed van 1 Febr. 1953 is het buiten
talud van de dijk tussen Waterschap Walsoorden
en Baalhoek zwaar beschadigd, terwijl tevens
moeilijkheden optraden bij de coupure aan de ha
ven. In 1953 is dit talud hersteld en is een nieuwe
coupure gemaakt aan de haven.
Op 23 December 1954 werd het buitentalud en
de buitenberm weer op verschillende plaatsen be
schadigd; deze beschadigingen zijn inmiddels her
steld met schorgrond.
De laagwaterlijn is op grote afstand van de dijk
gelegen.
Kleine Molenpolder
De dijk van de Kleine Molenpolder bestaat uit
een grondlichaam zonder verdere verdediging.
Op 1 Februari 1953 v/erden vele gaten in de dijk
geslagen, waardoor ook aanliggende polders werden
geïnundeerd. Na enkele weken was de noodherstel-
ling gereed. De gehele dijk is nadien verhoogd en
verzwaard.
Tijdens de storm van 23 December 1954 werd de
vooruitspringende hoek van de dijk beschadigd.
Deze beschadiging is hersteld met schorgrond,
waarop een rijsbeslag.
Melopolder
De dijk van de Melopolder bestaat uit een grond
lichaam, waarop aan de haven muren en bebouwing
en waarin een coupure. Tot een hoogte van plm.
1 m H.W. is gedeeltelijk een steenglooiing ge
legen.
Op 1 Februari 1953 werd een gat geslagen juist
naast de spuikom. Dit gat werd hersteld met schor
grond.
Wat overblijft
De dijken van de polders Van Alstein, Koningin
Emma, Prosper en Hertogin Hedwig bestaan in het
algemeen uit grondlichamen, waarop geen bescher
ming van steenglooiing voorkomt.
Deze dijken zijn gelegen achter de rijpe schorren
van het verdronken land van Saeftinge en hebben
ten gevolge van de bescherming door deze schorren
tijdens de stormvloeden geen noemenswaardige
schade geleden.
Na deze opsomming van gegevens rijst de vraag:
welke zekerheid men mag toekennen aan de zee
dijken welke ons tegen de Wester schel de moeten
beschermen.
Om te beginnen kan worden gesteld, dat een vloed
zoals voorgekomen op 23 December 1954 kan wor
den gekeerd, hoewel op verschillende plaatsen met
pijn, o.a. aan de dijk van Waterschap Stoppeldijk
c.a., de Kruispolder en de Kleine Molenpolder.
Elke vloed HOGER en van langer duur dan voor
gekomen op 23 December 1954 en LAGER dan die
op 1 Februari 1953, kan grote moeilijkheden ver
oorzaken aan de dijken van Waterschap Stoppel
dijk c.a., Waterschap de Verenigde Polders van
Ossenisse, Kruispolder, Kleine Molenpolder en de
Melopolder.
Op vloeden hoger dan die van 1 Februari 1953,
zijn geen van de zeedijken berekend.
(Advertentie.)
ZAAI A.S. HERFST
Een tarwe met goede resistentie tegen
voetziekte en roest.
Bekijk nu de proef- en vermeerderingsvelden,
KONINKLIJK KWEEKBEDRIJF
EN ZAAOHANDEL
KAPELLE-BIKZELINGË
