„DAAR WERD WAT GROOTS VERRICHT" /Q55
/Q45
waarin opgenomen het NGORD-BR AB ANTSCH LANDBOUWBLAD
ZITDAGEN
BOEKHOUDBUREAli M
INLANDSE
BITTERE LUPINEN
D. y VAN DER HAVE
Ir J. (D. (Dorst
ximcióCfigch
Voor Zeeland
l D DE hB R O
No. 2273 Frankering bij a'bcmnement: Terneuzien ZATERDAG 7 MEI 1955- 43e Jaargang.
DBOUWBLAD
Officieel Orgaan van de Zeeuwsche Landbouw Maatschappij (Z. L. M;)
de Noord-Brabantsche Maatschappij van Landbouw en andere Verenigingen
IN het eerste nummer van het Zeeuwsch Landbouwblad dat na de bevrijding verscheen, schreven
wij als toenmalig redacteur een artikel met het opschrift „Storm over Zeeland". De inhoud van dit
artikel was een uiteenzetting hoe berooid Zeeland uit de strijd te voorschijn was gekomen; grote
delen van Noord- en Midden Zeeland geïnundeerd, Walcheren verdronken, West Zeeuwsch-Vlaande-
ren platgebrand, de gehele provincie geplunderd, ons ruilmiddel ontwaard, het economisch leven ont
wricht, kortom de bevrijding die voor Zeeland, met uitzondering van Schouwen-Duiveland, zoveel vroe
ger kwam dar, vgot het grootste deel van Nederland, liet ons weinig meer zien dan een volslagen
chaos. Het onnoemelijk menselijk leed, dat de jaren van bezetting over Nederland en dus ook in Zee
land had gebracht is moeilijk te beschrijven, wij hebben het immers allen aan den lijve gevoeld of van
dichtbij meegemaakt. Ondanks alle ellende bracht de bevrijding een golf van vreugde over Nederland
zoals de geschiedenis nog nimmer had gekend. Zouden wij de ware zin van het woord vrijheid wel ooit
beter hebben begrepen dan in de jaren der bezetting?
Maar toen de feestroes van de bevrijding voorbij
was en men zijn eigen provincie overzag leek het
welhaast een onmogelijke taak om uit de puinho
pen, letterlijk zowel als figuurlijk, weer een wel
varende staat op te bouwen. Alleen door hard wer
ken en soberheid zou het mogelijk zijn weer te her
stellen wat vernield werd.
Er is in Nederland en ook in
Zeeland direct na de bevrijding
aangepakt. De mijnenvelden wer
den meermalen door de boeren
zelf geruimd; het overtollige
water werd weer in zee gewor
pen; het puin geruimd en veelal
verrezen op deze zwaar gehaven
de plaatsen nieuwe gebouwen,
mooier en beter dan zij vroeger waren geweest.
Wij zullen ons verder tot de landbouw in Zeeland
beperken.
De directe schade aan de landbouw met een
hoofdletter, was enorm. Op de inventaris en de
grond, voor zover die nog gebruikt konden worden,
was in de jaren van oorlog en bezetting een soort
roofbouw gepleegd. Wilde men de productie in de
landbouw weer op gang brengen en dit was
dringend noodzakelijk dan diende men in de
behoefte aan bedrijfsmiddelen zo snel mogelijk te
voorzien. Met behulp van onze geallieerde vrienden
is dit gelukt, zij het dan ook in een veel minder
snel tempo dan velen wensten, en thans tien jaar
na de bevrijding zijn de sporen van het oorlogsge
weld vrijwel uitgewist.
Wanneer wij de belangrijkste veranderingen die
zich in de afgelopen tien jaar bij de landbouw in
Zeeland voltrokken de revue laten passeren, dan
zijn dit de volgende.
Allereerst op organisatorisch gebied. De aanvan
kelijke pogingen, die direct na de bevrijding van het
Zuiden des lands, werden aangewend om tot een
grotere eenheid te komen op landbouworganisato-
risch terrein, bleken des te moeilijker naarmate
men verder na de bevrijding voortleefde en liepen
tenslotte welhaast op niets uit.
De eendracht, die gedurende de bange jaren
der bezetting en vlak daarna mogelijk was, bleek
niet deugedelijk in een staat waarin iedereen vrij
is zich te organiseren op de wijze die hem het beste
voorkomt. Wel kwam uit plannen, die reeds tijdens
de bezetting werden uitgewerkt om tot een grote
re eenheid te komen, een samenbundelende organi
satie op landbouwgebied te voorschijn, die uitste
kend werk heeft verricht: de Stichting voor de
Landbouw.
Thans is deze Stichting voor de Landbouw opgehe
ven, die door de voorstellers als tijdelijk was be
doeld, ter voorbereiding van een publiekrechtelijke
organisatie, het Landbouwschap, dat korte tijd ge
leden tot stand kwam. Wij zullen moeten afwach-
OOSTBURG; Woensdag 11 Mei in Café „De Wind
ZIERIKZEE: Donderdag 12 Mei in Hotel „Huis
van Nassau."
MIDDELBURG: Donderdag 12 Mei in Café „De
Eendracht."
KORTGENE: Donderdag 12 Mei in Hotel „De
Korenbeurs."
ST. MAARTENSDIJK: Donderdag 12 Mei In Hotel
„Hof van Holland."
ten in hoeverre het Landbouwschap een verbetering
vergeleken met de organisatie, waarvoor zij in de
plaats is getreden.
Een winstpunt is het ongetwijfeld dat de boer in
de afgelopen tien jaar veel meer organisatie
„minded" is geworden dan vóór deze oorlog het
geval was.
Geweldige veranderingen heb
ben zich in de afgelopen ld jaren
voltrokken op het gebied van de
motorisatie en mechanisatie van
de landbouw. Men kan hier zon
der meer spreken van een storm
achtige ontwikkeling die nog niet
tot staan is gekomen. De afge
lopen tien jaar zullen in de ge
schiedenis van de landbouw o.i. dan ook bekend
blijven als de periode'van snellemechanisatie en
motorisatie op dit gebied.
Op andere terreinen zijn de afgelopen tien jaren
eveneens belangrijk. De belangstelling voor het
landbouw- en landbouwhuishoudonderwijs welk
onderwijs, nog altijd blijven zien als de basis voor
een verdere vooruitgang van de landbouw nam
nog voortdurend toe en evenzo het aantal inrich
tingen waar dit onderwijs kan worden gevolgd.
De bouw van koelruimten voor de landbouw en
de fruitteelt breidde zich voortdurend uit en in
vrijwel alle delen van Zeeland verrezen graansilo's,
die het Zeeuwse landschap een heel ander aanzien
geven, dan het bekende beeld van vóór deze oorlog.
Een nieuwe vorm van organisatie deed na de
bevrijding ook in Zeeland zijn intrede: de georga
niseerde ziektebestrijding van onze huisdieren, die
reeds uitstekend werk heeft verricht.
Ook op het gebied van de verkaveling der gron
den vond in de thans verstreken tien jaren in Zee
land baanbrekend werk plaats. Wij denken hier
uiteraard aan de herverkaveling van Walcheren,
waar een voor Nederland nieuwe wijze van verka
veling nl. met gelijktijdige sanering van de bedrij
ven plaats vond, die tot in lengte van jaren in
Nederland als voorbeeld zal worden genoemd en
nagevolgd.
Deze tien jaren kunnen ook niet beschreven wor
den zonder stil te staan bij de stormramp van
1 Februari 1953, die met name in onze provincie
zoveel slachtoffers eiste én ontzaglijke schade
aanrichtte. Over de ramp zelve willen wij niet
schrijven, déze ligt nog vers in ons geheugen; doch
de ramp was weer aanleiding tot de uitvoering
van grote werken die voor de toekomst van Zee-
ajsiaa ap uj 'uCiz Sue^aq ajsjoojSUan© faq uba pur?t
plaats was dit wel in navolging van Walcheren de
herverkaveling en sanering van Schouwen-Duive
land, Tholen, Waarde en de zg. zak van Zuid-Beve
land, die grondige veranderingen en verbeteringen
in deze gebieden tot stand kan brengen.
Ook hier gaat Zeeland voorop, mede omdat de
uitvoering van deze werken eigenlijk voor het eerst
op zeer uitgebreide schaal en in versneld tempo met
behulp van machines plaats vindt. Op één punt
willen wij in dit verband nog de aandacht vestigen,
omdat nog teveel wordt vergeten, nl. dat de mil-
lioenen, die aan deze herverkaveling door de Over
heid worden besteed, de bedrijvigheid in grote delen
van Zeeland ook ten goede komen.
In de tweede plaats gaf de ramp allereerst, met
het oog op de veiligheid de grote stoot tot de uit
voering van plannen, waarover men voorheen
slechts kon fantaseren, nl. het Drie-eilanden- en het
Deltaplan, die voor onze provincie van ontzag
lijke betekenis zijn.
Wanneer wij de laatste tien jaar overzien, is er
bij alle leed en ellende, die over ons kwamen, toch
reden tot grote dankbaarheid. Wat wel niemand
verwacht heeft, is een feit geworden. Nederland,
ook het zwaar getroffen Zeeland, heeft zich op ee*
wonderbaarlijke wijze hersteld: zelfs het verlies van
het voormalige Ned. Oost-Indië, dat Nederland uit
schakelde als grote mogendheid, hebben niet kun
nen verhinderen dat Nederland m -de wereld weer
meetelt en dat er welvaart is in het land. Onze
handelsbalans die, met betrekking tot de welvaart
van een land, zo ongeveer dezelfde functie vervult
als een barometer voor het weer, vertoont een
behoorlijk beeld; werkloosheid, terecht beschouwd
als de gesel van onze samenleving, komt vrijwel
niet voor. Integendeel er is allerwege zelfs eefn
tekort aan arbeidskrachten, dat voor de landbouw,
mede door andere oorzaken zelfs bedenkelijke
vormen gaat aannemen.
Ook de landbouw heeft gedurende die tien jaren
zijn aandeel gehad in de toegenomen welvaart. Dit
wel zeer gelukkig geweest, omdat zich in de
lanSiOuw de laatste tien jaar zeer grote wijzigin
gen hebben voltrokken in de bedrijfsvoering, waar
voor zeer veel kapitaal nodig was. Zo groot waren
deze noodzakelijke investeringen dat de landbouw
in vele gevallen eerder krap dan ruim in beschik
bare middelen zit.
Een periode van hoogconjunctuur, waarin wij
thans 'even, levert echter ook bepaalde gevaren
op, nl. dat men van oordeel is, dat een dergelijke
periode geen einde nemen kan. Als lonen en prij
zen zich in de bekende spiraal gaan bewegen, en
wij zijn daarmee bezig, dan betekend dit een reëel
gevaar voor de gehele welvaart, zowel voor werk
gevers als werknemers; het is gelukkig dat de Re
gering hiervan overtuigd is.
Wij dienen ons te realiseren dat een land als
Nederland bijzonder kwetsbaar is, omdat wij, meer
dan welk land ter wereld, een groot gedeelte van
onze productie op de wereldmarkt moeten verko
pen. Voor de landbouw is dit met name in sterke
mate het geval.
Welvaart in een land is een zeer subtiel iets. Wij
leven weliswaar nog in een economisch gunstige
periode, maar in de landbouw zijn er toph duide
lijke aanwijzingen, dat de top niet alle« bereikt,
maar reeds overschreden is. Bij dalende conjunc
tuur zullen door de sterk gestegen kosten ook de
verliezen veel hoger zijn.
Daarom nog ,geen pessimisme, maar wel is uiter
ste waakzaamheid van de boerenstand en zijn or
ganisaties nodig. Wij dienen onze bedrijven zo sterk
mogelijk te maken en de productiekosten per een
heid zoveel als mogelijk is laag te houden om
sterk te staan in eventueel komende economische
storm.
Wij zouden dit artikel willen besluiten met de
opmerking dat het achter ons liggende tijdvak van
tien jaar, met name in onze provincie, een periode
was bijzonder rijk aan gebeurtenissen op landbouw
gebied; wij hebben geleefd in een grote tijd.
En wanneer wij het geheel overzien dan zijn de
woorden van een groot man uit onze geschiedenis,
die wij boven dit artikel plaatsten, zeer wel van
toepassing.
(Advertentie)
Ideale groenbeniester voor zandige gronden.
KONINKLIJK KWEEKBEDRIJF
EN ZAADIIANDEL
KAPELLE-BIEZELINGE
(Door