Over DRAINEREN en wat er aan vast zit.
mimwnmpitm in tiiti
«omwiMiiHiHininp unp.
Plattelandsvrouw
INLEIDING.
VOOR OE
Wiera Lijnzaad, Ie nabouw
P. Z V. B.
ZATERDAG 5 FEBRUARI 1065.
93
I.
Het productievermogen van onze landbouw
gronden wordt niet alleen bepaald door hun rijkdom
aan plantenvoedende stoffen, doch mede door vele
andere factoren.
Eén van de belangrijkste hiervan is wel de lucht
en waterhuishouding van de grond. Voor hun groei
hebben de planten grote hoeveelheden water nodig,
die ze met hun wortels uit de grond moeten op
nemen. Dit water is niet alleen belangrijk voor de
opbouw van de plant zelf. Ook voor het opnemen
van de plantenvoedende bestanddelen in de grond is
water nodig.
Tenslotte is dan nog de luchthuishouding in de
grond afhankelijk van de waterhuishouding, daar
door het water lucht verdreven wordt.
Verdwijnt het water weer uit de grond doordat
het b.v. door middel van een drainbuis wordt af
gevoerd dan wordt de plaats weer door lucht
ingenomen. Deze lucht nu is onmisbaar in de grond,
want om goed te kunnen groeien moeten de wortels
van de gewassen over voldoende zuurstof kunnen
beschikken.
De voedselopname door de plant met behulp van
haarwortels wordt sterk bevorderd door een goede
wortelademhaling. Deze is niet mogelijk wanneer
de luchthuishouding in de grond niet in orde is.
De grootte van de bodemdeeltjes in de grónd en
de ligging van deze ten opzichte van elkaar bepalen
de mogelijkheid van een goede lucht- en waterhuis
houding.
De verhouding van de hoeveelheid lucht en water
die zich in de grond bevindt tot de hoeveelheid
vaste grondbestanddelen, is van de grootste invloed
op de temperatuur van de grond.
Iedere boer kent in het voorjaar de koude gele
plekken in zijn gewassen, die juist daar ontstaan
waar gedurende de winter wateroverlast was. Hier
door was onvoldoende lucht in de grond aanwezig,
tengevolge waarvan de temperatuur te laag bleef
en allerlei gunstige chemische en microbiologische
omzettingen in de grond niet tot ontwikkeling
konden komen.
Wateroverlast in de winter gaat verder in vele
gevallen samen met droogteschade in de zomer. Dit
in tegenstelling met de gedachte van sommige boeren
in min of meer verdrogende gebieden, die menen in
de winter water te kunnen oppotten voor de droge
zomermaanden.
In sommige streken zijn hiervoor wel mogelijk
heden, doch dit vereist gedegen vooronderzoek en
een zorgvuldige uitvoering en nauwkeurige behan
deling van de aanwezige watervoorraad in de grond.
In het algemeen echter verhindert een hoge
waterstand in het voorjaar dat de wortels voldoende
diep de grond indringen. De grond is niet doorlucht
en in plaats van een krachtig wortelstelsel ontstaat
een slap, dun bosje haar hoog in de grond, dat op
het weinige in deze dunne bovenlaag aanwezige
waler en voedingsstoffen is aangewezen.
In een warme zomer als dit grondwater snel
gaat zakken kunnen de wortels dit met hun groei
niet bijhouden en is de voor de slecht ontwikkelde
wortels bereikbare watervoorraad spoedig uitgeput.
De weerstand van dergelijke planten tegen droogte
en ziekten is natuurlijk miniem tegenover de weer
stand van een plant met een goed wortelstelsel.
Zoals overal moet echter ook hierbij de gulden
middenweg niet uit het oog worden verloren, want
te diepe waterstand in voorjaar en zomer is ook
ongewenst.
Slecht ontwaterde gronden blijven lang koud en
nat in het voorjaar, waardoor ze later zijn dan nor
male gronden. Terwijl de bewerkbaarheid van nat
land aanzienlijk moeilijker is. Kost dit dus al veel
extra arbeid en geld, het opbrengstverschil tussen
goede en slechte ontwaterende grond toont dit nog
veel sterker aan.
En toch moet de boer evenveel arbeid verrichten
en geld investeren voor een oogst van 3500 kg tarwe
op slecht ontwaterde grond, al§ voor 5000 kg tarwe
op goede grond.
Gaat men deze jaarlijks terugkerende schade
over een periode van b.v. 40 jaar bij elkaar tellen,
dan zal blijken dat men ruimschoots aan het kapitaal
komt, benodigd voor het middel om de wateroverlast
te beperken, nl. het aanbrengen van een goede
drainage.
Hoe komt het water in de drainbuis
Het is niet zoals nog velen denken dat een
regendruppel die op de grond valt, min of meer
zelfstandig haar weg zoekt tussen de gronddeeltjes
en zich naar een stoot voeg tussen twee buizen be
geeft, om daarin te verdwijnen teneinde afgevoerd
te worden naar de sloot.
Deze druppel om daar maar even bij te blijven
zakt in grove lijnen door de zwaartekracht zoveel
mogelijk rechtstandig naar beneden, om daar met
duizenden soortgenoten de grondwaterspiegel te
vormen. Hoe meer druppels er vallen, des te hoger
wordt de grondwaterstand. Deze kan in natte tijden
wel stijgen tot aan het maaiveld van het land, wan
neer tenminste niet tijdig wordt ingegrepen door
het leggen van drains.
Hierdoor toch krijgt de grondwaterstand geen
kans tot een zodanige hoogte te stijgen.
In niet gedraineerd land kan men zich in de
winter de grondwaterspiegel ongeveer denken als
een gebogen lijn van slootwater tot slootwater.
Worden in dit land drains gelegd, dan wordt de
grote boog vervangen door kleine boogjes van buis
tot buis. (Zie fig. 1.)
Gtmiium imp.
Hij vroeg de vergadering zich niet te laten af
schrikken door enkele mislukte drainages, daar dit
meest te wijten was aan de zeer onoordeelkundige
wijze waarop deze gelegd waren. Hij voorspelde dat
de tijd niet ver meer was dat iedere vooruitstrevende
boer zijn bouwland van een drainage zou willen
voorzien.
Thans, 50 jaar later, is in Nederland globaal ge
schat ruim 300.000 ha gedraineerd. Op een totale
oppervlakte cultuurgrond van 2.300.000 ha is dit
nog slechts 13 doch hierbij moet men in aan
merking nemen dat de geschatte oppervlakte, welke
drainage nodig heeft, ongeveer 600.000 ha bedraagt.
J. AARTSEN.
Fig. 1.
Het water, voorkomende in de kolom tussen de
grote boog en de kleine boogjes, wordt dus door de
buizen afgevoerd, waardoor, zoals reeds eerder ver
meld, de waterkolom wordt vervangen door lucht
met al de gunstige gevolgen daarvan voor de grond
en de plantengroei.
Daar de gezamenlijke regendruppels eerst de
grondwaterspiegel moeten vormen, welke bij aan
houdende neerslag steeds maar rijst, volgt hieruit
dat het water ook het meest aan de onderkant en bij
voldoende neerslag ook aan de zijkanten door de
stootvoegen in de buis dringt. Is de ligging van deze
buizen zoals het behoort, dan is daarmede het doel
van de drainage, de verlaging van de grondwater
stand, bereikt.
Voorgeschiedenis van de drainage
Vóór 1845 reeds werd in Engeland op vele plaat
sen gedraineerd door op de bodem van de gegraven
sleuf een platte tegel te leggen, waarop een soort
holle dakpan werd gelegd. Op deze wijze ontstond
een halve cirkelvormige buis in de grond. Deze
methode was echter duur en omslachtig, evenals de
toen in Groningen en in de Wilhelminapolder ge
nomen proefneming met rijshout, afgedekt met riet
of stro. Dit had ook weinig effect.
In 1845 werd in Engeland de eerste buizen
machine geconstrueerd, waardoor het mogelijk werd
ronde aarden buizen te persen, welke werden ge
droogd en in veldovens gebakken. Hierdoor maakte
de drainage in Engeland grote opgang, niet in het
rijke subsidie verleende aan hen die genegen waren
hun land te draineren.
In 1849 werd in Nederland een commissie in het
leven geroepen, die tot taak kreeg na te gaan of in
ons land de noodzaak aanwezig was om drainage
door middel van aarden buizen toe te passen en of
de mogelijkheden daartoe bestonden. Ondanks het
gunstig advies van deze commissie wilde de drainage
hier niet op gang komen, hoewel in België ook reeds
buizenmachines gefabriceerd werden.
Koning Willem III kocht daarop in 1851 uit eigen
middelen in België 3 buizenmachines aan.
Daar er echter geen fabrikant gevonden kon
worden die de machines in exploitatie wilde nemen,
schonk hij ze aan enige instellingen die zich op het
gebied van de landbouw bewogen. Deze wisten
enkele steenfabrikanten warm te krijgen voor de
productie. In dit jaar werd de eerste buizendrainage
in Zeeland gelegd in de Wilhelminapolder.
Tien jaar later waren in Groningen reeds 14
buizenfabrieken met een gezamenlijke productie van
5 millioen buizen per jaar. In Zeeland was toen
reeds 660 ha gedraineerd, hoofdzakelijk in de Wil
helminapolder, terwijl men elders eerst de kat nog
eens uit de boom keek.
Maar toen op 7 Juni .1905 te Kortgene op de
Algemene Vergadering van de Zeeuwse Maat
schappij voor Landbouw de toenmalige hoofdop
zichter van de Nederlandse Heidemaatschappij
de heer de Geus een voordracht hield over
drainage, kon hij mededelen dat in geheel Nederland
reeds 53000 ha was gedraineerd. In Groningen was
toen 40000 ha of 30 en in Zeeland 8000 ha of 7.3
van het toen aanwezige bouwland van een drainage
voorzien. De resterende 5000 ha lagen verspreid
•over de andere provincies.
Reeds toen wees de heer de Geus op de voor
delen van een hogere bodemtemperatuur en een
betere ventilatie.
Omtrent de kosten deelde hij mede, dat een
•drainage aangelegd in de Wilhelminapolder, bij een
reeksafstand van 10 tot 12 m en een diepte van
0.70 m tot 1.15 m, in totaal f84,— per ha kostte,
terwijl de heer J. L. Groenewegen te St. Maartens
dijk voor het draineren van 3.75 ha middelmatig
zware kleigrond in totaal f 344,had betaald. Het
arbeidsloon bedroeg dan ook in dte tijd f0,10 per
uur
A
BONDSCURSUS: „ZANG EN ZANGLEIDING"
VAN 3—8 JANUARI.
Zingt U graag Zingt U veel Zingt U goed?
Waarschijnlijk kunt U, die dit leest, beide eerste
vragen wel bevestigend beantwoorden, imaar bij de
laatste zult U misschien de schouders ophalen en
evenals fcovelen van mening zijn, dat dit een kwes
tie is van: „een mooie stem, die je hebt of die je
niet hebt".
Misschien is het U dan wel eens opgevallen hoe
slecht er meestal door een groep mensen wordt
gezongen. Veel te hard zingt men achter een orgel
of piano aan, doordat men gemiddeld een halve tel
te 'iaat is, terwijl de meeste groepen aan het eind
van het lied een halve noot gezakt zijn. Heel vaak
een weinig opwekkend geluid, niet doordat al deze
stemmen zo slecht zijn, maar wel omdat zij slecht
gebruikt wforden.
De Bond van Plattelandsvrouwen organiseerde
van 38 Januari op de Volkshogeschool in Bergen
een zangcursus, teneinde het zingen van het Neder
landse lied op hoger peil te brengen.
Uit alle provincies kwamen plattelandsvrouwen
naar Bergen, met het voornemen het geleerde ook
weer in d'e afdelingen uit te dragen.
Het zingen zelf stond natuurlijk in het middel,
punt van de belangstelling.
Onder de uitnemende leiding van de heer
Geraedts zijn allerlei soorten liedjes gezongen:
geestelijke liederen, kinderliederen, minneliedjes
enz. CDe heer Geraedts vertelde over de waarde van
het volkslied en gaf tevens enkele lessen in muziek
leer.
Maar om een liedje goed te kunnen zingen zijn
een (goede beheersing van de ademhaling en een
losse houding onmisbaar.
De ademhalingsoefeningen, die onder leiding van
mevrouw Geraedts gedaan werden, brachten dui
delijk aan het licht welke verkeerde dingen eerst
afgeleerd moesten worden. Het viel helemaal niet
mee om de ingeademde lucht heel langzaam uit ie
ademen en we begrepen allemaal, dat we alleen
door voortdurende oefening deze kunst machtig
kunnen worden.
Door de rhytmieklessen van mevrouw v. d. Bosch
voelden we dat er veel spieren niet of slecht ge
bruikt worden.
We sprongen, zwaaiden met armen en benen,
deden wanhopige pogingen om oefeningen in: het
zwaaien met een bal goed te volbrengen... en waren
de volgende morgen zo stijf als een plank, 's Mid
dags, als de spierpijn wat wegtrok, waren de vol
gende oefeningen weer aan de beurt!
We leerden op allerlei manieren maatslaan en
mochten dit bij toerbeurt proberen. We studeerden
met de groep om beurten een versje in zonder orgel
of piano, omdat de menselijke stem volgens de heer
Geraedts al zo mooi is, dat een instrument over
bodig is.
Zo vlogen de dagen voorbij en was het Vrijdag
voor we het wisten. Allen hadden we het gevoel,
dat we deze dagen erg veel geleerd hadden, maar
tegelijk beseften we, dat er nog zo heel veel te leren
viel op dit gebied.
Uit Zeeland bezochten we met ons vieren deze
zangcursus en we popelen van verlangen met U al
die aardige liedjes te gaan zingen, die we in Ber
gen leerden.
Alle inlichtingen worden U gaarne verstrekt op
het Landbouwhuis.
Zingt U met ons mee... en dan goed?
A. v. d. L.
(Advertentie.)
ƒ140,per 100 kg inclusief zak
franco op Uw bedrijf geleverd.
BRUGSTRAAT 4 GRONINGEN
