Rattenbestrijding
eist regionale organisatievorm
Hoeveel geld is nodig voor het weer op gang
brengen van een geïnundeerd bedrijf?
775
Verdelging hand in hand met wering
De landelijke bestrijdingsactie tegen de bruine
rat, onder leiding van de Plantenziektenkundige
Dienst, zal dit jaar van 1118 December worden
gehouden. Naar aanleiding hiervan heeft Dr. C. J.
Briejèr, de Directeur van deze Dienst, op een
persconferentie enkele mededelingen gedaan over
de verschillende facetten van deze bestrijding.
Het verdelgen van de ratten is in onze tijd meer
dan noodzakelijk geworden. Ruw geschat komt
de schade, die de ratten jaarlijks veroorzaken,
neer op een bedrag, dat tussen de 50 en 100 mil-
lioen gulden ligt. Als we er in slagen, deze schade
op noemenswaardige schaal te beperken, bereiken
we hetzelfde als bij productieverhoging. De Heer
Briejèr zag de verdelging van de ratten als een
onderdeel van de grote strijd, die de mensheid
tegen schadelijk gedierte voert. Hij betwijfelde of
de mens er op de duur wel in zou slagen, deze
strijd te zijnen gunste te beslechten. Te veel nog
wordt de strijd uitsluitend uit de chemische ge
zichtshoek benaderd, zelfs al blijkt meer en meer
dat de resistentie tegen chemische bestrijdings
middelen toeneemt. Het feit, dat de bestrijding
van de ratten hoofdzakelijk langs de weg van ver
giftiging geschiedt, achtte de Directeur van de
Plantenziektenkundige Dienst in beginsel onjuist.
Eerst geven wij de ratten ruimschoots gelegen
heid zich bij on!ze samenwerking aan te passen:
wij laten hen in onze schuren, pakhuizen, stallen
en woningen nestelen, sluiten ons voedsel on
voldoende voor hen weg, zodat zij zich haast on
beperkt kunnen vermenigvuldigen, en als het dan
eindelijk zo ver is, dat we hiervan onduldbare
schade ondervinden, gaan we 'ze met vergif te
lijf. We vergeten maar al te gemakkelijk, dat we
die schade aan eigen nalatigheid hebben te wijten.
Het is daarom, aldus Dr. Briejèr, dat we ten op
zichte van de ratten een campagne voor de on-
van de ratten is dan weer de oorzaak, dat zij
kwantitatief snel gaan toenemen. Daarom moet
er zo langzamerhand aan worden gedacht, tot be
strijding gedurende het gehele jaar over te gaan.
Hiervoor is echter een organisatie nodig, die op
andere leest is geschoeid dan voorheen. Deze or
ganisatie is groeiende. Steeds meer gemeenten in
ons land komen tot de overtuiging, dat de ratten
bestrijding een publiek belang is. Deze over
tuiging uit zich in de toenemende belangstelling
voor de opleiding tot gemeentelijke rattenbe-
strijders, welke de P.D. ter hand heeft genomen.
Het ligt in de bedoeling, te komen tot een regio
nale organisatie van de rattenbestrijding. Het
principe hiervan berust op de instelling van een
commissie, waarin verscheidene, regionaal aan
eengesloten gemeenten, participeren. Deze ge
meenten benoemen gezamenlijk een technisch
hoofdleider voor de rattenbestrijding. Deze voor
ziet zich van de hulp van een of meer leiders in
ieder der deelnemende gemeenten. De leiders
trekken zo nodig hulpleiders aan. De kosten van
de bestrijding worden bestreden uit een fonds,
dat wordt gevormd door bijdragen van deel
nemende gemeenten. In West-Friesland bestaat
een dergelijke regeling al sedert 1941. Hierbij zijn
29 gemeenten betrokken, die gezamenlijk 80.000
inwoners tellen.
gastvrijheid moeten gaan voeren, ongastvrijheid
jegens de ratten Het weren van de ratten, door
hen de gelegenheid tot nestelen te ontnemen en
door voedsel en voedselresten voor hen weg te
sluiten, moet voorop staan. Alleen langs deze weg
zal het mogelijk zijn, dat wij de rattenbevolking
in ons land tot een minimuhi kunnen beperken.
Met verdelging alleen komèn wij er niet.
3 f'
i/4 Ha. per rat
De heer Ir. A. J. Ophof, rattenspecialist bij
de Plantenziektenkundige Dienst, gaf een uiteen
zetting van de wijze, waarop men de ratten-
schade kan berekenen. In Wageningen con
sumeren de proefratten dagelijks gemiddeld 25
gram graan per dag. Deze ratten leven echter in
een kleine ruimte, zodat gevoegelijk kan worden
aangenomen, dat hun voedselbehoefte in de na
tuur groter zal zijn. Maar zelfs al houden we
ons met 25 gram aan de voorzichtige kant, dan
nog komt de schade per rat per jaar op ca. 8 kg
graan neer. Gemiddeld komen per boerderij ten
minste 100 ratten voor, over het gehele jaar ge
nomen. Deze peuzelen dus minimaal 800 kg graan
op, dat is ongeveer de opbrengst van Ya ha. En
dan spreken we nog alleen maar over de vraat-
schade. Tellen we hierbij de schade op, die de
ratten veroorzaken door het beschadigen van em
ballage, het doden van kuikens, kippen, biggen
en kalveren, en het verspreiden van besmette
lijke ziekten, zoals de ziekte van Weill, para-
typhus, varkenspest, pseudo-vogelpest, mond- en
klauwzeer, e.a., dan komen we tot nog indruk
wekkender cijfers.
Over de verdelging van de ratten zei de heer
Ophof, dat de landelijke streekacties voorlopig
nog doorgang zullen moeten blijven vinden. Er
zijn nog te veel ratten in ons land en het publiek
is nog te weinig op de ratwering ingesteld, om de
verdelging te mogen staken. De ervaring wijst uit,
dat na iedere actie de rattenbevolking met 70 tot
80 ia teruggebracht. De snelle voortplanting
Met deze vraag zullen veel boeren op Schouwen
en Duiveland zitten, evenals hun collega's in de
polder Kruiningen. Daar de lezing, die Dr. van
Beekom onlangs hield voor de algemene vergade
ring van de kring Schouwen, belangrijke gegevens
bevat, die gebaseerd zijn op door het L.E.I. ver
zamelde gegevens, geven we hieronder de door de
heer van Beekom gegeven voorbeelden weer. Deze
berekeningen zijn gebaseerd op een aantal normen,
die er als volgt uitzien:
Boerdery (woning en schuur) gld/ha:
Grootte en aard bedrijf Bedrag
10 ha akkerbouw 4500
25 ha akkerbouw 2700
40 ha akkerbouw 2250
12 ha gemengd om de helft 4500
25 ha gemengd om de helft 3000
40 ha gemengd om de helft 2500
Werktuigenf 10Ó0/ha bouwland
Vee f 2000/ha grasland
Exploitatiekosten f 1050/ha bouwland
f 800/ha grasland
Pacht f 150/ha
Hypotheekrente 4
Ilente Boerenleenbank 3Vz
Rente familielening 3V2
Hoewel in de practijk uiteraard allerlei tussen
vormen voorkomen, kan een ieder aan de hand van
deze voorbeelden berekeningen opstellen voor zijn
eigen geval.
Achtereenvolgens werden behandeld een akker
bouwbedrijf van 10 ha en een akkerbouwbedrijf
van 40 ha.
1. Akkerbouwbedrijf van 10 ha
a. EIGENAAR-GEBRUIKER
Investering: 10 x f 4500 gebouwen 10 x f 1000
werktuigen 10 x f 525 bedrijfskapitaal f 60.250.
Gebouwen. Aangenomen is dat wegens verbete
ringen e.d. 10 meer betaald zal moeten worden,
terwijl de eigen bijdrage 20 bedraagt in verband
met de ouderdom van de boerderij (ouder dan
40 jaar).
10% van f45.000 f4.500
20% van f40.500 f8.100
f 12.600
Werktuigen. Aangenomen is dat uit
eigen middelen 20 bijbetaald moet wor
den f 2.000
Lopende exploitatie; volledig eigen
middelen f 5 250
(Benodigd is f 10.500/jaar, waarvan de
helft of f 5.250 onmiddellijk beschikbaar
behoort te zijn en de andere helft door
tijdige verkoop van producten verkregen
kan worden.)
Daarnaast, hoewel dit niet direct lasten zijn, dient
rekening te worden gehouden met de rente van het
kapitaal dat in het bedrijf gestoken is.
Renten geïnvesteerd kapitaal:
Gebouwen f 45000 f 12.600
f32.400 3V* f 1.134
Inventaris f 10.000 f 2.000
f 8.000 a 3Va f 280
Grond f3000/ha f30.000 a 3'/a f 1.050
Totaal renten
is f 246/ha.
f 2.464
b. PACHTER
Voor een pachter vallen de gebouwkosten uit,
waardoor de lasten eensdeels verminderen, ander
deels weer met de pacht worden verhoogd en bij
gevolg bedragen:
10 X f150 f250 f 1.750 'sjaars of f 175/ha.
De rente inventaris bedraagt f230 of f28/ha.
2. Akker bouwbedrijf van 40 ha.
a. EIGENAAR-GEBRUIKER
Investering: 40 X f 2250 gebouwen 40 X f 1000
inventaris 40 X f 525 bedrijfskapitaal f 151.000.
Gebouwen. Aangenomen is dat 10 bijbetaald
moet worden wegens verbeteringen en 20 wegens
de ouderdom van de boerderij.
10 van f 90.000 f 9.000
20% van f81.000 f16.200
f 25.200
Werktuigen. Aangenomen uit eigen
middelen 20 van f 40.000
Lopende exploitatie; volledig eigen
middelen
(Zie voor toelichting: akkerbouwbedrijf
van 10 ha.)
f 8.000
f21.000
Totaal eigen middelen f 54.200
Indien niet beschikbaar, dan hypotheek op ge
bouwen tot f25.200.
De lasten, die hierdoor ontstaan, bedragen:
Hypotheekrente 4 van f 25.200 f 1.000
Tekort op werktuigen en lopende ex
ploitatie of door familielening of via Borg
stellingsfonds door Boerenleenbank of door
beide aanvullen.
Aangenomen om de helft dan de vol
gende lasten:
Rente familielening 3V2 v. f 14.500 f 500
Rente b.leenbank ZVz% v. f14.500 f 500
Grondbel. en polderlasten f 60/ha f 2400
f 3.400
Totaal eigen middelen f 19.850
Indien niet beschikbaar dan hypotheek op ge
bouwen tot f 12.600.
De lasten, die hierdoor ontstaan, bedragen:
Hypotheekrente 4 van f 12.600 f 500
Tekort op werktuigen en lopende ex
ploitatie of door familielening of via Borg
stellingsfonds door Boerenleenbank of door
beide aanvullen.
Aangenomen om de helft dan de vol
gende lasten:
Rente familielening ZV2 v. f3.625 f 125
Rente b.leenbank 3Vi v. f3.625 f125
Grondbel. en polderlasten f 60/ha f 600
f 850
Totaal der lasten 'sjaars f 4.400
is f 110/ha.
Renten geïnvesteerd kapitaal:
Gebouwen f 90.000 f 25.200
f 64.800 a 3V4 f 2.268
Inventaris f 40.000 f 8.000
f 32.000 a 3V2 f 1.120
Grond f3000/ha f 120.000 a 3V2 f 4.200
Totaal der lasten 's jaars
is f 135/ha.
f 1.350
Totaal renten f 7.588
is f 190/ha.
b. PACHTER
Voor een pachter vallen de gebouwkosten uit,
waardoor de lasten eensdeels verminderen, anders-
deels weer met de pacht worden verhoogd en bij
gevolg bedragen:
40 X f150 f 1000 f7000 'sjaars of f 175/ha.
De rente inventaris bedraagt f1120 of f28/ha.
