Uit de Kringen en Afdelingen MOET ARSENIET VERBODEN WORDEN?
KRING kW. ZEEUWS-VLAANDEREN
DER Z. L. M.
KRING SCHOUWEN DUIVELAND
HIELD ALGEMENE VERGADERING.
782 BEfcUWSCH LANDBOUWBLAD.
ALGEMENE VERGADERING
op Dinsdag 7 December 1954, des namiddags om
2 uur in het Café „De Eenhoorn" te Oostburg.
Agenda
1. Opening.
2. Notulen en Mededelingen.
3. Ingekomen stukken.
4. Begroting voor 1955 vaststellen.
5. Als spreker zal voor onze Kring deze mid
dag optreden Ir J. I. L. Butler, Directeur
van het Nederlands Vlasinstituut, over:
„DE NIEUWE METHODE VAN
VLASBEWERKEN".
6. Rondvraag en Sluiting.
M. DE BRUIJNE, Voorzitter.
J. J. ROSSEEL, Secretaris.
P.S- Vóór de aanvang der vergadering is er gele
genheid tot het indienen van schriftelijke vra
gen aangaande Landbouwaangelegenheden.
Het was een belangwekkende vergadering, die de
de kring de afgelopen week hield. In het ope
ningswoord merkte de voorzitter, de heer A. M.
Geluk op, dat Schouwen momenteel de bouwstenen
geleverd krijgt, doch zelf voor de cement moet zor
gen om er wat van te maken. Zo wilde hij de
leden duidelijk maken, dat er van hen veel gevergd
zal worden bij de wederopbouw van het eiland op
velerlei terrein. Vreugde over de vele geschenken
en de hulp die van elders het eiland bereikt heb
ben, tevredenheid over de meerderheid van de
reeds gepubliceerde normen kunnen niet voldoende
al de moeilijkheden wegwerken, die op deze ver
gadering te berde werden gebracht door de voor
zitter in zijn openingswoord, de secretaris in zijn
jaarverslag en de heren Dr Van Beekom en Ir
Dorst in de lezingen die zij hielden. Wat is er
van het Reconstructierapport uitgevoerd vroeg de
voorzitter zich af?
Over het algemeen wordt er met de streek te
weinig overleg gepleegd over de regeling van aller
lei zaken. De compensatie voor de hogere lonen,
de boerderijbouw en het weer terugwinnen van
de vaste arbeiderskern vormen vraagstukken die
niet zomaar opgelost kunnen worden. Hoe zwaar
het eiland wel getroffen werd, blijkt uit de ter ver
gadering genoemde agrarische schade van 37 mil-
lioen gulden, waarvan tot nu toe 15 millioen gulden
in de vorm van voorschotten uitgekeerd is. In
verband hiermee werd door de heer Van Beekom
de nadruk gelegd op de noodzakelijkheid de draag
wijdte van alle investeringen vóóraf terdege onder
ogen te zien.
Vaak wordt een trekker aangeschaft, terwijl dit
(bedrijfseconomisch niet verantwoord is.
Een trekker heeft 750 aan vaste kasten tegen
een paard maar 110 per jaar.
Overigens zal de schade, met uitzondering van
de gevallen waarover geen overeenstemming be
reikt kan worden, per 1 Juli 1955 afgewerkt zijn.
De heer Dorst ging speciaal in op de verande
ringen die de laatste tientallen jaren zowel op
technisch als economisch gebied zich voor hebben
gedaan.
De boer is geworden wat hij is door het land
bouwonderwijs, terwijl de ontsluiting van het
platteland door verkeersmiddelen, electriciteit en
waterleiding bevorderd is. Het organisatiebesef
van de boerenstand is versterkt en komt het best
tot uiting in de totstandkoming van de publiekrech
telijke bedrijfsorganisatie. Zoals in het verleden
de kunstmest een stormachtige ontwikkeling heeft
veroorzaakt, zo kan men tegenwoordig de ontwik
keling van de mechanisatie en motorisatie een
omwenteling noemen.
Op economisch terrein trok de heer Dorst een
vergelijking met de grote crisis, die ongeveer 25
jaar geleden in de Ver. Staten is uitgebroken. Hoe
wel de voorraden van landbouwproducten angst
wekkend groot zijn, kan men toch zeggen, dat het
„zwaard van Daimocles" aan een sterke kabel is
opgehangen, die gevormd wordt door de Ameri
kanen die beseffen, dat het ook hun belang is, dat
de overschotten niet op de wereldmarkt komen.
In ons land is de oogst dit jaar minder van kwali
teit, doch een land als Canada heeft een oogst, die
in hoeveelheid maar de helft is van de oogst van
het jaar 1953.
Ons land heeft een nationaal inkomen, dat voor
de helft afkomstig is uit de export, terwijl bijna
de helft hiervan door de landbouw geleverd wordt.
De moeilijkheden bij de export van fabrieksaard
appelen en de invoer van Belgische aardappelen
hebben echter doen zien, dat we op onze beurt net
zo hard meedoen als onze eigen landbouwproduc
ten in de knel dreigen te kamen.
Over het probleem der kostprijsverschillen
merkte Ir Dorst op, dat slechts de helft der boe
ren in Nederland pachters is, terwijl de pacht maar
3 der kosten uitmaakt. Daarom kan door een
pachtprijsverandering, bedoeld om de kostprijs-
versohilïen weg te werken, maar weinig verwacht
worden.
We zullen dit probleem moeten benaderen in de
eerste plaats vanuit het gezichtspunt van de ge
hele bevolking en in de tweede plaats met het oog
op de landbouw.
I. GEZONDHEID VAN HET GEHELE VOLK.
Arseniet is bestemd om aardappelloof dood te
spuiten. Als zodanig wordt het reeds vele jaren ge
bruikt om consumptie-aardappelen beter rooibaar
te maken. Hierbij is nog nooit overgang van arse
nicum van de stengel tot in de knol geconstateerd
en dergelijke aardappelen leveren dan ook geen
enkel gevaar op voor de consument.
Een ander punt is echter de giftigheid van het
middel zelf. Uiteraard zijn hierbij grote gevaren
aanwezig voor de spuiter zélf, voor mensen, die
in de nevel gaan lopen, wanneer het middel open en
bloot ergens staat, en tenslotte voor dieren.
Het schijnt, dat momenteel in daartoe bevoeg
de kringen gedacht wordt aan het verbieden van
arseniet als een middel om het loof van aard
appelen dood' te spuiten. We vonden in „Het
Loonbedrijf" een belangwekkende verhandeling
over dit vraagstuk, die we met toestemming van
de redactie in z'n geheel overnemen, al zijn we
het niet in- alle opzichten eens met de ver géi,ij-
king, die de schrijver trekt tussen de gevaren
bij het spuiten en andere gevaren in de samen
leving. Zolang er geen stelsel van vergunningen
ingevoerd is, kunnen de gevaren alleen beperkt
worden door het verbieden van middelen, of
door een (dermate intensief toezicht op de veilig
heidsvoorschriften, dat vooral ook de schade aan 1
derden (beperkt kan worden.
Door de onvervangbaarheid van het arseniet
1 zouden we de laatstgenoemde oplossing ver
kiezen.
Dit artikel werd geschreven door Ir J. Rus-
schen, tot voor kort verbonden aan de R. L. V. D.
in de provincie Groningen. De schrijver heeft
1 zich steeds met de vele problemen rondom de
bestrijdingsmiddelen bezig gehouden.
Het is naar onze mening zeer de vraag of met
het oog op deze laatste gevaren een dergelijke rigo-
reuze maatregel als een simpel verbod genomen
mag worden. Aan onze hedendaagse samenleving
kleven immers zoveel soortgelijke gevaren.
Neem bijv. het verkeer. Overtreding van ver-
keersvoorschriften is uiterst gevaarlijk. Een ieder
is hiervan doordrongen. Onvoorzichtigheid kan
men met zijn leven moeten bekopen. Toch is er
niemand, die de Overheid dan de schuld wil geven.
Meestal zal het slachtoffer zélf de schuldige zijn,
of iemand anders, die de voorschriften heeft over.
treden.
Ook is elk huis in de stad van gas en electrisch
licht voorzien. Ook hier is het leven gemakkelijk
mee gemoeid, doch alleen wanneer men een over
treding heeft begaan of nalatig is (wat in feite ook
strafbaar is).
Wat zou U er van denken, wanneer de Overheid
bij het opkomen van trein, auto, gas of electra
deze zaken verboden had met het oog op gevaar?
Wanneer arseniet voordeel oplevert voor de
landbouw, dan mag het, volgens schrijver dezes,
niet verboden worden, doch moeten zodanige maat
regelen getroffen worden, dat alléén by overtreding
daarvan ongelukken kunnen plaatsvinden. De ver
antwoordelijkheid berust dan volkomen bij de ge
bruikers zelf en verder bij een ieder, die er bij be
trokken is.
Het lijkt er thans op, dat spoedig een spuitver-
gunning noodzakelijk zal zijn om te mogen spuiten.
Uiteraard zal bij het verstrekken hiervan op de
kennis en verantwoordelijkheid van de aanvrager
gelet worden. Deze zal dan ook weten, hoe hij met
arseniet zal moeten omgaan. Overtreedt hij de voor
schriften, dan moet de vergunning afgenomen
worden.
Een vergunning voor de spuiter zal men onge
veer moeten vergelijken met een rijbewijs voor de
autorijder.
Behalve voor arseniet geldt het bovenstaande
ook voor zovele andere giftige bestrijdingsmidde-
Onc.anks dat bracht spreker, hoewel hij geen
oplossing aan wilde geven, de mogelijkheid naar
voren de pachtprijzen op de betere gronden té ver
hogen en een grotere spreiding toe te gaan passen.
Over de melkprijs in het bijzonder werd nog op
gemerkt, dat deze in Schouwen, volgens berekenin
gen van de melkfederatie pl.m. 6 cent hoger zou
liggen dan het landelijk gemiddelde. Deze kost
prijsberekening vormde dan ook een ondersteuning
van de opmerking van de spreker, dat er momen
teel op Schouwen teveel vee gehouden wordt in
verband met de beperkte hoeveelheid voedsel. Zo
lang geen speciale prijs voor het eiland ingesteld
wordt, zal het aankopen van vee dan ook zoveel
mogelijk uitgesteld irnoeten worden.
Gezien de belangrijke vraagstukken die behan
deld werden, viel het niet te verwonderen, dat de
zaal gevuld was met een 125 leden, die gemerkt
hebben, dat hun bestuur niet alleen op de hoogte
is van de problemen van het eiland, doch ook in
samenwerking met allerlei instanties tot een op
lossing tracht te komen.
B.
len, zoals b.v. Parathion, Systox, DNC en tuinbouw-
middelen. Vele hiervan worden op voedingsgewas
sen gespoten, waarbij uiteraard wel bepaalde ter
mijnen in acht genomen moeten worden, welke zeer
veilig gesteld zijn. Doch de onmiddellijke omgeving
en degenen, die er mee werken, lopen net zoveel ge
vaar als bij arseniet. Het is dus eigenlijk merk
waardig, dat velen in dit verband alleen maar den
ken aan een verbod van arseniet.
2. WAARDE VAN ARSENIET VOOR
DE LANDBOUW.
Wanneer arseniet van betrekkelijk weinig waar
de is of wanneer het vervangen kan worden door
middelen, die even doeltreffend zijn, niet duurder
en niet giftig, dan is er nochtans veel voor te zeg
gen het sterk giftige middel arseniet uit het ver
keer te nemen.
Het sterk toegenomen gebruik van arseniet kan
geheel op rekening van de pootaardappelteelt ge
schreven worden. In plaats van het zeer tijdrovende
en dure loof trekken, is de laatste jaren het dood
spuiten ook toegestaan.
Dit doodspuiten maakt het in de eerste plaats
mogelijk, dat de werkzaamheden tijdig en zonder
veel moeite uitgevoerd kunnen worden. Daardoor
is de pootaardappelcultuur voor de landbouwers
veel aantrekkelijker geworden. In de tweede plaats
is dit doodspuiten veel goedkoper dan het looftrek-
ken. Behalve de directe kostenbesparing, die vaak
100,of meer per ha kan bedragen, zijn er nog
veel andere nevenvoordelen. Het belangrijkste is
bijv., dat men geen hinder meer heeft van groene
knollen. Dit kan een voordeel betekenen van
ƒ100,— k ƒ200,— per ha.
Andere voordelen aan het doodspuiten verbon
den, zijn:
1. Tegengaan van overbrenging van de aard
appelziekte van loof naar knol.
2. Geen structuurbederf van de aardappelruggen.
3. Geen last van getrokken loof.
4. Geen onkruidprobleem.
5. Het rooien is gemakkelijker.
Men moet zich nu afvragen of andere niet-giftige
middelen arseniet kunnen vervangen. We zijn thans
2 jaren zeer intensief met dit probieem bezig ge
weest en moeten concluderen, dat b.v. DNC in olie
ten eerste: meer dan tweemaal zo duur is;
ten tweede: wel een snellere bladdoding geeft,
doch dat de doorwerking in de stengel duidelijk
minder is dan van arseniet. Vooral op erg levens
krachtige gewassen is arseniet óf als eerste óf als
tweede bespuiting beslist noodzakelijk om nieuwe
uitloop van de stengels te voorkomen. Dit laatste
is keuringstechnisch verboden. Treedt dit op, dan
volgt klasseverlaging en zijn de verliezen groot
ten derde: eveneens giftig is. Bij koud weer is de
mens niet zo gevoelig, doch bij warm weer en
hiermede zal bij het doodspuiten van pootaard.
appelen in Juli toch rekening gehouden moeten
worden is het uiterst gevaarlijk. Zo zijn bijv. in
het voorjaar van 1954 bij warm weer enige dode
lijke ongevallen voorgekomen met DNC voor on-
kruidbestrijding in de Veenkoloniën. DNC in olie,
dat in hoge doseringen aangewend wordt, is min
stens zo gevaarlijk.
De drie bovengenoemde punten in overweging
nemende, kan men moeilijk tot de conclusie komen,
dat arseniet verboden moet worden ten behoeve van
het eveneens sterk giftige, maar duurdere en voor
vele gevallen minder doeltreffende DNC in olie.
Vergelijking met het derde middel, n.l. pre-emer-
gence, zal in het geheel niet opgaan. Wel heeft pre-
emergence bepaalde voordelen, bijv. dat het zeer
snel werkt. Daarom is ook dit middel nodig. Maar
het grote nadeel is, dat de doorwerking slecht is.
Het geeft snel en veel nieuwe uitloop. Bovendien
is het erg duur, n.l. ongeveer 4 maal zo duur als
arseniet.
Onze conclusie is. dat voor het doodspuiten van
aardappelloof alle 3 middelen nodig zijn, n.l. arse
niet, DNC in olie en pre-emergence. Geen der 3
middelen is volmaakt. Elk heeft zijn specifieke
eigenschappen. Zolang er geen volmaakt middel is,
dat voldoet aan:
1. niet of weinig giftig;
2. doeltreffend: snel en goed doorwerkend,
3. niet te duur,
hebben we alle middelen nodig. Een verbod van
arseniet maakt het doodspuiten in elk geval veel
duurder en in vele gevallen minder doeltreffend.
Dat betekent een groot nadeel voor de Nederlandse
landbouw.
Bovendien is het onredelijk en onlogisch arseniet
te verbieden ten behoeve van DNC in olie.
Een ander belangrijk punt is, in hoeverre arse
niet schadelijk is voor de Nederlandsche bodem.
Hieromtrent nu zijn uiterst weinig exacte gege
vens. Wei is duidelijk opgevallen, dat op bepaalde
zand- en veenkoloniale gronden arseniet veel scha
de doet aan de volgende gewassen. Op deze gron
den kan men beter geen arseniet aanwenden.
Doch op de klei- en zavelgronden is nog nooit
schade gezien bij gebruik van normale hoeveel
heden arseniet.
Wanneer een normale dosering 20 1 arseniet per
ha bedraagt, dan zijn vorig jaar wel hoeveelheden
van meer dan 5 maal deze dosis aangewend in de
practMk. De gewassen, die dit jaar op deze velden
groeiden, heben geen enkele afwijking te zien ge
geven.
(Zie verder pag. 783 le kolom onderaan)
