Doelmatige
wederopbouw van de
veestapel
741
De overstromingsramp van 1 Februari 1953
bracht aan de Zeeuwse landbouw en veeteelt grote
slagen toe. Herstel van de enorme schade zal ook
gepaard moeten gaan met een verantwoorde weder
opbouw van de rundveestapel. Dit herstel is op
gang gekomen, waarbij geschenkzendingen en cen
trale aankoop van fok- en gebruiksvee uitermate
belangrijke factoren zijn gebleken.
Ingrijpende veranderingen in de bedrijfsvoering
als gevolg van vernielingen aan bodem en gebouwen
en door de herverkavelingen in omvangrijke ge
bieden, waarbij aanzienlijke verschuivingen kunnen
optreden in de verhouding bouwland - grasland,
zijn hier en daar te verwachten. Om te komen tot
gezonde bedrijven zal een aangepaste bezetting met
productief vee noodzakelijk zijn. De nieuwe toe
stand op vele bedrijven zal groter kansen geven tot
intensivering van het grasland en hiermede tot een
productiever veeteelt en veehouderij.
Middelen en mogelijkheden voor
doelmatig herstel.
Voor opbouw van een goede veestapel is veel
kapitaal nodig. Het tempo kan slechts langzaam
zijn - in het bijzonder in een gebied als Schouwen
en Duiveland.
De hoofdzaak is echter: aankoop van betrouw
baar, gezond vee, van goede exterieur- en productie
kwaliteiten voor de toekomstige vaste kern van
productie- en fokvee. Risico's dienen tot het mi
nimum te worden beperkt.
De aankopen zullen een solide grondslag moeten
vormen voor een kapitaal-investering op lange
termijn.
De volgende voorwaarden dienen hierbij in prac-
tijk te worden gebracht:
1. De voor de fok- en melkerij bestemde dieren die
nen van een doelmatig en duurzaam exterieur te
zijn, waarbij een ruime en diepe bouw gepaard
gaat met daarbij passend productietype en melk-
tekenen.
2. Er moeten deugdelijke verklaringen inzake de
gezondheidstoestand (t.b.c. - abortus en mond- en
klauwzeer) bij aanwezig zijn.
3. Een groot deel von de gedupeerde veehouders -
met een toekomstige veestapel van enige bete
kenis - zal hiermede echter niet tevreden mogen
zijn. Zij dienen, in hun eigen belang, gere
gistreerd. fokvee te vragen, met - bij het N.R.S.,
het F.R.S. of een erkende fokvereniging - be
kende afstamming.
Deze af stamming spapier en dienen aan te geven:
{Vervolg van blz. 740).
V.M. Grietje 36.
Jaar
leeftijd
melkopbrengst
vetgehalte
dagen
1945
2.9
5253
3,92
374
1947
4.-
5944
3,73
354
1948
5.9
7802
4,12
354
1950
7.-
7557
3,87
350
De fokwaarde voor de productie van Rotterda
Paul is met een dergelijke preferente moeder be
slist wel gunstig beïnvloed. Dit wordt bevestigd
door de inzage van de eerste afgesloten melkstaten
van zijn dochters (dus halfzusters van Rotterda
Sikkema 114). Van 18 dochters (niet de beste) was
de gemiddelde opbrengst op een zeer jonge leeftijd
bij afkalven (in Friesland is dat gewoonte) van 2 j.
ruim 3500 kg melk met 4,05 vet.
Samenvattend mogen we vaststellen, dat Rotterda
Sikkema 114, gezien zijn uitmunteiïd exterieur, zijn
prima exterieur-afstamming, gepaard met een pro-
ductie-afstamming die zeer goede elementen, naast
enkele onzekerheden, aanwijst, als fokstier een uit
stekende bijdrage voor de veeverbetering zal
kunnen vervullen.
De Rijksveeteeltconsulent,
Ir W. L. HARMSEN.
Erna, 260328 S.
EigJ.Meeuwse, Kloetinge.
2.9 - 3532 - 4,53 - 270 ('52).
(Foto Ir S. G. Brummel.)
Klaasje 39, 187760 F.R.S.
Fokker.: F. F. de Jong, Akkrum.
Eig.: G. Nieuwenhuyze, Kruiningen.
Geschenkzending watersnoodramp '53.
(Foto Ir S. G. Brummel.)
4. Een met het exterieur van het dier zélf overeen
stemmende goede exterieur-afstamming (liefst
uit beproefde bloedlijnen).
5. Een voldoende hoogwaardige productie-afstam-
ming, zowel wat de melkgift, als het vetgehalte
van de moeder en zo mogelijk de beide groot
moeders betreft.
6. Oudere melkkoeien dienen bij voorkeur niet te
worden aangekocht. Hieraan zijn de meeste ri
sico's verbonden, zoals verkoop wegens te weinig
productie, uiergebreken, hard-melks, onrustig,
moeilijk drachtig te krijgen, e.d. Een goede vee
houder verkoopt gewoonlijk zijn beste koeien
nietEen fokker zeker niet
7. Aankoop van soortige kalf vaar zen van goede af
stamming (stamboekvolbloeden) geeft goede mo
gelijkheden voor hoge en duurzame levens
productie.
8. Geregistreerde stamboekdieren zijn duurder. Dit
kan ten dele worden ondervangen door de aan
koop wat meer te richten op jongvee.
Bedenk hierbij altijd, dat een hoogwaardige af
stamming de betrouwbaarheid van de productie-
geschiktheid en ook de waarde van de veestapel
bij afzet van fokvee in de toekomst verhoogt.
De wijze van aankoop.
Wanneer de doelmatigheid (goed vee) niet uit het
oog wordt verloren, is een vrije aankoop of georga
niseerde (centrale) aankoop door een deskundige
commissie van Landbouwherstel niet allesbeslissend
voor het welslagen.
De centrale aankoop, zoals deze thans voor de
getroffen gebieden functionncert, biedt evenwel niet
te onderschatten voordelen.
Op de volgende wil ik wijzen:
1. de garanties zijn groter dan bij vrije aankoop -
bij eventuele tegenvallers kan restitutie volgen;
2. veelal ook de deskundigheid inzake vereiste fok-
en productie-eigenschappen van de gekochte
dieren;
3. het normale winstmotief van de handel is uitge
schakeld;
4. er wordt door de aankoopcommissie uitsluitend
op de veehoudersbedrijven gekocht - marktvee
is voor fok en productie vaak minderwaardig -
bovendien groter besmettingsgevaar voor ziekten.
5. Landbouwherstel neemt de aankoopkosten van
de commissie voor haar rekening.
Rika 8, 192973 K.S.
Fokker.: A. J. Schutte, Kampen.
Eig.: D. A. Timmerman, Kattendijke.
Edele koe met fraaie melktekens.
7.7031 - 4,21 - 301 ('50).
Voor gevraagde stamboekdieren, welke in Fries
land worden gekocht, vervallen de overschrijvings-
kosten in het N.R.S.
De commissie draagt er zorg voor, dat de stam
boekpapieren bij de transactie niet verloren gaan.
Hierin zit een aanzienlijke waarde
Het herstel van de veestapel in Walcheren
ten voorbeeld.
Vóór de inundatie en herverkaveling bestond
rond 50 van de cultuurgrond op Walcheren uit
grasland. Hierop werd een rundveestapel van plm.
13.000 stuks gehouden met een aantal melkkoeien
van bijna 6000 stuks. De totale melkproductie be
droeg 22 mill, kg per jaar (d.i. gemiddeld 3670 kg
per koe).
In 1939 werden ruim 1200 koeien op productie
gecontroleerd. De gemiddelde opbrengst hiervan
was 4800 kg melk met 3,35 vet 162 kg vet per
koe.
Thans, nu de herverkaveling zijn voltooiing na
dert, is het weilandareaal teruggelopen tot ongeveer
30 van de cultuurgrond. Niettemin bedraagt de
rundveestapel ruim 12.000 stuks, waarvan plm. 5200
stuks melkvee. De totale melkproductie benadert
het vooroorlogse niveau van 22 mill, kg per jaar
(gemiddeld 4000 kg per koe). Het aantal op productie
gecontroleerde koeien is meer dan verdubbeld, dit
bedraagt thans 2500. Deze contrölekoeien geven een
gemiddelde opbrengst van 4600 kg melk met 3,80
vet 175 kg vet per koe.
Deze cijfers spreken een duidelijke taal. Het
productiepeil van de veestapel op Walcheren is sterk
verbeterd. Een goed georganiseerde centrale aan
koop van kwaliteitsvee (vaarzen en koeien) legde
ook destijds de basis. De veehouders bouwden hier
op voort en profiteerden van de noodzakelijke hulp
middelen (melkcontröle en goed manlijk fokmate-
riaal), waarbij een doelmatige selectie op produc
tiviteit en exterieur (type) op de voorgrond stond.
Het ledental van de melkcontröleverenigingen en
het N.R.S. steeg de laatste jaren aanzienlijk. Zij, die
op 23 September 1954 de tweede na-oorlogse fok-
veedag te Middelburg bezochten, konden een fraai
beeld krijgen van het peil van de Walcherse fokkerij.
De afzet van geregistreerde fokvaarzen tegen in ver
houding hogere prijzen beweegt zich in stijgende
lijn.
Het is goed, dat de veehouders elders in Zeeland,
en in het bijzonder in de getroffen gebieden, goede
nota nemen van wat Walcheren op het gebied van
het veeherstel en de veeverbetering kon presteren.
Ook voor een gebied als Schouwen en Duiveland
zal de herverkaveling door gunstiger ligging en kwa
liteit van het grasland, de mogelijkheid bieden tot
intensiever grasland-exploitatie en veehouderij
(meer en beter melk- en fokvee, daarnaast mestvee).
De melkproductie zal ruim voldoende zijn om in elk
jaargetijde de behoefte aan consumptiemelk te dek
ken. De afzet van de melk is zeer goed geregeld
door de C.M.M.C., welke in 1949 een overeenkomst
afsloot met de melkinrichting van de V.Z. Een
nieuwe fabriek zal binnenkort te Zierikzee met mo
derne uitrusting worden geopend. Een rationele af
zet biedt gunstige perspectieven voor de prijsvor
ming van de melk. Winning van melk van goede
hygiënische kwaliteiten zal worden bevorderd door
kwaliteitscontrole. K.I.-vereniging, Stamboek en
Melkcontröleverenigingen zullen belangrijke hulp
middelen voor veeverbetering zijn.
Gezien de ervaringen op Walcheren, is het mo
gelijk het aantal melkkoeien per 100 ha grasland tot
gemiddeld 100 stuks op te voeren. In 1952 bedroeg
dit aantal op Schouwen-Duiveland 80 stuks. Het
arbeidsprobleem geeft voorlopig nog zorgen.
Door voorlichting (o.a. melkcursussen) zal echter
een tekort aan goede melkers moeten worden be
streden.
De Rijksveeteeltconsulent,
Ir W. L. HARMSEN.
Primo 2, 228615 K.S.
Eig.: D. J. Dees, Oudelande.
Prima type koe met zeer dunne, soepele huid.
3.7 - 5548 - 4,15 - 305 ('50).
