G. TOPPER
FARMALL
De Bolinder
Munktell Maaidorsmachines
FIRMA GEBR. KUIKEN
EEN SNEEUWBAL
GELIJK GAAT HET MET
GECOVERDE TRACTORBANDEN
«HET SPECIAAL COVERBEDRIJF»
«TOPPER-GRONINGEN»
GRONINGEN
wintergranen
H. Englebert N.V.- Afdeling Landbouw
Rotterdam
SYMBOOL
VAN KRACHT
EN KWALITEIT
686
ZEEUWSGH LANDBOUWBLAD.
wordt groter bij verder rollen
de roep over de kwaliteit van onze
Steeds groeit het aantal klanten
van
Inlichtingen en prijzen op aanvraag:
Winschoterdiep 30 en 34
Telefoon K 5900 - 23674-30300
EEN BANDENALFABET VAN A TOT Z
en
SERVICE TOT EN MET.
herfst bemesting
lichte gronden*
400-600 0^0*20
kleigronden •-
300-400 kg 0+ 15 15 Y\
d. heet ar* K.
uitstrooien
vóór of bij
het z aaiklaarm aken van de
grond
de korrelvorm gaax
uitspoeling en vastlegging
van fosforzuor en kali tegen.
bestelt vroegtijdig
i NUCWTiWÖ&K
TülNQOUWKU-fiO)I MP:
-
EEPSTE NEDERLANDSCHE
COÖPERATIEVE KUNSTMESTFABR1EK
VLA ARDINGEN
Prins Hendrikkade 102 - Telefoon 26226- 25690
Grote capaciteit 0 Grootste reinigende
Geen kettingen werking
Volvo motor Gaffelschudders
i SKF kogellagers Dubbele banden-
i Zeer lange montering
levensduur Prima Zweeds staal
Boor deze eigenschappen is de Bolinder Munktell
een kwaliteitsproduct van de eerste rang.
Vraagt vrijblijvend offerte.
EMMELOORD ST. JACOBIPAROCHIE
Tel. 2741-2742 Tel. 269-292
K 5270 K 5189
hebben ook in het afgelopen seizoen hun bedrijfs
zekerheid ruimschoots bewezen.
VULPENNEN
Firma P. J. VAN DE SANDK.
Handelsdrukkerij Terneuxeti
Dal de humus-theorie van Thaer grif
aanvaard werd is niet zo verwonderlijk.
Dat de afval, al of niet gecomposfeerd,
de plantengroei bevordert is een oude
ervaring. De Etruriërs ontleenden hun
ruime voedsel-productie reeds een zes
tal eeuwen vóór Chr. aan de compos-
tage. Van de Chinezen is in de laatste
tijd bekend geworden, dat zij het al
1000 jaar vóór Chr. deden; de oude
Mexicanen gebruikten vleermuizen-
mest.
In ons eigen land ontgonnen de Gro
ningers hun volmaakt onvruchtbare uit
gegraven venen met stadsafval en dit
werd omstreeks 1621 een voorgeschreven
systeem. Men had dan ook het gevoel
dat Thaer gelijk had.
Gelukkig kwam de zich ontwikkelende
wetenschap bijtijds op het spoor van de
fout dier theorie. Aan het einde der 18e
eeuw ontdekte de Nederlandse arts oon
het Weense Hof, Ingenhousz, dat de
plant in het licht de lucht zuiverde en
's nachts weer „onzuiver" maakte;
d.w.z. overdag koolzuur opnam en
's nachts weer afstond. Overdag was
zuurstof afgescheiden en 's nachts weer
Doorsnede van een composthoop
De arme zoon
daad, de grond werd uitgeput en de
indruk was zo sterk, dat de term „uit
mergelen" in de volkstaal is overge
gaan.
Thans begrijpen wij wat er gebeurd is;
door de mergel kwam de grond in een
betere kalktoestand. Er werden meer
bieten en meer klavers verbouwd, er
werd meer vee gevoed, meer stalmest
gewonnen, meer compost gemaakt en
de klaver had meer stikstof aange
bracht, de organische mest werd beter
verteerd en de processen hadden een
verhoogde uitspoeling van voedende
bestanddelen ten gevolge. Maar er werd
geen kali toegevoegd, geen fosfaat
noch andere elementen, die later
bleken zo belangrijk te zijn en er werd
met de dieren en de oogsten zeer veel
afgevoerd. De grond raakte uitgeput,
vooral aan fosfaat.
Men had kapitaal opgemaakt!!
De humus-theorie kreeg een flinke klap
en de toekomst zag er allesbehalve
rooskleurig uit.
HIERLANGS AFKNIPPEN
deze bon invullen en verzenden aan
postbus 24 - wageninqen
v:
il
Zend mij gratis Uw brochure „Super-
2 fosfaat" en bovendien Uw boek/et
„Bemesting door de Eeuwen heen",
omstreeks Kerstmis a.s.
XNAAM EN ADRES;
Rijke vaders, arme zonen.
opgenomen. De Saussure, een Zwitsers
onderzoeker, toonde in 1804 aan, dat
de plant het koolzuur gebruikt voor de
opbouw van het eigen lichaam, en hij
kon dit proces kwantitatief vervolgen.
Ook de ademing van koolzuur bij
nacht. Hij opperde het denkbeeld, dat
de minerale of asbestanddelen, die in
alle planten voorkomen, bij het groei
proces noodzakelijk zijn. De humus-
theorie zou door deze ontdekking om
vergeworpen zijn. Het idee was te re-
volutionnair, de aandacht werd van deze
ideeën afgeleid, doordat er iets ge
beurd was, dat in een geheel andere
richting wees.
Het was de mergelperiode, die, na een
aanvankelijk groot succes, de gehele
voedingstheorie op een dwaalspoor
bracht.
Wij hebben in No. 7 gezien, dat de
burggraaf Townshend met de mergel-
bemesting begon, omdat hij bemerkt
had, dat zijn bieten en de klavers
daardoor beter groeiden. De gewoonte
moet lang in Engeland toegepast zijn
voor ze oversloeg naar het vasteland.
Maar toen ging het ook stormachtig;
die een mergelgroeve in de buurt had,
was de man! De opbrengsten gingen
ras omhoog; er groeiden bieten en kla
vers en spoedig werd de humus-theo
rie opzij geschoven en werd het de
mergel, die het deed!
Dit mergelen in het wilde weg en de
aanvankelijke resultaten maakten de boe
ren zorgeloos. De schijnbare heilsperi-
ode duurde betrekkelijk korf, slechts één
geslacht. Toen daalde het succes even
hard als het gekomen was en men was
even ver als in het begin. Deze er
varing, die hier maar kort behandeld
is, is voor de huidige boer uiterst be
langrijk; dit moet een les zijn, die veel
langer duurt dan een raar geslachten!
Het tijdelijke voordeel heeft de mensen
verblind. Men sprak na ofloop van
„Rijke vaders cn arme zonen", Inder-
