J
Geen expansie, maar specialisatie
De kip met de gouden
eieren en de V. P. Z.
Twee jonge Veeboeren
ZEEÜWSCH LANDBOUWBLAD.
405
DE VERZORGENDE FUNCTIE VAN DE MIDDENSTAND
Men kan er over van mening verschillen of Goes het recht heeft zich „Centrum van Zeeland"
te noemen. Dat Goes een centrumplaats is, met een verzorgende functie, kan echter niet worden
ontkend. De omvang en het aantal der bedrijven met een regionaal verzorgende functie is groter dan
het inwoneraantal van 14.000 zou kunnen verklaren. Wetenschappelijke analyses leveren vergelijkings
materiaal, waaruit blijkt, dat de relatieve betekenis van Goes zeer groot is. Een algemeen erkend
regionaal verzorgend centrum als de stad Groningen, blijkt, volgens een in 1949 door E.T.I, en P.P.D.
uitgebracht rapport, verhoudingsgewijs door Goes met ca. 50 te worden overtroffen.
De bestaansmogelijkheden van vele bedrijven blijken in belangrijke mate afhankelijk te zijn
van de agrarische omgeving. Wil de Goese gemeenschap zijn taak verstaan, dan mag die gemeen
schap er niet mee volstaan, alleen maar van de omgeving te profiteren. Inplaats van deze vorm
van roofbouw, is het een kwestie van welbegrepen eigen belang, de bloei van de omgeving te helpen
bevorderen en de ontwikkelingskansen van de wijde omgeving krachtig te stimuleren.
GOEDE OPLEIDING, EEN EERSTE EIS
Gelukkig is de tijd voorbij dat een boer werd
geminacht. Het is niet alleen een andere naam
aanduiding als men van landbouwer spreekt. De
boer heeft bijna zeker een zeer degelijke opleiding
genoten en in zijn organisaties
een scholing ondergaan waar
de stedeling dikwijls jaloers
op mag zijn.
De boerenstand heeft meer
profijt getrokken van de on
aangename economische ervaringen, dan zulks bij
de middenstand het geval blijkt te zijn. De boeren
stand weet zijn eisen op een behoorlijke wijze te
stellen en voor die goede gefundeerde en geformu
leerde eisen kon Goes niet doof blijven. Veel van
wat Goes heeft te bieden, is door de boeren zelf tot
stand gebracht of anders op een fatsoenlijke manier
afgedwongen. Maar gewild of ongewild, het is er in
Slacht nimmer de kip met de gouden eieren,
maar wees vooral niet bang om die kip te slachten
wanneer de eieren slechts verguld blijken te zqn.
Er lopen in onze provincie vele duizenden kippen
rond, waarvan de eigenaar denkt dat ze gouden
eieren leggen, maar die bij nauwkeurig onderzoek
slechts verguld blijken te zijn.
Wij bedoelen hiermee, dat er op vele boerderijen
nog kippen rondlopen, die weliswaar eieren leggen,
maar dikwijls te weinig om de onkosten goed te
maken.
Het valt op dat bij boeren, waar overigens alles
in orde is, de pluimveestapel eigenlijk slecht ver
zorgd is. Wij begrijpen best, dat dit kleine onder
deel van het bedrijf vaak geen of weinig belang
stelling geniet, maar met een beetje moeite is het
dikwijls in orde te krijgen. Voor de kleinere be
drijven met veel kippen kan er ook een heel be
hoorlijke bijverdienste in zitten.
Wanneer we dan bedenken, dat de vogel-
tuberculose in onze provincie veelvuldig voorkomt,
dan is er voor de veehouders een dubbele noodzaak
om aan dit onderdeel grote aandacht te besteden.
We noemen hier maar enkele belangrijke onder
delen op:
de huisvesting;
de aankoop van goede kuikens;
de opfok van deze kuikens;
de aankoop van jonge hennen;
de afzet van eieren en de prijs daarvan;
de afzet van slachtpluimvee;
de keuze van het ras.
In onze provincie is er een kleine, maar bloeiende
vereniging, die zich met dit werk bezighoudt. De
V.P.Z. of wel de Vereniging tot bevordering van de
Pluimveeteelt in Zeeland.
Op de tentoonstelling zal een grote stand worden
ingericht door de V.P.Z., een stand die beslist de
moeite waard zal zijn om te bezien. De voornaamste
rassen, zowel de productie- als de slachtrassen,
zullen hier te zien zijn, terwijl ook de tegenwoordig
zo belangrijke gebruikskruisingen op de expeditie
in ruime mate aanwezig zullen, zijn.
Daarnaast zal de Veiling haar eiersorteermachine
demonstreren, terwijl ook de verschillende kwali
teiten eieren te zien zullen zijn.
In dezelfde tent heeft de Rijkspluimveevoorlich-
tingsdienst haar expositie, waar wij niets over zullen
verklappen, maar die ook beslist de moeite waard is.
Bovendien zal er een secretariaat ingericht zijn,
waar men inlichtingen kan vragen over de pluim
veehouderij en over de aankoop van pluimvee.
De V.P.Z. doet wat zij kan om de pluimvee
houderij in Zeeland op een hoger peil te brengen.
Het enige waar deze vereniging gebrek aan heeft
is leden, om zodoende een ruimere basis te vinden
voor haar zaak.
Brengt allen een bezoek aan de tent van de
V.P.Z. en geeft ti op als lid. Voör enkele guldens
per jaar helpt ti aan dit nuttige Werk mede.
Pr. WAGENAAR
Door J. H. ROOSE
wethouder der gemeente Goes.
Goes gekomen en meer dan dat. Zeker, in de tegen
woordige tijd doet Goes graag en van ganser harte
mee. De entourage die Goes biedt voor de Z.L.M.-
dagen, zijn daarvan een bewijs. Wij mogen aan
nemen dat straks het consulentenhuis een overdui
delijk, meer onvergankelijk monument zal blijken.
Dit alles betreft de Goese
gemeenschap, maar zegt ons
niet veel over de mentaliteit
van de individuele Goese-
naar. Het kost vooral de mid
denstand, de stand die uiter
aard het meest met de verzorgende functie heeft
te maken, nog wel eens moeite om ruim genoeg
te denken. Er is een tijd geweest, dat de Goese
middenstander meende uitsluitend expansie te
kunnen vinden ten koste van de dorpswinkelier.
Men zag de winst toen uitsluitend in het aftroggelen
van eikaars klanten.
Een ideaal evenwicht is zeker nog niet bereikt.
Toch is er wel wat veranderd. Men ziet in de dorps
winkelier niet meer alleen een
minder krachtige concurrent,
die de mensen met huid en haar
moet proberen te verslinden.
Men heeft ervaren dat Goes des
te voorspoediger ontwikkelt,
naarmate het platteland tot
bloei komt. Een klein beetje
begrip, dat die dorpswinkelier
in de eerste plaats een collega
middenstander is, is wel ont
staan. Het blijkt niet mogelijk
samen op dezelfde buit te azen,
daar de buit zich dat azen niet
laat welgevallen en de concur
rent zich niet zonder meer laat
verdringen. Er is een andere
weg gevonden. Men is zich gaan
specialiseren.
De dorpswinkeliers moeten
ervoor zorgen, dat zij in de ge
middelde dagelijkse behoeften
van hun klanten op dezelfde
wijze kunnen voorzien, als de
plaatselijke verzorgende mid
denstander dit in de stad doet.
De plattelandsmiddenstand is zo
op een hoger niveau gekomen
en klanten en winkeliers zijn
met deze toestand gebaat.
Er blijft dan nog voldoende werkterrein over
voor de middenstand met een regionaal verzorgende
functie en deze hoeft minder zorg en vooral minder
kapitaal te besteden aan de plaatselijke verzorging.
De landelijke georganiseerde middenstanders
krijgen van hun organisaties een reclamespreuk:
„Ik waak in eigen zaak, ten allen tijd, tot ieders
profijt." De eigen zaak, de krachtige stimulans van
het directe eigenbelang, de voortdurende waakzame
activiteit en de vruchten die allen hiervan plukken,
deze gedachten kunnen moeilijk kernachtiger wor
den uitgedrukt.
Wij schreven hierboven dat de opleiding en de
vorming van de middenstand, bij die van de boeren
stand is achtergebleven. De middenstander moet
het merendeel van zijn kennis in de practijk ver
werven. De school des levens is een heel dure school.
Wie daarin met schade en schande heeft geleerd,
heeft heel wat geïnvesteerd.
DE MIDDENSTANDER MOET ZICH
SPECIALISEREN
Toch moet de middenstander op zijn terrein de
meest deskundige zijn. Hij is de enige die in direct
contact komt met de meest belanghebbende, zijn
klant. De middenstander krijgt geen kans zich
achter wie of wat dan ook te verschuilen; hij is en
blijft persoonlijk volledig aansprakelijk. De mid
denstander werkt hard en langdurig, maar ook zijn
capaciteiten zijn beperkt. Ergens ligt ook de grens
van zijn werkkracht. Wil de middenstander de
gunstige prestaties leveren, door de klant te laten
profiteren van een mate van deskundigheid waarin
anderen hem niet kunnen evenaren, dan moet hij
zich wel specialiseren. Die specialisatie kan tot uit
drukking komen in verfijnde vakkennis en vak
bekwaamheid. De specialisatie zal bijna steeds
blijken uit de voorraad en de sortering. Het in de
ervaring en in de voorraad geïnvesteerde kapitaal,
kan alleen rendabel worden gemaakt, als het draag
vlak Waarop de bedrijven moeten steunen, voldoende
breed is. Slechts daal' waar Voldoende Vraag is haar
het artikel „specialisatie", gullen degenen die dit
artikel voeren, zich kunnen handhaven. In dc regio
nale verzorgingscentra zullen degenen, die zich door
specialisatie van hun collega's willen onderscheiden,
de gecentraliseerde mogelijkheid vinden om zich te
handhaven.
Gaat U nu de winkelstraten in Goes maar na
en bekijk eens goed de meest op de voorgrond
tredende bedrijven in Goes; het zijn bijna allen
specialisten.
Zodra en zolang de Goese middenstanders deze
taak begrijpen, zullen zij samen met hun collega's
in de dorpen volledig in de behoeften van hun col
lega's kunnen voorzien. In die voorziening vullen
zij elkaar aan. Samen met de klanten bepalen zij
de bloei van de streek. Zij voorkomen de vlucht
naar de grote steden. Zij leveren een belangrijke
indirecte bijdrage voor het behoud van het streek
eigene. Zij voorkomen de vorming van massa
mensen en bevorderen de verscheidenheid. Zij staan
niet langer tegenover elkaar, maar gaan op naar
een synthese. Allen gezamenlijk vormen zij een
veelzijdig geschakeerde, gezond ontwikkelde maat
schappij. In zulk een maatschappij moet er wel
belangstelling zijn voor alle onderdelen van het
maatschappelijk leven. Het zou mij te ver voeren
ook het gemeenschappelijk beleid in Goes in deze
beschouwing te betrekken.
OOK IN CULTUREEL OPZICHT
Er is ook heel wat te zeggen over het culturele
leven. Met slechts enkele grepen en meer actuele
details moge ik volstaan.
De tentoonstelling van werken van von Brucken-
Fock, die begin Februari werd gehouden, was een
daverend succes. Niet alleen viel de Haarlemse
organisatoren het bezoek buitengewoon veel mee;
vooral de verkoop van de schilderijen toonde een zo
gunstig beeld als nooit voor mogelijk was gehouden.
De concerten van het Rotterdamse Kamerorkest,
eerst slechts schoorvoetend bezocht, trekken nu al
zoveel bezoekers dat geen enkele zaal die kan ber
gen. Het recente concert van het Rotterdamse
Philharmonische Orkest trok meer dan 1000 be
zoekers.
Voor het beeldhouwwerk, dat het comité Hulde
blijk Z.L.M. wil aanbieden, komen naast vele giften
van f 100,f 250,ook veel kleine giften binnen,
afkomstig van minder draagkrachtigen, die bij deze
actie geen enkel zakelijk belang hebben.
Tot vervelend toe, wordt telkens opnieuw door
allerlei instanties en natuurlijke personen het
Schuttershof-probleem aan de orde gesteld.
Mogen we uit dit alles niet concluderen, dat Goes
ook in cultureel opzicht een regionaal verzorgende
functie heeft Hebben we te veel beweerd, toen
we schreven over belangstelling in alle onderdelen
van het maatschappelijk leven
Dat er een zeer innig verband bestaat tussen de
middenstander in Goes, die een nieuwe zaak opent
of weer maar eens verbouwt, is wel duidelijk. Die
middenstander bouwt niet met centen van het
platteland. De boer rijdt niet in een auto met geld
van de middenstand. Als dit artikel mag bijdragen
tot het wederzijdse besef hoe een harmonische ont
wikkelingsgang een dwingende noodzakelijkheid is
voor ons mooie; gewest, zal daarmee een der neven
doeleinden van de Z.L.M.-dagen zeker zijn gediend.
GEVRAAGD, voor 1 a 2 jaar werk op IJsland.
Bij voorkeur jong gehuwde paren Rónder kinderen.
Kennis der Engelse taal noodzakelijk.
Brieven biet uitvoerige inliehtingen onder'- lette»4 K.
Bureeti ven dit telad te Teiüêvtóén»
