Oude en moderne hooibouwwerktuigen
GEBRs. DE JONGH
LUCERNE
„Triomphe du Nord"
INHOUDSOPGAVE
GOES
import Selectiebedrijf export
van Groente- en Landbouwzaden
294
Tot voor kort kwamen op onze Zeeuwse bedrijven bij het winnen van hooi twee machines voor, n.l.
de hooihark en de vorkjesschudder. De hooihark kwam daarbij algemeen voor, terwijl de schudder
slechts op de bedrijven met een grotere oppervlakte weiland gebruikt werd. Waar de laatste ontbrak
geschiedde het keren en schudden met de hand. In de meeste gevallen werd volstaan met alleen té
keren. Het schudden met de hand was zeer tijdrovend, waarom men liever een dag langer wachtte met
opperen of ruiteren. Dat dit met belangrijke verliezen gepaaFd ging, is vanzelfsprekend, doch daar
lette men niet zo op. -
Daar waar een schudder aanwezig was, werd wel geschud als het nodig was. De zwaden werden
hierbij door de vorkjes opgepakt en achterwaarts weggeslingerd. Ook hier traden vooral bij het be
werken van klaver en lucerne, verliezen op, doch een voordeel was dat het gewas beter en gelijkmati
ger kon opdrogen en daardoor beter «van kwaliteit op de ruiter kwam. De vorkjesschudder voldeed
over het algemeen wel goed, doch een bezwaar bleef dat het hooi nögal kapot werd geslagen. Ook
raapten de vorkjes, vooral na zware regenval als de zwaden vast aan dé grond zaten, niet alles op,
waardoor bepaalde plakken bleven liggen.
Nog steeds komen op de bedrijven deze vorkjesschudders voor en er is ook geen enkele reden om ze
weg te doen. Ze komen nog wel eens van pas en bij verkoop brengen ze toch niets op. Men is echter
met deze machine alleen niet klaar. De moderne weidebouw stelt hogere eisen dan vroeger en daar
door hebben moderne machines hun intreden gedaan. Machines die dikwijls het werk verbeteren en
vereenvoudigen en soms ook machines waarmee verschillende werkzaamheden verricht kunnen wor
den.
Schudders.
Om maar weer met de schudders te beginnen, is
naast de oude bekende vorkjesschudders, de z.g.
trommelschudder naar voren gekomen. In de echte
weidestreken wordt deze machine vrij algemeen ge
bruikt; hier komt zij zelden voor. Het frame is tus
sen twee vrij grote wielen ingebouwd en wordt van
voren door een klein steunwiel, waar tevens aange
trokken en waarmee gestuurd wordt, ondersteund.
Elk wiel is voorzien van een ,palkastkoppeling
waarmee via een groot tandwiel een klein tandwiel
wordt aangedreven. Dit kleine tandwiel zit op een
meer naar achteren gelegen as. Op deze as zijn een
aantal kort gesteelde harkjes bevestigd. De harkjes
zijn verend omklapbaar aan de steel verbonden. Bo
ven de as met harkjes zit een plaatijzeren kap die
verhindert dat het gewas in een verkeerde richting
wordt weggeslingerd. Het in en uit het werk stellen
geschiedt door met een hefboom de as met het klei
ne tandwieltje zover te verschuiven dat de tandwie
len wel of niet in elkaar pakken. Door middel van
een tussentandwiel kan men de as met harken in
een tegengestelde richting laten draaien. Er zijn
dus twee mogelijkheden, n.l. evenals bij de vorkjes
schudders ineens achterwaarts wegslingeren, of
bovenover meenemen onder de stalen plaat door en
dan pas naar achteren wegslingeren.
In het eerste geval is de bewerking niet zo inten
sief, in het tweede geval intensiever dan bij een
vorkjesschudder. De voordelen van een trommel
schudder zijn: le. twee mogelijkheden van schud
den, dus meer of minder intensief; 2e. de slijtage
is geringer. Er zijn veel minder draaiende delen
dan bij de vorkjesschudder.
De voordelen van een trommelschudder zijn
le twee mogelijkheden van schudden, dus meer
intensief
2e de slijtage is geringer. Er zijn veel minder
Bladz.
De Voorlichting op de Landbouwbeurs 289
Zitdagen Boekhoudbureau der Z. L. M. 289
Afscheid Ir. J. A. van Riel 290
Mededeling Keuringsdienst Zeeland 290
Voederbieten niet in de weide of in de mestput
gooien! 290
Rectificatie 290
Veiligheid in het landbouwbedrijf 290
Op de ere-galerij 290
Zitdagen290
Adviesbureau voor Oorlogs- en Rampschade
Zeeuws Voorlichtingsinstituut op Verzeke-
ringsgebied (Z. V. V.)
Zeeuws Voorlichtingsinstituut voor de
Brandverzekering (Z. V. B.)
Afd. Goes Algemene Emigratie Centrale
Contracteelt.
Nieuws van de deelnemers aan de
Landbouwbeurs 291292
Bietendunmachines 292
Examen landbouwwerktuigenkennis 292
Van Boerderij en Organisatie 293
Volkshogeschool Zeeland 293
Verstrekking gips 293
Oude en moderne hooibouwwerktuigen 294
Uitgifte Fruitteeltbedrijven N.O.P. 294
Werktuigen voor het onderhoud van grasland 295
Lonen en Sociale voorzieningen 295
Fiscale voorzieningen Landbouwbedrijven in
verband met de watersnoodramp 296
Kort verslag alg. verg. V. P. Z. 296
Bram uit de Slikhoek 296
De Boerenjeugd 297
Belastingrecht (10.) 299
Landbouwtelling Mei 1954 299
Noord-Brabantse Maatschappij van Landbouw 301
Onderwijs: 303
Voorbereidende cursus R.L.W.S. Goes
Gedipl. en bevorderingen R.L.W.S.
Schoondijke
Eindles landbouwschool Zierikzee
Gedipl. Rijks Middelbare Landbouwschool
Dordrecht
Marktberichten 303
draaidende delen dan bij de vorkjesschudder.
Overigens kan men er alleen maar mee schudden.
Een reden om een vorkjesschudder om te ruilen
voor een trommelschudder is er dan ook in geen ge
val. Enkel bij het aanschaffen van een nieuwe ver
dient de laatste de aandacht.
Harken.
Het bij elkaar brengen van het hooi gebeurde
met de hooihark of sleephark. Afgezien van ver
schil in de kwaliteit en de ophaalconstructie, zijn al
le merken in principe gelijk. De constructie is alge
meen bekend en het werk goed.
Een andere manier om het hooi bij elkaar te
brengen is tegenwoordig wel het gebruik van een
hooischuif voorop de trekker. Deze bestaat uit een
1015 tal houten tanden die aan een raamwerk
bevestigd zijn. De tanden zijn naast elkaar gemon
teerd en schuiven in werkstand over de grond
onder de zwelen door. Het hooi verzamelt zich op
de latten en wordt door een verticaal staand hek
werk tegengehouden. Is de voorraad groot genoeg,
dan wordt een eindje achteruit gereden, waardoor
de latten van onder de rol hooi worden teruggetrok
ken. De schuif wordt vervolgens hydraulisch of me
chanisch gelicht, waarna de trekker over de rol
hooi heen rijdt en de schuif aan de andere zijde
weer in het werk wordt gesteld. De rollen hooi die
zo bij elkaar worden gereden, zijn in het algemeen
groter dan bij de hooihark.
Behalve voor hooi wordt deze schuif ook wel ge
bruikt om los op het land liggend combinestro bij
elkaar te rijden of zelfs rechtstreeks bij een op het
veld staande stropers te schuiven. Eveneens wor
den op deze manier b.v. vlasschelven in hun geheel
opgepakt en bij de klamp gereden. Het spreekt van
zelf dat de klamp zich dan op of vlakbij het veld
moet bevinden.
Behalve voorop de trekker kan de hooischuif
ook achter paarden worden gebruikt. De beste ver
gelijking die men hiervan maken kan, is wel het
molbord, waarbij de schepbak door tanden is ver
vangen. Door een speciale aanspanning en een be
paalde handbeweging van de knecht kan men de
schuif over laten tuimelen waardoor deze gelost
wordt.
Met de hier genoemde werktuigen kan slechts
één handeling worden verricht. Hierbij kan ook
nog genoemd worden de zwadkeerder die na de
oorlog in gebruik is gekomen. Dit is een driewieli-
ge machine waartussen een frame gebouwd is.
Achter het voorwiel en voor de achterwielen zijn
twee keer lichamen schuin naast en achter elkaar
gemonteerd. Een harklichaam bestaat uit twee cir
kelvormige bladen die schuin voor elkaar zijn ge
plaatst en waartussen drie of vier harkhoofden zijn
bevestigd. De harkhoofden zijn vervaardigd van
houten latten of profielijzers waaraan een aantal
al of niet verende tanden zijn bevestigd. Een der
eind bladen wordt aangedreven vanaf de wielas.
Het geheel wordt rond gedraaid waarbij een spe
ciale bevestiging er voor zorgt dat de tanden aan
de harkhoofden altijd naar beneden gericht blijven.
De zwelen worden goed gekeerd en het hooi wei
nig stukgeslagen. Bij één werkgang worden telkens
twee zwelen gekeerd.
Gecombineerde machines.
Voor elk van de drie genoemde bewerkingen heb
ben we dus een aparte machine De meest moderne
machines zijn echter gecombineerd in die zin, dat
zij meestal twee handelingen verrichten, n.l. hef
keren en het harken, terwijl speciale machines
zelfs drie, dus ook het schudden, kunnen verrich
ten.
De gecombineerde harkkeerders kunnen zeer
verschillend gebouwd zijn. Een veel voorkomend
type lijkt veel op de zwadkeerder. De twee keer-
stellen zijn hier echter vervangen door een lang
hark- of keerstel. Voor het harken zijn de hark
hoofden over hun gehele lengte van tanden voor
zien. Voor het keren neemt men 1/3 gedeelte uit het
midden weg. Daar het voorste zwad wel eens op
het nog te keren achterste zwad wil vallen, plaatst
men tussen de keerstellen wel 'n scheidbord. Soms
is de machine voorzien van een extra keerstel. Van
het lange harkhoofd neemt men dan 2/3 van de tan
den weg. Een scheidboord is dan overbodig, De aan
drijving kan rechtstreeks vanaf de wielas via coni
sche tandwielen naar het eindblad zijn of wel door
middel van tandwielen en een leidwiel.
Een ander type machine is de zij-aanvoerhark-
schudder. Het grote harklichaam kan hierbij in
twee richtingen draaien. Om te harken is het hark
lichaam schuin geplaatst t.o.v. de rijrichting, dus
net als bij de harkkeerders. Door het middelst-é 1/3
gedeelte weg nemen zou men ook kunnen keren.
Om te schudden worden de harkhoofden dwars op
de rijrichting geplaatst en wordt het hooi, net als
bij de trommelschudder, naar achteren geworpen.
Dit type machine is nog zeer weinig in gebruik.
Een geheel ander type harkkeerder is het
systeem met de draaiende schijven. Het enigst hier
van voorkomende merk is de Vicon Lely.
Het harklichaam bestaat hier uit een aantal cir
kelvormige bladen die aan de omtrek voorzien zijn
van korte verende tanden. De bladen worden niet
aangedreven doch draaien uit zich zelf door de
schuin voorwaartse beweging van de grond. Zij zijn
scharnierend en verend aan het frame bevestigd,
waardoor het mogelijk is dat zij de oneffenheden in
het land volgen. Op onze dikwijls ongelijk liggende
weilanden is dat wel van belang.
Voor het keren wordt de 'helft van het aantal bor
den aan een schuin voorliggende balk aan het fra
me bevestigd. Hetzelfde systeem dus als bij de
zwadkeerder, doch dan met draaiende schijven. Op
hele lichte gronden heeft de grasmat nogal te lijden
van het uitkammen door de tanden. Op onze zwaar
dere gronden is dit bezwaar niet aanwezig,doch
kan dat uitkammen zelf wel eens bepaalde voorde
len opleveren, n.l. het uithalen van oud dood gras
en wat lucht in de grond brengen. Het keren van
deze machine kon iets intensiever zijn, doch over
het algemeen werkt zij goed. Het inkuil- en hooisei-
zoen staat voor de deur. Voorzover de aankoop jvan
nieuwe hooibouwwerktuigen nog moet geschieden,
kan het zeer zeker zijn nut hebben de hier genoem
de machines op de Jaarbeurs te gaan bezichtigen
om uiteindelijk een goede keus te kunnen maken.
Goes, April 1954
De Hoofdassistent voor de Werktuigen,
J. G. VAN LIERE.
Uitgifte Fruitteeltbedrijven N.O.P.
De Directie van de Wieringermeer (Noordoost-
polderwerken) te Zwolle is voornemens in 1954 een
aantal fruitteeltbedrijven in de Noordoostpolder in
erfpacht te geven voor de termijn van 50 jaren.
Gegadigden naar deze uitgifte moeten op 1 Novem
ber 1954 de leeftijd van 26 jaar hébben bereikt,
doch mogen die van 50 jaar niet hebben overschre
den. Voorts moeten zij voldoen aan de eisen om in
aanmerking te komen voor of reeds in het bezit
zijn van een erkenning als fruitteler.
Aanmelding als gegadigde moet uitsluitend per
briefkaart en Vóór 5 Mei geschieden bij de Directie,
postbus 56 te Zwolle. Naam en adres in blokletters
en in de linkerbovenhoek van adres zijde vermel
den: Fruitteelt.
Het prospectus, waarin nadere bijzonderheden
over deze uitgifte worden meegedeeld, zal worden
toegezonden, na ontvangst van 1,25, girorekening
269847 van de Comptabele van de Directie. Dit be
drag moet vóór 8 Mei a.s. worden overgemaakt. Op
het girostrokje vermelden: Voor prospectus fruit
teelt.
De Directeur van de Wieringermeer
Noordostpolderwerken
Dr. Ir. S. SMEDING.
voor
beter hergroei
-X meer drogestof-opbrengst
>f. hoger eiwitgehalte
uitstekende wintervastheid
ic voordeliger prijs
gunstiger bedrijfsresultaten
