Nechaniseren»//£M niseren
Stemmen uit de
praktijk
STEKELS
op den BLEIK
TUINBOUW
DE AARDBEI.
VERKOOP VAN FRUIT ONDER
RASNAAM.
RADIO.
2ËEUWSCH LANDBOUWBLAD
9?
Als- vervolg op onze serie artikeltjes willen we
thans even stilstaan bij de aardbei in ons fruit-
Sortïment.'
De aardbei is ook al een oud-gediende, zoals dat
in de volksmond heet. Ze werd in het begin dezer
eeuw meestal voor eigen gebruik gekweekt. Een
hoekje in de moestuin werd er voor bestemd. Ze
werden éénmaal geplant en leefden hun eigen leven
tje. totdat ze het eindelijk wegens ouderdom of
ziekte moesten begeven. Dan was er weer wel een
buurman of een boomkweker, die je aan wat
planten hielp en men was weer uit de brand. Ras
sen kende men meestal niet, nog veel minder ..ge
keurde'. De cultuurzorgen waren zeer eenvoudig:
het onkruid hield men er nogal aardig uit, men
gaf ze e],k jaar een flinke hoeveelheid paardemest
en hiermede was de kous af. Als een niet veredeld
produet waren die aardbeien meestal zeer sterk
en overleefden de verschillende natuurlijke ziek
ten wel aardig. De kg-opbrengst was uit de aard
der zaak zeer gering en ook de smaak liet wel eens
wat te wensen over, maar dit vond men niet erg.
Als men er genoeg van had voor zichzelf was het
al goed. Wecken kende men niet en jam was .niets
voor de vlees en spek verslindende boer. Had men
er wat te veel dan werden ze soms met de „vuuf-
kop" verkocht voor een paar centen. De „vuufkop"
was een maatje dat gebruikt werd voor het meten
van granen enz.
Geleidelijke ontwikkeling.
Dit bleef zo doorgaan tot de veilingen opgericht
werden en er een beetje lijn in de handel getrok
ken werd.
De consument leerde in de eerste wereldoorlog
de jam van het zachte fruit eten en de conserve
ring en verwerking begon een grote rol te spelen.
Dit alles had tot gevolg, dat men voor de handel
ging kweken. Het kleine grondbezit, vooral in de
omgeving van Kapelle, wierp zich op de aardbei
en mag beschouwd worden als de oorsprong van
de welvaart in die gemeente.
Zo heeft de aardbei zich ontwikkeld tot een voor
name bron van inkomsten, vooral in het kleine
bedrijf.
Zo staat Kapelle nog aan de top met een aanvoer
van ruim 860.000 kg in 1S53 en ook met de hoogste
gemiddelde prijs van 82 cent. Als de gevreesde
zwamziekte „Botrytus" niet zo duchtig had huis
gehouden was gemakkelijk het millioen kg be
reikt. Wat voor een betekenis de aarbei in zo'n
betrekkelijk klein rayon heeft, behoeft geen nadere
toelichting.
Zijn we nu op ons hoogtepunt met de aardbei?
M.i. niet, integendeel, ik geloof dat we een aard-
beien-revolutie gaan meemaken. De bevolking
neemt steeds toe in de aardbeien-centra en do
grond wordt steeds schaarser. Wil men hier blij
ven dan moet steeds op een kleinere oppervlakte
getracht worden aan de kost te komen. Het ge
volg moet zijn, steeds grotere oogsten, betere kwa
liteit en hogere prijzen maken. Dit betekent het
beste selectie-materiaal van prima rassen en betere
afzetmogelijkheden voor de verse consumptie. Men
wil omschakelen naar de vroege rassen in de na
zomer geplant, risico verdelen door het gehele jaar
aardbeien te plukken, te verzorgen enz. Nu eerst
nog in de open grond, straks onder glas. Men wil
de richting op van de beste consumptie-aardbei
voor direct gebruik. Niet de prijs van de vat aard
bei lokt de teler, hoe goed die ook soms kan zijn;
neen hij moet het hoger zoeken in de richting
van de verfijnde kwaliteit die aan de hoogste eisen
voldoet. Zeeland heeft goede aardbeigrond. Het
klimaat is niet slecht en de arbeidsmogelijkheden
kan de kleine teler uitbuiten te zijnen gunste. Dit
alles lijkt ideaal voor de aardbeienteler en er ligt
misschien veel toekomst in; mits de afzet met
deze revolutie gelijke tred houdt.
Er schuilen gevaren.
Want Zeeland heeft hier weer veel tegen. Het
heeft geen grote steden gi vacantie-centra. geen
luchthavens, geen directe verwerkings-industrieën.
De hogere exploitatiekosten van onze verfijnde
aardbeien-cultuur zal alleen lonend zijn als wij ook
kunnen profiteren van de hogere prijzen die er
voor betaa.ld kunnen worden. Als de afzet en het
vervoer geen gelijke tred houdt met de revolutie
die zich gaat voltrekken, zal het een teleurstelling
worden. De Zeeuwen kennende in hun vooruit
strevendheid zou ik dit willen zeggen, niet te hard
van stapel lopen; bekijk eerst goed je afzetkansen.
Meestal komt men het verst met een normale
groei, zo ook in dit geval. Dan is er nog iets wat
mij niet zo hoopvol stemt voor de toekomst. Het is
op dit ogenblik zo, dat er voor aardbeienpulp vol
doende afzet is tegen een behoorlijke prijs.
De aardbeien kunnen ook ongeveer vrij worden
geteeld zodat dit alles heel gewoon gaat. Men kan
ook uitbreiding vragen van Teeltvergunning voor
aardbeien en men krijgt die ook, zodat de teelt van
aardbeien gemeengoed is geworden. We zitten
nu met de kwestie van de gerooide boomgaarden.
De Rijkstuinbouw Voorlichtingsdienst adviseert
meestal niet direct inplanten maar beboeren. Ja
zegt men, wij zijn niet meer ingesteld op landbouw
we willen liever in de fruitteeltsector blijven. Nu
zegt die zelfde Voorlichtingsdienst, probeer het dan
met aardbeien. Er is nu een aanmerkelijke uit
breiding van aardbeien van geen beroepsaardbeien-
kwekers te verwachten.
Aardbeien kweken eist vakmanschap.
Zal daar'afzet genoeg voor zijn of zal de beroeps
teler er de dupe van worden? Dit zou niet de eerste
keer zijn; de geschiedenis zou zich kunnen her
halen. Nog altijd meen ik te moeten verdedigen,
dat de aardbei een product is voor de kleine inten
sieve bedrijven met eigen arbeidskrachten. De
aardbei, ingeschakeld in een klein fruitbedrijf, is
daar alleen op zijn plaats en kan het hoogste ren:
dament afwerpen. Gaat men adviseren de gerooi
de boomgaarden met aardbeien te beplanten dan
neemt men veel verantwoording.
Een goede fruitteler is nog geen ervaren aard
beiteler. Men kan er mee bereiken, dat de massa
aanvoer de prijs dumpt. Het slechtste af zal dan
de kleine man zijn en niet die fruitteler of fruit
teler-landbouwer, want die heeft altijd nog wel
andere bronnen van inkomsten.
Of wij dan beperkingen willen opleggen? O,
neen, niets liever dan ademen in een vrije sfeer
waar de lucht niet is verpest met allerlei ambte
narij of bureaucratie. Maar advies geven kan ook
zeer gevaarlijk zijn. Want de mensen reageren ont
zagwekkend snel, waar zo wel een goede als
slechte kant aan zit.
Voor do beroepsteler wel perspectieven.
De aardbei is een prachtig product met veel
mogelijkheden en perspectieven. Als. de ontwikke
ling der aardbei gepaard gaat met afzetmogelijk
heden en in handen blijft van de echte beroeps
telers zié ik geen gevaar. Dan zie ik mogelijk
heden die we nog niet op papier durven schrijven.
Maar w'ord.t de aardbei gebruikt als een middel om
allerlei wonden te helen, ontstaan dan b.v. het
noodwendig moeten rooien van boomgaarden,
aardappelmoeheid en dergelijke, dan zal het blij
ken een kwakzalversmiddel te zijn, dat stinkende
wonden veroorzaakt. We hebben nodig goede se
lectie-bedrijven, proefvelden, betere embalage en
vervoers-gelegenheid. Ook zijn er zeer weinig bij
Scherpslijper deed vroeger zijn naam eer aan; hij
reed op scherp geslepen ijzers en het schraapsel
van het ijs spatte weg als hij zijn dwarse slagen
schuin voorwaarts deed snijden. Doch na een halve
middag deze week zijn wij besloten onze schaatsen
aan de wilgen te hangen. Er wordt in Zeeland niet
meer gereden, er wordt alleen maar gekruld. Ieder
ogenblik draait er weer zio'n stel voor je voeten en
breek je bijna de nek om uit te wijken of in te hou
den. 'k Blijf bij de vrouwe thuis voortaan en achter
de kachel, dan hoeven zoon en dochter zich ook
niet over de ouderwetse schaatsopvattingen van
hun oudeheer vrolijk te maken.
Scherpslijper zal voortaan de pen nog scherper
slijpen en het staal laten blikkeren als de zon des
tijds op zijn schaatsijzers.
Scherpslijper heeft thans zijn heil gezocht bij mo
derne zegswijzen. Hij las er een paar ergens, die
hem aanstonden en die hij gaarne voor hedendaags
gebruik wil aanbevelen. Wat denken de lezers van
de volgende;
„Kun je nog leven, betaal dan mee"
of
„Vieze varkens worden alweer in prijs verlaagd"
of
„Zó gewonnen, zó belast"
of
„In het land der blinden zijn de partijen koning"
of
„Ik zal klanthaven."
onze Voorlichtingsdienst die doorkneed zijn in de
vragen omtrent de kleinfruitcultuur. speciaal ook
de aardbei. Toch vervult de kleinfruit cultuur een
voorname plaats in ons Zeeuws fruitteeltgebied.
Ze verschaft veel werkgelegenheid, brengt wel
vaart in gezin en gemeente, voorziet in de binnen
landse behoefte en verschaft nog ruim deviezen.
Alle reden om kleinfruitcultuur niet te zien als een
teelt voor de minder gesitueerden die nu eenmaal
niet anders kunnen. Men moet deze cultuur zien
als een beroep dat evenveel eh misschien nog veel.
meer vakkennis en energie vraagt dan de beste
fruitteler van hard fruit. Tezamen met de bessen,
frambozen en bramen zijn de resultaten van de
aardbei voor velen een beslissende factor in het
levensbestaan.
De afzetorganisaties en de Voorlichtingsdiensten
zullen hier zeker nog een grote taak vinden.
Tot de volgende maal,
JAAP UIT 't BOGERDJE.
Door het Bedrijfschap voor Groenten en Fruit
is in 1953 een verordening vastgesteld, waardoor
wordt verboden fruit te koop aan te bieden of te
verkopen onder een andere naam dan die van het
ras, waartoe het behoort.
Deze verordening is voor de Commissie Fruit
teelt uit de Hoofdafdeling Tuinbouw van de Stich
ting voor de Landbouw aanleiding geweest om zich
te beraden over de vraag of niet tevens bij veror
dening moet worden volgeschreven, dat een klein
elite-sortiment van fruit alleen met vermelding
van de juiste rasnaam mag worden verkocht.
Thans is noch de detaillist, noch de fruitteler ver
plicht de naam van het fruit te noemen; het is
slechts verboden een verkeerde naam te gebruiken.
De Commissie Fruitteelt acht het van buitenge
woon veel nut, dat ieder, die fruit koopt, weet wat
hij koopt. Het geeft vooral ook bescherming aan
de consument wanneer deze erop vertrouwen kan
ook werkelijk fruit uit dat elite-sortiment te kopen.
De Commissie is echter niet van oordeel, dat dit
thans bij verordening verplicht moet worden.
Thans reeds ziet men bij tal van groenten- en
fruitwinkels een zeer lofwaardig streven om door
rasaanduiding het publiek bekend te maken met de
goede fruitrassen. Wanneer men immers in de
étalages van deze winkels kijkt, dan worden daar
niet appels of peren zonder meer aangeprezen,
doch Golden Delicious en al die andere rassen uit
het fijne sortiment.
Het lofwaardig streven van de detailhandelaar,
Hetwelk overgenomen dient te worden door alle
fruittelers, wanneer zij het fruit in kisten ver
pakken, verdient de mogelijkheid om zich in vrij
heid te ontwikkelen.
De Commissie sprak de hoop uit, dat dit eens
gezinde streven van kwekers en handel er toe moge
leiden, dat binnen afzienbare tijd geen naamloos
fruit meer wordt verkocht, niet omdat dit niet ge
oorloofd zou zijn, maar omdat het zo hoort en het
publiek er om vraagt.
't Is een heel aardig spelletje om 't zelf ook eens
te proberen, zo voor de koude winteravonden achter
de kachel bij de chocolademelk of de anijs.
Alsjeblieft, hier is 't resultaat van een avondje
stekeligheid.
„Beloven en 't Rijk is twee."
of
„Vroeg begonnen, veel loonbelasting"
of
„Elk herverkavelt op zijn getij."
of
„Beter één huis onder de kap,
dan 10 bij Wederopbouw"
of
„Eéns burgemeester, blijft noodlijdend"
of
„Iedere boer denkt dat zijn hengst een kampioen is"
of
„Twee voorzitters dienen niet aan één ploeg"
of
„Die jong spaart, lijdt oud aan de fiscus."
SCHERPSLIJPER.
De heer H. D. Louwes, landbouwer en hoofd
bestuurslid van het K.N.L.C. te Nieuw-Midhuizen,
Westpolder, Ulrum, zal op Donderdag 18 Februari
1954 van 12.50—13.00 uur in de A.V.R.O.-rubriek
„Uit het Bedrijfsleven" een inleiding houden over
het onderwerp:
„WATERSCHAPPEN, WAT NU?"
Deze uitzending wordt uitgezonden over Hilver
sum I, 402 m.
Het is nu uitkijken. De keus is groot
Schal Uw nieuwe trekker met de
grootste zorg aan. VOL-Diesel, dat
moet het zijn: HELA.
v. DRIEL v. DORSTEN - HOOfODORP