U moet er bovenop zitten
De nieuwe pacht- en koopprijzen voor
landbouwgronden
n.
IS DE GEBOUWENTOESLAG VOLDOENDE OM TOT BOUWEN
OVER TE GAAN
INHOUDSOPGAVE
62
De nieuwe normen die voor de gebouwentoeslag
een afdoende oplossing kunnen bieden voor het
of het plaatsen van nieuwe gebouwen zoals dat
Teneinde een zo groot mogelijke objectiviteit te
naar de gevolgen voor pachter en verpachter,
gen betrekken.
Hierbij speelt ook de vraag of de overheid de
rol. Een begin is reeds gemaakt bij ontginningen
draagt bij een bedrijf van 10 ha en met Ms
als erfpachter zullen gaan bouwen, zal een subsdie
DE TOESLAG GEVOLG VAN GRONDGEBREK.
Wanneer men zich gaat afvragen of in feite een
gebouwentoeslag te verdedigen is, komt de vraag
over de pachtprijsverhouding tussen land met en
zonder gebouwen aan de orde. Zowel nu als vóór
de oorlog is de vraag naar los land steeds veel
groter, omdat dit losse land vooral in trek is bij
diegenen die hun bedrijf wensen te vergroten. De
mechanisatie heeft deze vraag naar losse grond,
ook bij grotere bedrijven, aangewakkerd. Als ge
volg hiervan is men steeds bereid geweest vrij
grote bedragen voor deze grond te betalen cn bij
voorbaat reeds een behoorlijk gedeelte van de winst
aan de verpachter te laten.
Aan alles komt een einde; ook aan de financiële
draagkracht van de pachter.
Zodoende wordt de bereidheid om ook voor de
gebouwen nóg grote bedragen te besteden gering.
Vooral na de intrede van de maaidorser is de be
hoefte aan tasruimte sterk afgenomen en de eer
tijds gestelde eis van 60 m:{ tasruimte per ha bouw
land vindt op de meeste nieuwe bedrijven geen toe
passing meer. In de N.O.P. is deze ruimte dan ook
al tot de helft beperkt.
De gebouwentoeslag zou ook in de vóór-oorlogse
periode al op haar plaats zijn geweest, daar de
pachtprijs voor het losse 'onbehuisde land steeds
hoger geweest is dan die van behuisd land.
De behoefte aan een toeslag deed zich echter
eerst recht voelen nadat de bouwprijzen van boer-
Kort verslag vergadering Dagelijks Bestuur der
Z. L. M.
Zitdagen Boekhoudbureau der Z. L. M.
Uit de Herverkavelingsgebieden
Herverkaveling Waarde
Voorjaarsstierenkeuringen 1954
Het gaat goed met de ledenwerfactie
In memoriam R. J. van Waes
Zitdagen
Zeeuws Voorlichtingsinstituut op Verzeke-
ringsgebied. (Z. V. V.)
Zeeuws Voorlichtingsinstituut voor de
Brandverzekering. (Z. V. B.)
Adviesorgaan voor Oorlogs- en Waters-
noodschade.
Afd. Goes Algemene Emigratie Centrale.
Contractzaadteelt.
Regelingen Oorlogsschade
Uitslag Winterprijsvraag
Het belang van tuberculosis bij pluimvee voor
de veehouderij
Van Boerderij en Organisatie
De nieuwe pacht- en koopprijzen van land
bouwgronden. II
Lonen en Sociale voorzieningen.
De nieuwe loonstaten
Korte Berichten
De reconstructie-commissie Schouwen en Dui-
veland rapporteert
Voor de Plattelandsvrouw:
Boekbespreking „Het Hemeltje"
Waarom en hoe moeten we luchtgekoelde
aardappelbewaarplaatsen isoleren
Hebt U er wel eens over nagedacht
Omzetbelastingtabel voor 1953
Een kanttekening bij het advies over rassen-
keuze
Emigratie
Behoefte aan landarbeiders in Canada
De Boerenjeugd
Volkshogeschool Zeeland
Wist U?
Noord-Brabantse Maatschappij van Landbouw
Bram uit de Slikhoek
Marktberichten
Onderwijs:
Aanmelding leerlingen Lagere Landbouw
school Oudelande
Uit de Kringen en Afdelingen:
Kring West Zuid-Beveland der Z. L.M.
Cursus bestrijdingsmiddelen en spuittech-
niek
Biadz.
57
57
58
58
58
58
58
59
59
60
61
62
63
63
64
65
66
66
66
66
66
67
68
68
69
71
71
71
71
gelden, moeten ons de vraag doen stellen of deze
vraagstuk van het onderhoud van oude gebouwen,
vooral op Schouwen zal moeten gebeuren.
betrachten, moeten we hier niet alleen kijken
doch ook de eigenaar-gebruiker in de beschouwin-
boerderijbouw zou moeten subsidiëren een grote
en ruilverkavelingen, waar de subsidie 40 be-
per ha afneemt. Ook aan degenen die in de N.O.P.
van 20 op de bouwkosten worden verleend.
derijen na de oorlog snel stegen tot een grote
hoogte en de verhouding tussen de prijs van de
grond en die van de gebouwen een geheel andere
werd dan de vóór-oorlogse. Op de kleinere bedrij
ven en dit geldt vooral voor de gemengde
kan de waarde van de gebouwen die van de grond
overtreffen. Plet begrip onrendabele top deed zijn
intrede en hoewel de regering in enkele gevallen
subsidie verstrekt, is deze bij lange na niet vol
doende om in het bestaande tekort te voorzien.
IN HOEVERRE IS HET VERANDERD?
Nu de gebouwen toeslag verhoogd is, doet zich
de vraag voor in hoever re voorzien is in de be
staande leemte. Voor een akkerbouwbedrijf van
25 ha berekende Ir W. H. Ubbink enige maanden
geleden een lastenpeil van 60,a 65,— per ha
per jaar (rente, afschrijving, onderhoud en ver
zekering). In de toelichting op de nieuwe lande
lijke normen die overigens voor de provincie
Zeeland nog niet zijn vastgesteld door de Grond
kamer wordt gesteld dat niet uitgegaan kan
worden van de vervangingswaarde, daar deze be
dragen bezwaarlijk gehonoreerd zouden kunnen
worden.
Alsuitgangspunt is daarom gekozen 70 van
de vervangingswaarde. Hiermee wordt dus bij
nieuwbouw een onrendabel gedeelte, van 30 der
bouwkosten in het leven geroepen, waardoor pach
ters en kopers tegen zichzelf worden beschermd.
Het betekent echter tevens dat de bouwers, die de
landbouw ook nodig heeft, voor zware lasten
komen te zitten. Een belangrijke vraag is of deze
normen tot een zekere evenwichtstoestand in de
landbouw zullen voeren. Of het verkopen van ge
bouwen aan de pachter of het niet meer nakomen
van de in het Pachtbesluit omschreven verplich
ting tot het repareren van de gebouwen tot het
verleden zal gaan behoren? Er is veel verzakelijkt
in de verhouding pachterverpachter sedert de
langzame doorwerking van het Pachtbesluit. In
voering van een nieuwe pachtwet, gelijk aan het
ontwerp dat enige jaren geleden werd aangeboden,
zou dit proces nog versnellen.
De nieuwe pachtnorm is verder nog gebaseerd
op een rente van 3 en een afschrijving over 150
jaar. Het komt ons voor dat deze afschrijving meer
op economische dan op technische gronden ver
dedigd kan worden. Wat zal er in 150 jaar niet
aan een boerderij veranderd en vernieuwd moeten
worden om de gebouwen steeds te laten voldoen
aan de eisen die redelijkerwijs daaraan gesteld
mogen worden? Bezien we het probleem nu nog
eens vanuit de gezichtshoek van de eigenaar
gebruiker.
Op het eerste gezicht lijkt deze positie veel beter
dan die van de eigenaar-verpachter, omdat het on
derhoud van de gebouwen en de afschrijving be
kostigd kunnen worden uit de winsten van het be-
bedrijf. Gesteld althans dat er van winst sprake
is. Het valt dan niet zo sterk op dat de gebouwen
per jaar een vrij groot bedrag eisen.
Dat komt eerst tot uiting als deze eigenaar-ge
bruiker verpachter wordt en het bedrijf b.v. aan
zijn zoon gaat verpachten. Hij zal dan deze last
zwaar voelen drukken, al kan dit in werkelijkheid
'over meerdere 'jaren worden uitgesmeerd.
Deze laatste heeft direct bij de bouw al een ver
lies te incasseren, wat niet aantrekkelijk is om
tot bouwen over te gaan. Nu dient men nog wel
onderscheid te maken tussen een groot bedrijf en
een klein bedrijf, daar de bouwkosten voor het
grote bedrijf per ha gerekend lager zijn.
Sommigen zien in deze normen een waarborg
tegen de al te vergaande splitsing van bedrijven.
Het lijkt ons dat de Wet Rechtshandelingen Land
bouwgronden hiervoor reeds voldoende waarbor
gen bevat en dat pachtnormen hiervoor in eerste
instantie niet bedoeld zijn. Bouwverordeningen en
schoonheidseisen, hoe nuttig ook op zichzelf, ma
ken het bouwen ook duurder dan strikt genomen
nodig zou zijn.
VOOR SCHOUWEN EEN LEVENSBELANG.
Het probleem van het bouwen speelt wel heel
in het bijzonder op Schouwen-Duiveland, waar vele
bedrijfsgebouwen met de grond gelijk gemaakt zijn
en dus geheel herbouwd zullen moeten worden.
Het bouwen is er duurder dan elders, wat in
verband met het aantrekken van veel vreemde
werkkrachten, niet verwonderlijk is.
Het gezamenlijk aanbesteden zal in verband met
vereenvoudiging van de werkwijze goedkoper kun
nen zijn, doch zal o.i. niet een afdoende overbrug
ging van het verschil teweeg kunnen brengen.
Zodoende zal het uitgangspunt van de gebouwen-
toeslag straks niet liggen bij 70 van de vervan
gingswaarde, doch lager, daar voor het berekenen
van de normen uitgegaan wordt van de bouwkos
ten vervangingswaarde onder normale om
standigheden.
Een vergelijkbare moeilijkheid zal men straks
in de. N. O. P. kunnen tegenkomen, als bedrijven
aan erfpachters uitgegeven zullen worden. Ook
hier liggen de 'bouwkosten hoger dan op het oude
land (ongeveer 20
Het uitgangspunt schijnt te zijn, dat een erfpach
ter ongeveer dezelfde, lasten krijgt te dragen als
een gewone pachter. Zodat de erfpachtcanon ge
vonden kan worden door van de normale pacht
som de lasten, die de erfpachter op zich neemt door
te bouwen, af te trekken.
In een lezing becijferde Ir H. J. Louwes onlangs
dat deze lasten op een akkerbouwbedrijf van 50 ha
114 per ha zouden bedragen en 156 op een
akkerbouwbedrijf van 25 ha.
(In deze bedragen is 30 waterschapslasten en
12 grondbelasting begrepen.)
Zou er in de N. O. P. een subsidie van 20 op
de bouwkosten worden verstrekt, dan zouden deze
lasten afnemen tot resp. 106 en 146 per ha.
Men zal daarom begrijpen, dat de gedachten
gaan in de richting van een hogere subsidie, daar
anders de lasten voor de erfpachter te hoop op
zouden lopen, tenzij de canon op een laag niveau
en met een grote variatie vastgesteld zou worden.
In analogie met de N.O.P. zouden we het bou
wen op Schouwen tenminste op een zodanige wijze
willen subsidiëren, dat een eigenaar op dit eiland
geen hogere lasten op zich neemt dan een eige
naar elders in de provincie.
Eerst dan zal het uitgangspunt voor de gebou
wentoeslag, zijnde o.a. de genoemde 70 van de
vervangingswaarde, ook voor deze groep tastbare
werkelijkheid zijn geworden.
We schreven hierboven „tenminste", omdat de
reeds bestaande regeling voor subsidiëring in
ruilverkavelingsverband ons doet zien, dat de Over
heid ook zonder het motief van de hogere bouw
kosten in bepaalde gevallen tegemoet wil komen
,aan de hoge lasten in gebieden die geheel opnieuw
ingericht moeten worden.
We hopen dat de proefnemingen met deze rege
lingen dusdanig goed zijn geslaagd, dat uitbreiding
over de herverkavelingsgebieden door de Overheid
verantwoord wordt geacht.
BOS.
Dezer dagen ontvingen we het verslag van de
Vereniging voor bedrijfsvoorlichting in de Noord-
Oostpolder. Het verslag lijkt ons buitengewoon
interessant voor hen die straks in het kader van
de herverkaveling naar deze polder zullen vertrek
ken. We noemen alleen maar de volgende onder
werpen: De werktuigeninventaris, grondverbete
ring onderhoud van drainage, rassenkeuze en
mechanisatie van de bietenoogst.
De verslagen zijn tegen de prijs van 3,— te ver
krijgen bij de Bedrijfsvoorlichting, Distelstraat
D 16, Emmeloord.
De prijzen der veevoedergrondstoffen hebben
gedurende de maanden November en December
van het afgelopen jaar een dusdanige ontwikke
ling te zien gegeven, dat blijkens de twee maande
lijkse herberekening, de kostprijs van de slachtvar-
kens wederom is gedaald en wel met 4 cent per kg.
Overeenkomstig hiermede heeft de Minister van
Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening besloten
met ingang van 18 Januari 1954 de richtprijs voor
de baconvarkens 2e kwaliteit met 4 cent te ver
lagen en op ƒ2,20 per kg koud geslacht gewicht
vast te stellen.
De toeslag ten laste van de eertijds gereser
veerde gelden zal ongewijzigd 10 cent per kg ge
slacht gewicht bedragen, zodat de overnameprijs
voor de baconvarkens 2e kwaliteit met ingang
van Maandag 18 Januari a.s. gebaseerd zal zijn op
2,30 per kg koud geslacht gewicht.
om de HELA-VOLDIESEL TREKKER
goed te kunnen beoordelen. Vraagt
dus demonstr. aan vert., agenten of
kantoren van
V. DRIEL V. DORSTEN - HOOFDDORP
