I Uit de Herverkavelingsgebieden EMIGRATIE De menselijke zijde van de herverkaveling Uitgifte bedrijven N. O. P. Aangebrachte verbeteringen ZEEUWSCH LANDBOUWBLAD RADIO-REDE GEHOUDEN DOOR Mr J. F. G. SCHLINGEMANN Wie in de Landbouw over ruilverkaveling en herverkaveling spreekt, denkt onmiddellijk aan het rechttrekken van kromme wegen en watergangen, aan mooie rechthoekige kavels, aan egaliseren en draineren. Kortom aan het verbeteren en liefst vervolmaken van een landbouwgebied tot meerdere welvaart van zijn gebruikers. De technici zullen U vertellen hoe de bedrijfsvoering vergemakkelijkt wordt, de afstanden verkleind en de ontwatering verbeterd. De economen zullen U voorrekenen welke opbrengstvermeerdering, en dus inkomsten vermeerdering, uit een ruilverkaveling voortvloeit, welke arbeidsbesparing en materiaalbesparing. Maar hoe staat het met de zielkundige, dus de menselijke kant van een dergelijke ingrijpende operatie Een van de typische verschillen tussen een ruil verkaveling en een herverkaveling is, dat een ruil verkaveling op basis van vrijwilligheid tot stand komt, terwijl een herverkaveling in zekere zin van boven wordt opgelegd. Bovendien veel dieper in grijpt in bestaande verhoudingen, doordat een aan tal boeren uit het te herverkavelen gebied weg trekt naar nieuwe polders en de bedrijfjes van een aantal kleine boeren gesaneerd worden tot grotere, rendabele eenheden. Juist dit alles maakt, dat aandacht moet worden besteed aan de menselijke kant van de herverka veling. De ramp van 1 Februari jongstleden heeft grote gebieden van de vruchtbare provincie Zeeland ern stig gehavend achtergelaten. Het was begrijpelijk, dat diegenen, die verantwoordelijk waren voor het herstel en de wederopbouw, zich onmiddellijk heb ben afgevraagd of nu het ogenblik niet was ge komen om dit herstel zodanig te doen plaats vin den, dat een beter technisch en economisch gebied zou ontstaan. Een gebied, waar het straks voor de kinderen van de huidige generatie beter boeren zou zijn dan dat het voorheen was, met een grotere kans op het zich verschaffen van welvaart dus. Nu men toch millioenen moest gaan besteden, kon den deze immers beter ineens goed worden besteed. En men had het voorbeeld van Walcheren. De vroegere tuin van Zeeland, door de oorlogshande lingen van 1944 in een woestenij veranderd, is reeds bijna herschapen in een moderne landbouw streek. Rechte, brede wegen voeren U door het Walcherse polderland, waar eens de nauwe, kron kelige weggetjes de dorpen verbonden. Een nieuwe kavelindeling en vele geëgaliseerde stukken heb ben het aantal kavels enorm verkleind en daardoor de bedrijfsvoering vergemakkelijkt. Meer dan hon derd Walcherse boeren kregen een bedrijf in de Noord-Oost-Polder, alwaar het hun goed gaat. Een aantal te kleine bedrijfjes werden gesaneerd tol 10 ha. Walcheren is uit technisch en economisch oogpunt een les geweest, een les, die, goed geleerd, meerdere toepassing verdient. Maar Walcheren is ook een les voor die andere kant van de herverkaveling, die kant, die ik al reeds aanduidde als de menselijke kant. Want er is diep ingegrepen in het leven van de individuele beer. Ingegrepen in tal van dingen, die hem dier baar waren, waaraan hij gewend was, waarmee hij vertrouwd was. Ingegrepen in eigendom en bezit, in de verhouding van eigenaar en pachter, in fami lieverhouding en burentradities. Van sommigen zijn de verwachtingen onvervuld gebleven, anderen zijn verheven boven wat zij waren. Wie dit hoort zal misschien denken, dat ik nu overdrijf, maar diegenen, die het herkavelingswerk hebben leren kennen, zullen het begrijpen. Het zou natuurlijk veel te ver voeren om met voorbeelden de juistheid van het gestelde aan te tonen, maar het gaat er slechts om er op te wijzen, dat de men selijke kant van de herkaveling aanwezig is. Die menselijke kant komt tot uiting bij de uit voering. Het zijn niet de komende geslachten, het is het thans levende boerengeslacht, dat met deze kant te maken krijgt. In het geteisterde Zeeland vallen opnieuw 35.000 ha onder de Herverkave- lingswet Walcheren. Op Tholen, in de Zak van Zuid-Beveland en de Polderwaarde gaan de werk zaamheden eerstdaags beginnen. Op Schouwen en Duiveland zodra ook de laatste polder, de Vier bannen, van de open zee is afgesloten en het water weggepompt. Het zullen vooral de leden van de reeds inge stelde agrarische commissies zijn, die straks ook met die menselijke kant te maken krijgen. Het is het moeilijkste deel van hun verantwoordelijke taak. Daarnaast zullen het de maatschappelijke organisaties moeten zijn, die op dit terrein veel werk kunnen verzetten voor hun leden. Walcheren heeft geleerd, dat ook hieraan nog heel wat te verbeteren valt. Het is in dit opzicht verheugend, dat ook de Overheid aanvoelt, dat hier een taak ligt. Ik denk in dit verband aan een passage uit de rede die de Directeur van de Rijksdienst voor Landbouwher- stel onlangs hield op het Landhuishoudkundig Con gres en waarin hij erop wees, dat er een voorzorg nodig is voor velen in het herkavelingsgebied. Voor hen bijv., die naar elders gaan vertrekken en voor hen die gesaneerd worden. Hier ligt zeker een taak, die bijv. kan worden uitgevoerd door het geven van cursussen, demonstratie-middagen, discussie bijeenkomsten, kortom door het gebruiken van alle moderne voorlichtingsmethoden. Wanneer daar naast de standsorganisaties en in Zeeland zal bv. de Zeeuwse Landbouw Mij. zich hieraan wijden en de leden van de agrarische commissies indivi dueel helpen waar zij kunnen, dan zal hopenlijk het grote werk, dat in Zeeland aanvangt, zonder al te veel menselijke pijn verlopen. Want dat er pijn geleden zal worden staat wel vast. Juist het verschil tussen ruil- en herverka veling speelt hier een rol. In een gebied, waar een ruilverkaveling wordt aangevraagd, zijn de eigena ren en de gebruikers als het ware rijp voor de komende verbetering. Met meerderheid van stem men wordt het immers besloten. In de herverkavelingsgebieden ligt dit geheel anders. Op Tholen bijv. waren er tot vóór de ramp verschillende streken, waar een verkaveling een grote verbetering was geweest, maar waar men er nog niet van horen wilde. Thans komt het over de mensen, die niet alleen aan de gedachte moeten gaan wennen, maar straks ook in staat moeten zijn om van de voordelen te profiteren. En daar een groot deel der mensen conservatief van aard is, graag houden wil wat zij hebben en huiverig staan tegenover het onbekende dit is heus niet alleen in de boerenwereld het geval - moet men rekening houden met een zich moeilijk neerleggen bij het onvermijdelijke, met innerlijke strijd, met mense lijke pijn. Het is absoluut noodzakelijk, dat Nederlandse boeren, die naar Canada willen emigreren zich zo vlug mogelijk aanmelden. Want het is van het grootste belang dat deze boeren aankomen op het tijdstip waarop zij in Canada het meest gevraagd worden. De Canadese boer wacht als regel met het aanvragen van een emigrant, tot het laatste mo ment, dat wil dus zeggen, tot het moment waarop de voorjaarswerkzaamheden beginnen. Nu is het tijdstip waarop de voorjaarswerkzaamheden begin nen niet over geheel Canada hetzelfde. Dit is af hankelijk van het gedeelte van het land. In het Oosten van Canada, dus Ontario in het algemeen, is dit gemiddeld genomen de maand April en voor het Westen gemiddeld de maand Mei. Het klimaat in Canaa heeft in zoverre invloed op de landbouw, dat er in het algemeen met de werkzaamheden wat later wordt begonnen dan in Nederland. Wij zien echter dat men in het Oosten, waar ook meer gemengde bedrijven voorkomen in het algemeen zich in April al klaarmaakt, terwijl in het Westen de werkzaamheden hoofdzakelijk pas in Mei beginnen. Ten gevolge van de grotere warmte en de korte groeiperiode zijn de granen, waar het dan hoofdzakelijk om gaat meestal in September of October weer geoogst, zodat de werk zaamheden dan weer practisch afgelopen zijn. In de winter is er dus geen werk op de Canadese bedrijven, en dit verklaart ook, waarom de Cana dese boer de Nederlandse emigrant zo vroeg moge lijk in het jaar wil hebben. Speciaal geldt dit in het Westen. Op de veehouderijbedrijven en de ge mengde bedrijven is het hele jaar door natuurlijk werk, maar in het Westen is het dus zo, dat de Canadese boer zich alleen wil verbinden om een arbeider voor een jaar te nemen wanneer hij deze man bij het begin van de werkzaamheden kan krij gen. Dus in het voorjaar! Anders zou dus de pro ductieve periode over het hele jaar gezien veel te kort zijn. Men kan zich daarom gemakkelijk voor stellen, dat de Canadese boer geen interesse heeft in een man die pas in September/October aan komt. Ik ben nu ongeveer 2 jaar in Canada geweest, en afgaande op mijn algemene indrukken van de positie waarin de Nederlandse boer zich in Canada Deze pijn zoveel mogelijk te voorkomen en te verzachten zal de moeilijke doch schone taak zijn van hen, die in Zeeland op agrarisch gebied verant woordelijke posten bekleden. Hun beloning ligt pas in de verdere toekomst. o Op Dinsdag 27 October j.l. hebben 64 gegadigden voor een bedrijf in de N.O.P. met hun echtgenote of volwassen zoon, uitgenodigd door de Directie der Noord-Oostpolder en hiertoe in staat gesteld door de Herverkavelingscommissie Zeeland, een bezoek gebracht aan de N.O.P. alwaar zij werden ingelicht over verpachting en gelegenheid gegeven werd bedrijven te bezichtigen. Meermalen hoort men de vrees uiten, dat na de herverkaveling een bepaald eigenaar een perceel grond toegewezen zal krijgen in een andere polder of waterschap dan waarin hij nu is gelegen, en deze polder misschien aanmerkelijk hogere lasten zal heffen. Echter is in de wet in art. 12 geregeld, dat de Herverkavelingscommissie de geldelijke gevolgen hiervan kan regelen, zodanig, dat voor de nieuwe eigenaars hieruit geen nadelige gevolgen voort vloeien. Voorts behoeven noch eigenaar, noch pachter bevreesd te zijn voor de verzorging van hun lande rijen. Met name b.v. een bekalking kan men indien nodig rustig toepassen, daar hiermede bij de schat ting of toedeling rekening zal worden gehouden. De Herverkavelingscommissie kan n.l. voor een aangebrachte bijzondere bemesting op grondver betering een vergoeding toekennen voor de niet geheel genoten baten, welke normaal hieruit kon den voortvloeien. Zulks ten bate van de aanbrenger van de ver betering en ten laste van de eventuele nieuwe ge bruiker. De mogelijkheid dat men wel het oude perceel terug krijgt blijft inmiddels ook aanwezig. Natuur lijk is het wel noodzakelijk de betreffende rekenin gen te bewaren om deze zo nodig te kunnen over leggen. Enigszins anders ligt dit wel voor het plaatsen van schuurtjes, opslagloodsen en dergelijke, die misschien op het nieuw ontstane perceel en voor een nieuwe gebruiker volkomen ondoelmatig zijn, en mogelijk zelfs zullen worden verwijderd. Waar bij men dan het risico loopt niet volledig te worden vergoed. bevindt, mag ik zeggen dat de Nederlandse emigra tie naar Canada, dus ook voor de niet-boeren, ge slaagd mag heten. De bóeren-emigrant maakt het er in het algemeen goed. Er zijn mij maar weinig gevallen bekend van emigranten die op den duur toch wel weer voor goed naar Nederland zouden terug willen. Er liggen in Canada nog vele uitstekende kan sen. Het zou dan ook erg jammer zijn, wanneer deze kansen verloren zouden gaan doordat men zich te laat aanmeldt! Emigranten die van plan zijn om in 1954 naar Canada te vertrekken zij er daarom met de meeste nadruk op gewezen, dat zij zich zo spoedig moge lijk ik zou willen zeggen in elk geval vóór 1 December van dit jaar nog aanmelden. CURSUS VOOR EMIGRANTEN. In samenwerking met de Algemene Emigratie Centrale, door de Volkshogeschool te Bergen (N.-H.), zal van 23 t/m 26 November a.s. een cur sus voor emigranten worden georganiseerd met als doel de voorbereiding van de candidaat-emi- grant hiermede ter hand te nemen. De kosten bedragen voor voeding en huisvesting etc. 5,— per persoon per dag en in totaal 16,— per persoon voor de gehele cursus. Serieuze candidaat-emigranten, die bij emigratie niet in staat zijn de overtochlskosten naar het emigratieland uit eigen middelen te voldoen dus onvermogende candidaat-emigranten en hier voor op Overheidssubsidie zijn aangewezen, zullen, na invulling en ondertekening van een formulier in 3-voud, in de gelegenheid worden gesteld om een reductie in de cursuskosten van 90 aan te vragen. Een eventuële reductie in de reiskosten en een restitutie van loonverlet vormt nog een punt van bespreking in een commissie van het Emigratie- bestuur. Zodra hierover zekerheid verkregen zal zijn, zal dit ten spoedigste worden medegedeeld. Gegadigden voor het volgen van deze cursus voor emigranten kunnen zich hiervoor rechtstreeks opgeven bij de Directeur van de Volkshogeschool te Bergen. Burgemeester J. Heersink Steenderenover kansen voor boeren in Canada

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch landbouwblad ... ZLM land- en tuinbouwblad | 1953 | | pagina 9