Schetsen van de Belgische landbouw
OnJerivijs
Pachten en lonen
CURSUS STAL
EN VOEDERADVISEUR.
100% CONTENT
met uw PRESIDENT^
ZEEUWSCH LANDBOUWBLAD
Men behoeft geen economie gestudeerd te heb
ben om de redenen, die de kostprijsverschillen tus
sen de Beneluxlanden veroorzaken, op te kunnen
sporen.
We willen er hier enige aan een nadere beschou
wing onderwerpen, en maken daarbij dankbaar
gebruik van het materiaal dat door de Nederlandse
landbouwattaché, Ir. Lammers, hierover werd ver
zameld.
Beginnen we met de pachtprijzen, dan dient er
op gewezen te worden dat in 1951 de pachtwet-
geving aangepast is aan de huidige omstandig
heden en dat het betalen van de pachtprijs in natu-
ra alleen is toegestaan in producten van de streek
en hoogstens voor 40 van de totale pachtsom.
De duur van de pacht'mag door beide partijen
in gezamenlijk overleg worden vastgesteld, doch is
voor de eerste periode steeds 9 jaar. Wanneer de
pachter niet tijdig en om geldige redenen opzegt,
wordt de pachttermijn automatisch met 9 jaren
verlengd-. Na afloop hiervan is de pacht zelfs voor
onbepaalde tijd ingegaan. De pachter mag, met
inachtneming van een opzegtermijn van 2 jaar,
ten allen tijde de overeenkomst doen eindigen.
Tot Augustus 1952 gold de wet dat de pachtprijs
gehandhaafd diende te blijven op het vóóroorlogse
peil, vermeerderd met 40 Op een kleine schare
wetsgetrouwe verpachters na, hield echter nie
mand zich aan deze wet.
Volgens de nieuwe wet mogen de pachtprijzen
het dubbele bedragen van vóór de oorlog, terwijl
met toestemming van de pachter, en ook zonder
diens toestemming als bij het gepachte woon- of
bedrijfsgebouwen behoren, de pachtprijs 25 mag
bedragen van de vóóroorlogse pacht.
Ook dat is nog niet voldoende gebleken en uit
overzichten blijkt duidelijk, dat gemiddeld meer
dan 300 van de vóóroorlogse pachtprijs wordt
betaald.
Men maakt bij deze overzichten gebruik van de
gegevens der landbouwconsulenten, die ieder half
jaar een opgave verstrekken over de pachtprijzen
van bedrijven, los grasland en los bouwland; ech
ter zonder hierbij rekening te houden met de kwa
liteit van de grond.
De volgende voorbeelden spreken voor zichzelf:
IX.
Jaar
1939
1945
1950 (2e helft)
1952 (2e helft)
Boer
derijen
B. fr./ha
675 0
1398
1804
2102
Los
bouwland
B. fr./ha
740
1560
1974
2262
Los
grasland
B. fr./ha
794
1523
2039
2362
bouwgebieden krijgt men een aardig overzicht, al
moet hier direct bij aangetekend worden dat de ge
middelde bedrijfsgrootte in de streek ook wel dege
lijk invloed zal hebben op de bepaling van de pacht
prijs.
De cijfers zijn ontleend aan een enquête van het
Nationaal Instituut voor de Statistiek en daar ze
betrekking hebben op het jaar 1950, geven ze niet
zozeer de huidige toestand als wel de verhoudin
gen weer.
De statistiek van December 1950.
Landbouw
Pacht-
I^os
Los
gebieden
boerderij
bouwland
grasland
B. fr./ha
B. fr./ha
B. fr./ha
Polders (en duinen)
2.206
2.703
2.830
Zandstreek
2.069
2.140
2.033
Kempen
1.444
1.388
1.890
Zandleemstreek
2.078
2.315
2.158
Leemstreek
1.996
2.104
2.192
Weidestreek-Herve
2.685
1.795
2.458
Heneg. Kempen
2.200
2.000
3.000
Condroz
1.387
1.376
1.748
Hoge Ardennen
3.200
3.500
Weidestreek-Fagne
2.043
1.740
2.267
Famenne
1.020
1.083
1.348
Ardennen
1.025
1.140
1.421
Jurastreek
1.073
728
1.239
pE PACHT VAN LOS LAND IS HOGER.
Opi de verhoudingen beter tof uitdrukking te
laten komen kan men de prijzen op 1 Jan. 1940 als
uitgangspunt nemen en deze op 100 stellen.
Boer- Los Los
Jaar derijen bouwland grasland
1 Jan. 1940 100 100 100
Jan. 1949 241 256 230
Jan. 1952 283 296 281
Jan. 1953 310 319 298
Evenals in ons land vóór de oorlog, wordt meer
betaald voor los land dan voor een boerderij. Dit
verschijnsel is een uitvloeisel van de drang om het
bedrijf uit te breiden met kleine losse percelen.
Doordat de Grondkamers streven naar een rede
lijke vergoeding voor huis en gebouwen is deze
gang van zaken in ons land omgekeerd. In België
is deze verhouding vanzelfsprekend blijven be
staan.
Over de verschillende tussengronden die in kwali
teit uiteenlopen, is weinig bekend. Wanneer men
echter de pachtprijzen rangschikt naar de land-
Toch komt het ons voor dat bij de laatstgenoem
de prijzen moeilijk een redelijk rendement uit de
grond gehaald kan worden over een gemiddelde
van jaren, daar de vaste lasten reeds dadelijk zwaar
op de eigenaar rusten.
WEINIG LANDARBEIDERS.
Het argument der hoge lonen in de Belgische
landbouw wordt reeds dadelijk van kleinere allure,
indien men in aanmerking neemt, dat slechts 1/10
gedeelte van de arbeidskrachten in de landbouw
tot de betaalde krachten behoort. Daarmee verlie
zen we niet uit het oog dat het welvaarts peil van
de landbouwende bevolking ten nauwste samen
hangt m'et de hoogte der lonen. De vaststelling
der lonen is veel minder gebonden aan allerlei
voorschriften dan in ons land en zo kent men
alleen een minimumloon dat voor land- en tuin
bouw in 1951 werd vastgesteld op 16 fr. per uur
(ƒ1,20) en voor de geschoolde arbeider sinds Octo
ber 1952 20 hoger ƒ1,45 per uur).
Deze minimum-lonen zijn bovendien gèbonden
aan het indexcijfer van de klein handelaarsprijzen.
Ook hier zijn de cijfers van de werkelijk betaalde
lonen afkomstig van de opgaven, die de landbouw-
consulenten ieder halfjaar inzenden. Het merk
waardige is dat de werkelijk betaalde lonen lang
niet zover boven de minimumlonen liggen als wij
dat zouden verwachten.- We geven de cijfers die
per 1 Jan. 1953 bekend waren:
Zomermaanden zonder kost
Wintermaanden zonder kost
Inwonende arbeider met
kost en inwoning
Oogsten van bieten
Oogsten van aardappelen
Door praktijkmensen werden ons op de goede
gronden pachtprijzen genoemd van 2500 tot 3500 fr.
per ha, zodat we veronderstellen dat de opgaven
der landbouwconsulenten niet alleen steeds op de
werkelijkheid achter zijn, doch ook aan de veilige
kant zijn gehouden.
In 1950 was gedeelte Van 'dé1 grónd in eigenj
dom, zodat de pacht wel zeer sterk overheerst,
vooral voor de grotere bedrijven. Terwijl van de
oppervlakte der bedrijven groter dan 100 ha slechts
17.5 in eigendom is, bedraagt dit percentage
voor de bedrijven kleiner dan 1 ha zelfs 55.
Nu zijn deze laatsten nauwelijks meer bedrijven
te noemen, daar de meeste personen hun hoofd
beroep buiten de landbouw vinden. Toch is ook het
percentage van de klasse 15 ha met 40 nog
voldoende boven het gemiddelde gelegen om deze
verschillen aan te tonen.
SLECHT LAND IN BOERENHAND.
De meeste eigendom is te vinden in de landbouw
gebieden Jura-streek, Ardennen, Famenne, Weide-
streek-Fagne en de Kempen, zodat hieruit duide
lijk blijkt dat in de streken met de minder goede
grond meer land in boerenhanden is dan elders.
Dat de koopprijzen hoog zullen zijn, volgt niet
alleen uit de hoge pachtprijzen, die in feite vrij zijn,
doch ook uit de algehele vrijheid die rondom deze
bepaling bestaat. We beschikken slechts over de
cijfers van 1950 die gemiddeld als volgt waren:
Boerderij
(van 5—25 ha) 81.300 fr./ha ƒ6000,—)
Bouwland 90.800 fr./ha 6800,
Gfasland 72.700 fr./ha ƒ5500,—)
Op de beste gronden werden ons als huidige prijs
genoemd een bedrag van 150.000200.000 fr./ha.
Uiteraard maakt het hierbij groot verschil hoe
veel jaren pacht er nog rust op het bedrijf of de
grond.
158 fr./dag
141 fr./dag
2840 fr./maand
3200 fr./ha
3600 fr./ha
Voor een goede landarbeider wordt, naar men
ons vertelde, momenteel 25 fr. per uur betaald,
terwijl een seizoenarbeider tot 500 fr. per dag kan
verdienen. De wettelijke sociale lasten worden
naar een vast bedrag van 140 fr. per dag berekend.
De percentages zijn als volgt:
Werkgever Werknemer
ouderdomsrente
ziekte en invaliditeit
werkeloosheid
kinderbijslag
jaarlijks verlof (6 dagen)
bijkomend verlof
(meerdere dagen naar ge
lang van het aantal jaren
dat de arbeider gewerkt
heeft)
3.25
2.50
1.00
7.50
5.00"
1.50
20.75
3.25
3.50
1.00
- 1
7.75
Verder komen hier nog de vólgende lasten bij
berekend naar het werkelijke loon:
ongevallenverzekering
pensioenregeling
betaalde feestdagen
2.75
0.50
3.35
6.60
0.50
0.50
Zodoende betaalt de werkgever ruim 26 en de
werknemer ruim 8 percentages waarvoor de
Nederlandse boer het zeker wel zou willen doen.
De hier genoemde lonen waren gemiddelden over
geheel België en vanzelfsprekend spreekt de aan
wezigheid van industrie hier een woordje mee.
In de provincies Henegouwen en Namen lag het
dagloon in de zomer van 1952 gemiddeld tussen
de 170 en 183 fr., terwijl in Oost-Vlaanderen en
Limburg volstaan kon worden met 140 fr. per dag;
een verschil dat zeker niet uit te vlakken valt.
B.
Begin November wordt een aanvang gemaakt
met een cursus voor opleiding tot gediplomeerd
stal- en voederadvisfeur. Voor deze cursus kunnen
zich tot 15 November a.s. nog deelnemers opgeven
bij de Rijkszuivelconsulent voor Zeeland, Londense
Kaai 27, Middelburg.
Voorwaarden voor toelating zijn:
Diploma Landbouwwïnterschool en diploma
handmelken.
Zij, die nog niet in het bezit zijn van laatstge
noemd diploma, kunnen toch de cursus stal- en
voederadviseur volgen, wanneer zij zich tevens
aanmelden voor een cursus handmelken.
De duur van de cursus is ongeveer een jaar en
de leerstof omvat onderwerpen uit de melkkunde,
de veeverbetering, de veevoeding en gezondheids
leer van het vee, benevens practisch onderzoek
van melk in verband met gehalte en kwaliteit.
In principe wordt iedere Maandagavond en Don
derdagavond van 79 uur les gegeven.
De eerste les vindt plaats op Maandag 2 Novem
ber a.s., 's avonds van 79 uur in een lokaal van
de Coöp. Zuivelfabriek „Walcheren", Poelendaele-
singel 6 te Middelburg.
De cursus wordt door het Rijkszuivelconsulent-
schap verzorgd.
De Foreign Operations Administration heeft
bekend gemaakt, dat zij bereid is tot een bedrag
van 175 millioen dollars aan Amerikaanse over
tollige landbouwproducten te verkopen aan be
vriende landen in Europa, het Midden-Oosten, het
Verre Oosten en Latijns-Amerika. De betaling
van deze goederen zal met de eigen valuta der lan
den kunnen geschieden. Er wordt op het ogenblik
met de Europese regeringen onderhandeld. Voor
de Europese landen is voor een bedrag van 130
millioen dollars van deze goederen beschikbaar.
Volgens de Amerikaanse wet moeten de verkoop
prijzen verenigbaar zijn met de geldende wereld-
prijzen en moet de normale handel er niet door
verplaatst worden. (N. R. C.)
OE petroleum-trekker
voor grote EN kleine bedreven,
Vraagt inlichtingen I
Imp.: v. Driel&v. Dorsten Hoofddorp
n
HANDIG EN STERK VOOR LAND- EN TRANSPORTWERK
