De RijkslaiHlboiiwwiiiterschool te Does bestaat DO jaar
ZEEUW SCH LANDBOUWBLAD
OP 30 October a.s. zal het 60 jaar ge
leden zijn dat de Rijkslandbouw-
winterschool te Goes werd ge
sticht: de eerste school in Zeeland
voor middelbaar landbouwonderwijs.
De lessen werden gegeven in het ge
bouw aan de Singelstraat, waarin voor
dien de Bank van Lening was geves
tigd (zie foto)in welk pand thans de
P.Z.E.M. is gehuisvest.
De landbouw maakte in de jaren
18801895 een ernstige crisis door.
Eén der conclusies van de toenmalige
Staatscommissie voor de Landbouw
(1886) was de volgende:
Een belangrijk middel om deze crisis zoo goed
mogelijk het hoofd te bieden is dat de land
bouwer ontwikkeld worde, dat hij zich leere
aanpassen aan de veranderde toestanden, dat
hem die wetenschappelijke vakkennis worde
bijgebracht, die hij zoo noodig heeft voor de
rationeele uitoefening van zijn bedrijf".
M.a.vv. de genoemde commissie wilde landbouw
onderwijs, opdat de landbouw sterker zou staan
in de toen zo zware strijd om het bestaan.
Voor de totstandkoming van de school hebben
krachtig geijverd de heren F. B. Löhnis, inspecteur
van het middelbaar onderwijs belast met het toe
zicht op de landbouwscholen, en I. G. J. Kakebeeke,
secretaris der Z. L. M., die 1 Maart 1893 werd be
noemd tot Rijkslandbouwleraar voor Zeeland en
bij de 'oprichting werd belast met het directoraat
der school.
De school werd begonnen met 18 leerlingen. De
eerste jaren van het bestaan der school waren
1910—1925.
moeilijk. De landbouwers waren nog niet over
tuigd van het grote nut van goed landbouwonder
wijs.
Van 1893 tot 1908 kwam het aantal leerlingen dan
ook slechts één jaar boven de twintig.
In de oorlogsjaren 1917 en 1918 steeg het aantal
tot 46 resp. 56, doch door de slechte conjunctuur
in de jaren na de eerste wereldoorlog liep het aan
tal leerlingen weer belangrijk terug, om weer aan
zienlijk te stijgen in de jaren 19401945.
Deze grote stijging was mede een gevolg van
de omstandigheid, dat men in het bezoeken van de
school een mogelijkheid zag om gevrijwaard te
worden van uitzending naar Duitsland.
Het is ongetwijfeld de grote verdienste van de
toenmalige Directeur Ir. C. J. Droogendijk geweest,
die, tezamen met de adm. ambtenaar P. J. A. Doot-
jes, door hun krachtige hulp ertoe hebben bij
gedragen, dat vele jonge boeren voor een uitzen
ding naar Duitsland zijn gespaard gebleven.
Er werd n.l. een regeling getroffen, dat degenen,
die voor uitzending in aanmerking kwamen, voor
rang verkregen voor het volgen van de lessen aan
de school boven anderen, die dit lot niet boven het
hoofd hing.
1893—1913.
Mede door de oprichting van andere landbouw-
winterscholen in Zeeland, liep in latere jaren het
getal leerlingen weer terug, doch heeft zich de
de laatste jaren gehandhaafd op 7080 leerlingen
per jaar, waardoor toch steeds 2 goed bezette paral
lelklassen kunnen worden gevormd.
Toen in 1916 de heer Kakebeeke werd geroepen
tot het hoge ambt van Inspecteur van de Land
bouw, werd hij als Directeur opgevolgd door de
heer Ir. C. G. P. Stevens, die zich ondanks zijn
drukke werkzaamheden als Rijkslandbouwconsu-
lent zeer heeft beijverd om de school bij de Zeeuw
se boeren meer bekendheid te geven.
In 1934 werd de heer Stevens benoemd tot In
specteur van de Landbouw en vertrok naar 's-Gra-
venhage. In diens plaats werd als Directeur be
noemd de heer Ir. C. J. Droogendijk, die eveneens
de belangen van het landbouwonderwijs in Zeeland
krachtig heeft gediend.
Tijdens zijn directoraat brak de tweede wereld
oorlog uit, waarmede tevens
een moeilijke tijd voor het
landbouwonderwijs aanbrak.
Het schoolgebouw moest
enige jaren worden ontruimd,
zodat elders onderdak werd
gezocht en gevonden in school
A, het pakstation en de fruit-
opslagplaats van de veiling.
Waardoor het onderwijs dus
voortgang kon vinden, doch
wat uiteraard met- grote
moeilijkheden gepaard ging,
daar de schoollokalen op ver
schillende plaatsen in en bui
ten de stad waren onderge
bracht.
Tijdens het bestaan der
school is de huisvesting ech
ter belangrijk verbeterd.
Aanvankelijk begonnen in
de Singelstraat bleek dit ge
bouw niet aan de eisen voor
goed onderwijs te voldoen, zodat het een belang
rijke verbetering kon worden genoemd, dat in Sep
tember 1913, met krachtige medewerking van het
bestuur der gemeente Goes, het gebouw aan het
Ravelijn (zie foto) zou worden betrokken.
In 1925 werd er een motor
lokaal bijgebouwd (zie foto),
terwijl in 1939 het gebouw
werd vergroot (zie foto),
waardoor het aantal lesloka
len kon worden uitgebreid.
In het gebouw aan het Ra
velijn zijn thans eveneens ge
vestigd de Rijkstuinbouwvoor-
lichtingsdiènst voor Zeeland
en Westelijk Noord-Brabant,
alsmede het Rijksconsulent
schap voor Grond- en Pacht
zaken.
Wanneer men het leerplan
der school van 1893 legt naast
dat van 1953 blijkt dat on
danks het feit, dat het karak
ter van het onderwijs niet is
veranderd, toch het aantal
leervakken aanmerkelijk is uitgebreid;
waardoor tevens tot uiting komt dat
de school met zijn tijd is meegegaan.
Wel blijkt hoe langer hoe meer
behoefte te bestaan aan een uitbrei
ding van het leerplan, 't Zij dat de
2-jarige leergang zal worden veranderd
in een 3-jarige, 't zij dat op andere wijze
een oplossing zal worden gevonden om
de meerdere leerstof op de juiste wijze
•~T - j te verwerken.
- - In de jaren van zijn bestaan hebben
vele leerkrachten der school hun beste
krachten gegeven aan dit onderwijs:
een respectabele lijst zou kunnen wor
den samengesteld van alle leraren, die
aan de school hebben les gegeven.
Zonder aan de toenmalige tijdelijke
leerkrachten te kort te doen, mogen
van het vaste personeel, dat niet meer in actieve
dienst en thans nog in leven is, met ere worden
genoemd de heren Hofstra en Mcsu, die gedurende
tal van jaren hun beste krachten aan de school
hebben gegeven, terwijl tevens niet onvermeld mag
blijven de naam van de heer Dootjes, die op 1 Mei
1952 de school met pensioen verliet en jaren lang
de administratie van de school heeft gevoerd.
Ook de verschillende commissies van Toezicht
hebben steeds een open oog gehad voor de bèlan-
gen van het onderwijs aan de school, iets wat hier
zeker dient te worden gememoreerd.
Naast de directe werkzaamheden voor de oplei
ding van jonge boeren heeft de school tevens zijn
bemoeiingen met het toezicht op het lager land
bouwonderwijs (lagere landbouwscholen eïheursus-
sen) en de verdere ontwikkeling van de leerkrach
ten bij dit onderwijs.
Voorts worden geregeld cursussen voor oud-leer
lingen gegeven, terwijl regelmatig een opleidings
cursus voor leerkrachten bij het lager landbouw
onderwijs wordt georganiseerd.
De school te Goes heeft in de jaren van zijn be
staan vele ups en downs gekend. Vooral de jubi
leumjaren waren vaak jaren van beroering.
Het 25-jarig bestaan (191S) der school kon niet
feestelijk worden herdracht, doordat zulks samen
viel met de eerste wereldoorlog, het 50-jarig be
staan kon eveneens niet worden gevierd, doordat
dit viel in de jaren der bezetting (1943), terwijl
het 60-jarig bestaan in dit jaar niet feestelijk zal
worden herdacht in verband met de stormramp
welke Zeeland in Februari 1953 heeft getroffen.
Niettemin heeft de Commissie van Toezicht ge
meend dat deze dag niet onopgemerkt mag voorbij
gaan, zodat op Vrijdag 30 October a.s. een Ontwik
kelingsdag zal worden gehouden, waarop talrijke
oud-leerlingen worden verwacht.
Vele oud-leerlyigen der school staan aan het
hoofd van een landbouwbedrijf of bekleden een be
trekking in Overheidsdienst of in particuliere be
drijven in binnen- of buitenland.
-
Moge de Rijkslandbouwwinterschool tot in leng
te van dagen zich mogen wijden aan de aan haar
gestelde taak: de opleiding van de jonge boeren
in Zeeland.
19251939.
