Sluit de zeegaten snel en zoveel mogelijk Westwaarts
ZITDAGEN
CONTRACTTEELT.
ZEEUWSCH LANDBOUWBLAD
Er zijn talrijke mogelijkheden en combinaties van mogelijkheden voor het afsluiten der zeegaten.
Dat is ons wel gebleken op de drukbezochte verg adering van de Nederlandse Vereniging voor Land
aanwinning, die de vorige week werd gehouden. Er mogen dan veel meningen zijn, het staat voorop
dat alle partijen het er over eens zijn, dat de keuze van de dijken verzwaren wat, voor zover dit
technisch uitvoerbaar is, alleen in het Z. W. van ons land al een 500 millioen gulden zou kosten
of de zeegaten afsluiten, steeds ten gunste van het laatste uitvalt. Overigens was deze vergade
ring ook niet bedoeld als een poging tot het vaststellen van de meest geëigende oplossing, doch
veeleer als een poging om de publieke opinie op dit punt te beïnvloeden.
In Ir A. G. Bruggeman verbonden aan de actieve Provinciale Waterstaat van Zuid-Holland
en Dr Ir F. P. Mesu, directeur der C. D., vond de vergadering een paar bij uitstek deskundige voor
standers, die, hoewel vanzelfsprekend het naar voren gebrachte niet geheel nieuw was, toch een
uitnemend overzicht van dit omvangrijke vraagstuk gaven.
DE DIJKEN VERKORTEN.
Men kan drie gebieden onderscheiden die door
afdamming gemaakt kunnen worden tot zoetwater
bassins. En wel het gebied der Wadden, groot
220.000 ha, dat van de Benedenrivieren groot 30.000
ha en dat van de Zeeuwse stromen groot 100.000
ha. Al deze complexen staan met verschillende
gaten in verbinding met de zee, die vanouds ge
probeerd heeft deze gebieden binnen te dringen.
Doordat de zeespiegel in de loop der eeuwen rijst
en het land daalt, lukt dit de zee steeds beter, ter
wijl ook de diepe havenmondingen het zout steeds
verder het land laten binnendringen. De verkor
ting van de verdedigingslijn zou volgens Ir Brugge
man bij de meest radicale vorm 1250 km bedragen
tegenover nog altijd 1050 km wanneer de Wester-
schelde en de Nieuwe Waterweg open blijven. In
deze berekening zijn 800 km meer binnenwaarts
gelegen dijken en 500 km dijken van de beneden
rivieren betrokken.
De afsluitingen van de Zuiderzee, de Brielse Maas
en de Braakman, hebben voldoende duidelijk aan
getoond, welke voordelen er op het gebied van de
landaanwinning, de zoetwatervoorziening, de ver
mindering van het dijksonderhoud, de verbetering
van het verkeer, het tegengaan van de verzilting
en de recreatie te behalen vallen. Juist omdat deze
voordelen op een zo veelzijdig gebied liggen, kan
hier van een algemeen belang van de hoogste orde
worden gesproken.
Technisch zitten er overigens nog vele proble
men van ongekende afmetingen aan deze plannen.
Het afsluiten van zeegaten moge door het gebruik
van prefabricated elementen zoals caissons
dan gemakkelijker zijn geworden, de enorme hoe
veelheden water die per tij aan- en afgevoerd moe
ten worden, geven reeds een globaal beeld van de
te verwachten moeilijkheden.
We geven hieronder een vergelijkend overzicht,
waarbij als basis-vergelijking de Nieuwe Waterweg
is gekozen, die per getij een hoeveelheid van
150.000.000 kub. m water doorlaat (VA X zoveel
als de Rijn in dezelfde tijd).
Marsdiep 8 X.
Haringvliet 4 x.
Brouwershavense Gat 4 X
Oosterschelde 12 X.
Westerschelde 10 X.
Nu kan men door het aanbrengen van dammen
met sluizen of schutten een aantal waterwegen, als
Spui, Oude Maas en Dordtse Kil, afsluiten en een
stuw aanbrengen in de Nieuwe Merwede of het
Hollands Diep. Met het zoete water van de grote
rivieren kan zo het zoute water van de Nieuwe
Waterweg teruggedrongen worden, al is hier een
enorme hoeveelheid voor nodig. Men zal er verder
ook voor moeten zorgen, dat nog voldoende water
overblijft voor het IJsselmeer. Gaat men een stap
verder, dan komt het Haringvliet aan de beurt.
Het nadeel hiervan is wel, dat in strenge winters
enorme hoeveelheden ijs afgevoerd moeten wor
den, die speciale maatregelen vragen.
Wordt verder ook het Volkerak afgedamd, dan
is er reeds een zoetwakerbekken geschapen. Vol
gens Ir. Bruggeman mag men er van uitgaan, dat
afdamming van de Hollandse IJsel, het Haringvliet,
de Zandkreek en de Veerse kreek past in alle plan
nen, die ontworpen kunnen worden. Zodat met de
uitvoering hiervan spoedig kan worden begonnen.
Landbouwkundig gezien zou men de dammen zo
veel mogelijk Westwaarts moeten leggen. Tech
nisch is dit echter buitengewoon moeilijk, tenzij
eerst een dam meer landinwaarts wordt gelegd, die
het gebied van waterafvoer sterk verkleint. Een
dergelijke methode is te vergelijken met het de
laatste tijd veel toegepaste leggen van ringdijken
bij stroomgaten. Wellicht is deze methode niet eens
duurder, aldus Ir. Bruggeman.
BEVLOEIEN EN SANEREN.
Dr Mesu zou in het Zuid-Westen een boezem
van 70.000 ha willen scheppen, waarvan een wa
tervlakte van 50' a 60.000 ha over zou blijven, ter
wijl de rest ingepolderd zou kürtnen worden. Ook
de landbouwindustrie, die nu als een boog rondom
Zeeland ligt, zou zich in dit gebied kunnen vestigen,
waarbij ook gedacht kan worden aan de fabriek
matige verwerking van stro en aardappelen.
De waterbeheersing speelt vooral op de zand
gronden eeri overheersende rol. Met een schijf van
200 mm water kan men ruwweg een productiever
hoging van 20 bereiken.
Ook voor kleigronden met een dun kleidek, is
extra wateraanvoer van belang. Daar de rivieren
gedurende de zomer niet voldoende water bevat
ten, zou men een spaarbekken moeten vormen.
Als de inpolderingen in het IJsselmeer gereed
zijn, zal hier een reservoir overblijven van 120.000
ha.
De hiervoor genoemde vergroting van de op
brengst met 20 zou globaal 1000 a 1500 per
ha gaan kosten.
Daar men er a.h.w. 1 ha nieuwe grond op vijf be
staande mee schept, zullen de kosten per ha ge
middeld 6000/ha bedragen. Wat, gezien de ge
middelde kosten voor de inpoldering 12.000/ha),
zeker verantwoord is.
De economische waarde van het gehele project
zou dus 300 a 360 millioen gulden bedragen, als men
er van uitgaat, dat het zoete water goed productief
gemaakt kan worden.
Een voordeel zou zijn, dat de inpolderingen ge
makkelijker uitgevoerd kunnen worden. Behou
dens het verdronken land van Zuid-Beveland, zijn
alle in te polderen gebieden vrij smal, wat dus on
evenredig hoge kosten voor de indijking met zich
meebrengt.
Bij de afdamming der zeegaten zou met behoor
lijke kaden volstaan kunnen worden, terwijl de
grond gebruikt kan worden door bedrijven, die
binnen de oude dijk zijn gelegen. Het stichten van
bedrijfsgebouwen is dan doorgaans overbodig.
In het kader van verkavelingen in het achter
gelegen gebied zou Dr. Mesu de nieuw gewonnen
grond vooral willen gebruiken voor de sanering
van de te kleine bedrijven. De in te polderen grond
is ruimschoots voldoende voor dit doel, daar bij
sanering tot 4 ha in totaal 4000 ha nodig is (Goeree
Overflakkee 1500 ha, Tholen-Sf. Philipsland 1000
ha, Schouwen-Duiveland 500 ha en de zak van Zuid-
Beveland 1000 ha), tegen 6800 ha bij sanering tot
5 ha.
Eén der belangrijkste schaduwzijden is wel de
moeilijkheden, waarin de visserij zou geraken. Toch
zijn ook de nieuwe mogelijkheden voor deze tak
van bedrijf nog niet voldoende bezien.
Zo blijven er nog vele vraagtekens staan, b.v. de
scheepvaart van Antwerpen. Eén der grootste blijft
voor ons wel die, of de polder Schouwen geheel
aan de zeezijde der dammen moet blijven liggen,
zoals ons dit ter vergadering werd voorgetekend.
Als er één eiland extra bescherming van afsluit-
dammen vraagt, dan is het wel dit laaggelegen en
vooral aan de Zuidzijde hevig aangevochten eiland,
dat bovendien vóór de overstroming reeds zo sterk
van de verzilting had te lijden.
Zo blijven deze vraagtekens staan, totdat de pot-
loodkrassen vervangen worden door de definitieve
lijnen van de Delta-commissie, die met kracht aan
de oplossing werkt.
Voor de provincie Zeeland staat ontzettend veel
op het spel: de ontsluiting uit het isolement, dat
eeuwen de ontwikkeling heeft geremd. Het is daar
om des te meer verwonderlijk, dat een vergadering
als deze, niet door meer belangstellenden uit onze
provincie werd bezocht.
Als U nog geen lid mocht zijn, kunt U zich op
geven: Raamweg 25, Den Haag.
EXCURSIE OP GOEREE-OVERFLAKKEE.
De volgende dag bezochten we dit zwaar getrof
fen eiland, dat nog allerwege de sporen van de
ramp vertoont. Zelfs het grote aantal deelnemers
der excursie in acht genomen, was het nuttig ren
dement van deze tocht vrij gering. We bezochten
de 800 ha grote „Plaat van Scheelhoek," die de
haven van Stellendam bedreigt met afsluiting. Het
ligt dan ook in de lijn der verwachting, dat deze
plaat wordt ingepolderd, daar zij plaatselijk al 2.50
m boven N. A. P. ligt. Zonder meer zou dat echter
moeilijk gaan, omdat het zoetwaterprobleem dan
onoplosbaar zou zijn en slechts matig grasland
verkregen zou kunnen worden.
Daarom hangt de uitvoering,waarbij de „hals"
van Goeree wat dikker gemaakt zou worden af
van het al dan niet afsluiten van het Haringvliet.
Wordt hiertoe overgegaan, dan kan er door de
oude afwateringsgeul zoet water uit het reservoir
worden geleid naar gebieden, <jie betrekkelijk ver
hiervan verwijderd liggen.
Ook aan de andere zijde van de hato bestaan
plannen om de bocht in de „hals" af te snijden.
Zo zien we, dat het dijksherstel gepaard kan gaan
met kleine landaanwinningswerken. Overigens
heeft men wat het beheer van de dijken betreft,
ook zeer vérgaande plannen. Men wil n.l. komen
tot het aanleggen van een tweetal-geheel gesloten
dijkringen men kent nu reeds de dijkring Flak-
kee die in gezamenlijk beheer komen bij de pol
ders en waterschappen van het eiland. Sommige van
deze dijken zullen, in verband met het noodzakelijke
herstel, reeds dit jaar klaar komen. Totdat, door
het maken van afsluitdammen, de zeekeringen ge
worden zijn tot nood-voorzieningen, zullen deze
plannen er aan medewerken, dat de bewoners zich
gesteund weten in hun streven te geraken tot her
nieuwde welvaart.
B.
Laat Uw teeltcontracten en afrekeningen beoor
delen door de Contractzaadtelers Vereniging, Gro
ningen.
Men kan zich hiervoor wenden tot het Secreta
riaat der Z. L. M., Landbouwhuis, Goes.
ZEEUWS VOORLICHTINGSINSTITUUT OP
VERZEKERINGSGEBIED (Z. V. V.).
OOSTBURG: Woensdag 1 Juli a.s., in Café „De
Vuijst", van 24 uur (de heer Cevaal).
MIDDELBURG: Donderdag 2 Juli a.s. in Café „De
Eendracht", van 1316 uur (de heer Cevaal).
GOES: Iedere Dinsdag op het Landbouwhuis.
Laat Uw polissen op het gebied van de pensioen-,
lijfrente-, studie- en uitzetverzekering door onze
adviseurs controleren.
Vraagt tevens bemiddeling bij het afsluiten van
nieuwe posten.
Inlichtingen steeds verkrijgbaar bij het Secreta
riaat Z. V. V., Landbouwhuis, Goes.
o
ADVIESBUREAU VOOR
OORLOGS- EN WATERSNOODSCIIADE.
KORTGENE: Donderdag 9 Juli, Hotel „Koren
beurs", van 10.3013 uur.
HULST: Maandag 13 Juli, Hotel Korenbeurs", van
1316 uur.
GOES: Dinsdag 14 Juli, Grote Markt 28A, van 10
14 uur.
KRABBENDIJKE: Woensdag 15 Juli, Café „Sin-
ke", van 1012 uur.
ZIERIKZEE: Donderdag 16 Juli, in het „Huis van
Nassau", van 11—14 uur.
ST. PHILIPSLAND: Zaterdag 18 Juli, in Café „De
Druiventros", van 1113 uur.
ST. MAARTENSDIJK: Donderdag 23 Juli, in Café
„Gakeer", van 1113 uur.
In de maand Juli worden te Middelburg en Oost
burg geen zittingen gehouden.
o
BOUWBUREAU VOOR DE LANDBOUW.
In de maand Juli zullen de volgende Zitdagen
worden gehouden, waar aan belanghebbenden ad
viezen en inlichtingen omtrent financiering enz.,
zullen worden verstrekt inzake het herstel en de
nieuwbouw van door Oorlogs- en Watersnood-
schade beschadigde of vernielde gebouwen.
OOSTBURG: Woensdag 8 Juli, van 1416 uur, in
Hotel „De Eenhoorn".
KORTGENE: Donderdag 9 Juli, van 10.3013 uur,
in Hotel „De Korenbeurs".
HULST: Maandag 13 Juli, van 1316 uur, in Hotel
„De Korenbeurs".
GOES: Dinsdag 14 Juli, van 1014 uur, in het
kantoorgebouw van de Stichting voor de
Landbouw, Grote Markt 28a.
KRABBENDIJKE: Woensdag 15 Juli, van 10—12
•uur, in Café „Sinke".
ZIERIKZEE: Donderdag 16 Juli, van 1114 uur,
in het „Huis van Nassau".
ST. PHILIPSLAND: Zaterdag 18 Juli, van 11—13
uur, in Café „De Druiventros".
ST. MAARTENSDIJK: Donderdag 23 Juli, van
1113 uur, in Café „Gaakeer".
Op ons kantoor te Middelburg kunnen vanzelf
sprekend dagelijks inlichtingen ènz. worden inge
wonnen vari 8.30—12,30 uur ëri vari 13.30—17.00
uur,
