Herstel en vergoeding van de
watersnoodschade in de agrarische sector
ZITDAGEN
BOEKHOUDBUREAU
zee uwsch landbouwblad
ZITDAGEN SECRETARIAAT
DER Z. L. M.
Korl Verslag van een lezing gehouden door Ir. 5. Herweijer,
Directeur voor Landbouwherstel, op de Algemene Vergadering der Z. L. M.
Nadat spr. uitvoerig heeft geschetst hoe de be
volking van Zeeland n& 1939 nauwelijks rust heeft
gekend en er op heeft gewezen dat de financiële
lasten, die op de gedupeerden van de laatste wereld
oorlog rusten ondanks alle Overheidsbijdragen
in vele gevallen niet onaanzienlijk zijn, gaat hij
over tot de behandeling van verschillende vraag
stukken die verband houden met de financiering
van de watersnoodschade.
Spr. beperkt zich in hoofdzaak tot de agrarische
aspecten van het Wetsontwerp op de Watersnood-
schade. In vergelijking met de Wet op de Mate
riële Oorlogsschaden, die als uitgangspunt heeft
gediend, zijn op vele punten verbeteringen aange
bracht, terwijl op een enkel punt een achteruit
gang valt te constateren.
De Wet is veel eenvoudiger en de uitvoering zal
veel minder administratie vragen dan bij de Wet
op de Oorlogsschade het geval was. Spr. meent,
dat in de Kamers bij eventuele amendementering
gestreefd dient te worden naar een zodanige redac
tie dat uitvoering, op korte termijn mogelijk is. Hij
pleit voor een genormaliseerde vergoedingsregeling
die een sterk economisch motief vormt om tot
spoedig herstel te geraken.
Een beginselkwestie noemt hij dat de Regering
zich bij de opstelling heeft aangesloten bij de hoog
te der schadevergoedingsregeling, neergelegd in de
Wet op de Materiële Oorlogsschade. De Regering
en de Kamer zullen dus nader in overleg moeten
treden of dit beginsel al dan niet gehandhaafd
moet blijven.
Meermalen getroffenen.
Een belangrijk artikel, dat samenhangt met de
afwikkeling van de oorlogsschade, is art. 55, waar
in gesteld wordt dat een gunstige bijdrage ver
leend kan worden voor de zogenaamde dubbel ge
troffenen. Spr. meent dat aan dit artikel tot nu
toe te weinig aandacht geschonken is en acht het
mogelijk het artikel bij de behandeling in de Sta-
ten-Generaai duidelijker te omlijnen.
Herstel van de grond.
Omtrent het herstel van de grond meent spr. een
tweetal misverstanden uit de weg te moeten rui
men. Eerstens wordt vaak verondersteld, dat in de
Wet geen regeling voor de waarschijnlijke na-
schade is opgenomen; verder is wel eens berekend,
dat de bedragen welke in de Memorie van Toelich
ting waren opgenomen voor de herstel-bewerkings-
kosten veel te laag zouden zijn geraamd. Daar alle
herstelkosten worden vergoed, zijn hier ook in op
genomen de lonen van de arbeiders en een genor
maliseerd arbeidersloon voor de boer. Deze kosten
worden normatief vastgesteld, na inwinning van
het advies van het L. E. I.
Van deze totale kosten \yordt de geschatte op
brengst van de geteelde gew'assen afgetrokken.
Landbouwherstel houdt eerst op met de vergoe
ding, zodra de opbrengsten hoger worden dan het
totaal der kosten. Bovendien wordt er op gelet of
betrokkene zich gehouden heeft aan de richtlijnen
van de Voorlichtingsdienst. Men behoeft geen
vrees te koesteren, dat deze uitkeringen verlaagd
zullen worden, indien mocht blijken dat de
50.000.000,die genoemd worden in de Memorie
van Toelichting, niet voldoende zouden zijn. Het
genoemde bedrag is immers.niet vastgelegd in een
Begrotingswet, zodat verandering alsnog mogelijk
is. Bovendien meerde spr. dat het genoemde be
drag niet zo sterk van de werkelijkheid af zal
wijken.
In bepaalde gevallen kan cultuurgrond niet meer
in natura hersteld worden. In de praktijk betekent
dit dat dit voor zal komen indien het herstel van
het bestaande object drie 5 viermaal meer kost dan
het verschil in waarde vóór en na het herstel. Na
een zwaar en kostbaar herstel is het mogelijk dat
de grond toch nog wat in waarde achteruitgegaan
is. Landbouwherstel is niet verplicht om een even
tueel resterende kapitaalschade van minder dan
25 te vergoeden. Indien nu bijv. een perceel bij
het droogkomen een waarde had van 1000,
tegenover de oorspronkelijke van ƒ3000,mag
maximaal 8000,besteed worden aan het her
stel. Is de grond daarna bijv. ƒ2700,waard ge
worden, dan wordt geen extra uitkering gegeven,
wegens dit verschil.
Indien de grond niet hersteld zou kunnen wor
den zou de eigenaar een bedrag van ƒ2000,per
ha uitgekeerd hebben gekregen, doch hiermee is
niemand gebaat. Het bewuste percentage van
25 stimuleert het herstel en heeft ook bij de oor
logsschade goedgewerkt. Ten aanzien van de
schatting van de opbrengst merkt de heer Her
weijer op, dat bij de schatting per perceel een lage
re opbrengst pok het gevolg kan zijn van de slechte
verpleging. Om dit uit te sluiten en de activiteit
te stimuleren, zal zoveel mogelijk in een bepaalde
polder, wanneer de omstandigheden dit toelaten,
de gemiddelde opbrengst van de verschillende ge
wassen worden vastgesteld.
Hierbij zal het wel noodzakelijk zijn, dat sterk
afwijkende stukken afzonderlijk geschat worden,
doch de voorgestelde regeling zal voor 90 van
de oppervlakte kunnen gelden. Op deze wijze zou
de berekening bovendien sterk vereenvoudigd
worden.
Vele werkzaamheden, vooral in de herfst van
1952, zijn voor niets geweest. -Ook hiervoor zullen
normatief bedragen worden vastgesteld en waar
schijnlijk zullen hiervoor 5 normen worden toege
past.
1. Voor ongeploegd land.
2. Voor op bouwvoor geploegd land.
3. Voor reeds uitgezaaide wintergranen.
4. Voor lucerne en karwij.
5. Voor grasland.
Bij registratie en taxatie kan het gehele bedrijf
dan in 5 groepen worden verdeeld. Ook het land
schapsherstel heeft de aandacht van Landbouw
herstel. Boeren die hun erfbeplantingen verwaar
lozen schaden zichzelf en de gemeenschap.
Boomgaarden.
Bij de schaderaming is voorlopig rekening ge
houden met de gemiddelde waarde van ƒ12.000,
per ha. Na aanvankelijke teleurstelling is men tot
de conclusie gekomen, dat het bevloeien van ge-
inundeerde boomgaarden perspectieven biedt, als
voldoende zoet water voorhanden is. De kosten
van dit bevloeien zullen normatief worden vergoed.
In die gevallen waarin de pachter zijn boomgaard
heeft ingeplant en verzorgd, zal de schade-uitke
ring worden uitbetaald aan de eigenaar, terwijl de
kosten voor het rooien van oude boomgaarden in
de vergoedingsnorm zijn begrepen, evenals de op
brengst van de houtopstanden.
Dode inventaris.
Het herstel van'de werktuigen is buitengewoon
bezwaarlijk omdat de aangerichte schade vaak
buitengewoon moeilijk te herstellen is. Enerzijds
komt men er niet met de vaststelling van de zui
vere herstelkosten, anderzijds zijn de werktuigen
niet volkomen verwoest. In samenwerking met
het Instituut voor Landbouwwerktuigen en Ratio
nalisatie wordt gewerkt aan een systeem om ook
deze schade normatief te vergoeden. En wel op
grond van het aantal dagen waarin het werktuig
in zout water heeft gestaan, alsmede de hoogte
van de waterstand en het al dan niet voorkomen
van eb en vloed.
Verder wordt er ook rekening gehouden met het
merk, het bouwjaar en de onderhoudstoestand. De
normen worden vastgesteld aan de hand van een
groot aantal steekproeven.
Vergoeding op grond van de herstelkosten zou
een ongelooflijke administratieve rompslomp met
zich meebrengen, terwijl het splitsen in herstel- en
verbeteringskosten practisch niet uit te voeren is.
De conserverende maatregelen welke direct na de
ramp zijn getroffen zijn geheel door de Dienst
Landbouwherstel gedragen.
Levende have.
Het zal noodzakelijk zijn om in art. 18, dat de
vergoedingsregeling voor het vee regelt een redac
tie-wijziging op te nemen waardoor ook niet agra
rische bedrijven hun vee vergoed zullen krijgen.
Bij de taxatie en registratie zal al het vee dat ver
loren is gegaan worden geregistreerd en gerubri
ceerd in handels- en gebruiksvee. Hierbij zal ook
rekening gehouden worden met het feit of de stal
t.b.c.-vrij en/of vrij abortus bang was. Bovendien
zal rekening gehouden worden met inschrijving der
dieren in het stamboek.
De Directie Veeteelt, het Bedrijfschap voor Vee
en Vlees en de Veeartsenijkundige Dienst zullen
nauw samenwerken bij het vaststellen van de nor
men. De vergoeding van het handelsvee zal vol
gens spr. geen moeilijkheden geven.
De Rijksdienst voor Landbouwherstel is bereid
om het streven, te geraken tot verbetering en sa
nering van de veestapel, te steunen. Op Walcheren
heeft men daarmee bereikt dat het gemiddelde vet
gehalte 15 hoger was dan voor de overstroming.
Degene die gebruik willen maken van de georgani
seerde aankoop van goed gebruiksvee kunnen dit
doen door een aankoopcommissie, bestaande uit
een boer en een handelaar de aqnkopen te laten
verzorgen. De kosten van aankoop en transport
komen voor rekening van Landbouwherstel.
Bedrijfsvoorraden.
Aangekochte bedrijfsmiddelen worden vergoed
tegen de inkoopprijs, terwijl de in het bedrijf zelf
opgebrachte goederen tegen kostprijs, dat is de
telersprijs, kunnen worden vergoed.
Gebouwd onroerend goed.
De regeling van de schade hiervan is zodanig dat
men bij licht herstel ongeveer 80 tot 100 vergoed
krijgt en bij zwaar herstel 60 tot 85 bij algehele
wederopbouw daarentegen 60 tot 100 De boer
derijenregeling van de wettelijke materiële oor
logsschade is volledig overgenomen. Door de so
bere bouwwijze kan op de kosten bespaard worden
wat voor 50 aan de eigenaar ten goede komt.
Geschenkzendingen.
Geschenken kunnen worden verstrekt tot aan
vulling van het verschil tussen Rijksbijdragen en
totale herstelkosten. Pas nadat de waarde van de
geschenken groter wordt dan dit verschil, wordt
de bijdrage verlaagd met een evenredig bedrag.
Voor de regeling van de zendingen is een coördi
natie-commissie ingesteld. Er wordt naar gestreefd
om iedere landarbeider die een varken heeft ver
loren een big aan te bieden. Verder worden er en
kele duizenden stuks vee aangeboden, terwijl vanuit
Canada, Denemarken en Zweden nog geschenk
zendingen voor een totaal van 6 millioen aan land
bouwwerktuigen zullen worden ontvangen.
Doordat Italië een zending klein gereedschap
heeft verzonden, zal het wellicht mogelijk zijn om
aan iedere agrarische gedupeerde een pakket ge
reedschappen aan te bieden.
Vanuit Frankrijk werd 90.000 ton gips ontvan
gen waarvan de tegenwaarde gestort wordt in het
Rampenfonds. Wat door particuliere acties in bin
nen- en buitenland bereikt is, is onvergetelijk.
Herverkaveling.
De heer Herweijer deelt mede, dat de Ministers
van Landbouw, Financiën en Verkeer en Water
staat juist die morgen een gewijzigd ontwerp van
wet bij de Tweede Kamer hebben ingediend, waar
bij zij vragen te willen goedkeuren dat de Herver-
kavelingswet Walcheren wordt toegepast op
i: .t i» rJlii
a. Schouwen en Duiveland;
b. Thölen;
c. de zak van Zuid-Beveland, ten zuiden van de
lijn over de plaatsen Borssele en 's-Graven-
polder;
d. de polder Waarde.
Indien de Staten-Generaal zich kan verenigen
met dit voorstel, wordt hiermee de weg geopend
<naar een algehele cultuurtechnische en bedrijfs
economische verbetering van belangrijke delen van
Zeeland. De kosten van uitvoering worden ge
raamd op 80 millioen gulden. De cultuurtechnische
en landbouwkundige toestand van deze gebieden
kan tegelijkertijd aanzienlijk worden verbeterd.
Uitdrukkelijk verzekert de Regering dat tengevol
ge van de herverkaveling geert bedrijven zullbn
worden opgeruimd. Na de herverkaveling zal ieder
een nagenoeg gelijk of groter bedrijf krijgen in het
eigen gebied, in de N. O. P., de Braakman of de
Quarlespolder.
Binnenkort zal het mogelijk zijn om de Memorie
van Antwoord en het gewijzigde ontwerp van wet
beter te bestuderen.
Spr. eindigt met er op te wijzen, dat op dit mo
ment nog geen balans gemaakt kan wórden.
Er zullen ongetwijfeld nog wensen blijven,
waaronder zeer dringende. De vergadering kan er
van overtuigd zijn dat degene die deze ontwerpen
van deze wet hebben samengesteld bewogen zijn
met al het leed en de ellende die geleden zijn. Bij
hun denken hebben koude economische overwegin
gen zeker niet de overhand gehad.
TERNEUZEN: Woensdag 1 Juli, in Hotel „Des
Pays-Bas"'.
KOUDEKERKE: Woensdag 1 Juli, in Hotel „Nieuw
Walcheren", van 9 tot 1.30 uur.
ZIERIKZEEDonderdag 2 Juli, in Hotel „Huis van
Nassau.
MIDDELBURG: Donderdag 2 Juli, in Café ,De
Eendracht".
ST. MAARTENSDIJK: Donderdag 2 Juli, in Hotel
„Hof van Holland".
ST. PHILIPSLANDZaterdag 4 Juli, in Hotel D«
Druiventros".
o
ST. MAARTENSDIJK: Donderdag 2 Juli, van 11
1 uur, in Hotel „Hof van Holland".
ST. PHILIPSLAND: Zaterdag 4 Juli, van 111
uur, in Hotel „De Druiventros"
°0S17n™Gfé WD" Vuüft'f JUU' Va" *>ur'