De dorsbeschadiging
bij iijnzaad
ZITDAGEN
„KONEPROX"
Excursiegids 1953
HOOFDBESTUUR K. N. L. C.
OP BEZOEK
GEBRs DE JONGH - GOES
POSTBUS 35
ZEEUWSCH LANDBOUWBLAD
koopt, waardoor een moeilijke situatie is ontstaan.
Voorts deelt de Voorzitter mede, dat de areaalhef
fing voor consumptie-aardappelen voor oogst 1953
is vastgesteld op ƒ50,per ha. Bedragen kleiner
dan 8,worden niet geïnd.
Tenslotte deelt de heer Geuze mede, dat de uit
voer van zaailijnzaad van oogst 1952 10.000 ton
heeft bedragen, waarvan 4600 ton naar Frankrijk.
Af scheidsmiddag Ir Van Soest.
Besloten wordt een bijdrage te verlenen voor de
afscheidsmiddag van de Rijkstuinbouwconsulent
voor Zeeland, de heer Ir. W. van Soest, die onze
provincie per 1 Juni a.s. gaat verlaten.
Bijdrage O.B.F.
Het Onderling Boeren Verzekeringsfonds heeft
in een sympathiek gesteld schrijven een bijdrage
gestort op de rekening der Z. L. M. teneinde de
moeilijkheden veroorzaakt door de ramp te ver
lichten. Dit gebaar wordt door de vergadering ten
zeerste gewaardeerd.
Vraagpunten.
Het rapport over het vraagpunt ,,Is een diepe
grondbewerking noodzakelijk" wordt besproken en
vastgesteld. Het zal in het Landbouwblad gepubli
ceerd worden. De Commissie ter beoordeling stelt
voor om aan de afdeling Dreischor een eerste prijs
toe te kennen voor de beste beantwoording, aan de
Afd. Retranchement een tweede prijs en aan de
Afd. Kortgene een derde prijs. Voor het vraagpunt
over het Zeeuwsch Landbouwblad wordt voorge
steld om aan de Afd. Nw. en St. Joosland de eerste
prijs toe te kennen en aan de Afd. Waarde en Axel
resp. de tweede en derde prijs. Aldus wordt be
sloten.
Gezondheidsdienst.
De heer De Buck doet enige mededelingen inzake
kwesties die op de vergadering van de Gezond
heidsdienst aan de orde zijn geweest. Het is geble
ken, dat 16 pet. van de Walcherse veestapel met
abortus is besmet. Meer dan 90 pet. van de Zeeuw
se rundveestapel is ingeënt tegen mond- en klauw
zeer. Er wordt nog eens op gewezen, dat indien
men dieren vervoeren wil deze hoogstens 6 maan
den tevoren moeten zijn ingeënt.
Paarden.
Uit mededelingen blijkt, dat de vooruitzichten
voor de aankoop van paarden voor de toekomst in
verband met de beschikbare hoeveelheden niet
gunstig beoordeeld kan worden.
Dinsdag j.l. kwamen een dertigtal Hoofdbe
stuursleden van het Koninklijk Nederlands
Landbouw Comité de overkoepelende or
ganisatie van alle landbouwmaatschappijen
zich op verzoek van de Z. L. M. op de 1
hoogte stellen van de toestand in de ramp
gebieden.
Dagelijks lezen we in de provinciale bladen
over excursies in ons gewest, waardoor per
sonen en instanties op de hoogte worden ge
bracht van de toestand.
Telkens weer hoort en leest men dat de
deelnemers na afloop sterk onder de indruk
waren van al datgene wat ze nu eens met
eigen ogen hadden gezien. Wat dit betreft
vormde deze excursie geen uitzondering.
Het verschil met andere excursies zat er meer
in dat er weinig gesproken werd en er ook
maar weinig toelichting werd gegeven. Wat
ook niet nodig is bij deze leidinggevende per
sonen uit de landbouwwereld die gewend zijn
om te zien met de ogen van de boer en die
daarom achter de uiterlijke verschijnselen
ook wel de zee van ellende opmerken.
De vertegenwoordigers uit Brabant en Hol
land hebben vergelijkingen kunnen trekken.
En allen hebben ze in het 'ochtendblad van
die dag het ontwerp van de Wet op de Waters-
noodschade gelezen, soms in een café gelegen
midden in het zoute water.
En hun conclusies waren als de onze: Er
moet meer en beter worden geholpen, speciaal 1
in de gebieden die nu nog onder water staan.
Het is een goede excursie geweest, die de
banden met de zusterorganisaties versterkt
heeft en de landelijke verbondenheid heeft
doen voelen.
B.
In het afgelopen jaar heeft de kwestie van de
dorsbeschadiging bij lijnzaad sterk de aandacht
getrokken, zowel van de vlassers als van de zijde
van de handel. Aangezien de meningen omtrent
de waarde, die men aan deze dorsbeschadiging wil
toekennen, vrij sterk uiteenliepen, lijkt het juist,
deze aangelegenheid nog» eens te bezien, nu men
de beschikking heeft over practijkproeven met
dorsbeschadigd zaad.
Vooraf zij echter opgemerkt, dat het probleem
van de dorsbeschadiging bij lijnzaad niet van het
laatste jaar dateert. Reeds in 1940 waren klachten
binnengekomen van de Keuringsdienst- Friesland,
waar partijen, die een goede kiemkracht hadden,
toch een slechte opkomst te velde vertoonden.
Door het Rijksproefstation voor Zaadcontröle te
Wageningen werd toen aangetoond, dat de oorzaak
lag in de aanwezigheid van gekneusde en open-
gebarste zaden. Niet alleen in Nederland werd
deze beschadiging van lijnzaad opgemerkt en on
derzocht, doch ook in het buitenland, met name
in Canada.
In 1949 kwamen vooral in het Noorden weer
klachten over de opkomst van vlas, die toege
schreven moest worden aan dorsbeschadiging en
vanaf dat ogenblik ging het Rijksproefstation voor
Zaadcontróle zich intensief bezighouden met het
onderzoek en de gevolgen van dorsbeschadiging.
Het is duidelijk, dat bij deze zaak ook de Ne
derlandse Algemene Keuringsdienst en de gewes
telijke Keuringsdiensten betrokken waren, aan
gezien het hier de kwaliteit betrof van het Ne
derlandse zaailijnzaad, terwijl tevens het Neder
lands Vlas Instituut voor Landbouwtechniek en
Rationalisatie technische medewerking verleende
bij het oplossen van dit probleem.
Toen dit najaar bleek, dat de dorsbeschadiging
een aanzienlijke omvang begon aan te nemen, is
door het Nederlands Vlasinstituut, het Rijksproef
station voor Zaadcontröle, de N.A.K. en de Keu
ringsdienst Zeeland hierop in dit gebied met na
druk gewezen. Bij onderzoek van diverse machines
bleek weldra, dat men verschillende gebreken kon
opsporen, die als oorzaak konden gelden voor de
dorsbeschadiging. Een te hoog toerental, scherp-
kantige breeklijsten en onjuiste afstelling van de
cylinder waren de meest voorkomende gebreken,
waarbij bovendien vaak de instelling van de be
werkers meer op massa-productie dan op kwali
teitsproductie gericht was.
Herhaaldelijk stelden vlassers de vraag: waar
om men steeds zo weinig opgemerkt had van deze
dorsbeschadiging, wanneer men voor eigen uit
zaai zaaide. Het staat wel vast, dat de vlasser
gemiddeld dikker zaait dan de boer in de eerste
plaats en in de tweede plaats heft de ontsmetting
met T.M.T.D., wat algemeen gebruikelijk is, de
dorsbeschadiging met een goed deel op, althans wat
de lichte beschadiging betreft.
Dit neemt echter niets weg van het feit, dat
het grootste gedeelte van het Nederlandse zaai
lijnzaad zijn weg vindt over de grenzen, terwijl
bovendien bekend is, dat men in het buitenland
weinig ontsmet uitzaait. Wanneer men dus de
waarde van dorsbeschadigingsonderzoek wil be
palen, dient men uit te gaan van niet ontsmet
zaad. Te dien einde zijn op het landbouwproef-
bedrijf Zeeland te Wilhelminadorp proeven ge
nomen, om het effect van de dorsbeschadiging na
te gaan. Daartoe zijn veldjes bezaaid met partijen
waarvan alle gegevens bekend waren. De zaai-
hoeveelheid bedroeg plm. 170 kg. per ha. op 8 cm.
rijenafstand en elk object lag in drie herhalingen.
Er zijn tweemaal tellingen verricht, de eerste een
week na opkomst, de tweede een maand na de
opkomst. De oppervlakte, die geteld werd in elk
veldje bedroeg Yl m2, zodat de uiteindelijke cijfers
de som zijn van deze drie m2's. De kiemom-
standigheden waren goed, niettegenstaande de
aanhoudende droogte in het begin; Botrytis en
Alternaria trad niet op.
Wiera
Beschadiging 1ste 2e
kiemkracht zwaar licht omgerekend telling telling
100
0
0
0
1360
1365
100
0
15
5
1445
1444
99
1
23
9
1146
1162
98
9
19
15
1138
1128
99
13
28
22
1120
1125
94
13
35
25
947
917
95
18
43
32
857
841
97
20
42
34
872
860
Concurrent
Beschadiging
1ste
2e
kiemkracht
zwaar licht omgerekend telling
telling
100
1
0
1
1463
1504
100
0
18
6
1431
1411
100
0
29
10
1433
1438
99
0
43
14
1593
1640
98
2
55
20
1055
1015
95
10
44
25
1012
1010
94
22
47
38
937
906
Uit deze cijfers mag men opmaken, dat de ge
volgen van dorsbeschadiging duidelijk aanwijsbaar
zijn en het geheel geen fabeltje is. dat plotseling
uit de lucht is komen vallen, zoals velen het voorT
stelden.
Een goede stand van het vlas vindt men bij
een aantal planten per m2, dat schommelt tussen
1500 en 2000. Vergelijken we dan bij de Wiera-
reeks de uitslagen bij 0 beschadiging, 15 be
schadiging en 25 beschadiging en rekenen deze
om per m-, dan krijgen we achtereenvolgens 1700,
1422 en 1184 planten per m2. De normen van de
N.A.K. van 15 (ook voor export) en van 25 b
(slechts voor binnenlands gebruik, mits ontsmet)
zijn vrij juist getroffen, waarbij men er wel op
bedacht zij, dat de norm het komende seizoen
wellicht nog nauwer zal liggen.
De gevolgen van lichte beschadiging zijn uit
deze proef niet zo duidelijk; vooral bij toenemende
zware beschadiging en de daarmee omhooglopende
lichte beschadiging geven echter aan, dat ook hier
invloed op de opkomst uitgeoefend wordt door de
lichte beschadiging.
De norm van het Proefstation voor Zaadcon
tröle, dewelke luidde, dat van 3 licht beschadigde
zaden slechts 2 planten zouden groeien-, zal wel
licht niet gewijzigd behoeven'te worden.
Resumerend kan gezegd worden, dat de dors
beschadiging bij lijnzaad en de gevolgen hiervan
voor de opkomst vaststaan en dat het uit dien
hoofde gewenst is, dat de koper van zaailijnzaad
zekere waarborgen dient te hebben tegen ondeug
delijkheid op dit punt.
Goes, 9 Mei 1953.
Keuringdienst Zeeland.
Ir. H. B. GOETTSCH.
Opnieuw en voor de eerste maal aangeboden
door het College van Consulenten in Zeeland ver
scheen de excursiegids voor 1953. In 12 bladzijden
wordt ons het belangrijkste verteld wat er op
landbouwkundig terrein te zien is in onze provin
cie. Voor bezoekers van Zeeland derhalve een on
misbaar 'boekje. Naast ,een algemene beschrijving
van de verschillende eilanden volgt een indeling
in objecten. Jammer genoeg zijn deze objecten
niet tevens even in de algemene landbouwkundige
beschrijving opgenomen. Jammer, omdat men nu
eenmaal niet Zeeland pleegt te bezoeken, doch één
of meerdere eilanden. En dan namen als Philip
pine en Brunisse maar moeilijk thuis weten te
brengen, zoals ons reeds zo vaak gebleken is.
Ook de inundatiegeschiedenis had temeer
omdat het een gids voor één jaar is een betere
plaats verdiend, dan haar nu is toegemeten.
Met dit al geven we allen die zich er op toeleg
gen onze provincie meer bekendheid te doen ge
nieten, gaarne in overweging dit gidsje te gebrui
ken bij deze zo nuttige arbeid.
De aardappelziekte, de grootste vijand van
de aardappelteelt, bestrijdt U afdoende met
Ncerlands best vernevelbare koper
ZEEUWS VOORLICHTINGSINSTITUUT
VOOR DE BRANDVERZEKERING (Z.V.B.)
WISSENKERKE: Woensdag 27 Mei a.s. op de
beurs van 1113 uur (de heer Van Burg).
GOES: Iedere Dinsdag op het Landbouwhuis.
Laat Uw brandpolissen controleren door onze
adviseur-deskundige. Dit kan voor U zeer belang
rijk zijn. Opgemerkt zij, dat uitsluitend de heer J.
van Burg als onze deskundige werkzaam is.
ZEEUWS VOORLICHTINGSINSTITUUT
OP VERZEKERINGS GEBIED (Z.V.V.).
MIDDELBURG: Donderdag 28 Mei a.s. in Café
„De Eendracht", van 1316 uur (de heer
Cevaal).
KORTGENE: Donderdag 28 Mei a.s. in Hotel „De
Korenbeurs", van 1113 uur (de heer
Wegner).
GOES: Iedere Dinsdag op het Landbouwhuis.
Laat Uw bestaande polissen op het gebied van
de kapitaal-, pensioen-, lijfrente-, uitzet- en studie-
verzekering door onze deskundige controleren.
Vraagt tevens hun bemiddeling bij het afsluiten
van nieuwe polissen.
