Wij lazen voor II
L. K. VAN DIJK
IN MEMORIAM
Excursie naar Tentoonstelling te Keulen
Kansomes -
Krilium
een wondermiddel
premiekeuringen voor stieren en
vrouwelijk fokvee in zeei+and.
walIcheren.
tholen.
tluma c r n a weel -goes
ZEEUWSCH I ANDBOUWBLAD
Zaterdag 9 Mei j.l. is te Tholen op de zeer
hoge leeftijd van 97 jaar begraven de heer
L. K. van Dijk. Van Dijk is de pionier ge
weest van het landbouwonderwijs in Tholen.
In 1899 behaalde hij de landbouwacte en naast
zijn vele andere onderwijsarbeid werd deze
kennis in de practijk omgezet. De Thoolse
boerenzoons hebben onder zijn leiding de eer
ste schreden op het toen nog zo wankele pad
der beginnende landbouwwetenschap gezet.
Wie de levensgeschiedenis van deze man
bestudeerd heeft, zoals ondergetekende dat
ter gelegenheid van zijn 95ste geboortedag,
ruim twee jaar geleden, mocht doen, staat ver
baasd en bewonderend voor de ijzeren wils
kracht en taaie volharding, waarmee Van Dijk
zijn leven tot een prestatie heeft opgebouwd.
Onder zeer moeilijke omstandigheden moest
hij zijn opleiding steentje voor steentje bijeen
garen, maar hij bracht het dan ook uiteinde
lijk tot Hoofd van de Openbare U. L. O. en
Directeur der Rijksnormaalschool. Zijn ge
weldige vitaliteit deed hem na zijn pensio
nering op organisatorisch terrein nog belang
rijk scheppend werk verrichten. Een en an
der leidde tot zijn benoeming op 79-jarige
leeftijd tot Ridder in de Orde van Oranje-
Nassau.
Kort geleden kwamen we zijn naam nog
tegen, toen wij na de ramp de litteratuur
over de watersnood van 1906 nasloegen. Hij
was toen rapporteur van de Commissie die de
landbouwkundige ervaringen met de teelt op
de zilte gronden in het Zuid-Oostelijk deel van
Tholen moest nagaan. Het rapport bleek voor
ons nog van actuële betekenis.
Dankbaarheid zij er voor zijn kinderen, die
hem zo lang mochten behouden. Dankbaar
heid ook van de bevolking van Tholen, want
het geven overtrof verre het nemen bij deze
man. Hij ruste vredig.
G.
De voordelen itan een goede bodemstructuur
zijn vele. Zo zeer zelfs dat de praktijk alles in het
werk stelt om de structuur niet alleen te hand
haven, doch ook te verbeteren. De grondbewerking,
die tijdelijk een verbetering kan geven biedt geen
blijvende oplossing. De invloed hiervan wordt dan
ook nog al eens te h'oèg aangeslagen, als we de
bestendigheid van de daarmee bereikte structuur
nagaan.
Ook het organisch materiaal dat we regelmatig
toevoeren in de vorm van stalmest, groenbemes-
ting, compost e.d. kan, doordat een groot gedeelte
van het materiaal weer vrij spoedig verteert,
slechts voor een gedeelte medewerken aan een
blijvende verbetering. 9tu is deze tijdelijke wer
king van de organische stof niet te verwaarlozen,
daar bij de ontbinding van de organische stof kit-
stoffen worden gevormd, die de bodemdeeltjes de
zo noodzakelijke binding geven. Daarom is dan
ook voor de instandhouding van het bereikte effect
een regelmatige toevoer van organisch materiaal
noodzakelijk, om de gunstige invloed van het ma
teriaal, dat niet verder kan worden aangetast en
afgebroken, de z.g. stabiele
humus, te ondersteunen.
Volgens alle tot nu. toe uit
gevoerde schattingen, komen
we in ons land echter jaar
lijks grote hoeveelheden orga
nisch materiaal tekort om
deze bodemstructuur op een
voldoende hoog niveau te
handhaven. Zodat het dan
ook niet te verwonderen valt
dat reeds tientallen jaren ge
zocht wordt naar een middel dat de gunstige wer
king van stabiele humus op de structuur kan ver
vangen en evenaren". In Nederland is in dezen
baanbrekend werk verricht door Prof. J. Hudig,
die de stabiele humus, z.g. Calhahumus, fabriceer
de. Het product heelt helaas niet aan de verwach
tingen voldaan. Ook in andere landen zijn reeds
vele producten met dit doel op de markt gebracht,
zonder dat hier ooif veel gebruik van gemaakt is
in de praktijk.
Eind 1951 werd de wereld opgeschrikt door de
publicatie dat een Amerikaanse maatschappij, de
Monsanto Chemical Cie te St. Louis, er in geslaagd
was een bruikbaar product te vervaardigen. Sedert
dien hebben de dagbladen en langzamerhand ook
andere bidden zfcfr" 'iVl dëzê ontdekking bezigge
houden als gold 't het ei van Columbus. Lang
zamerhand werd het nieuws minder sensationeel
en werden meer betrouwbare bijzonderheden over
Vijf-en-twintig jaar in dienst der Landbouwboek-
houderij.
Zitdagen Boekhoudbureau der Z. L. M*.
Zitdagen Secretariaat.
In Memoriam: L. K. van Djjk.
W|j lazen voor U.
Excursie naar tentoonstelling te Keulen.
De Voorjaars-Stierenkeuringen 1953.
Premiekeuringen voor stieren en vrouwelijk fokvee.
Belastingrecht. 5.
Zitdagen Zeeuws Voorlichtingsinstituut voor de
Brandverzekering. (Z. V. B.)
Zitdagen Zeeuws Voorlichtingsinstituut op Verzeke-
ringsgebied. (Z. V. V.)
Zitdag Adviesbureau voor Oorlogsschade.
Zitdagen Contractzaadteelt.
Let op de Uitbreidingsplannen: Groede.
Op de ere-galerij.
Wintertarwe-areaal met ruim 33 ingekrompen.
Herstel beschadigde bedrijfsgebouwen.
Lonen en Sociale voorzieningen.
De geleide loonpolitiek.
Boekennieuws.
Emigratie.
De bestrijding van de knonmade en de peulboorder
bij erwten.
Korte Berichten.
De Boeren jeugd.
Indrukken van de Landbouwbeurs te Utrecht.
Iets van het werk van de commissie voor oliehou
dende zaden in 1952.
Voor de Plattelandsvrouw:
Woningtentoonstelling te Goes.
Zaadteelt-actualiteiten.
Tuinbouw
Garantieprijzen ook voor ons fruit?
Fruittelers opgepast.
Onderwijs:
Opnieuw 13 gelukkigen.
Eindlessen der R\jks Landbouwwinterschool te
Schoondijke.
Eindles Lagere Landbouwschool Kruiningen.
Ontvangen boekwerken.
Noord-Brabantsche Maatschappij van Landbouw.
Uit de Kringen en Afdelingen.
Marktberichten.
Bram uit de Slikhoek.
Wanneer U aanj deze excursie op 3 en 1
4 Juni a.s. wenst deel te nemen, kunt U
zich heden nog telefonisch opgeven aan
het Secretariaat der Z. L. M. te Goes,
telef. K 1100—2345.
Voor bijzonderheden, zie nummer van vorige
week.
Maant lag 18 Mei.
Grijpskerke 9,30 uur
Nieuwland
Gapinge 14,
Meliskerke 1,uur.
Dinsdhg 19 Mei:
I,uurV Kleverskerke 10,30 uur;
uur.
ZUID-lpVELAND.
Woensdag 20 Mei:
's-Heer Aren'dskerke 8,uur; Borssele 10,30 uur;
's-Heer Abtskerke 14,—1- uur.
Donderdag 21 Mei:
Oudelande 8,30 uur; Kapelle 10,30 uur; Goes
14,uur.
Vrjjdag 22 Mei:
Wolphaartsdijk 8,uur; Yerseke 10,30 uur;
Heinkenszand 14,uur.
Vrijdag 29 Mei:
Tholen 8,30 uur; St. Maartensdijk 10,30 uur;
St. Annaland 14,uur.
ra.4. OW HAMÏSXAAH
VER NEVELAAR
«•rite-klas Lgelt fabrikaat!
dit „wondermiddel" bekend. Wanneer wij U eerst
nu met het krilium in kennis stellen, dan is dit
omdat eerst onlangs op een vergadering van de
Landbouwkundige kring Groningen door Dr. P. K.
Peerlkamp en Ir. H. Kuipers mededelingen werden
gedaan over Nederlandse ervaringen met het Kri
lium.*) We behoeven het dus niet meer te doen
met de opgezwollen verhalen over grotere en
mooiere tomaten uitgestald door lieftallige jonge
dames, en hogere opbrengsten van allerlei gewas
sen, zoals ons deze tegenkwamen uit allerhande
publicaties, ingegeven door commerciële oogmer
ken.
Doch eerst wat meer over het krilium zelf. Het
is een bleekgeel alcalisch poeder van onbekende
doch ingewikkelde chemfcche structuur dat buiten
gewoon sterk water aantrekt. Deze laatste eigen
schap geeft reeds aanstonds moeilijkheden bij de
toepassing, daar de verdeling alleen door droge
grond kan plaats vinden.
Het krilium is een structuurregelaar. Dit houdt
echter niet in dat de structuur van de grond ten
allen tijde goed gemaakt wordt zonder meer. Veel
eerder beperkt zich het effect
tot het in de juiste toestand
houden van de met veel moei
te opgebouwde structuur. Het
is dus noodzakelijk om, vóór
de aanwending de grond reeds
te brengen in de best moge
lijke structuurtoestand, omdat
de toestand bij het toedie
nen van het krilium min of
meer bepalend is voor het
effect.
Hoe lang deze structuur gehandhaafd kan wor
den is een nog open vraag, daar vanzelfsprekend
de eerste proeven nog maar enige jaren lopen.
Wanneer de goede structuur tot uiting komt in de
stabiliteit van de gevormde kruimels is reeds veel
gewonnen. We hebben dan b.v. geen last meer
van het dichtslempen van de grond; de watercapa
citeit van de grond is groter geworden; de door-
latendheid is beter en de grond is veel ruller. De
binding tussen de gronddeeltjes wordt op de zware
gronden minder en op de lichte gronden eerder
sterker.
Op de zwaardere gronden zou men de grond
gemakkelijker kunnen bewerken en met minder
trekkracht kunnen volstaan; op de lichtere zou
vooral geprofiteerd kunnen worden van het ver
minderde erosiegevaar en een betere lucht- en
waterhuishouding. Wat voor invloed hebben de
hier opgenoemde voordelen nu voor de opbrengst
van de gewassen? Het Landbouwproefstation leg
de reeds enige proeven aan met vlas. Laat in de
zomer gezaaid vlas gaf bij potproeven op Dollard-
klei die met krilium was behandeld: 11 meer
opbrengst en op een behandelde zavelgrond 12
De lengte van het vlas was in beide gevallen gro
ter n.l. resp. 5% en 4% cm.
Dit zijn dus proeven met een duidelijk positief
resultaat. O.i. mag niet vergeten worden hierbij
op te merken dat het vlas onder moeilijke omstan
digheden moest groeien. Een verbetering van voor
waarden in deze omstandigheden heeft veel vlug
ger een opbrengstverhogend effect dan in normale
omstandigheden.
Wat zijn nu de kosten van een dergelijke behan
deling. Precies is dit nog niet vast te stellen,
daar de prijs in Nederland nog niet bekend is. Men
spreekt echter over een prijs van 17,— per kg,
wat gezien de benodigde hoeveelheid van 2200
kg bij een bouwvoordikte van 15 cm, neer zou
komen op een uitgave ineens van ongeveer 35.000.
Dergelijke bedragen kan geen enkele landbouwer
zich veroorloven, zodat de prijs voorlopig wel de
grootste handicap bij de toepassing zal blijven. In
de tuinbouw vooral wanneer deze in kassen wordt
uitgeoefend, liggen de zaken wel iets anders. Ove
rigens moet er nog wel even op gewezen worden,
dat de tuinbouw meestal niet erg veel belangstel
ling vertoont voor gronden met een afwijkende
structuur.
Er zal nog veel onderzoek nodig zijn voordat een
betrouwbaar advies ov%r de toepassing in de prak
tijk gegeven kan worden. Het Amerikaanse Minis
terie van landbouw meent overigens dat alleen
nog maar proefsgewijze gebruik aan te bevelen is.
Ook bij de toepassing van krilium is men nog
niet klaar met de organische stof-voorziening van
de grond, daar deze evengoed nog regelmatig
plaats moet vinden. Het krilium is immers voor
bacteriën onaantastbaar en kan dus geen voedsel
bron zijn voor de bacteriën, die steeds behoefte heb
ben aan nieuw voedsel.
Voor degenen die in krilium een wondermiddel
hebben gezien moet dit dus wel een grote teleur
stelling zijn. Met krilium zullen we evengoed de
grondbewerking met zorg moeten verrichten en
zullen we de bemesting evenzeer moeten afstellen
op de behoefte van het gewas. Want daarvoor is
grond een onderdeel van de levende natuur, die
zich niet laat drukken in het dwangbuis dat wij er
op het laboratorium voor klaar hebben gemaakt.
B.
Het verslag van deze bijeenkomst vonden we
in het Groninger Landbouwblad afgedrukt.
