Bedrijfseconomie
RISICODEKKING
„Koneprox"
W
STEKELS
op den BLEIK
NATIONALE
LEVENSVERZEKERING-BANK N.V.,
GEBRs DE JONGH - GOES - Postbus 35
Zou U het Uw gezin willen aandoen het
bij Uw onverhoopt vroegtijdig overlijden op
hoge lasten te laten zitten?Natuurlijk niet
DEK DIT RISICO DAN ECHTER NU!
Sluit een flinke kapitaalverzckering bij de NATIONALE.
(Een derde gedeelte van de gemiddelde bruto opbrengst
van 1 H.A. gemengd bedrijf 500.kan al voldoende
zijn om voor een jonge boer de jaarpremie te voldoen van
een kapitaal van f 20.OOG.uit te keren op 65-jarige
leeftijd of bij eerder overlijden.)
SCH1EKADE 130 - ROTTERDAM - TELEFOON 82700
Vraagt vrijblijvend advies
(IV).
7. De organisatie der Productie.
Onder produceren verstaan we het voortbrengen
van nieuwe goederen of het verhogen van de nut
tigheid van bestaande goederen.
We spreken van productie zowel bij de steen
kolenmijn die het „zwarte goud" boven brengt, als
bij de scheepvaartonderneming die deze kolen ver
voert. De boer, die aardappelen teelt produceert,
maar ook de fabrikant van landbouwmachines, die
de pootmachine of de aardappelrooier vervaardigt.
Produceren doet ook de spoorwegmaatschappij die
deze machines op de boerderij brengt en de ver
zekeringsmaatschappij, die de risico's van en tijdens
het vervoer overneemt.
Productie is dus een ruim begrip. Productie
komt altijd neer op een samenwerken van de pro
ductiefactoren, natuur, arbeid en kapitaal. Deze
samenwerking vormt een economisch probleem
van de allereerste orde, wordt door economische
wetten, door het economisch principe beheerst.
In onze maatschappij is de productie onderne
mingsgewijze georganiseerd.
Het probleem der organisatie is tweeledig. Men
kan onderscheiden:
1. de organisatie der productie in haar geheel.
2. de organisatie binnen de bedrijfshuishouding.
Beide worden beheerst door het economisch
principe, moeten dus economisch doelmatig zijn,
d.w.z. er op gericht zijn een inkomen te verwerven
door de verzorging van een bepaald deel der maat
schappelijke voortbrenging, met de minste kosten
te verwezenlijken (Mey).
Onderdeel 1 noemen we de externe organisatie,
onderdeel 2 de interne organisatie.
De externe organisatie houdt zich bezig met de
doelmatige arbeidsverdeling en let speciaal op de
verhoudingen waarin de productiefactoren in het
productieproces een rol spelen.
Hier kan gewezen worden op de chronologische
en geografische zijde van het vraagstuk.
In een periode of een gebied met lage lonen zal
de productie van veel handenarbeid vragende pro
ducten betere kansen hebben dan in een periode
of een gebied met hoge lonen.
Een eenvoudig voorbeld ter illustratie van onze
bedoeling.
Nederland importeert b.v. lijnzaad uit Argentinië
en exporteert daarheen lijnolie. De vraag kan nu
gesteld worden, waarom produceert Argentinië
niet zelf deze lijnolie. Het antwoord is, dat de
productievoorwaarden voor lijnolie in Nederland
dermate gunstig zijn, dat ondanks de dubbele
vrachtkosten, de lijnolie nog goedkoper is voor
Argentinië bij import uit Nederland, dan bij eigen
productie. Dit vraagstuk, hoewel speciaal econo
misch, stelt ook de bedrijfseconomie voor allerlei
problemen.
Laten we thans de blik binnen de onderneming
richten. De combinatie der productiefactoren lijkt
vooral een technisch probleem te zijn. Hoeveel
grondstoffen en hoeveel arbeid wenden we voor
een bepaald product aan?
Technisch bezien zijn meermalen allerlei combi
naties mogelijk, maar daar economisch handelen
een maximum van opbrengst bij minimaal offer
Vraagt, moet de combinatie letten op de gunstigste
kwantitatieve verhoudingen. Uit de bestaande
technische mogelijkheden moet de voordeligste
worden gezocht. Indien een ondernemer de keuze
heeft tussen twee productiemogelijkheden, die een
gelijk eindresultaat opleveren, maar waarvan de
ene 6 arbeidseenheden vraagt en de andere maar
5, zal hij de laatste kiezen.
Dit probleem is vaak zeer gecompliceerd. Denk
b.v. aan de mogelijkheid, dat de eerste productie
wijze 5 eenheden grondstoffen vraagt en de tweede
6. De verhouding der arbeidsoffers dringt dan de
productie in de richting der tweede productiemoge
lijkheid, de verhouding der grondstoffenoffers in
de richting der eerste. Afgezien van verdere moge
lijke complicaties, wordt dit voor de ondernemer
een tegen elkaar afwegen van de totale productie
offers der beide mogelijkheden.
Behalve de verhouding arbeid-grondstoffen kan
nog op tal van andere punten worden gewezen. We
denken hier b.v. aan de verhouding tussen leidende
en uitvoerende arbeid, aan de verhouding mense
lijke en machinale arbeid e.d., waaraan we later
nog aandacht hopen te schenken.
8. Bedrijfseconomische wetten en regels.
Daar de bedrijfseconomie tracht na te gaan het
verband tussen de verschijnselen op het terrein van
de inkomensvorming binnen de onderneming,
moet zij er steeds naar streven de op dit terrein
heersende wetten (wetmatigheden, tendenzen) en
regels te formuleren. Daar de bedrijfseconomie,
krachtens onze opvatting een deelwetenschap, een
gespecialiseerd onderdeel der economie (sociale
economie) is, moeten de bedrijfseconomische wet
ten te herleiden zijn tot economisch principe.
Nu is er op economisch terrein reeds zeer veel
strijd gevoerd over het karakter der economische
wetten. Denkende aan deze strijd schreven we
boven achter wetten tussen haakjes (wetmatig
heden, tendenzen). De strijd ging vooral over het
cardinale punt of de economische wetten algemene
gelding hadden of niet.
De economen uit de school van Adam Smith
meenden aan de economische wetten gelijke geldig
heid te kunnen toekennen als aan de natuurwetten.
Ook economisch en bedrijfseconomisch zouden
dan gelijke oorzaken ook gelijke gevolgen moeten
hebben. We zullen aan dit thans vrijwel verlaten
standpunt niet veel aandacht besteden. Daar de
economie en de bedrijfseconomie geen exacte, maar
sociale, dus geestes-wetenschappen zijn, ontken
nen we ten stelligste het natuurwetenschappelijk
karakter der economische wetten. De invloed van
de menselijke geest, de menselijke wil speelt hier
een grote rol.
We erkennen dus het bestaan van bedrijfsecono
mische wetten. Bepaalde verschijnselen, zullen dus
steeds bepaalde gevolgen kunnen hebben, maar
slechts in zoverre als de mens zich daartegen niet
verzet.
Men leze nu hieruit niet, dat de mens de bedrijfs
economische wetten maar zonder meer ter zijde
kan stellen, maar wel, dat de invloed van de men
selijke wil, de mogelijkheid van variatie in de
gevolgen met zich brengt.
Met deze en voorgaande schetsen beschouwen
we nu enkele algemene trekken der bedrijfs
economie als behandeld. In volgende schetsen
willen we weer de diverse bedrijfseconomische
vraagstukken in concreto herzien.
M.
Het is toch wel aardig. Deze week kregen we
een biljet om een wegenbelastingkaart aan te vra
gen. Aan Scherpslijper stond er op. En we moes
ten dit biljet terugsturen aan de heer Ontvanger
der Belastingen. Onderscheid moet er wezen, waar
blijven we anders in Nederland. Hoewel anderzijds
de Belastingdienst meer doet aan egaliseren en het
de vraag is of Financiën wel onderscheid zal hand
haven op den duur.
Onderscheid moet er niet wezen, zei een brug
wachter ergens op de Veluwe, die zijn 40-jarig
jubileum vierde en hij weigerde de onderscheiding
die zijn chef hem kwam bezorgen, omdat in de
lintjes onderscheid tussen rang en stand gemaakt
werd. Toen de Hoofdingenieur, na anders betoogd
te hebben, de médaille op tafel 'liet liggen, deelde
AFDELING ZEELAND DER
NEDERLANDSE .WOLFEDERATIE.
Nabetaling wol 1952.
Binnenkort zal er een aanvang worden gemaakt
met de nabetaling aan de leden der N.W.F. over de
geleverde wol, scheer 1952. De uitbetaling aan
belanghebbenden in de niet-getroffen gebieden ge
schiedt op dezelfde wijze als voorheen het geval
was. Daar dit in de overstroomde gebieden niet
mogelijk zal zijn, verzoeken wij de schapenhouders,
die geëvacueerd zijn en in October 1952 wol hebben
geleverd, hun evacuatieadres op te geven aan Wol
federatie, Landbouwhuis, Goes. Het hun toeko
mende bedrag zal dan per postwissel worden toe
gezonden.
Voorts wijzen wij de leden op een dezer dagen
aan hen toegezonden circulaire inzake de mogelijk
heid tot voor-verkoop van deze zomer te leveren
scheerwol 1953.
Hierdoor wordt men in de gelegenheid gesteld
zijn wol reeds nu te verkopen tegen de volgende
prijzen (bij een rendement van 60 O ƒ4,85;
I 4,40 en II 4 per kg. Vanzelfsprekend is men
volkomen vrij of men van dit aanbod gebruik
wenst te maken. In het andere geval kan men
tegen de later vast te stellen zomerprijzen leveren,
over de grootte, waarvan thans uiteraard nog niets
is mede te delen.
Degenen, die aan de voor-verkoop wensen deel
te nemen, dienen hun opgave vóór of op 14 April
1953 in te zenden aan het Secretariaat der afdeling
Zeeland, Landbouwhuis te Goes.
De Secretaris, W. C. SINKE.
Koperoxyehloride 50 °/o Cu.
Neerlands best vernevelbare koper
de halsstarrige brugwachter mede, dat hij dan zelf
wel voor terugzending zou zorgen.
Er zit ongetwijfeld wat in het standpunt van
deze jubilaris, maar beleefd was hij niet, hij mis
kende de goede bedoeling en traditie en had zijn
scherpslijperij in verantwoorder vorm kunnen be
drijven, naar het oordeel van specialist onderge
tekende Scherpslijper, die een onafhankelijke vrije
mening overigens op prijs stelt.
Na belastinginspecteurs en brugwachters nog
burgemeesters. De ramp over Zeeland heeft deze
club nog eens aan de tand gevoeld en gelukkig was
er in navolging van de polderbesturen wei
nig kaf onder het koren.
Integendeel, er bleken nog meer mannetjesput
ters dan Sjef van Dongen in de ure des gevaars
te zijn. Maar Scherpslijper leest ook raadsverslagen
in de dagbladen, waar enkele burgervaders toch wel
van een bedenkelijk eenzijdige instelling blijk
gaven. Geen woord over de boeren, geen woord
over de polders, geen woord over de landbouw, die
afgezien van de zware menselijke verliezen
toch het zwaarst getroffen is en van welks wel
vaart onze dorpsgemeentes toch zo in hun geheel
afhankelijk zijn. Men kijkt liever naar industrie
en de provincie gaat daarin bij het samenstellen
van diverse commissies niet vrijuit die er niet
is of die na deze ramp bestudeert of er geen ge
schikter plaats van vestiging is te vinden. Wat
het zwaarste is moet het zwaarste wegen. De
landbouw in Zeeland is een feit, de industrie in vele
getroffen delen weinig meer dan een. vrome wens,
helaas. SCHERPSLIJPER.
Een product van N.V.NOURY 8, VAN DER LANDE'5 EXPLOITATIE Hl). Dëventer
Verkrijgbaar bij: Jebo-Depots. Verdugt-Agenten en Plaatselijke Coöperaties.
