STOPPELKLAVER
en VEEVOEDING
EMELTEN!
STAND VAN
HET GRONDONDERZOEK
LET OP DE
UITBREIDINGSPLANNEN.
Een product vanNYNOURY&VAN DER LANDE'*EXPLOITATIE Hl). Deventer
Rijkslandbouwconsulent voor de Zeeuwse Eilanden
Aan de Landbouwerszin
het herverkavelingsgebied van Walcheren
ZITDAGEN P. B. H.
Schouwen en Duiveland
De teelt van stoppelklavers onder granen en in
mindere mate in vlas is algemeen bekend. Voor
heen was de teelt in hoofdzaak bedoeld voor groen-
bemesting en omweiding in tijden van schaarste
aan weidegras. Sinds twee jaar is de belangstel
ling voor stoppelklavers als kuilvoer voor het vee
sterk toegenomen. De waarde van het kuilvoer
wordt in hoge mate bepaald door de hoeveelheid
verteerbaar ruw eiwit (VRE) en de hoeveelheid
voeder, welke wordt verkregen. Daarnaast spelen
de kosten aan zaaizaad een rol, evenals de zeker
heid van aanslaan, de smakelijkheid en de snelle
ontwikkeling van het gewas. Om een beter in
zicht te krijg'en,' zijn van enkele klavers de op
brengst en de voederwaarde in practijkpercelen
bepaald. QR onderzoek betrof de hopperups, Ita
liaanse sto^pélklaver en de Inlandse Rode klaver
(Rosendaalse). Vanzelfsprekend komen meerdere
soorten klaver in aanmerking, doch deze werden
voorlopig nog niet in dit onderzoek betrokken.
Van elke klaversoort werden 5 percelen geoogst,
zowel in een vlas- als in een graanstoppel. Tevens
werd de voederwaarde bepaald. De gemiddelde
opbrengsten waren als volgt:
1
2
3
4
Hit* - kg/ha
kg/ha
kg/ha
aant.
klaver
droge
vert.
groei-
stof
ruw
dagen
eiwit
Hopperups in vlas 28122
4090
648
61
Ital. klaver in vlas 24344
3394
396
53
Inl. klaver in vlas 28461
3608
352
49
Hopperups in graan 21174
3630
526
71
Ital. klaver in graan 20523
3375
361
60
Inl. klaver in graan 22277
3361
306
58
Klavers onder vlas.
Uit kolom 1 blijkt, dat de hopperups en de In
landse klaver de hoogste opbrengst gaven, terwijl
de Italiaanse klaver iets achterbleef.
Voor een goede vergelijking zijn deze cijfers niet
bruikbaar. Het ene gewas kan van nature meer
water bevatten dan het andere, terwijl dauw of
regen tijdens het oogsten het gewicht beïnvloeden.
In kolom 2 echer is de totale productie aan droge
stof weergegeven. Deze cijfers zijn wel vergelijk
baar. De hoogste opbrengst heeft hopperups,
daarna de Inlandse Rode klaver en tenslotte de
Italiaanse klaver.
Uit kolom 3 blijkt, dat de hoeveelheid verteer
baar ruw eiwit verreweg het grootst is bij de hop
perups, daarna bij de Italiaanse klaver en dat deze
het kleinst is bij de Inlandse klaver. Deze ver
schillen: vinden voornamelijk hun oorzaak in het
feit, dat het ruw eiwitgehalte van hopperups hoog
is, terwijl ook de verteerbaarheid het hoogst is. Het
gewas is n.l. fijn en kortstengelig, in tegenstelling
tot de klavers. Het ruw eiwitgehalte van Inlandse
Rode klaver blijkt lager te zijn dan van Italiaanse,
terwijl ook de verteerbaarheid geringer is.
Kolom 4 laat zien in hoeveel dagen deze produc
tie werd bereikt. Hierbij is uitgegaan van het aan
tal dagen tussen het oogsten van het vlas en de
datum van opbrengstbepaling.
We zien hieruit, dat de Inlandse "klaver zeer snel
groeit, evenals de Italiaanse, maar dat de hoppe
rups zich veel langzamer tot een maairijp gewas
heeft ontwikkeld.
Klavers onder graan.
Hierbij valt direct op, dat de onderlinge verschil
len in kg verse klaver (kolom 1) zeer gering zijn.
Uit kolom 2 blijkt echter, dat de hoeveelheid
droge stof van hopperups iets hoger is dan bij de
klavers.
Het verteerbaar ruw eiwitgehalte is bij de hop-
en de voorlichting in de overstroomde gebieden
van de Zeeuwse eilanden.
Er is thans ruim 7300 ha volledig bemonsterd.
Het gehele overstroomde gebied van Walcheren
met uitzondering van de Suzannapolder en Rapen
burg valt hieronder, voorts het complex rondom
Wolf aartsdijk, het overstroomde gebied in de Zak
van Zuid-Beveland met uitzondering van de polders
Everingen en Driewegen en het Hollepoldertje.
Noord-Beveland is behandeld met uitzondering van
de Frederikspolder, Oud-Kortgenepolder, Westpol
der, Willem Adriaanpolder, Adriaanpolder, Oost
polder, Katspolder en Jonkvrouw Annapolder. Van
Oost Zuid-Beveland moest de bemonstering voor
alsnog beperkt blijven tot de Volkerpolder, Anna-
Mariapolder, Zimmermanpolder, Emrnanuelpolder
en Nieuwlandepolder. Op Tholen werd inmiddels
een complex bemonsterd van bijna 2100 ha met
name de St. Annalandsepolder, het Uiterst Nieuw-
land, het Oudeland van St. Maartensdijk, Ravens-
oord, de Muyepolder, Klaas van Steenlandpolder,
Nieuw en Oud Strijen en de polder Poortvliet ge
deeltelijk.
Ook op Schouwen-Duiveland werd met de be
monstering een begin gemaakt.
De individuele voorlichting naar aanleiding Van
de zoutcijfers komt goed op gang en is voor de
vroegst drooggevallen polders reeds beëindigd.
perups ook hier het hoogste. Hier komt het nadeel
van de trage groei van de hopperups echter wel
sterk naar voren, doordat pas 71 dagen na het
graanoogsten de hopperups tot een maairijp gewas
kwam, terwijl de klavers 60 dagen voor hun pro
ductie nodig hadden. Tevens blijkt hieruit, dat hop
perups en klaver in vlasland belangrijk meer pro
duceren dan in granen.
Conclusie.
Daar het aantal gegevens beperkt is en ooi*
slechts een drietal soorten in het onderzoek werden
betrokken, moeten onze conclusies met de nodige
reserve getrokken worden.
Niettemin lijkt het ons verantwoord om voor
lopig als volgt te adviseren: Zaai hopperups bij
voorkeur in vlasland. De trage groei en het feit,
dat deze kort blijft, geven de minste kans op door
was bij legering van het vlas. Gezien de grote pro
ductie van hopperus in vlas verdient het aanbe
veling om meer dan voorheen hopperus in vlas te
zaaien. Voor granen echter kunnen zowel hopperups
als Italiaanse klaver dienst doen. Naarmate het
hoofdgewas later het veld ruimt, verdient de Ita
liaanse klaver meer aanbeveling dan de hopperups.
De snellere groei van Italiaanse klaver is onder
granen een belangrijk voordeel.
Inlandse klaver komt, gezien de hoge prijs van
het zaad, niet als stoppelklaver in aanmerking,
maar natuurlijk wel als overblijvende maaiklaver.
De grote productie aan eiwitrijk ruwvoer en de
geringe kosten maken het verantwoord om ook
voor de voederwinning voldoende stoppelklavers of
hopperups uit te zaaien, terwijl ook aanvulling van
organische stof aan de grond onze aandacht blijft
vragen.
In verband hiermede wordt in 1953 deze proef
herhaald en uitgebreid, waarbij gedacht wordt
meerdere stoppelklaversoorten in het onderzoek te
betrekken.
R. L. V. D.
PROGRAMMA VERPLICHTE
VOORJAARSSTIERENKEURINGEN 1953.
OOST ZEEUWS-VLAANDEREN.
Dinsdag 17 Maart.
Philippine: 9.30 uur, Markt.
Sas van Gent: 10.30 uur, Zandstraat.
Westdorpe: 11.30 uur, Café Gijsel.
Overslag: 14.uur, J. de Cock.
Hoek: 15.30 uur, P. Dieleman (Knol).
Terne uzen: 16.30 uur, Veemarkt.
Woensdag 18 Maart.
Kloosterzande: 8.30 uur, Hof „Te Zandeplein".
Lamswaarde: 9.30 uur, Dorpsherberg.
Graauw: 10.30 uur, Verhage.
Clinge: 13.30 uur, Maenhout.
Nieuw-Namen: 14.30 uur, bij de Kerk.
St. Jansteen: 15.30 uur, Markt.
Hulst: 17.uur, Sportterrein.
Donderdag 19 Maar',.
Zaamslag: 8.30 uur, Hotel „De Appel".
Stoppeldijk: 10.uur, C. de Cock.
Hengstdijk: 11.uur, Dorp.
Ossenisse: 13.30 uur, Dorp (Toren).
Axel: 14.30 uur, Veemarkt.
Zuiddorpe: 16.uur, bij de Kerk.
Koewacht: 17.- uur, 't Zand.
ZOUTELANDE.
Van 28 Februari tot 28 Maart ligt voor een ieder
ter gemeente-secretarie ter inzage het plan tot her
ziening van het; uitbreidingsplan.
Gedurende deze termijn kunnen belanghebben
den bij de gemeenteraad bezwaren tegen dit ont
werp indienen.
Verkrijgbaar bij: Jetjo-Depöts; Verdugt-agenten en Plaatselijke Coöperaties.
Nu de kaveltoedeling heeft plaatsgevonden, komt
het er op aan om de voordelen van de herverkave
ling volledig te benutten. Streeft daarbij zoveel
mogelijk naar het verkrijgen van het bouw- en wei
land in aaneengesloten complexen. Deel het bouw
land zodanig in, dat elk gewas op zijn beurt weer
een aaneengesloten geheel vormt. In het vervolg
niet meer, om een voorbeeld te noemen, de winter
tarwe op twee of meer kleine percelen, maar in een
stuk. Zo gehandeld werkt U zowel bedrijfsecono
misch als bedrijfstechnisch juist. De werkzaam
heden kunnen sneller en beter gebeuren, de vrucht
wisseling kan doelmatiger plaats vinden.
Nu overwegend goede kavels zullen worden ver
kregen, is het zaak te waken voor versnippering
door onoordeelkundig gebruik.
Ook het weiland behoort zoveel mogelijk een aan
eengesloten geheel te vormen. Dit geeft voordelen
bij drinkwatervoorziening, afrastering, verzorging
en omweiden. Door de herverkaveling kan een doel
matiger gebruik van het grasland worden gemaakt.
Aan U thans de daad om de geboden kansen te
benutten. Voor inzaaien van grasland is het om
streeks eind Augustus tot begin September de
beste tijd. Inzaai in het voorjaar onder dekvrucht
is weliswaar goed mogelijk, maar levert toch ook
nogal risico op. Zorgt voor een geschikt grasmeng
sel met voldoende inlandse weidetypen, dat past
voor Uw grond. Hooizaad is ongeschikt, omdat
hooitypen een overheersende plaats innemen en
weidetypen, die zo belangrijk zijn voor een mooi
grasbestand vrijwel ontbreken. Wat de fundering-
is voor een gebouw, is het grasmengsel voor Uw
weiland.
Besteedt daarom aan de keuze van het mengsel
de grootst mogelijke aadacht. Bedenkt dat goed'
koop in dit geval steeds duurkoop betekent.
Zowel voor Bouw- als Weiland verdient grond
onderzoek aanbeveling, indien tot dusver achter
wege gebleven of langer geleden dan 5 jaar.
Boeren zonder grondonderzoek staat gelijk met
varen zonder kompas.
Grondonderzoek betaalt zichzelf door een hogere
opbrengst als gevolg van een doelmatiger bemes
ting, soms ook door een directe besparing op de
kunstmestrekening.
Naast het Bedrijfslaboratorium voor grond- en
gewasonderzoek te Oosterbeek, met zijn afdelingen
ondermeer te Goes, zijn er ook particuliere labora
toria die zich bezighouden met grondonderzoek. Wij
vestigen er echter de aandacht op dat de Land-
bouwvoorlichtingsdienst geen adviezen verstrekt
op analyses afkomstig van de particuliere labora
toria.
De monsternemer van het Bedrijfslaboratorium
voor grond- en gewasonderzoek te Oosterbeek is
voor geheel Walcheren de heer Jac. Bouman,
Straatweg 93a te Aagtekerke. Opgave voor grond
onderzoek is mogelijk bij de monsternemer of bij
de assistenten.
Voor nadere inlichtingen of bij eventuele moei
lijkheden, zowel omtrent Uw bouw- als grasland
zou ik U mogen verwijzen naar de vertrouwde
adressen, de assistenten van de Landbouwvoorlich-
tingsdienst in Uw omgeving. Deze adressen luiden
als volgt:
R. Krijger, Bergstraat 26, Meliskerke, Telefoon
K 1186 - 297;
W. Janse, Koolesweg 3, Biggekerke, Tel. K 1185 -
331;
A Nieuwenhuijse, Koninginnelaan 13, Middel
burg, Tel. K 1180 - 3991.
De grotere bedrijven zouden wij nog het gebruik
van een bouwboek in overweging willen geven. Dit
kost wel wat werk, maar geeft veel profijt bij de
bedrijfsvoering. Wij zijn in de gelegenheid om U
een geschikt model bouwboek te verstrekken.
De Rijkslandbouwconsulent,
Dr. Ir. C. W. C. VAN BEUSEKQM.
De P .H. B. voor Schouwen en Duiveland maakt
bekend, dat met ingang van 16 Maart 1953 te
Haamstede iedere Woensdag in hotel Bom en te
Renesse iedere Vrijdag in hotel Prummel van 95
uur zitting zal worden gehouden door zijn gemach
tigde de heer W. J. Kooman te Renesse.
De P, B. H, voor Schouwen en DuiVeland,
F. C. HANSE.