ICecsifnis
2>
Speciale voorlichting voor contracttelers
+J&BÜ
E REDACTIE WENST ALLE
LEZERS PRETTIGE
KERSTDAGEN EN EEN
VOORSPOEDIG 1953
REEDS weken te voren, zo zegt Dr. C.
van de Graft in zijn Nederlandse
Volksgebruiken bij hoogtijdagen",
kondigt allerlei lawaai in de lucht van
toeterende horens en luidende klokken,
het naderende Kerstfeest aan. De boze
geesten, welke in de midwintertijd op aar
de rondzwierven, moesten op een afstand
gehouden worden. Draagt niet menige
kerkklok het opschrift: Daemones fugito:
ik verjaag de demonen? Doch thans wor
den deze klanken opgevat als een vreugde
betoon over de geboorte van Christus.
Kerstmis, Kerstmisgebruiken.
De Twentse boer laat in deze tijd zijn
midwinterhoorn de langgerekte, zwaar
moedige oe-klanken klinken, vooral
's avonds na negen uur. Laat één hoorn
zijn geschal horen, dan wordt dit weldra
van alle kanten door hoornblazers beant
woord. Deze instrumenten, van één tot
anderhalve meter lengte, heeft in uiterlijk
als in klank veel overeenkomst met een
Alpenhoorn. Dit midwinterblazen is nu
nog alleen in Twente in gebruik.
In deze streken kan men ook door de
stilte van de Kerstnacht de klokken horen
beieren.
In Groningen en in de Zuidoosthoek van
Friesland gebeurde dit vroeger ook in de
z.g. klokstoelen of klokkenhuis, ouder dan
de kerk en buiten kerkelijk verband.
Daarbij ging het nog al eens ruw toe. Van
daar, dat meermalen het luiden dier klok
ken verboden werd, wat meermalen aan
leiding was tot volksoplopen.
In Limburg treft men ook eigenaardige
Kerstgebruiken aan. In de Kerstnacht
legt men haver buiten en geeft die als ge
neesmiddel aan de paarden. In Beek legt
men een snede brood buiten, opdat de
Paus die zal zegenen. Ieder familielid eet
er op Kerstdag een stukje van.
Algemeen is in het Oosten van ons land
nog het geloof, dat de koeien in de stal
klokke twaalf even opstaan en kunnen
spreken. Doch wie dat zou willen horen
of zien, zou het met de dood bekopen.
In sommige delen van Zeeland geloofde
men, dat in de Kerstnacht bij het midder
nachtelijk uur de schapen in de stallen
met de kop gericht stonden naar het Oos
ten.
In de Gelderse Achterhoek is Dirk met
de beer het schrikbeeld. Op de akkers
rijdt hij rond om alles wat buiten rond
slingert te vernielen. Daarom moet alle
landbouwgereedschap in de schuur zijn
opgeborgen, alles om het huis in orde zijn.
Zo plechtig en gewijd op 25 December
Kerstdag wordt gevierd, zo vrolijk kon en
kan het toegaan op 26 December, de Sint
Steffensdag, gewijd aan St. Stephanus, de
eerste christenmartelaar.
(Foto archief Stork, Hengelo.)
Het overoude gebruik in de midwintertijd over
de akkers te rijden, om hun vruchtbaarheid in het
nieuwe oogstjaar te bevorderen, zal de Heilige,
wiens feestdag in deze tijd viel, tot patroon van de
paarden hebben gemaakt. Sint Steffen beschermt
de paarden en koeien tegen ziekte; hooi en haver
worden op St. Stephanusdag gewijd.
Dat Sint-Steffenrijden had vroeger algemeen
plaats. Niét meer over de akkers, maar in club
verband werd gereden van het ene dorp naar het
andere, waarbij de herbergen niet overgeslagen
werden.
Ook in de Bevelanden kende men dat Kerstmis-
rijden. Wijlen de heer P. Linderibergh, A 2 te We-
meldinge, vertelt daarvan in zijn „Jeugdherinnerin
gen" o.m.:
„De jonge paarden warden in de winter onder
de man gedresseerd' eri menig uur werd er besteed1
aan het rijden; men reed op het paard zonder zadel.
Vooral de tweede Kerstdag was bestemd
om in grote gezelschappen een rijtoer te
maken; zo uitgestrekt, dat verscheidene
dorpen bezocht werden. Niet alleen boe
renknechten, maar ook ambachtslieden en
andere jonge burgers reden mede, deze
op een ouder gedresseerd paard. De vol
gende dag waren er vaak velen, voor wie
het lopen niet bepaald aangenaam was.
De boerenknechten hadden daarvan geen
hinder. De vlugsten vertoonden hun rij
kunst door in volle ren op en over het
paard te springen. Menige proeve van
dressuur werd vertoond.
Er werden bij gunstige gelegenheden
wedrennen gehouden tussen twee ruiters,
dan heette op z'n hardst rijden. De Wemel-
dingse Zandweg, over een grote lengte
recht, was daarvoor bijzonder gunstig.
Een stoet uit 's-Gravenpolder was eens
dichtbij het dorp, toen zij, omziende, twee
renners zagen aankomen. De ruiters van
's Gravenpolder maakten ruim baan door
op zij te wijken, maar een kleermaker, die
meegereden was, wilde voor de aardigheid
de renners beletten verder te rijden. Hij
plaatste zijn paard dwars op de weg. Eén
der hardrijders botste er in volle vaart
tegenaan. Het gevolg was vreselijk. De
kleermaker en zijn paard waren beiden
onmiddellijk dood. Dit ongeval is op een
tweede Kerstdag voorgevallen en 't wierp
een donkere schaduw op het genoegen
van die dag".
Te Laren (G.) is thans een nieuwe rui-
tervereniging georganiseerd, die zich „de
Sint Steffenrijders" noemen en op 26 Dec.
uitrijden.
In Drente trekken arme kinderen rond
met een bosje hooi om de koeien te stef-
fenen. Ze geven daarvan aan elke koe
wat en zingen daarbij:
Ik steffen je koe,
Honderd gulden veur de koe
En mij 'n dikke stoetbrugk toe.
De boerin geeft hun een stoetboterham
met een beschuit er op, appels, peren en
noten.
Met het Kerstekind als gever kwam de
kerstboom op de voorgrond. Omstreeks
1850 drong deze uit Duitsland tot ons
door, eerst in de kerk en Zondagsschool,
daarna in het huisgezin. De kerstboom
met zijn stralende lichtjes, liefelijk sym
bool van Hem, die het licht der wereld is,
heeft thans gerede ingang gevonden bij
duizenden families.
Bij Kerstmis behoort de wit bestoven
„Weihnachtsstolle", die het oud-vaderland
se krentenbrood verdrong. In Friesland
waren het kerstwiggen, die opgeld deden.
Latén we ten plotte hopen, dat het feest
van de Vrede de werkelijke Vrede ïrtttgb'
brengen over de gehele wereld.
Schouwen en Duiveland van Colijnsplaat naar Zie-
rikzee.
Zou, in deze gedachtengang voortdenkende, hoe
wel veel verder in 't verschiet liggende, Zeeuws-
Vlaanderen, na inpoldering van 't land van Saef-
tinge, dan niet b.v. een hefbrugverbinding of een
veel kortere veerverbinding kunnen verkrijgen
over de Schelde in de richting Ossendrecht?
Ondertussen vertrouwen wij dat het Provinciaal
Bestuur alle moeite zal doen de wachttijden aan
het veer PerkpolderKruiningen op te heffen.
Voor de verbinding ZijpeAnna Jacoba heeft
het Bestuur der Z. L. M. zich afgevraagd of, in
dien het niet rendabel zijn van een betere verbin
ding daar aantoonbaar is, niet met subsidiëring
deze toch zo dringend noodzakelijke verbetering in
verbinding kan worden verkregen.
Voor Tholen is in de Commissie Lockefeer de
aandacht gevallen op een landaanwinnings- en
werkobject op kleine schaal in de vorm van het
afsluiten van de arm van de Pluimpot voorbij de
haven van St. Maartensdijk tot Scherpenisse.
Wanneer een totaal „Zeeuws programma" in
deze geest zou kunnen worden ontwikkeld, zouden
ook de ouderen onder ons nog goede resultaten
kunnen zien, waar hun Zeeuwse hart trots op zou
zijn, zonder te hoeven wachten op de toekomst
muziek van 't afsluiten der zeegaten.
De teelt van land- en tuinbouwzaden in de ruim
ste zin vindt in Nederland doorgaans plaats op con
tract met kwekers-handelaren, die op bepaalde
voorwaarden hun zaden, stamzaad, selecties, laten
vermeerderen. Dit heeft betrekking op zaaigranen-
peulvruchten, zaailijnzaad, groenvoedergewassen,
suikerbieten- en voederbietenzaad, groentezaden,
bloemzaden, kruiden en wat dies meer zij.
Voor deze contractteelt bestaan algemene teelt-
voorwaarden, overeengekomen door de verenigde
contractfirma's met deskundigen van de Stichting
voor de Landbouw, met medewerking van het
Rijksproefstation voor Zaadcontröle, de Rijksland-
bouwvoorlichtingsdienst en de Keuringsdiensten
N.A.K. en N.A.K.G.
Wat evenwel de bijzondere voorwaarden, vooral
de prijzen, de afzet en de afrekeningen betreft,
binden wij de contracttelers op het hart al hun
teeltcontracten, stuk voor stuk deskundig te laten
oordelen, zoveel mogelijk op de algemene voor
waarden te telen en „over Wageningen" af te
rekenen.
Om deze individuele voorlichting te specialiseren
is te Groningen een contractzaadtelers-vereniging
gevestigd (voorzitter de heer H. Notebaan te
Nieuw-Beerta, directeur de heer B. Meihuizen te
Haren (Gron.), Botanicuslaan 33), welke zich, be
gunstigd door diverse landbouworganisaties, amb
telijke autoriteiten en vooraanstaande kweker-han
delaren, uitbreidt tot een landelijke organisatie.
Daar de Zeeuwse Landbouw Maatschappij onder
haar leden honderden contracttelers heeft en doel
treffende voorlichting en individuele bijstand in
landelijk verband in hun aller belang is, wekken wij
al onze contracttelende leden op met ingang van
1953 collectief lid te worden, door zich via de af
delingssecretarissen of rechstreeks aan ons op te
geven. Onder opgave van hun oppervlakte bouw
land, in verband met de contributie-regeling, welke
voor leden der Z. L. M., die zich via de Z. L. M. aan
sluiten, is vastgesteld op 25 cent per ha bouwland
per jaar. Hiervoor kunnen dus alle contracten en
afrekeningen gratis ter beoordeling en voor advies
worden opgezonden, terwijl tevens de leden via het
mededelingenblaadje van de vereniging op de
hoogte worden gehouden van alle nieuwtjes op het
gebied van de contractteelt. Op aanvraag zenden
wij gaarne een proefnummer toe.
Daarvoor krijgen de leden voor hun teeltcontrac
ten advies met betrekking tot het prijsverloop,
vaste prijs of participatie, volledige afname of pro
portionele verdeling. De adviezen zijn vrijblijvend,
het lidmaatschap kan jaarlijks worden opgezegd
en voor mogelijke insolventie van handelaren kan
desgewenst aan een collectieve verzekering wor
den deelgenomen. Bij geschillen kan men rekenen
op actieve rechtvaardige bijstand en een degelijke
relatie van de vereniging met de bonafide contract
firma's tot wederzijds nul.
Het is de bedoeling dat de Directeur in overleg
met onze organisatie, evenals elders in den lande
op de meest geëigende plaatsen en data mondeling
toelichting komt geven.
Reeds nu verzoeken wij de contracttelers in de
komende dagen zoveel mogelijk contracten van het
afgelopen jaar en afrekeningen in te zenden. Deze
zullen dan beoordeeld worden, terwijl op de om
streeks half Januari te houden zitdagen eventueel
een nadere toelichting gegeven kan worden.
Nu het seizoen voor het afsluiten van teeltcon
tracten voor 1953 reeds aanvangt en de kweker/
handelaren uiteraard met de belangen der con
tracttelers rekening houden, naarmate deze zich
aaneensluiten, zijn wij overtuigd onze zaadtelers
met deze oproep een belangrijke dienst te bewijzen.
