Noord-Brabantsche Maatschappij van Landbouw
REIS IN AMERIKA.
OVERGANG GELE ROEST VAN
WINTERGERST OP ZOMERGERST.
RONDOM DE BOERDERIJ.
Maandag 7 Juli brachten wij te Ickata een bezoek
aan het hoofdkantoor van het Centrale Coöp. Aan-
en Verkoop Bureau G. L. F., waarvan wij de vorige
week te Buffalo het Maalderij- en Veevoedermeng-
bedrijf bezochten. Zij leveren alle voor het land
bouwbedrijf benodigde grondstoffen en producten,
ook landbouwwerktuigen en bouwmaterialen. Zij
hebben huh afnemers in de Staten New-York en
Pensylvania en van alle door hun gevoerde produc
ten, voor zover die in deze beide Staten worden
gebruikt, leveren zij 40
Voor zover deze producten in de Verenigde Sta
ten totaal worden verhandeld, leveren zij 5 en
hun bedrijven worden nog steeds uitgebreid. In
een bij hun kantoor behorende bioscoopzaal werd
ons een film vertoond die een goed beeld geeft van
de Amerikaanse boerderij en het boerenleven. Per
nachttrein vertrokken wij weer naar Allentown,
waar wij de Leligh Valley Cooperation Farmers
bezochten. Dit is een zuivelfabriek die weer alles
overtrof, wat wij op dat gebied reeds hadden ge
zien. Dit bedrijf werd in 1933 klein begonnen en
is thans tot een reuzenbedrijf uitgegroeid. Het op
richtingskapitaal was slechts 40.000 dollars, overi
gens werd begonnen met bank kapitaal. Zij heb
ben 2900 leden en ontvangen dagelijks van 350 tot
410.000 melk. In 1951 ontvingen zij 109.000.000
melk. De boekwaarde is thans 5.000.000 dollars;
momenteel zijn ze weer bezig met grote uitbreidin
gen zowel van gebouwen als machines.
Zij bouwen thans met overal veel overschot aan
ruimte, zodat verdere uitbreiding mogelijk is. Op
hun wachtlijst staan 150 adspirantleden, die niet
kunnen worden aangenomen alvorens de uitbreidin
gen tot stand zijn gekomen, daar zij anders de melk
niet verwerkt kunnen krijgen. Hun inkomsten
bestaan voor 69,6 c/c uit verkoop van consumptie-
melk, karnemelk, chocolademelk en ijscrême in
bussen; 2,5 kaas; 11,6 ijscrême en 16,3
andere producten, doch zij maken geen boter. De
verkoop van consumptiemelk is dus hun hoofd
product; zij maken daar ook veel werk van, door
afkoelen, vitaminiseren, komagoniseren en door
laboratorium-onderzoek op aanwezigheid van
ziektekiemen. Alle melk wordt in cartonnen bus
jes afgeleverd. Zij hebben een autopark met 150
eigen grote en kleine vracht- en bestelauto's. In
hun melkproducten gebruiken zij vloeibare suiker;
deze wordt gemaakt van rietsuiker doch dat kan
ook van bietsuiker.
Wij bezochten van deze coöperatie ook een inse-
minatiebedrijf met 31 stieren van 6 verschillende
.rassen waardoor jaarlijks pl.m. 27.000 koeien kunst
matig worden, bevrucht, welke toebehoren aan
pl.m. 2000 leden. Het dekgeld is 5 dollars voor
maximum 3 dekkingen. Zij kopen uitsluitend stie
ren van moeders met beste melkstaten en meestal
oudere waarvan de productie der dochters ook
reeds bekend is. Dc duurste stier, die zij reeds
kochten, heeft 10.000 dollars gekost. Deze heeft
dochters met melk van 4,2 vetgehalte; hij weegt
1200 kg. Van de gedekte koeien waren het vorig
jaar 71 berucht van de eerste dekking, totaal
werden er circa 90 drachtig na hoogstens 3 dek
kingen. Alle sperma wordt microspopisch onder
zocht en op een temperatuur van 80" F. gehouden
tot na de verdunning; daarna wordt het gekoeld
tot 40° F. en met auto's naar de boerderijen ge
bracht.
Een volgende dag werden door ons verschillende
boerderijen bezocht, o.a. een bedrijf van 150 acres
dat behalve in de oogsttijd, door de boer alleen
wordt bewerkt. Dit bedrijf bestaat voor 30 &cres
uit bos, 60 acres bouw. en 60 acres weiland. Er zijn
17 melkkoeien die gemiddeld 360 boter-vet per
jaar geven.
De voorouders van deze boer waren in 1764 als
emigranten uit Silezië gekomen en op dezelfde
plaats in een eigen gehuurd hutje begonnen.
Het 2e bezochte bedrijf was 125 acres met 40
melkkoeien en 26 stuks jongvee. Zowel hier als op
het eerst bezochte bedrijf waren ook de stallen zeer
modern ingericht, o.a. met transportband in de
groep voor de afvoer van de mest.
Het 3e bedrijf dat werd bezocht is 1200 acres,
Waarop 10 boerderijen. Het behoort aan een maat
schappij en wordt beheerd door een bedrijfsleider.
In de oogsttijd en voor het aardappel-rooien komen
er Mexicanen werken, overigens wordt al het werk
gedaan door 14 mensen, n.l. 1 mecaniciën, 1 timmer
man, 1 boekhouder, 10 knechts die op de boerde
rijen wonen en de bedrijfsleider zelf.
Tot voor enkele jaren werd alles met paarden
bewerkt, thans uitsluitend met tractoren. Paarden
ziet men trouwens nergens; vele dagen gingen
voorbij dat wij niet één paard zagen en evenmin
fietsen. Tot het vorig jaar waren er 170 melk
koeien die echter alle zijn verkocht omdat er geen
personeel is te krijgen. Thans waren er 275 ossen
en vaarzen, zowel van het rode Hereford als het
zwarte Aberdeen Angusras en ook kruisingen van
eze beide Passen, alle beste soortige vleesrassen.
De grond is er van goede kwaliteit, het beste te ver
geiijken met de lössgronden in Zuid-Limburg. Ook
de akkerbouwgewassen zoals tarwe, gerst en ha
ver waren goed, maïs zelfs zeer goed en eveneens
de 70 acres aardappelen die wij zagen. Er is een
grote aardappelbewaarplaats waarin alle aard
appelen kunnen worden geborgen en waaruit deze
in de winter rechtstreeks worden afgeleverd aan
de grote steden.
Verder bezochten wij nog een bedrijf van 800
acres, toebehorende aan de hiervoor genoemde
Coöperatie, waar 100 koeien en 400 varkens waren.
Van deze koeien worden vele stieren opgefokt voor
het inseminatie-bedrijf.
Donderdags werd een bezoek gebracht aan de
kippen-broederij en -fokkerij van het Pensylvania
Farm Bureau. Hier kunnen in 5 broedmachines,
ieder voor 65.000 eieren, 325.000 eieren tegelijk
worden uitgebroed. Er wordt het hele jaar door
gebroed. Er is ook een grote kippenfokkerij met
kippen van verschillende rassen, o.a. Witte Wyan
dotte en Rhode Islanders. Deze worden ook ge
kruist en geven een ras dat vele eieren legt en
tevens een goede vleeskip is. Hiermede wordt ech
ter niet gefokt.
De kippen die de broedeieren leveren, leggen
gemiddeld van 200 tot 260 eieren per jaar. Er was
ook een grote kippenmesterijwij zagen o.a. in een
mesthok 8000 kippen. Dit hok wordt maar één
maal per jaar uitgemest, wel goed drooggehouden
met telkens droog strooisel; de etens- en drinkens-
bakken worden 5 maal per jaar gereinigd. Men
beweert, dat de kippen gezonder blijven dan bij
meerdere malen reinigen. Het gehele bedrijl wordt
zeer wetenschappelijk geleid en gecontroleerd. De
Coöperatie waarvan alle in deze brief genoemde
bedrijven eigendom zijn, heeft ook een grote meel-
en mengvoederfabriek waarin alles machinaal en
aan de lopende band geschiedt, ook een zaaigranen-
en zaadafdeling die uitsluitend te velde en op mon
ster gekeurde en ontsmette producten aflevert.
Vrijdags werd een bezoek gebracht aan de Hers-
ley Stichting. Dit is een bezit waarvan het stich-
tingskapitaaL is geschonken door Mr. en Mrs.
Hersley.
Het is 7000 acres groot, waarop 67 farms. Hier
wordt de trekkracht nog hoofdzakelijk geleverd
door 119 paarden. Er zijn 1100 koeien en 105.000
.kippen en kuikens, waarvan 9000 legkippen en
bovendien nog 3000 kalkoenen. Er is een groot
gebouw ingericht voor onderwijs aan 2000 weesjon
gens. Er zijn er momenteel 1100 welke zijn gehuis
vest op de boerderijen. Wezen van 4 tot 14 jaar
worden aangenomen en deze mogen ér blijven tot
hun 18e jaar. Zij mogen een vak leren waar ze
aanleg en ambitie voor hebben; landbouw of een
ambacht, begaafde jongens mogen naar de Univer
siteit. Er wordt lager-, middelbaar- en ambachts-
onderwijs gegeven.
Er zijn weesjongens van de verschillende
Protestantse kerken, Rooms-Katholieken en Joden.
Verschillende grote gebouwen zijn er verder-eigen
dom van de Herste.Stic^hting, o.a. concept-.en
schouwburgzalen, bioscoop, danszaal, bmliotneek
en zwembad, sportveld met tribunes voor naar
schatting 2 300Ó personen, een vliegveld en een
verenigingsgebouw met vele zalen. Verder is er
een grote chocoladefabriek die grote winsten op
levert.
Zowel deze als de winsten der boerderijen worden
gebruikt voor de bekostiging van de opvoeding der
weesjongens en verder voor uitbreiding en verbete
ring van het bezit. De schenker van dit alles, Mr.
Hersley, is 3 jaar geleden op 88-jarige leeftijd over
leden. Hij was een arme jongen wiens vader was
overleden. Als kleine jongen zei hij tegen zijn
moeder: „Als ik groot ben en millionnair wordt,
zal ik zorgen, dat arme weesjongens het beter heb
ben als ik". Na vele ups en downs werd hij mil
lionnair en heeft woord gehouden. Hij was ge
huwd doch had geen kinderen of andere verwanten
en heeft zich door deze schenking zeer verdienste
lijk gemaakt. Het is in zijn geheel echt Ameri
kaans groots, zowel om het te zien als om te ver
nemen dat alles is geschonken.
's Avonds vertrokken wij naar Washington, waar
wij twee vrije dagen hadden.
In 't Zeeuwsch Landbouwblad van 26 Juli, onder
het hoofd: Rondom de Boerderij, Brabantse Bies
bos, las ik o.m.:
„Al is wintergerst een gewas, dat misschien goed
„in het werkschema van een akkerbouwbedrijf en
„al kan dit gewas financieel concurreren met an
dere gewassen, toch moet ook voor onze streek,
„waar zomergerst een veel -belangrijker rol speelt,
„niet uit het oog verloren worden, dat wintergerst
„de slechte eigenschap bezit om de zo gevreesde
„roest op zomergerst over te brengen.
„De sporen overwinteren immers op dit gewas
„en dit werkt aantasting daardoor zeer in de hand.
„Zeeland heeft niet voor niets de teelt van winter-
„gerst aan banden gelegd. Groningen daaren
tegen heeft de kant van de wintergerst gekozen.
„Het resultaat is, dat men daar met de zomergerst-
opbrengsten met moeite boven 40 hl per ha kan
„komen. De combinatie winter- en zomergerst
„moet dus, gezien de ervaringen, worden afge
laden".
Tot zover de schrijver uit de Brabantse Birsbos.
Deze schrijver heeft in principe volkomen gelijk.
Wintergerst is inderdaad de overbrenger van roest
en meeldauw op zomergerst. Wanneer echter een
kg/are
104
110
36.7 kg
99
114
41.8 kg
100
111
36.7 kg
99
101
43.3 kg
103
107
38.3 kg
101
102
52.2 kg
104
101
45.5 kg
98
100
40.7 kg
zomergerstras niet vatbaar is voor deze ziekten,
vervalt het bezwaar natuurlijk.
Sinds 1950 is een door ons gekweekt zomergerst
ras Agio in de rassenlijst opgenomen, welke gerst
tot nu toe voor 100 vrij bleef van gele roestaan-
tasting, terwijl dit ras ook zeer gering door dwerg-
roest aangetast wordt, dus ook 'n hoge graad van
resistentie tegen deze laatste roest bezit. Dit ras
is dus in het bizonder geëigend om verbouwd te
worden in die streken, waar wintergerst naast
zomergerst verbouwd wordt.
De gemiddelde relatieve zaadopbrengsten van de
interprovinciale proefvelden der laatste jaren
waren:
Oostjaar
1948 Noord, zeeklei 87
1949 idem 89
1950 idem 90
1951 idem 93
1948 Zuid. W. zeeklei 91
1949 idem 96
1950 idem 94
'1951 idem 90
Uit dit overzicht ziet men, dat inderdaad in het
Noorden, waar de roest van de wintergerst de op
brengst der roestvatbare rassen Kenia en Balder
sterk drukt, de superioriteit van Agio over deze
rassen veel sterker spreekt dan in het Zuiden, waar
weliswaar ook de Agio in 3 van de 4 jaar de pro
ductiefste was, doch met veel geringer verschil,
dan in het Noorden het geval was. In de Noorde
lijke provincies heeft deze gerst, welke bovendien
nog uitmunt door extra stevig stro, dan ook in
enkele jaren een sterke verbreiding gevonden. Ook
in het midden en in 't Zuidelijke deel van ons land,
waar nog wel wintergerst verbouwd wordt, doet
men dus goed aandacht te besteden aan dit roest-
resistente ras, wanneer men zomergerst wil telen
en men niet per sé brouwgerst wil telen. Want
Agio bleek niet geschikt te zijn voor de brouwerij.
Het ras heeft een mooie, grote, volle korrel, zeer
geschikt voor gortbereiding en natuurlijk ook voor
voedergerst, doch is niet geschikt voor de brou
werij.
Hoofddorp, 'Juli 1952.
Ir. C. KOOPMAN.
OOST-BRABANT.
De oogstwerkzaamheden vorderen snel. Veel
rogge is reeds binnen of staat op de mijt. Nog
enkele percelen haver staan nog vast, welke ook
deze week wel zullen wordën gemaaid. De oogst
is tegenwoordig ook op de zandgronden geen pro
bleem meer. In enkele dagen is het koren gemaaid,
waar enkele jaren geleden weken over werd ge
daan. De maaimachines en zelfbinders hebben het
handwerk overgenomen en inplaats van het wetten
der zichten, hoort men nu het gebrom der machi
nes, niet alleen op de grotere, maar ook op de klei
nere, tot de kleinste bedrijven toe. Dit is een grote
vooruitgang daar nu veel tijd vrij komt voor een
goede grondbewerking die zeer noodzakelijk is.
Veel korenland is reeds weer omgeploegd en de
meeste boeren hebben deze percelen weer bezaaid
met knolgroen. De regens van de laatste week
hebben de ontkieming van dit zaad ten zeerste be
vorderd, zodat verwacht mag worden, dat de op
komst goed zal wezen. Op tijd zaaien van dit ge
was zal zeer zeker een grote massa 'groenvoeder
opleveren, hetwelk in de voorwinter de veehou
ders uitstekend te pas kan komen. Er is dit jaar
voel gemengd gewas (haver-gerst) verbouwd.
Steeds meer gaat de gerst de haver verdringen.
de bedrijven waar veel kippen gehouden
worden, is het gemengd gewas in trek. Als er een
gerstras gekweekt kon worden, met wat steviger
en langer stro, geloof ik, dat de gerstverbouw zeer
zal toenemen,. Daarmede zou een der idealen van
onze Rijkslandbouwconsulent Ir. Crijns in vervul
ling gaan.
De maïsstand is over het algemeen niet best.
Men ziet wel enkele goede percelen, maar vele die
maar zeer matig zijn. Voor de weilanden is het
gelukkig, dat we de laatste week nogal wat regen
hebben gehad. Er was zeer weinig gras en vele
weiden stonden er kaal en schraal voor.
De fruitoogst staat er, voor wat de peren betreft,
góed voor. Verschillende appelsoorten konden beter
bezet zijn. Behoorlijk spuiten en op tijd zal wel
betaald worden. Al te veel nog is de boomgaard
het kind van de rekening en wordt er niet uitge
haald wat er uitgehaald kan worden. Het bezoe
ken van proefbedrijven kan niet genoeg aanbe
volen worden. Nog al te veel meent men dat de
tijd daaraan besteed weggegooid is. Nog altijd
geldt het, dat wil men van zijn bedrijf het hoogste
rendement halen, men niet alleen zijn handen maar
ook zijn ogen en hoofd moet gebruiken. Dit is ook
nu nog noodzakelijk, daar de lasten die de boer te
dragen heeft, ook steeds groter en zwaarder wor
den. Naar ik vernam zijn er vele boeren waar de
pacht met ongeveer 100 is verhoogd. Dat wil dus
zeggen, dat deze meerdere pacht ook door de be
drijven moet worden opgebracht. Kan dat? Dat
is zrer moeilijk te beoordelen. Dit weten we wèl,
dat elke zwaardere last gelegd op een bedrijf ge
compenseerd moet worden door meerdere inkom-
