L
PRODUCTIE, AFZET EN PRIJSVORMING
VAN DE
op Tholen en Sint Philipsland
RECTIFICATIES
DROOGKOSTENBEREKENING
BIJ MAIS.
fcrgaderflng
fzet
Voorts zal de Interessante en boeiende geluids*
DOOR
C. ZWAGERMAN
Hier vatten wij twee gebieden samen, die in land
bouwkundig opzicht nogal verschillen. Op Tholen
meer kleine en middelgrote bedrijven, een uitge.
strekte wei-hoek en een belangrijke veestapel met
tamelijk veel melkkoeien. Op Sint-Philipsland het
uitgesproken akkenbouwbedrijf, grote bedrijven,
weinig rundvee en vooral weinig melkkoeien.
Van de ongeveer 1180 in dit gebied zijn er 1000
kleiner dan 20 ha. Van de 13.200 ha cultuurgrond
is ongeveer 20 weiland. Door 525 veehouders,
werden in Dec. 1950 totaal 6636 runderen gehouden,
waaronder 1993 melkkoeien.
Runderen gemiddeld per bedrijf 12,6. Verhouding
melkvee tot ander rundvee 1 2,3. Op 467 bedrij.
ven hield men melkkoeien, gemiddeld 4,25 per be
drijf. Er waren 64 bedrijven met 1 koe, 71 met 2
koeien, 64 met 3 koeien en 266 met 4 en meer
koeien, gemiddeld 6 koeien. Hier was de groep
met vrij groot belang bij de melkafzet.
Ook op Tholen kwamen voor 1900 een tweetal
handkrachtfabriekjes tot stand, n.l.: 1901 Poort
vliet, opgeheven in 1902.
Stavenisse, opgeheven 1910.
Als elders te geringe opbrengst van de melk door
de hoge onkosten.
De melkbestemming was ook lange tijd hier als
volgt. Een belangrijk deel was bestemd voor de
menselijke consumptie. De distributie geschiedde
meest door veehouders en in zeer beperkte mate
door vakslijters, die de melk betrekken van boeren
uit de omgeving. De melkprijs was vrij en zo kon
men zorgen voor melkprijzen, die de melkveehou
derij op deze bedrijven rendabel maakten. De rest
van de melk bleef op de hofsteden voor gezin en
arbeiders, voor de vee-opkweek en voor eigen
boterbereiding. De laatste jaren is geleidelijk de
boterbereiding op de boerderij beëindigd en werd
de overmelk door twee fabrieken in Brabant, Oud-
Gastel en Wouw, opgehaald.
Sedert enige jaren is de toestand als volgt:
De jaarlijkse melkproductie is thans: 7,6 mil-
lioen kg. I
De bestemming daarvan is als volgt:
Consumptiemelk aan het publiek 2,6 mill, kg
Voor zelfverzorging boeren en ar
beiders 1,0 mill, kg
Naar 2 fabrieken in Brabant 3,5 mill, kg
Voor het vee en boteribereiding 0,5 mill, kg
7,6 mill, kg
Van de consumptiemelk gaat ongeveer 125.000
liter of 5 via fabrieken. Een zeer gunstige
toestand dus. De fabrieksmelkdichtheid is 480 kg
per ha met inbegrip van de aan het publiek ver
kochte consumptiemelk en 225 kg per ha zonder
deze consumptiemelk. Ook hier dus, door die ge.
ringe fabrieksmelkdichtheid, duur transport. De
verkoop van de melk aan het publiek geschiedt hier
door 9 vakslijters, 55 boerslijters, 25 veehouders,
bedrijven met huisverkoop en 1 z.g. burenplichter.
Wanneer de consumptiemelk over de fabrieken
gaat (hier slechts 5 komen er 5,6 cent extra
onkosten op. Op de melk die direct van de boer
of via de slijter verkocht wordt (hier 95 ge
middeld slechts 0,4 a 0,5 ct. per liter. Hieruit blijkt
weer hoe belangrijk het is in akkerbouwstreken,
met dunne melkveestapel en bevolkingsdichtheid,
de consumptiemelk zo weinig mogelijk over fabrie
ken te leiden. Geschiedt dit toch, dan komen de
boerenprijs en op de duur ook de distributiemarge
ernstig in het gedrang. Het gevolg is koeien op.
ruimen en meer jongvee houden.
Onder de indruk van moeilijkheden bij de afzet
van consumptiemelk en van de prachtige resul
taten die men op Walcheren door schitterende or.
ganisatie bereikte, hebben de Tholenaars in 1948
een zg. nielkafzetorganisatie gesticht. Daarvan
kunnen lid zijn melkveehouders en consumptie-
melkverkopers. Doel was samen de overmelk te
verkopen (daar had men voordien niets over te
zeggen), verder de melkdistribuanten af te helpen
van de overmelk, ze te voorzien van flessenproduc.
ten en aanvulling van melktekorten. On-econo-
misch heen en weer slepen met melk wordt tot het
uiterste beperkt.
Bij deze organisatie zijn op Tholen aangesloten
256 veehouders, 31 veehouders-melkverkopers en 9
vakslljters.
MELK
Onder de afzetorganisatie vielen:*
1949
1950
Afgeleverd door veehou
ders aan een fabriek 1.759.790 kg 2.021.983 kg
In consumptie gebrach
te fabrieksmelk 119.779 ltr 132.944 ltr
In consumptie gebrach
te zgn. boerenmelk 2.382.00 ltr 2.525.000 ltr
De deelnemers hebben getekend op een gezegeld
contract. Ze dragen geen geldelijke verantwoor
delijkheid en kunnen elk jaar éénmaal zonder kos-
sten uittreden.
De afzetorganisatie, die later organisatorisch
de vorm van 'n Stichting heeft aangenomen, heeft
een zgn. ledenraad, die een Bestuur van 7 leden
heeft aangewezen.
De resultaten zijn tot heden zeer gunstig. De
betaalde melkprijzen per kg melk met 3,5 vet,
berekend door optelling van de prijzen van 13 pe.
rioden en deling door 13 (dus niet de jaarmidden-
prijs) waren als volgt:
1950 1951 tot 1 Sept.
Bij verkoop door boeren
voor consumptie (met
inbegrip van de winst
marge) 25,54 ct 25,80 ct
Bij levering aan slijters 21,29 ct 21,40 ct
Voor de overmelk aan de
fabriek 19,81 ct 18,56 ct
Ook in dit gebied zien we een sterke teruggang
van het aantal veehouders, die melk voor de con
sumptie aan het publiek verkopen. De volgende
cijfers bevestigen dat.
Eiland Tholen Stavenisse St. Philipsl.
1938 1950 1938 1950 1938 1950
Vakslij ters- 7 10 - 1 2 1
Veehouders.
slijters 54 15 11 6 3
Veehouders
huis
verkopers 63 26 7 5 2 1
Buren.
plichters 4 5
Veehouder,
leveranciers
aan
slijters 146 ±130 ±20 26 ±18 ±15
De moeilijkheden met het melkpersoneel zijn één
factor, maar zeer zeker ook de hoge eisen die
men ook aan boerenbedrijven stelt aan de tech.
nische bedrijfsinrichting. Eisen die in vele geval
len overdreven zijn en zonder hygiënische beteke
nis. Verder thans in toenemende mate het stellen
van onpractische en overdreven eisen voor han
dels- en vakkennis. Voor boerenbedrijven dwaas
en overdreven. Een ambtelijke bureaucratie over
woekert meer en meer wat economische, hygiëni.
sche en practische overwegingen als noodzakelijk
voorschrijven.
Op Tholen was de belangstelling voor de vee
houderij practisch ingezakt. Voor ongeveer 35 jaar
waren er enkele bloeiende centra voor de veever
betering te Sint Maartensdijk en Stavenisse.
Later kwam Sint Annaland "daar nog bij. Men deed
aan melkcontröle en gemeenschappelijke stier-
houderij. De melkkoe Betsy, van Jacob Groene-
wege, was enkele jaren de mooiste koe van Zee
land. Van dit alles was bijna niets meer overge.
bleven. Ook voor melkwinning en behandeling
was er geen belangstelling.
De organisatie voor de gemeenschappelijke melk
afzet heeft ook ten deze een gunstige invloed. Een
K.I.-vereniging kwam tot stand. Hierbij waren aan
het eind van 1950 reeds 200 veehouders aange
sloten. Men exploiteert een uitmuntende stier met
beste productie-afstamming en in 1950 werden
reeds 700 koeien geïnsemineerd. De invoering
van de kwaliteitscontrole op de melk wordt ernstig
overwogen.
Zo zien we dat deze organisatievorm geleidelijk
voert tot rationalisatie van de melkveehouderij.
van het artikel Productie, afzet en prijsvorming
voor de melk in Zeeuws-Vlaanderen, opgenomen
in het nummer van 24 November.
In dit artikel zijn tot onze spijt nog enige hinder
lijke fouten geslopen.
Kolom 2 Regel 16 van onder achter „meer" in
voegen: gehoor.
Kolom 4 Regel 5 van onder economische moet
zijn: on-economische.
De heer De Vries, assistent bij de bedrijfsvoor
lichting in de Wieringermeer, was zo vriendelijk
mij te wijzen op een fout, welke ik bij mijn bereke
ning maakte in het artikel „Actuele Maïskwesties,
hetwelk II dagen geleden in Uw blad opnam. Het
rekenduiveltje had mij inderdaad te pakken.
Ik stelde daar, dat 5478 kg maïs met 40 vocht
na terugdroging 4500 kg maïs met 15 vocht op
leverde. Dit is echter onjuist. Houd ik vast aan
een gemiddelde opbrengst van 4500 kg met 15
vocht, dan bevat deze partij 3825 kg droge stof en
wanneer wij deze terug willen rekenen naar 40
vocht, dan is dit 100 X 3825 6375 kg met 40
60
vocht.
Om deze 6375 kg maïs (40 vocht) terug te
drogen tot 4500 kg (15 maïs, moet 1875 kg
vocht of 29,4 (berekend op 6375 100 uit
gedroogd worden. Dit kost bij een tarief van 10
ct. per 100 kg 63.75 X 2.94 187,42.
Indien na 10—14 dagen, zoals ik in het artikel
stelde, de maïs is teruggelopen tot mals met 30
vocht, dan weegt deze zelfde partij na 1014 da
gen 5464 kg. Om deze 5464 kg maïs met 30
vocht terug te drogen tot 4500 kg maïs met 15
vocht, moet nog 964 kg vocht uitgedroogd worden,
of 17.6 (berekend op 5464 kg 100 Dit kost
54.54 X 1.76 96,17.
Voor de op droogkosten bespaarde bedragen
krijgt men dus niet, zoals vorige keer abusievelijk
werd berekend 121.30 en 197.60, doch dit wordt
in werkelijkheid nog groter en wel respectievelijk,
als men in de ren beide malen van 40 tot 30
terugdroogt 2 X 91.25 182.50, n.l. 2 X het
verschil tussen 182.50 en 96.17 91.25. En
wanneer men de 2e helft geheel in de ren droog
laat worden 91.25 187.42 278.67.
Nog dringerder reden dus om een imaïsdroogren
te bouwen als men maïs wil telen, daar men de
kosten er van in hetzelfde jaar reeds door een gro
tere hoeveelheid gewonnen maïs en droogkosten-
besparing terug wint.
Hoofddorp, 29 November 1951.
Ir. C. K.
Namens de Landbouworganisaties in Zuid-Beve
land, te weten de Z.L.M. de C.B.T.B. en L.T.B.
wordt een zeer belangrijke vergadering gehouden
op Vrijdag 14 December 1951, des middags 14 uur,
in het Schuttershof te Goes.
Op deze vergadering zullen als sprekers optreden:
Ir. W. L. Harmsen, Rijkszuivel- en Veeteeltconsu-
lent, over: „Mogelijkheden voor de boer door het
stichten van een nielkafzetorganisatie voor Zuid-
Beveland", en
B. van der Heide, directeur der grootste nielk
afzetorganisatie in Nederland (C.M.C.) over: „Boe
renmelk in boerenhanden".
film bioscoopformaat „In eigen handen" van
de Koninklijke Ned. Zuivelbond worden vertoond.
Draaitijd 80 minuten.
Nimmer werd door de landbouworganisaties in
ons gewest Zuid-Beveland een dergelijke bijeen
komst gehouden.
Bezoek daarom deze belangrijke vergadering.
Neem ook Uw vrouw en oudere kinderen mee. Ga
horen en zien wat de boeren in andere delen van
ons land bereikt hebben door gezamenlijke verkoop
van hun melk. Bedenk wel dat elke fabriek vrij is
in de uit te betalen prijs voor de melk en dat de
boeren in ons gewest niet alleen van deze prijs
weinig afweten, maar ook vrijwel geen enige in
vloed hebben op de hoogte van deze prijs.