NOG EENS:
UEHAKSELD INKUILEN
ZITDAGEN
óistricfsagenlen
Enige weken geleden werd in de rubriek „Wij
lazen voor U" de aandacht gevestigd op ervarin
gen van Dr. Eshuis van de Centrale Suiker Mij. op
het proefbedrijf „De Haar" te Eist met gehakseld
inkuilen van suikerbietenkoppen en -loof. Bij het
voederen van dit product hadden zich onverwachte
ongunstige verschijnselen voorgedaan. Aan de
mededeling van de heer Eshuis moet wel grote
waarde worden toegekend, omdat hij de man is ge
weest. die deze methode in Nederland recent als
eerste heeft gepropageerd en hij met zijn gehele
persoon de overtuiging was toegedaan iets goeds
voor de voedertechniek te hebben gevonden. Boven
dien zou het voor de suikerbietenteelt en de suiker
industrie van groot belang zijn, indien kon blijken
dat de benutting van koppen en blad het areaal
voederbieten zou kunnen beperken. De eerste prak
tijkproefneming op lange termijn (tussen drie en
vier jaar) is slecht uitgevallen; dit wil echter nog
niet zeggen, dat de toekomst van dit voer nu met
een geheel veroordeeld is. Voorlopig verkeren we
nog in een proefstadium; de proeven echter dienen
te worden voortgezet.
In de eerste plaats willen we er, mischien ten
overvloede, op wijzen dat de Hardeland-methode,
het hakselen, tot nog toe uitstekende resultaten
heeft opgeleverd voor inkuilen van gran met voe
derbieten of melasse. De huidige bezwaren gelden
dus alleen het gehakseld inkuilen van bietenkcppen
en -blad. Evenmin is hierdoor de silo op het Zeeuw
se bedrijf onrendabel geworden. Deze blijft èn voor
hele bietenkoppen en -blad èn voor andere meer
dere eiwitwinning ten volle nuttig.
Voor een goede herinnering herhalen we tevens
nog de opgetreden bezwaren. In de loop van de
proefneming traden er moeilijkheden op met het
drachtig worden van het vee, terwijl de kleur van
de koeien niet goed was. De verschijnselen werden
steeds erger en in Januari j.l. werd duidelijk, dat
er een mankement moest zijn. De koeien stonden
stijf op, groeiden over de koten heen, werden stram
en hadden gauw last van dikten bij stoten.
We dienen ons m.i. nu eerst twee vragen te
stellen:
a- Is er goed ingekuild?
b. Is er goed gevoerd?
We zullen de laatste vraag eerst trachten te be
antwoorden. Op andere plaatsen in het Landbouw
blad is er reeds op gewezen, dat er te eenzijdig ge
voederd is. De koeien op het proefbedrijf „De
Haar" te Eist kregen 25 tot 30 kg gehakselde bie
tenkoppen en -blad per dag op stal en 's zomers in
de weide nog bijgevoerd. Daarnaast kregen ze een
kg of vijf hooi en mineralen, terwijl later op advies
van Dr. Grashuis nog lucernemeel werd verstrekt.
Toen het euvel eenmaal opgetreden was, is er alles
in 't werk gesteld beterschap te bewerkstelligen.
Er is Kobalt toegediend, zonder succes. Er zijn in
jecties gegeven met A-vitaminen, D-vitaminen zijn
verstrekt, alsmede extra hoeveelheden mineralen
en fosforzuur en kalk, echter steeds zonder resul
taat. Er zijn dieren aan de Veeartsenijkundige
Hogeschool onderzocht, schoon gemaakt, zelfs ge
slacht en onderzocht, maar niets hielp. Pas toen
men opgehouden is met het gehakseld voeren en
daarvoor hooi in de plaats gaf, trad een langzame
verbetering in.
Afgezien nu van het feit of dit gehakselde voer
be Eist bijzondere ongewenste bestanddelen bevatte,
waarop we direct nog terugkomen, moet in het
algemeen gewaarschuwd worden tegen het voeren
van te grote hoeveelheden gehakselde koppen en
blad. De heer Den Engelse heeft het in het Land
bouwblad van veertien dagen geleden scherp ge
steld: er moet gestreefd worden naar evenwich
tigheid in de voeding. De onvruchtbaarheid, zegt
hij, is geen gevolg van het voeren van gehakselde
koppen, maar van het feit dat te lang achtereen
te veel van een niet volwaardig voer is verstrekt.
De heer Zwagerman illustreerde dat op de laatste
Hoofdbestuursvergadering der Z. L. M. zeer mooi,
door te wijzen op de ervaringen die men in het
verleden met het voeren van te grote rantsoenen
gewone bietenkuil heeft opgedaan. Ook dan kwam
stijfheid voor, dorre haarkleur, afwijkende melk-
gift met te laag vetgehalte, abnormale zouten-
samenstelling, corresponderende met afwijkende
bloedsamenstelling en zelfs peesscheuringen. Ge
deeltelijk identieke verschijnselen dus met wat men
thans waargenomen heeft, grotendeels ook weer
niet, want het is niet de glans van het haar die te
Eist mankeert, terwijl de melkgift nauwelijks lager
is en het vetgehalte normaal.
We hebben zelf de dieren drie weken geleden in
de weide bezichtigd. Er zijn er bij die nog ernstig
lijden, terwijl er ook enige terugslag in de genezing
was opgetreden. Behalve een euvelgezwel aan de
romp, was het typische beeld kreupelheid, speciaal
als gevolg van kroonzweer en daaraan gepaard
gaande steile kootstand en totale gezwollenheid van
de voet. Hoewel practiscn leek zijnde op dit gebied,
kon ik de indruk van overmaat kali niet wegwer
ken. Een vergelijking van een silo- en een grond-
kuil-analyse te Eist v^o»-
meer K, wat niet veel lijkt, maar ook de heer Zwa
german wees reeds tevoren op de toch al ongun
stige KNa verhouding in deze soorten voer. I.e.
geven van een dubbele hoeveelheid mineralen,
zoals is geschied, brengt dan ook natuurlijk geen
verbetering, want de ongunstige verhoudingen
worden daarmede niet gecorrigeerd.
Zelf heb ik dit stalseizoen niet lang genoeg ge
hakseld gevoerd om resultaten van betekenis te
kunnen meedelen. Een collega op het dorp echter
voerde 15 kg aan zijn melkkoeien en 20 kg aan
jongvee. De koeien zijn normaal in 't begin van de
weidetijd drachtig geworden; de vaarzen in zeer
voldoende mate reeds in FebruariMaart, hoewel
dat rantsoen toch aan de hoge kant geacht moet
worden. Evenwel zijn drie van de negen vaarzen,
naar mij werd meegedeeld, inmiddels kreupel ge
weest of geworden. Eén er van heb ik gezien, zon
der dat ik zou durven te verklaren dat dit een
soortgelijke kreupelheid is als die te Eist.
De vraag of er goed gevoerd is, menen we dus
te kunnen beantwoorden in deze zin, dat er niet
voorzichtig genoeg gevoerd is. Redelijkheidshalve
moeten we hieraan dan toevoegen, dat men in Eist
daarmee bewust is doorgegaan, ook toen men zelf
tot deze practische conclusie gekomen was.
Daarnaast is het niet onmogelijk, dat er een
bijzonder schadelijk bestanddeel in het voer aan
wezig is geweest. De heer Rietberg, Directeur van
het Instituut voor Rationele Suikerproductie, heeft
in een monster van het Elster Silovoer alcohol ge
vonden en zelfs niet zo weinig. Dat wijst in de rich
ting van vergisting van de suiker. Tevens viel ons
oog in de analyse op het bestanddeel foezel (0.8
mg wat precies bij deze alcohol past en wat
ons evenmin een mooi bestanddeel voorkomt. Dit
nieuwe alcoholvraagstuk wordt nu nog nader on
derzocht en het is nog niet zo, dat er met volledige
zekerheid over gesproken kan worden. Twee koeien
zijn met Bl gespotendit is een test op alcohol. De
een werd inderdaad keimager, wat een bevestiging
is van de proef, maar aan de ander was niets te
zien. Indien de dieren inderdaad al die tijd alcohol
opgenomen hebben, is er misschien dus nog een
andere directe verklaring voor de opgetreden on
vruchtbaarheid, buiten de eenzijdige voedering.
Moeten we nu aannemen, dat alle gehakselde
bietenloofkuilen eventueel alcohol zouden bevatten
Er is ook in dit blad reeds aanmerking op gemaakt
dat de silo's te Eist maar met 20 cm grond gedekt
waren. Het antwoord daarop luidt te Eist, dat men
met dit dek een goede pH, een prima kleur en geen
boterzuurbacteriën toch in een minimale tijd wist
te bereiken. In eerste instantie leek er dan ook niet
méér nodig, omdat men toch mocht aannemen, dat,
zodra het perssap over de rand van de silo begon
te lopen, de lucht verdreven was. Hieruit blijkt
dus, dat men met volledig gesloten silo's gewerkt
heeft. En hierbij kan men tevens de vraag stellen:
of dit niet mede van grote invloed is geweest voor
de geconstateerde afwijkingen. Is het niet denk
baar, dat eventueel ontstane alcohol dus is bewaard
gebleven, terwijl deze bij grondkuilen, bij silo's
zonder bodem of met een afvoerbuis, in de grond
of de sloot met het perssap is verdwenen, zeker
wanneer een zwaarder dek meer druk veroor
zaakte?
In de silo's te Eist verstopte de afvoer tengevolge
van het fijn hakselen, was de constatering. Op mijn
eigen bedrijf heb ik de afvoerbuizen van de twee
silo's vrijwel de gehele winter, zij het kleine hoe
veelheden, perssap zien lozen. Kan dit verschil in
het zware dek gezeten hebben? Het zijn allemaal
maar vragen die ik stel; ik heb ze echte*- nog nooit
definitief beantwoord gezien. De heer Eshuis acht
het waarschijnlijk, dat zich in het perssap zeer veel
voedingssappen en -zouten bevinden, meer dan ver
ondersteld. Een en ander was in overeenstemming
met oude Groninger ervaring, da^ een oudere
grondkuil geen suiker meer bevat en ook zo in
waarde achteruit gaat.
Op de vraag of er dus goed ingekuild is, zijn we
geneigd te antwoorden, dat vooralsnog het voor
zichtiger is een dik gronddek (ten minste 50 cm)
te blijven aanbrengen en de silo niet af te sluiten.
De afvoerbuis van de silo moet vlak bij de ingang
liggen, zodat regenwater direct af kan vloeien,
zonder teveel voedingsbestanddelen op te lossen.
Ook zou men moeten nagaan of aanvullende drai
nage van de bodem van de silo geen verbetering
betekent, omdat de vochtbeweging in het stijfzit-
tende gehakselde product slecht lijkt. Nader onder
zoek zal moeten aantonen of inderdaad in dit geval
niet met een dun gronddek kan worden volstaan,
of er werkelijk alcohol ontstaat en onder welke
voorwaarden dan, of de mineralenbalans gestoord
is en nog zoveel meer. De beide Rijkslandbouwcon-
sulenten in Zeeland hebben reeds direct van de nog
aanwezige haksel-silo's monsters doen nemen om
deze alsnog op alcohol te onderzoeken. Prof. Brou
wer onderzocht de mineralenbalans in het bijzon
der. De Rijksseruminrichting gaat de bloedmon
sters na.
Proefbedrijven, Rijkslandbouwvoorlichtingsdienst,
Gezondheidsdienst enz. zullen tesamen met de
praktijk met proefnemingen op bescheiden schaal,
zoals tot nog toe, moeten doorgaan, evenwel stre
vende naar een snelle oplossing door een zo vol
ledig mogelijke coördinatie van het onderzoek.
Ir. M. A. GEUZE.
Al die verklaringen is een last,
Vooral als men een dier wil kopen
Dat heel goed past.
Laat echter alles lopen
Waarbij geen goede verklaring hoort
Anders wordt het later misschien opruimen
En U de subsidie door de neus geboord.
Lonen -
SOCIALE
VOORZIENINGEN
WILT U ER AAN DENKEN:
1. dat het accoordtarief, contract jaar 1951/1952
voor Koolzaad:
a. snijden 60,tot 87,50 per ha,
b. tollen 22,tot 32,50 per ha,
en c. hokken 17,tot 22,per ha en
voor Aardappelen: loof trekken 85,tot 114,
per ha is.
2. dat voor een normaal gewas het gemiddelde
tarief genomen dient te worden,
3. dat de tarieven met 5 moeten worden ver
hoogd voor arbeiders, die speciaal voor accoord-
werkzaamheden zijn aangenomen en één week of
korter bij de betrokken werkgever werkzaam zijn.
Het handhaven van deze tarieven voorkomt
moeilijkheden.
Inlichtingen over loonberekeningen, arbeids-
kwesties enz. worden U steeds gratis door het
Secretariaat verstrekt.
de L.
De Districts'agenten belast met de plaatselijke
uitvoering der sociale verzekering in de landbouw
zullen met ingang van de week van 9 t/m 14 Juli
a.s. wekelijks zitting houden op de marktdagen in
hun District.
Voor inlichtingen betreffende de uitvoering van
de Land- en Tuinbouwongevallenwet, de Ziektewet,
Beschikkingen Bedrijfspensioenfonds voor de
Landbouw, etc. kunnen belanghebbenden zich op
deze zittingen vervoegen.
Tevens bestaat hier gelegenheid tot het inleveren
van de zegelbladen van het Bedrijfspensioenfonds
voor de Landbouw.
Gebleken is n.l., dat meerdere werkgevers deze
mogelijkheid op prijs stellen, nu het ophalen der
zegelbladen niet meer binnen enkele weken na af
loop van een kwartaal kan worden afgewerkt.
De zittingen zijn als volgt vastgesteld:
Schouwen en Duiveland:
Iedere Donderdag 1113 uur „De Graan-
beurs", Zierikzee.
St. Philipsland:
Iedere Zaterdag 1113 uur „De Druiventros",
St. Philipsland.
Tholen:
Iedere Donderdag 913 uur Café Gakeer,
St. Maartensdijk.
Iedere Vrijdag 913 uur Café Rijnberg, St.
Annalar.d.
Iedere Zaterdag 913 uur Café Van Agtmaal,
Tholen.
N oord-Beveland
Iedere Woensdag 1012 uur „De Kroon",
Wissekerke.
Iedere Donderdag 1113 uur Hotel J. P. de
Regt, Kortgene.
Walcheren
Iedere Donderdag 1316 uur „De Vriend
schap", Middelburg.
Oost Zeeuws-Vlaanderen:
Iedere Maandag 1415 uur „De Korenbeurs",
Hulst.
Iedere Woensdag 1416 uur Café „Minerva",
Nieuwstraat, Terneuzen.
Iedere Zaterdag 1416 uur „De Graanbeurs",
Axel.
West Zeeuws-Vlaanderen:
Iedere Woensdag 1416 uur Café De Vuijst,
Oostburg.
Iedere Zaterdag 10—12 uur Café Lecluijse,
IJzendijke.
Opgemerkt wordt nog, dat de beide Districts
agenten voor West-Zmd-Boveland wel iedere beurs
te Gosjj zullen bezoeken, doch voorlopig wordt hier
nog geen zitting gehouden.
