De Z. P. M. en L. J. G.
ZEEUWSE GROENTEN
in Oost Zuid-Beveland
op do Tentoonstelling van de Z.L.M.
Kruiningen, Juni 1951.
Nu het dan ditmaal de beurt is aan de Kring
Oost Zuid-Beveland om de grote Landbouwtentoon
stelling te organiseren, willen wij als Z.P.M. en
L.J.G. in Oost Zuid-Beveland zeer zeker niet ach
terblijven om de Kring en daarmede de Z.L.M. een,
in alle opzichten te slagen tentoonstelling toe te
wensen.
Hoe komen wij hier zo speciaal toe zal men vra
gen. Ter verklaring hiervan lijkt het me wenselijk
om de lezer een kort historisch overzicht te geven
van de gang van zaken van onze organisatie in
Oost Zuid-Beveland. In 1938 werd te Krabbendijke
een Z.J.L.-afdeling opgericht met aanvankelijk 22
leden. Dit aantal groeide door de activiteit van
bestuur en leden in 3 maanden tijds tot 51. Voorop
gesteld dient te worden dat dit dus een Jongeren
afdeling van de Z.L.M. was.
In 1940 had een splitsing plaats van de afdeling
Krabbendijke in een afdeling van diezelfde naam en
een afdeling KruiningenYerseke.
Over de toen volgende tijd, waaraan we vrijwel
niets dan onaangename herinneringen hebben,
kunnen we kort zijn. De verplichte aansluiting bij
de Landstand strookte niet met onze beginselen en
de zaak werd op non-actief gezet voor het oog van
de buitenwereld. Illegaal bleef er echter concact
bestaan met afdelingen in Zeeuws-Vlaanderen.
Na de oorlog was het niet eenvoudig om het
organisatiewezen weer wat in verband te krijgen.
Dit gold vanzelfsprekend ook voor de Z.L.M. en de
voortvarende Landbouwjongeren konden hierop
niet wachten en besloten een zelfstandige organi
satie op te richten.
Zo werd op 13 April 1945 te Kruiningen de Land
bouw Jongeren Gemeenschap „Zeeland" opgericht.
Het begin was aanvankelijk zeer moedgevend. Allen
waren blij dat de nare oorlogstijd achter de rug
was en hoewel we er gehavend uit waren gekomen,
we hadden onze vrijheid terug en dat is een zeer
voornaam ding. We waren vol plannen om nu eens
wat goeds te doen en verschillende Jongerenafde
lingen werden opgericht. Er kan gerust gezegd
worden dat in die eerste na-oorlogse jaren het ver
enigingsleven bloeide.
Edoch, de illusie van vrede en vrijheid die we ons
gemaakt hadden, maakten plaats voor een des
illusie, want de wereldmachten die als bondgenoten
gestreden hadden om deoverwinning te behalen,
bleken nu tegen zichzelven verdeeld.
Het kruitvat bleef roken en dit had zijn terugslag
op de jeugd. De zelfwerkzaamheid verminderde,
de omvangrijke administratie van de L.J.G. liep in
de soep en gemaakte plannen werden niet uitge
werkt. Dit kreeg zijn dieptepunt in 1950 en we
zagen in dat het zo niet langer kon.
De ons door de Z.L.M. aangeboden hulp werd dan
ook aanvaard, zij het met gemengde gevoelens.
Velen stonden enigszins sceptisch tegenover deze
z.g.n. „fusie" en zagen er het verlies van onze zelf
standigheid in. Eensdeels zit hierin wellicht een
zekere kern van waarheid, maar aan de andere
kant biedt ze toch ook niet te onderschatten voor
delen.
Wanneer we dan nu tot het heden terugkeren
dan blijkt wel dat het niet gemakkelijk is om van
bovenaf de zelfwerkzaamheid van de afdelingen te
bevorderen. Nee, Jongeren, dit moet van onze leden
komen; onze afdeling wordt actiever wanneer we
allen een steentje bijdragen. Dit doen we niet door
steeds dezelfde leden voor alles op te laten draaien
zoals op zovele verenigingen gebeurt. De meeste
leden zitten er als toehoorders bij of ze komen hele
maal niet.
Nu kan men mij voor de voeten werpen, dat er
tegenwoordig zo veel verenigingen zijn en dat er
zoveel te beleven valt, terwijl niet iedereen geschikt
is om in meerdere of mindere mate leiding te geven.
Inderdaad dat is zo, maar als men lid is van een
vereniging houdt dit in dat men zijn beste krach
ten geeft om het verenigingsleven, zowel innerlijk
als uiterlijk te bevorderen. Hieraan ontbreekt be
slist nog wel het een en ander.
En wat dat leiding geven betreft; velen beginnen
er maar liever niet aan want dat geeft extra werk
en verantwoordelijkheid en daaraan onttrekt men
zich maar liever.
Edison zei: „Iets bereiken betekent 5 inspira
tie en 95 transpiratie". Voorwaar het ontbreekt
velen aan die inspiratie, dus over de transpiratie
praten we maar in het geheel niet meer.
Neem nu Oost Zuid-Beveland, een gebied dat toch
op allerlei gebied zeer vooruitstrevend kan worden
genoemd. Enkel te KruiningenYerseke bestaat
er een afdeling van L.J.G. en Z.P.M. met een matig
aantal leden. Het moest toch warempel mogelijk
zijn om meer afdelingen in dit gebied op te richten,
zou men zo zeggen. Doch verschillende pogingen
zijn reeds gestrand, men is op de meeste plaatsen
te laks om er zich voor in te spannen en het ver
trouwen in de toekomst is zoek. Zeker, het is niet
veel zaaks wat de ouderen ons nalaten in de wereld
maar we dienen het te aanvaarden met de wil en
de zin om het beter te doen. Of wij daarin zullen
slagen zal de tijd leren.
Gelukkig trachten de ouderen ons werk zo veel
mogelijk te stimuleren en het doet ons genoegen
dat zovelen van Z. P. M. en L. J. G. ingeschakeld
zijn om de tentoonstelling te helpen organiseren
en dit bewijst tevens de goede samenwerking met
de Kring en de daad.
Het is goed voor ons Jongeren, dat wij kennis
nemen van de enorme voorbereiding die een der
gelijke expositie vraagt. Het is als het ware een
vormingscursus die doorlopen wordt om later,
wanneer wij het roer over moeten nemen, beslagen
ten ijs te kunnen komen.
De tijd staat niet stil en eenmaal zal dat van ons
gevraagd worden.
Jongeren van Zeeland geeft blijk van Uw belang
stelling in het werk van onze Ouderenorganisatie
en toont dit door Uw aller tegenwoordigheid op 20
Juni a.s. te Krabbendijke.
Nogmaals Kring en Z. L. M., wij hopen dat deze
tentoonstelling in alle opzichten mag slagen.
De Voorzitter Oost Zuid-Beveland,
A. J. DAGEVOS.
sloten. Men zou deze jonge vereniging kunnen
vergelijken met een opgaande zon. Gelijk immers
de zonnestralen de groei der tuinbouwgewassen be
vordert, zo ook stimuleert de Z. G. V. de Zeeuwse
Groenteteelt
De Z. G. V. geeft door haar stand niet alleen een
„acte de présence", maar symboliseert door haar
deelname ook de goede verhouding welke er (bestraat
tussen de standsorganisatie en de cultuurtech
nische organisatie. Immers beide organisaties
trachten elk op haar terrein de beste resultaten te
bereiken voor de Zeeuwse Tuinbouw.
De Zeeuwse Groenten, producten van de aller
beste kwaliteit, dienen meer bekendheid te krijgen
in ons vaderland.
Moge ook deze stand van de Zeeuwse Groente
teeltproducten het zijne bijdragen tot de slagzin:
,,'t Is de groente, die 't 'em doet".
VLAS
De teelt van handelsgewassen is in ons district
steeds vrij uitgebreid geweest, daar de meeste boe
ren een voorliefde heooen voor een meer specula
tief element in hun bouwplan.
Dit is dan ook wel een uer voornaamste redenen,
dat wij steeds een vrij groot areaal beteeid zien
met vlas; 5 6 van ae oppervlakte akker oouw-
gewassen is jaarlijks bezaaiü met vias.
De viasteeit is echter afhankelijk van enkele
factoren, waarin wij in bijzonder gunstige omstan
digheden verkeren. Voor een uitgeoreiae vlasteelt
moet men beschikken over geschutte grond en een
gemakkelijke afzet van het product, en deze fac
toren zijn hier zeer gunstig.
Wij beschikken over voldoende geschikte grond
en hggen gunstig voor de afzet, vlak bij de Zeeuws-
Vlaainse industrie, bij West-Brabant en zijn ook ge-
maKKenjk te bereiken voor de Belgen.
De grond, die nodig is voor oe teelt van vlas,
moet scnoon zijn, want chemiscne onkruidoestrij-
oing in vias staat nog steeds in zijn allereerste kin-
derscnoenen en kan siecnts ais uiterste noodmaat
regel toepassing vinden. Handwieden is te duur,
wanneer de grond vuil is, daar dan vele dagen
arbeid per ha nodig zijn, zodat slechts vlasteelt
mogelijk is op schone grond en gelukkig kunnen
wij zeggen, dat wy op het gebied van vias zonder
onkruid een goed figuur slaan vergeleken bij andere
streken.
Een zeer voorname factor bij de teelt van vlas
is vroeg zaaien. Want terwijl vroeger de honderd
ste dag als richtdatum voor de uitzaai gold, zaait
men tegenwoordig liever de laatste week van Fe
bruari, dan in iviaart, wat de opbrengst per ha zeer
vernoogt en het hntrendement ten goede komt.
Dat wij graag vroeg zaaien, ziet men zeker dit
jaar, nu er zeer weinig vroeg gezaaid vlas is en ons
district toch nog de grootste helft van zijn vlas
tegen Maart heeft gezaaid.
Terwijl de jonge polders een hoge opbrengst
geven bij een goed hntrendement, wordt het vlas
uit de oudere kernen door de vlassers gezocht om
zijn beste kwaliteit, waartegenover zij de mindere
opbrengst in kilogrammen graag door de vingers
zien.
De L. van Landbouw wordt in de initialen van
de Mij met een hoofdletter geschreven, n.l. Z. L. M.,
Velen denken dat die grote L. alleen maar betrek
king heeft op de teelt van suikerbietén, tarwe en
vlas of op veehouderij, dus op hetgeen men door
gaans landbouw pleegt te noemen. Dit is niet
juist. Onder die grote L. wordt ook de tuinbouw
[begrepen. Vandaar, dat op de tentoonstelling te
Krabbendijke ook tuinbouwstands te zien zijn.
Tuinbouw is weer te verdelen in: Fruitteelt,
Groenteteelt, Boomteelt, Sierteelt, enz. In het
bijzonder wil ik Uw aandacht vragen voor de
Groenteteelt. Een stand met groenten van Zeeuw
se bodem zal U wellicht de slagzin in herinnering
brengen: „Het is de groente die het 'm doet".
Wat wordt er zo al onder het woord groente
verstaan? Men fluistert wel eens, dat een boer
alleen sla, rode kool, uien en zure appels als
groente kent, maar deze fluisteraars namen natuur
lijk nog geen kennis van de prestaties van de leer
lingen der landbouwwinterschool of -cursus.
Onder groente worden zeer veel gewassen be
grepen (zelfs jonge brandnetels die als zeer sma
kelijk, voedzaam en gezond aanbevolen worden).
Een nauwkeurige opgave van alle gewassen die
onder het woord „groente" begrepen worden, vindt
U in de Rassenlijst voor Groentegewassen. U kunt
daarin zien, dat bijna het gehele alphabet er mee
gemoeid is.
Vele gebieden is ons land hebben hun typische
teelten en teeltmethoden. Spreekt men over Ber
gen op Zoom dan denkt men aan asperges, Venlo
augurken, de Langendijk bewaarkooL
Wat is nu Zeeuwse Groente?
Zeeuwse uien en wijnpeen zijn in den lande alom
bekend. Groene bonen (dubbele princessen) wor
den bij duizenden kilo's door de conservenindustrie
verwerkt.
In practisch alle leerboeken over groenteteelt
leest men, dat alleen op Walcheren de teelt van
Brocoli, dat is in de volle grond overwinterde
bloemkool, mogelijk is. Vroege aardappelen uit
Zeeland, al mag men deze dan geen groente noe
men, het is toch een tuinbouwgewas, hebben een
prima reputatie. Met deze opgesomde producten
is dan ook alles gezegd. In de overige provincies
van ons land weet men niet meer van de Zeeuwse
Groenteteelt af. Men zegt wel, dat de Zeeuwse
Groenteteelt bestaat uit de teelt van enkele grove
tuinibouwge wassen op kleine landbouwbedrijven.
Voor sommige delen van Zeeland is deze conclusie
juist. Toch zal men in de stand op de tentoonstel
ling meer zien dan bonen, uien en wijnpeen.
De groenteteeltproducten uit deze stand zullen
bewijzen, dat het Zeeuwse product niet achter ge
steld behoeft te worden bij het Hollandse. Wie ver
zorgt deze stand met Zeeuwse Groenten?
Wie zou er beter voor kunnen zorgen dan de
Z. G. V. of voluit genoemd de Zeeuwse Groente
telers Vereniging?
Deze cultuurtechnische vereniging omvat met
haar organisatie de gehele Zeeuwse Groenteteelt.
In de korte tijd van haar bestaan heeft zij reeds
dubbel en dwars bewezen bestaansrecht te hebben.
Practisch alle tuinder» zijn bij de Z. G. V. aange-
De afzet van ons vlas is gemakkelijk, hoewel
misschien in 't voordeel van de ooer hierin wel wat
verandering kon komen. De vlastelers willen n.l.
allen in de zomer van hun vlas af. Het is echter be-
grypelyk, dat de maanden Juli en Augustus, met
Hun groot aanbod, met de beste zijn om de hoogste
prijzen te maken. Daarom is net onbegrijpelyk, dat
piet meer boeren nun vlas bewaren om in de winter
te repelen. Dit is toch, behalve een goede werkver-
scnamng voor net personeel, waaroij wij dit ook,
door nen vast in 't werk te houden, meer aan het
landbouwbedrijf binden, een mogelijkheid om het
aanood over net geneie jaar te verspreiden, wat de
prijs zeker ten goede zou komen. Bovendien kun
nen wij toch opmerken, dat het degenen, die hun
vlas de laatste jaren gerepeld afleveren, geen
windeieren heeft gelegd.
De afzet gebeurt voor 50 aan vlassers uit
Zeeuws-Vlaanderen en Zuid-Holland tijdens de
oogst, waarbij Zeeuws-Vlaanderen met het leeuwen
deel gaat stryken, terwijl de Zuid-Hollanders meer
de betere percelen uitzoeken.
Ongeveer 35 gaat naar de plaatselijke repel-
bedrijven, die hun vlas hooidzakeiyk door-verkopen
aan de Belgische industrie, en 15 wordt door de
telers zelf gerepeld en komt daarna meest bij de
Belgen terecht.
Bewerking tot vlaslint kent ons district zelf niet"
meer. Na de vorige oorlog is dit wel geprobeerd en
werd te Krabbendijke een voor die tyd zeef- moderne
fabriek gesticht, waarbij het toen nog nieuwe pro
cédé van warmwater-roten werd toegepast, maar
de crisis in het begin van de twintiger jaren heeft
dit bedrijf ter ziele doen gaan, waarbij ook net ge
brek aan goed rootwater en de grote kosten om
deskundig personeel op te leiden een grote rol heb
ben gespeeld.
De mogelijkheden voor het vlas blijven dus be
perkt tot teelt en afrepelen van strovlas, waarbij
wij kunnen zeggen, dat wij bij de teelt op het eerste
plan staan, maar dat uitbreiding van net airepeien
in de winter zeker financieel en sociaal verantwoord
zou ztfn.
Kruiningen. E. A. SUU.'
