DE BOERENJEUGD
©e c&ilm.
ORGAAN VAN DE LANDBOUW JONGEREN GEMEENSCHAP ZEELAND
AGENDA.
EXCURSIE
STREEK THOLEN-ST. PHILIPSLAND
OPRICHTINGSVERGADERING
OP SCHOUWEN DUIVELAND.
Redactie: N. Fiüus, Koos Janse, M. Kosten, Z- Poppe, M. Poissonnier en J. J. de Putter.
Redactie-adres: Secretariaat Z. L. M., Landbouwhuis, Goes.
Zaterdag: 27 Januari 1951, 13 uur te Hoek.
Jaarvergadering L. J. G. en Z. P. M.
18 uurOntspanningsavond.
Het is geen eenvoudige zaak iets over de film te
schrijven, daar er weinig voortbrengselen van onze
hedendaagse cultuur zijn waarover zoveel menings
verschil heerst. En misschien zijn er onder de
lezers wel die vinden, dat een dergelijk onderwerp
niet in de Boerenjeugd behandeld dient te worden.
Persoonlijk ken ik mensen die de film als een dui
velse uitvinding bestempelen en het woord zelfs
niet willen horen. Zo sprak ik een tijd geleden
iemand die hoog opgaf over de vreselijke dingen
die men in de bioscoop te zien kreeg. Toen ik hem
vroeg in welke film hij dat gezien had, kreeg ik
het verontwaardigde antwoord, dat hij nog nooit
een film gezien had en zeker niet van plan was
er ooit een te gaan zien. Dit is nu niet direct de
meest geschikte manier van critiek leveren. Om de
filmindustrie zuiver te beoordelen zullen we eerst
de vooroordelen op zij moeten schuiven en dan
eens gaan zien wat er in filmland te koop is.
Wat is een film? Ik ben geen filmtechnicus, dus
het juiste antwoord op deze vraag moet ik schul
dig blijven. Het hoe en waarom doet er ook minder
toe, als we maar weten, dat de film beelden geeft,
bewegende beelden gecombineerd met geluid, waar
door het mogelijk is gebeurtenissen a.h.w. levend
voor het publiek te brengen. Immers als b.v. de
Koningin gesproken heeft, of ergens een bezoek
gebracht heeft, dan kunnen we dit later op de film
zien en horen, krijgen we in de donkere zaal de
suggestie, of we zelf deze gebeurtenis beleven, in-
plaats van toeschouwer van een reproductie te zijn.
Dat is film.
Steekt nu hier iets verkeerds in? Zeer zeker is
het idee, om het leven in beeld te brengen niet
nieuw. Hoe lang kennen wij onze kranten niet, de
boeken en schilderijen. De eerste meer om de da
gelijkse gebeurtenissen uit te beelden, te projec
teren op het doek van ons verbeeldingsvermogen.
Want als we leven draait er in onze hersenen
eigenlijk ook een filmapparaatje, dat de dode
letters omzet in levende beelden. En wat is een
boek of schilderij anders dan een middel om de
gedachten, de levensvisie van de schrijver of schil
der voor ons waarneembaar, dus in beeld te bren
gen. De radio brengt geluid, gesproken woord,
muziek, weer andere beelden op andere wijze, maar
toch weer met hetzelfde grondidee: ons mee te
laten leven, ons te betrekken bij hetgeen wij anders
zouden moeten missen.
De film zouden we eigenlijk een combinatie van
de genoemde middels kunnen noemen. Zij benadert
van al deze middelen het meest de werkelijkheid.
Als we het zo (bezien is de film iets prachtigs,
een grote gave die we ontvangen hebben en
waarvoor we wel moeten waken, dat ze nuttig ge
bruikt wordt.
Hoe wordt de film gebruikt? We zullen het er
wel over eens zijn, dat een slecht boek een slechte
invloed heeft, dat alles wat de radio brengt niet
even bevorderlijk is voor de menselijke moraal, die
doorgaans toch al niet al te puik is. De film die
nog geperfectioneerder is dan boek en radio, juist
die film zal één van twee zijn, een vloek of een
zegen. D3t hangt er van af hoe en uit welk oog
punt ze gebruikt wordt.
Want de film kan gevaarlijk zijn, gevaarlijker
dan boek en radio samen, omdat ze zo suggestief
is, omdat ze zo dicht de werkelijkheid, of wat als
werkelijkheid voorgesteld wordt, benaderd. Zoeven
trok ik de vergelijking van het filmapparaatje in
onze hersenen tijdens het lezen. Tijdens het lezen
worden de hersenen a.h.w. gedwongen tot een
zekere activiteit. Bij de film hoeven we alleen te
kijken en te luisteren, inplaats van actief worden
we passief, een boek lezen en beleven we, de film
heeft als gevaar dat we haar ondergaan"! Door
haar dynamiek, haar vlug wisselende beelden,
wordt maar al te gauw ons critisch vermogen
uitgeschakeld. Dit is zo maar geen verzinsel. Laten
we 10 mensen een film zien waarvan ze na afloop
zeggen dat het leuk of spannend was en zouden we
hen daarna eenzelfde verhaaltje vertellen of laten
lezen zoals die film hun te zien gaf, wat zou dan
hun bevinding zijn?
Juist de suggestie van het zelf beleven is het
kenmerkend van de film en dit houdt tevens het
grote gevaar van misbruik in. Ik schreef in het
begin dat we eens zouden gaan zien wat er in
filmland te koop is. Juist op dat te koop mogen we
wel eens de nadruk op leggen. Want er zijn een
heleboel handige lieden die bij zich zelf dachten:
,,'t Jonge dat wordt een winstgevend zaakje. Bijna
alle mensen hebben wel eens een narigheid en
tegenslag in hun leven. En nu gaan wij hen voor
goed geld allerlei avonturen en dromen laten
beleven." De film werd handelsobject, niet het oog
merk om de mensen meer te laten genieten, maar
om hun geld uit de zak te kloppen werd hoofdzaak.
Ik behoef er niet verder over uit te weiden hoe je
het aan moet leggen om de massa te trekken, sen
satie, voorstellingen op het kantje af, enz.
Zo is de Hollywood-mythe en de sterrenverering
geschapen. De schijnwereld van protserige palei
zen, prachtige kleding, grote auto's en een verdor
ven moraal. Helaas, veel films zijn het zien eigen
lijk niet waard. Maar telkens wordt de massa er
naar getrokken door de bombastische reclame, de
beroemde sterren die erin meespelen, de fantas
tische sommen die de film gekost heeft. Zo'n
superproduct mag men niet missen. En ik zou wel
eens willen kijken in de harten van al die mensen
als ze 's avonds de bioscoop uitstromen en daar
weer geconfronteerd worden met de realiteit van
hun eigen leven. Zou het niet akelig grauw en leeg
schijnen? Zolang een film alleen maar geld vraagt
en er niets voor terug geeft dan geef ik alle men
sen met hun ernstige critiek gelijk. Maarwe
mogen niet alle films over een kam scheren, er zijn
ook goede-
En al waren er géén goede films dan gaf dat
ons nog niet het recht om een negatieve houding
aan te nemen, want juist dan ligt er de opgave om
de grote mogelijkheden die de film biedt beter te
benutten. En in dit opzicht is de film toch wel het
misdeelde kind. Zo'n prachtige uitvinding, die het
lange tijd niet verder heeft kunnen brengen dan
doodgewoon kermisvermaak. Hoe komt dat? Voor
een groot deel omdat serieuze mensen er de rug
naar toe draaiden en heel het filmgedoe zonder
meer veroordeelden. Omdat ze in handen van der
derangs „kui\gtenaars" gelaten werd. Maar aan de
andere kant is het ook zo dat de film weinig moge
lijkheden biedt aan individuële kunstenaars. Een
boek schrijven kan iemand die daartoe de gave
heeft, is het een goed stuk werk dan is er altijd
wel een uitgever voor te vinden. Maar iemand met
een goed idee kan zomaar geen film vervaardigen,
daar is een uitgebreide technische en vooral ook
financiële organisatie voor nodig. Doordat de film
van begin af winstobject is geworden en eigenlijk
niet serieus genomen wordt is de huidige toestand
ontstaan en ook een bepaalde klasse van bioscoop
bezoekers geschapen. Want, zo redeneert men wel
eens: probeer nu niet films van beter gehalte en
dieper inhoud te laten draaien, want het publiek
blijft weg en de zaak wordt door de grote pro
ductiekosten een financieel fiasco.
Toch betwijfel ik het of dit in de practijk wel
opgaat. Zeker is het wel dat door het vertonen van
een meer serieuzer soort film in het begin een
schommeling in het bezoek zou ontstaan. Maar
langzaam aan zou m-i. het bezoek toch toenemen
doordat veel mensen die nu (terecht) afzijdig staan
interesse zouden gaan tonen- Toen onlangs de
Polygoon-Profilti-film „De dijk is dicht" in roulatie
kwam draaide deze b-v. in een plattelandsgemeente
5 avonden achter elkaar voor een volle zaal, waar
een andere film nauwelijks 2 avonden kan halen.
Hieraan zal natuurlijk het feit dat deze film in
eigen provincie opgenomen was wel niet vreemd
geweest zijn, wat niet wegneemt dat dit alles in
de practijk veel mee kan vallen. Het is dan ook te
hopen dat de Nederlandse industrie het bij deze
ene poging niet laat, want ik twijfel er niet aan
dat naar een volgende film van dergelijk formaat
met belangstelling wordt uitgezien. Dat wil zeggen
dat er op bedoelde film geen critiek te leveren is,
maar het was in elk geval een film over gewone
mensen, net als wij, met de zelfde zorgen en
vreugden, een film waar we onszelf in herkenden.
En die kant moeten we op.
Wat doen wtf?
Vragen we ons tot slot af of onze agrarische
organisaties ook nog iets in dit opzicht kunnen
doen. Want de film is voor alles toch ook een
jeugdprobleem, ook voor de boerenjeugd. Wie het
niet gelooft moet 's Zaterdags en 's Zondagsavonds
maar eens aan de uitgang van de bioscopen gaan
kijken.
Om te (beginnen kan voorlichting gegeven wor
den door het bespreken van films op vergaderin
gen en in de krant. Speciaal ook van die films die
het bezien waard zijn. Verder het zo nodig zelf
vertonen van goede films op ontwikkelingsdagen
enz.
Ook het maken van goede Nederlandse films zou
in landelijk verband gestimuleerd kunnen worden,
b.v. door het uitloven van een prijs voor de beste
film of scenario.
Misschien bestaat ook de mogelijkheid om b.v.
in onze provincie met bescheiden middelen een
speelfilm te maken met grotendeels amateurkrach
ten, aangevuld met enkele deskundigen. De onkos
ten zouden er wellicht door vertoning voor de afde
lingen er uit te halen zijn. Zoiets zou toch con
structief werk zijn ook voor de plattelandscultuur.
Wanneer ik deze beschouwing ga besluiten dan
is dit zeker niet in het besef een „licht" opgestok®
te hebben, maar in de hoop nieuwe belangstelli
en gedachten te wekken voor dit ook voor ons
toch belangrijke probleem.
J. J. de P.
OP DINSDAG 30 JANUARI.
Vertrek: St. Maartensdijk 7-30 uur; Tholen
7.45 uur via Wassenaar (eten) naar Amsterdam.
13 uur: Boottocht door de grachten (ver
warmd).
14.30 uur: Aquarium Artis.
15.3017 uur: Paleis, Nieuwe Kerk, Kalver-
straat.
17 uur: Vertrek naar Rotterdam.
20 uur: Rotterdam Luxor Theater Cabaret Wim
Sonnevelt.
Opgave uiterlijk 20 Jan. bij M. C- J. Kosten,
Puitpolder, Tholen. Excursiekosten (ƒ7,—) gelijk
tijdig voldoen.
Hierbij nodigen wij alle landbouwjongeren van
onze streek uit, onze eerste vergadering bij te wo
nen, die gehouden zal worden op Woensdag 31
Januari te 19 uur, in 't Huis van Nassau, te Zie-
rikzee.
Op deze avond zal Dr. Frietema spreken over het
onderwerp: „De landbouw in West-Europa".
Wij hopen, dat U van het belang van het her
leven der L. J. G. op ons eiland, overtuigd zult zijn
en door Uw opkomst zult laten zien, dat het oprich
ten van een afdeling op ons eiland een kwestie is
van de behoefte die aan dit provinciaal verband der
landbouwjongeren bestaat.
DE CONTACTCOMMISSIE.
