UIT DE KRINGEN EN AFDEELINGEN.
VERKOOPINGEN, VERPACHTINGEN,
AANBESTEDINGEN, ENZ.
MARKT- EN HANDELSOVERZICHT.
sr
de. stad na gaat doen. In alles is het merkbaar,
binnen- en buitenshuis, in gebruiken e.d.
De presidente dankte haar voor haar mooie in
leiding en daarna volgde de bespreking.
Na de pauze declameerde Pie Leendertse eenige
gedichtjes. Bij de hersengymnastiek bleek, dat we
lang nog alles niet weten. We zongen ons Z. P.-M.-
lied en daarna sloot de presidente de vergadering.
OORRY BLOK, Secretaresse,
HET MAKEN VAN ZUÜRKOOL.
Eén van de zeer veel voorkomende wintergroen
ten is de kool in al zijn soorten. Aangezien een
ieder bij ondervinding wel weet, dat als maar kool,
grondig gaat vervelen, zal een kleine variatie op
deze groente in de wintersche maaltijden wel wel
kom zijn. Eén van die variatie's is de zuurkool,
I. Hoewel bereid uit savoye en witte kool, heeft
zij een totaal anderen smaak, die weinig heeft van
dien van de op gewone wijze gekookte kool.
H. De voedingswaarde van rauwe kool en zuur
kool is vrijwel gelijk. Dit is zeer mooi, want wan
neer men hiernaast bijvoorbeeld den inmaak van
boonen in het zout neemt, dan gaat daarbij wel
degelijk de voedingswaarde achteruit.
De voedingsstoffen, voornamelijk zouten en vita
minen trekken in den pekel van de boonen. En hier
aan hebben we immers niets meer. Tevens moeten
we de boonen vaak nog afkoken, omdat ze anders
te zout zijn. En U moet niet denken, dat hierdoor
niet belangrijke hoeveelheden stoffen verloren gaan.
Vandaar dat men er tegenwoordig meer en meer
toe overgaat om snijboonen en slaboonen net zoo in
te maken als zuurkool.
Hl. Door te lang koken gaat de voedingswaarde
sterk achteruit. Kooktijd zuurkool moet niet lan
ger dan een half uur en die van kool uur be
dragen.
Tegenwoordig worden juist om de voedingsstof
fen zooveel mogelijk tot hun recht te doen komen,
kool en zuurkool wel rauw aangewend in de maal
tijden. Maar daarover op een andere plaats meer.
IV. Na het eten van gekookte kool treedt vaak
gasvorming in de maag op, waarvoor sommige
menschen nogal gevoelig zijn. Hierdoor pleegt men
kool dan als zwaarverteerbaar dan te duiden. Hoe
langer men kool kookt, hoe meer last van gasvor
ming men kan krijgen. Vandaar dat kool zeker niet
langer dan a uur gekookt moet worder*
Deze gasvorming treft men echter zelden aan na
het eten van gekookte zuurkool. Dit is in tegenstel
ling tot de andere koolsoorten, veel lichter verteer
baar. Men ziet dan ook vaak, dat menschen met
zwakke magen zuurkool beter verdragen dan kool.
Maar ook na het eten van rauwe zuurkool treedt
geen gasvorming op. Vandaar dat mei# tegenwoor
dig al zeer veel rauwe zuurkool bijv. in stamppot
verwerkt.
Zuurkool is op hét oogenblik nog gemakkelijk bij
den groentenboer te koopen a 10 ct per pond. Voor
hen, die zelf savoye of witte kool verbouwen of die
de kooien voor een geschikten prijs kunnen koopen,
is het natuurlijk meer loonende, om zelf zuurkool
te maken. Wanneer men maar weet hoe, is het zeer
eenvoudig.
Toch heerschen er omtrent het zuurmaken van
de kool tot zuurkool vaak nog verkeerde voorstel
lingen, waardoor het misschien goed is even nader
op dezen inmaak in te gaan.
Het goedblijven van de zuurkool vindt zijn oor
zaak in het zuur worden en zijn van de kool.
Daarom behoeft men er juist niet, zooals sommige
menschen wel doen, veel zout bij te doen. Dat is
heelemaal overbodig en daarom juist, zooals ik
reeds zei, de groote waarde van zuurkool. Alleen
voor den smaak doet men er iets zout bij.
Terwijl op ons de taak van het inleggen van de
kool rust, gebeurt het zuurworden van de kool
door de melkzuurbacteriën.
Misschien schrikt U nu wel, want bacteriën be-
teekenen voor velen niet veel goeds. Inderdaad zijn
er onder de bacteriën zeer vele voor den mensch ge
vaarlijke, welke energiek bestreden moeten worden.
U moet echter zoo denken: net zoo goed als er onder
de menschen kwade en goede rondloopen, is dat ook
bg dè bacteriën het geval. Gelijk er een groote
verscheidenheid van menschen is, zijn er ook vele
verschillende bacteriën. De melkzuurbacterie is
daar één van en komt in grooten getale in de lucht
voor. Weliswaar is ze onschadelijk, maar toch niet
altijd aangenaam voor den mensch. Hierbij denk
ik aan het zuurworden van melk, etensresten, soep
enz., veroorzaakt door voorgenoemde bacterie.
Maar men vindt het wel degelijk aangenaam bij het
aanzuren van den room voor de boter. Karnemelk
bevat daarom zeer veel melkzuurbacteriën en wij
drinken het met graagte. En' dan tenslotte even
eens bij het zuur worden van de kool. Na dit
praatje vooraf komt het eigenlijke kool maken.
Voor het bewaren van de zuurkool moet men
beschikken over:
a. een Keulschen pot, glazen inmaakpot of goed
geëmailleerd en emmer (niet goedkoope soort). Een
houten vat gaat ook wel, maar door den ruwen
wand hebben we eerder kans van bederf;
b. een in* den pot passend plankje
c. een steen;
d. een schoone doek.
Pot, steen en plankje worden eerst met heet
sodawater en dan met heet schoon water schoon
gemaakt en gespoeld. Dan zet men ze op een stof
vrije plaats.
De zuurkool maakt men van savoye of witte kool.
Vaak neemt men echter 2 witte kooien op 1 savoye.
Dit geeft een lekkere zuurkool. Verder heeft men
noodig per kool 1 lepel zout en dan nog enkele
jeneverbessen om tusschen de kool te strooien.
Deze verhoogen den smaak.
Men ontdoet de kool van de buitenste bladeren,
indien dié gerot zijn en wascht haar even in haar
geheel.
Aangezien de kool stijf op elkaar gepakte bla
deren heeft, is het onmogelijk dat er stof binnen in
komt, zoodat men kool nooit in gesneden toestand
behoeft te wasschen. Nu schaaft men de kool het
gemakkelijkst op een koolschaaf. Men moet er voor
zorgen, dat het schaafsel niet te grof is, dat be
moeilijkt later het kneden. Nu zet men de gehe^le
benoodigde hoeveelheid zout, de jeneverbessen
(niets met jenever te maken), ook een kom karne
melk en het koolschaafsel bij elkaar. Op een bankje
zet men een emmer met een vergiet er op en daar
naast den Keulschen pot. Het kan beginnen! Men
doopt de van te voren goed gereinigde handen en
nagels in de karnemelk, neemt dan een hand kool
schaafsel en begint met beide handen boven het
vergiet te kneden. Zoolang, tot de kool soepel ge
worden is. Tijdens het kneden laat ze iets vocht
los, wat door het vergiet in den emmer loopt. Men
kan dit later weggooien. Het kneedsel wordt nu in
den pot gedaan en goed aangedrukt. Ligt er een
laag van een vuistdikte in den pot, dan doet men
er een beetje zout over en een enkele jeneverbes
en gaat verder met kneden. Ligt er weer een laag
kool in den pot, dan weer zout en een paar jenever
bessen erover, enz. Net zoo lang tot de pot tot
even onder den rand gevuld is. Nu zet men deh pot
op het bankje en duwt met de vuist flink op den
inhoud. U ziet dan meestal iets vocht vrijkomen.
Dat laat men er afloopen. Nu wordt de rand met
een .„schoonen" doek afgeveegd. Men .legt den klaar-
gezochten schoonen doek op de kool en duwt haar
aan den rand flink in. Nu legt men het plankje
erop en dan den steeh, die de massa flink aandrukt.
Men bewaart den pot op een koele, droge, vorstvrije
plaats. Heeft zich na een week of 14 dagen wat
schimmel gevormd, dan schept men deze „voor
zichtig" van de zuurkool af en legt er een schoonen
doek en de in heet water gereinigde plank en steen
weer op. Na enkele weken is de kool zuur gewor
den. Men kan ze gedurende den geheelen winter
bewaren.
Misschien vraagt U zich af, waarom men nu toch
zijn handen in de karnemelk moet doopen
Welnu, hierdoor krijgen we melkzuurbacteriën uit
de karnemelk aan onze handen. Deze vermengen
zich met de gesneden kool en versnellen het zuur
worden. Hierdoor wordt voorkomen, dat ook
andere bacteriën (o.a. rottingsbacteriën.) op de kool
gaan inwerken en bederf zouden veroorzaken.
Rauwe zuurkoolstamppot.
Aansluitend wil ik U nóg iets vertellen over het
gebruik van rauwe zuurkool in stamppot.
Zooals ik reeds zei, gaat door het koken de voe
dingswaarde achteruit en kunnen we rauwe zuur
kool best verdragen. En omdat we tegenwoordig
wel het onderste uit de kan moeten halen, is het
gewenscht om zooveel mogelijk te zorgen,
dat alles uit de voedingsmiddelen ons lichaam
ten goede komt. Nu is er echter altijd nog de
vraag, of het smakelijk is. En dat is toch ook wel
een zeer voorname vraag, want moeder de vrouw
kan haar man en kroost maar niet zoo alles voor
zetten Aangezien ik dat volkomen begrijp en zelf
ook veel te veel op smakelijk eten gesteld ben, zal
ik U vertellen hoe het smaakt. Men mag natuur
lijk nooit vergeten, dat men ook aan nieuwe dingen
moet wennen en dat men ze daarna vaak zeer sma
kelijk vindt.
Nu, de zuurkoolstamppot smaakt erg lekker en
frisch en ik geloof vast, dat een ieder het direct
lekker zal vinden. Niets meer maar zorgt dat het
goed heet op tafel komt.
Een rookworst in den stamppot is erg lekker, maar
helaas beschikken we er tegenwoordig niet altijd
over. Dan is het toch wel aan te raden het vleesch
door iets anders te vervangen, bijv.: per persoon
75 gr dobbelsteentjes kaas, of pl.m. 100 gr tapte-
melkpoeder.
Het recept is als volgt:
Voor pl.m. 4 personen: 3 kg aardappelen; 1 kg
zuurkool; pl.m. 300 gr worst of 400 gr taptemelk-
poeder of 300 gr kaasblokjes, iets zout en een paar
lepels vet of boter. Men schilt de aardappelen zeer
dun en snijdt ze in plakken; welke men met pl.m. 3
kopjes water en zout op zet. Na 10 minuten doet
men de schoon gewasschen en even ingeprikte
worst er bij.
Wanneer de aardappelen gaar zijn moet het
water nagenoeg verkookt zijn en neemt men de
worst eruit (houdt deze warm). Men voegt pl.m.
1 taptemelk toe, laat dit aan de kook komen en
stampt de aardappelen vlug kluitvrij.
Nu doet men er de op een plankje fijn gesneden
zuurkool en het vet doorheen en laat alles even
goed doorwarmen en „proeft".
Men doet alles op in. een voorverwarmde schaal en
strijkt den stampot met een vork var? de kanten
naar het midden vlug op. De in stekken gesneden
worst duwt men er regelmatig in en ziedaar een
smakelijke stamppot.
Bij kaasblokjes garneert men den stamppot met
de niet meegekookte blokjes. De rest wordt gelijk
onder het gezin verdeeld.
Gebruikt m.en alleen taptemelkpoeder, dan zet
men de aardappelen met pl.m. 4 kopjes water op.
Men laat dit er op zitten, stampt de aardappelen
fijn en roert er de taptemelkpoeder doorheen.Daar
na volgt het vet en de gesneden zuurkool. Is ze te
droog voeg nog iets warm water toe. Men gebruikt
poeder voor vleeschvervanging aangezien bij ge
bruik van taptemelk de stamppot veel te nat zou
worden. Probeert U het maar eens en zorg dat
het een verrassing is. U zult zien, het valt in den
smacik
V. MÜENCHZWLAGERMAN.
KRING OOST. ZUID-BEVELAND DER Z. L. M.
Algómeene Vergadering
van den Kring Oostelijk Zuid-Bevelamd der Z. L. M.
op Zaterdag 15 November a.s., des namiddags 2
uur, in Hotel „Korenbeurs"' te Kruiningen.
Agenda:
1. Opening en «notulen.
2. Mededeelingen en ingekomen stukken.
3. 'Bestuursverkiezing.
4. Causerie Ir. J. D. Dorst, onderwerp: „Maat
regelen in het belang van de voedselvoor
ziening".
5. Voorkomende zakén en sluiting.
Het Bestuur,
P. SQHEELEfDE PUTTER, Voorzitter.
P. J. J. DEKKER, Secretaris.
KRING WESTELIJK ZUID-BEVELAND
DER Z. L. M.
Spoedeischend© Vergadering
op Zaterdag 15 November a.s., te 2.30 uur, in de
Melksalon „De Landbouw" të Goés.
Onderwerp: „De Landstand".
Opkomst van alle leden der Af deeling ein van de
Z. L. M. dringend gewenscht.
HET BESTUUR.
27 November.
Centrale keuring te Goes van 1%-jarige heng
sten en merries, vanwege de bonden van Paar
denfokkers op Zuid- en Noord-Beveland en Wal
cheren.
Kunstmeststoffen.
Algeoneene opmerking. De hier genoemde prijzen
zijn de inkoopprijzen vpor de vereenigingen, die aan
de verbruikers deze prijzen berekenen, verhoogd
met haar. onkosten/vrachten, verkoopkosten etc.
Stikstofmeststoffen. Voor November-levering zijn
nieuwe hoeveelheden stikstof door het Centraal
S'ikstof Verkoopbureau aan eerste koopers ter be
schikking gesteld. De hoeveelheden waren groo.ter
dan in de vorige maanden het geval was. Een be
wijs, dat de productie van stikstofmeststoffen in
ons land een niet ongunstig verloop heeft.
Over de verschepingen is weinig op te merken.
Zij vinden regelmatig voortgang. De door produ
centen vastgestelde prijzen, November-levering, voor
ladingen franco voor wal, hij afroepen van minstens
200 ton, luiden als volgt:
Kalkamjnonsalpeter 20 V2 basis los 6,94;
Kalksalpeter 15% in papieren fust van 50 kg
ƒ6,94; Zwavelzure Ammoniak, 20% basis los
6,74 per 100 kg.
Thomas meel. Over Thomasmeel is weinig nieuws
te vermelden. Met. de verlading van de voor ons
land bestemde partij is bereids een aanvang ge
maakt.
Kalizouten. De officieele prijzen voor afroep tot
en met 27 Mei j.l. luidden voor prompte levering,
franco voor wal, bij ladingen van minstens 250 tons:
Kaniet 14 1,73; Kalizout 20 ƒ2,40; Kali-
zout 40 ƒ4,55; Kalizout 50 ƒ5,54; Patentkali
26 Vo f 4,75 per 100 kg losgeladen.
Kalkmeststoffen etc.
Gebluschte Poederkalk. 70/80 frjn kalkhydraat,
incl. papieren zakken. Prijzen verstrekken wij
gaarne op aanvraag. Voorraden zijn disponibel te
Ruischerbrug, Meppel en Hasselt. Ook kan gele
verd worden spoorvrij Maastricht in wagons van
minimum 15 ton, echter alleen op lateren termQn.
De verladingen van de bestelde partijen per wagoii
hebben een langzaam verloop.
Kalkmergel. 70 fijne koolzure kalk, losgeladen,
boordvrij omgeving Maastricht ƒ0,26; spoorvrij
Valkenburg 0,33. De aflevering van kalkmergel
per spoor gaat traag.
Emkal. Deze kalkmeststof bevat 94 fijne kool
zure kalk en js verpakt in vierwandige papieren
ventielzakke/a van 50 kg. Het vochtgehalte ligt
beneden de 1 Prijs basis boordvrij Borgharen
(hij. Maastricht) per 100 kg ƒ1,17. Orders op dit
artikel voor herfstlevering kunnen niet meer wor
den genoteerd.
Silicakalk. De vereenigingen kunnen ons nog
voorloopige orders op dit artikel inzenden voor leve
ring voorjaar a.s., maand in onze keuze. Silicakalk
bevat 42 #kalk (CaO), 4 magnesia (MgO)
en is verpakt in papieren zakken van 50 kg. Prijzen
verstrekken wij op aanvraag.
