B. V. G.
LANDBOUWONDERWIJS.
Voor en van onze Jongeren.
in het longiweefsel en dan speciaal in de lffeine
blaasjes waArin de luchtpijpjes uitkomen, achter
blijft, waardoor dit weefsel op den duur uitgerekt
wordt.
Is het eenmaal zoover, dan zijn we feitelijk in een
kring gekomen waar we in rond draaien. Want
doordat de elasticiteit van het longweefsel ver
mindert, wondt de lucht minder goed uit de longen
uitgedreven en gaan deze nu heelemaal uitrekken.
De dieren worden daardoor benauwder, gaai hoes
ten en het longweefsel scheurt hier en daar stuk.
De lucht komt dan als groote blazen in de long
terecht, waardoor de dieren nog weer benauwder
worden en het eind van het lied is, dat de koe dam
pig wordt en daardoor natuurlijk veel van haar
gebruikswaarde inboet, tenminste wanneer het dier
al niet eerder gestorven of opgeruimd is. Het. hart
heeft namelijk van de hierboven beschreven afwij
kingen in de longen zeer veel te lijden en geeft het
maar al te vaak op.
Uit het bovenstaande volgt nu, dat het van veel
belang zal zijn om de inwerking van de schadelijke
oorzaak en dat is dus het gras van de ha^eide,
zoo klein mogelijk te doen zijn, teneinde een ver-
ergeren van de aandoening te voorkomen. Haal
daarom een dier dat een te snelle ademhaling ver
toont zoo spoedig mogelijk van de naweide af en zet
het op stal of doe het in een oude weide of in een
boomgaard.
iDenk er echter om, dat loopen voor dergelijke
dieren glad verkeerd is, ook mee het oogfop het
hart. Vervoer ze daarom liefst per as of drijf ze
zeer langzaam met lange rustpoozen. Natuur
lijk zullen de veranderingen in de longen zoo spoe
dig mogelijk behandeld moeten worden, willen ze
niet verergeren. Raadpleeg daarom zoo spoedig
mogelijk een veearts. Houdt verder de andere
dieren goed in de gaten, want meestal blijft het
niet bij een enkel ziektegeval, maar treden er na
verloop van tijd meerdere op. Het direct verwijde
ren van verdachte dieren van de naweide voor
komt dan echter in de meeste gevallen veel narig
heid. Een paar dagen in een oude weide of op stal
op hooi, maakt dan dat ze na enkele dagen weer
opgeknapt zijn.
Nadruk verboden. R.
DE LANDBOUWHUISHOUDSOHOOL TE
SCHOONDIJKE.
De Landbouwhuishoudschool te Schoondijke be
gint haar voltooiing te naderen. Tegen half Sep
tember zal zij haar deuren openen.
Schoon hier in Westelijk Zeeuwsch-Vlaanderen
destijds de eerste landbouwhuishoudcursus gegeven
werd dit zal ongeveer dertig jaar geleden zijn
is er dus nogal eenige tijd mee heengegaan eer
de school tot stand kwam.
Het heeft weinig zin over de oorzaken daarvan
te gaan uitweiden.
Belangrijker is het te kunnen vaststellen, dat
men ook in ons Landje van Cadzand, wat de ont
wikkeling der vrouwelijke jeugd betreft, met zijn
tijd mee wil. De groote belangstelling voor de land-
bouwhuishoudcursussen, zooals we deze hier tot
heden hebben gekend, is daarvan een treffend ge
tuigenis.
Geen wonder dan ook, dat een toenemende be
hoefte ontstond aan een royalere huisvesting en een
outillage, meer in overeenstemming met de eischen
die tegenwoordig aan degelijk huishoudonderwijs
worden gesteld.
Een gelukkige omstandigheid was? dat het oude
openbare schoolgebouw te kpop kwam en' dit met
vermijding van elke 'luxe tot een flinke, moderne
huishoudschool kon worden omgebouwd.
De nieuwe school dan omvat drie lokalen, .w.
een speciaal naai-lokaal, een lokaal voor de ge
wone lessen en een modern ingerichte keuken, naar
Deensch model, waar de leerlingen afzonderlijk of
in groepjes van twee koken. Diverse moderne appa
raten staan haar ten dienste, terwijl overal stroo-
mend water aanwezig is. Groote stalen ramen
zorgen voor een zee van licht en lucht en om het
verblijf zooveel mogelijk te veraangenamen, zijn de
wanden in frissche moderne kleuren gehouden. Ver
der geven de lokalen uitzicht op een flinken tuin,
die de verfraaiing van het geheel en de rust rondom
de school nieJL weinigten goede zal komen.
Ook aan de zorg voor het onderwijs is alle aan
dacht besteed, waar dit aan vijf bevoegde leer
krachten wordt toevertrouwd.
We gewaagden reeds van de groote belangstel
ling, die de laatste jaren in onze streek voor het
landbouwhuishoudonderwijs aan den dag is gelegd.
We wochten dus verwachten, dat een flink aantal
leerlingen voor de nieuwe school zou komen op
dagen en het is ons een voldoening te kunnen mel
den, dat we in de door ons gekoesterde verwach
tingen daaromtrent niet beschaamd zijn: voor den
tweejarigen cursus, jongste afdeeling (aansluiten
de op de lagere school) is zelfs maar één plaats
meer open; voor den tweejarigen cursus voor
oudere meisjes (minimum leeftijd 16 jaar) zijn nog
slechts 6 plaatsen beschikbaar en idem voor den
éénjarigen vervolgcursus voor gediplomeerden land
bouwhuishoudcursus.
Waar we weten, dat verschillenden zich nog moe
ten aanmelden, raden we dus belanghebbenden
aan, met hun aangifte spoed te betrachten. Men
bedenke: Die eerst komt, die eerst maalt!
'Hoe de verschillende onderwijsprogramma's zijn
ingericht, is naar we meenen onder belanghebben-
den voldoende bekend gemaakt. We zullen er
daarom alleen nog dit van vermelden, dat ze op
aanvrage gaarne door de Landbouwschool te Schoon
dijke worden toegezonden, waar eiken werkdag in
lichtingen te verkrijgen zijn en leerlingen aange
nomen kunnen worden tot uiterlijk 9 Augustus a.s.
HET C/RED IET DER AGRARISCHE
ONDERNEMING.
HE.
Na pnze (opmerkingen over het crediet in het
algemeen, willen w,e thans eens bespreken de cre-
dietbehoefte Vaïï den landbouw.
In de eerste plaats willen we ide (vraag onder het
oog zien, of een afzonderlijk Landbouwcredietwezen
rede'n van bestaan heeft. Deze vraag" doet eenigs-
zins eigenaardig aan, nu we een zoo uitgebreid net
van Landlb o u w c redie tins tel 1 i nge n1 bezitten. Toch
willen we aan deze vraag aandacht schenken.
Reeds in 1911 kwam de Staatscommissie Westerv
dijk, waarvan) de overleden Gronin'gsche hoog
leeraar Bordewijk secretaris was, tot de conclusie,
„het Landbouwkrediet heeft binnen det lijst van het
geheel eedjet ©en eigen plaats".
Tot dezelfde concluise komt ook v. d. Marck in
zijn bekende werkje oVer de Boerenleenbanken.
Vooral het rapport der genoemde 'Staatscom
missie is zeer goed gedocumenteerd. Ook van
andere zijde is echter onderschreven, dat het land-
bouwcrediét een afzon'dérijke regtling. behoeft.
Dr. Westerman schreef reeds in 1919:
,)Het liet zich begrijpen, dat de banken, wier
„geheele aa'ndacht op d'e bevordering 'van den han
del en het steun Verleenen aan' de eveneens in een
„tijdperk van opkomst verkeerende industrie was
„gericht, er weinig voor gevoelden om haar kapita
len te versplinteren over een onnoemelijk aantal
„kleine boerenbedrijven, wier uitbreiding en toe
komstkansen door d'e aanwezige oppervlakte
„grond aan1 betrekkelijk enge grenzen waren ge-
konden en bij wie het voortdurende gevaar was te
„duchten, dat dé voorgeschoten- bedragen ten-
„gevolge van misoogsten of aanzienijke prijsdalin
gen voor geruimen tijd' zouden blijken te zijn vast
gelegd', zonder dat de mogelijkheid gegeven was
„het aldus verstrekte kapitaal door een publieke
„uitgifte wéder terug te erlangen. Daarbij' kwam,
„dat ook den duur van het productieproces in den
„landbouw der banken niet de noodige waarborgen
„Ron geven voor een behoorlijken omzet op°de
„rekeningen, zoodat het landbouwcrediet, zelfs
„met hypothecaire dekking voor het bestaande
„.bankbedrijf weinig aantrekkelijks kon hebben".
(De concentratie in het Bankwezen, pag. 271.)
Westerman, komt d'an verder tot d'e conclusie,
(dat hieruit logisch voortVloefide eeA afzonderlijke
regeling van het landbouwcrediet.
De landbouw was dus te klein, te riskant én -te
we'iniig Winstgevend om door de 'algemeene bank in
haar credietbe'hoefte te worden, voorzien,
i 'Ook Prof. Minde rhoud 'komt in zijn werkje'
.Landbouw-coöperatie in Nederland" tot gelijke
ponclusie (blz. 22).
Hét blijkt dus wel, dat de landbouw ook ten aan
zien Van het crediétVraagstuk een bijzondere plaats
.inneemt.
Enkele Verschilpunten willen we hier noemen.
i In de eerste plaats overweegt in den landbouw
heel sterk de behoefte aan Grondcred'iet. De land
bouw vordert een Veel grooter ged'eelte vani het
totale grondoppervlak dén handel en industrie. In
den tuinbouw is dit, hoewel in mindere ma-te, ook
|het geval. Voor den aankoop van den grond zullen
.beidé dus behoefte -hebben aan crediet op langen
.termijn. Juist déze behoefte aan grondcrediet is
.oorzaak, dat in de agrarische onderneming het
hypothecaire crediet zulk een Igroote rol speelt,
Wel is oök op dit terrein een goed geregeld
pachtwezen van Zeer groote- beteekenis, maar dit
jkan het oredietvraagstuk niet geheel oplossen.
Een tWeede verschil ligt in, -het géheel bijzonder
productieproces der agrarische onderneming- De
omloopsnelheid van -het kapitaal is veel geringer
,en in verhouding daarmee de gemiddelde duur van
het crediét veel boo'ger, dan' bij' handel en industrie.
Zet b.v. een handelaar zijn gemiddelden voorraad
product eens per [maand en alzoo 12 maal per jaar
,om, voért de fabrikant door verbetering zijner
machines en eenige uitbreiding zijner fabrieken zijn
productie tot het dubbele of nog verder op, de
landbouw kan dit niet. Meestal' wordt een jaar ge-
.vorderd voor het prodbet is Verkregen en verhan
deld. Het groeiproces is volkomen afhankelijk van
,de natuur en als regel kan de landbouw niet mee1-
dan één product per jaar verkrijgen. In den tuin
bouw. is dit eenigszins anders, maar toch is ook
hier eén principieel verschil met de industrie.
De' agrarische onderneming heeft dus een bij-
.zonJdere credietbe'hoefte, welke ook een bijzondere
regeling vereischt.
Deze regeling is verkregen op verschillende
wijze. Het grondcrediet wordt verkregen onder
hypothecair verhand ien -het bedrijfscrediet via de
.Boerenleenbanken.
Nu is déze regeling van het landlbouwcrediet-
wezeni maar niét als bij tooverslag vefkregen. Er
aan voorafgegaan is een periode waarin' de land
bouw met zeer vele moeilijkheden te kampen had.
Meermalen waren de landbouwers overgeleverd
aan allerlei minderwaardige praktijken van winke
lier of hanldfelaar, die van hun'-financieel moeilijk-
(positie misbruik maakten. In het 'rapport der
Staatscommissie-Westerdijk wordt gewezen op ge
dwongen winkelnering en woekerrente. Ook de z.g.
zaakwaarnemers hebben in die periode veel kwaad
gesticht. Vrijgevig in het verstrekken van credie-
>ten, geenl hooge eischen wat de waarborgen be
treft, zoolang nog h$,t contract -niet geteekend' was.
Had echter eenmaal de zaak zijn beslag, dan keer
den de rollen om en door sluw opgestelde conty-av.-
tten was dé boer aan handen) ten voeten gebonden.
v. d. Marck noémt in zijn werkje enkele tref
fende voorbeelden van het optreden dezer heeren.
Hooge rente en 20 provisie, rente, welke ieder
jaar met 1 toenam en waarbij het 'crediet alleen
in zijn geheel aflosbaar was, zoodat de boer, die
hiervan gebruik maakte en wien gedeeltelijke af
lossing verboden was, geheel w^i'd uitgeknepen.
Ook van de gedwongen winkelnering zijn
frapante staaltjes bekend.
Dit alles heeft geleid tot een regeling van het
landbouwcredietwezen, zooals wé die thans .keninen.
In een volgend artikel willen we hierover nog
een en ander behandelen.
OOST. ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
De leden worden beleefd verzocht om de boeken
van onze leesbibliotheek zoo spoedig mogelijk, in te
leveren ter controle, bij den heer H. de Vrieze te
Terne,uzen. DE C.-OOMMIS'SIE.
MEDEDEELING.
Wegens plaatsgebrek moesten verschillende stuk
ken worden uitgesteld tot het volgende nummer.
AFD. SEROOSKERKE (W.) EN OMSTREKEN
DER Z. J. L.
Op Zaterdag 12 Juli maakte bovengenoemde ver-
eeniging een excursie naar Schouwen-Duivelanó.
's Morgens om 6.30 uur vertrokken wij van Seroos-
kerke. Het weer sclheen ons bijzonder mee te wil
len werken, want de regenwolken waren van de
lucht verdreven, wat aan den eenen kant jammer
was, maar voor ons kwam het goed van pas en de
zon scheen vroolijk. Om half nege'n kwamen wij in
Wolf aartsdijk aan, waar we nog een kwartiertje
konden rusten.
De Provinciale boot bracht ons over de Ooster-
schelde naar de haven van Zierikzee, waar we om
10 uur arriveerden. Hier werden we verwelkomd
door drie bestu.usleden van de Afd. Zonnemaire.
Nadat we onzen doröcht geleschl hadden, reden
we naar 't bedrijf van den heer J. Koopman bij Zie
rikzee. Op dit uitgebreide bedrijf worden landbouw,
veeteelt en fruitteelt beoefend. Nadat wij 'n kijkje
genomen haddein bij de nieuwe variëteit aardappe
len, Koopman's blauwe, en de verschillende soorten
bruine boonen, bekeken wij de beste stamboekkoeien
van den heer Koopman, waarna we de verschillende
gewassen beoordeelden. Na nog een bezoek ge
bracht te hebben aan de boomgaarden en de be
drijfsgebouwen, namen we afscheid van de familie
Koopman, die ons zoo gastvrij het bedrijf liet be
zichtigen. Wtf willen dan ook van deze plaats den
heer Koopman bedanken voor al het mooie en leer
zame, dat wij bij hem te zien kregen.
Daarna bezochten wij het proefveld van de oud-
landbouwcursisten „Blijvend contact", gelegen aan
den straatweg tijsschen Capelle en Zierikzee. Door
enkele leden van deze vereeniglng werden we rond
geleid en ingelicht. Er lag een tarweproef Juliana,
met 3 stamnumm^rs in drievoud; een erwtenproef
tusschen Org. Mansholt's (Gekruiste extra korte
groene erwt en Zelka Schokkers in tweevoud; een
uienproefveld; een suikerbietenproefveld en een
proef van oude landras bruine boonen met Ceka
bruine boenen in viervoud en verschi-llénde aard
appelveldjes.
We fietsten daarna naar Schuddebeurs, waar we
de knap hongerige magen vulden en verkoeling
zochten in de boschrijke omgeving. Van hier ging
de tocht naar Dreischor, waar we een tarvverassen-
proefveld bezichtigden van den hèer C. J. M.
Klompe.
Vervolgens naar Zonnemaire, waar we een proef
veld te zén. kregen van erwten- en boonenrassenl
van den heer P. S. Vis. Ook de nieuwe bedrijfs
gebouwen van den heer Vis werden in oogenschouw
genomen. Vooral de modern gebouwde en van alle
gemakken voorziene schuur werd bewonderd. In
middels was het 6 uur geworden en werd het tijd
om dén kant van Zierikzee op te fietsen. Te
Schuddebeurs gebruikten we het avondeten en
waren wij een uurtje gezellig bij elkaar. Onder een
vroolijke stemming reden we naar Zierikzer waar
we om 8 uur moesten zijn voor de boot. Na een
hartelijk afscheid en een tot wederzien, waarhij we
den wensch uitspraken, ook de Schor,vensche
Z.J.L.-ers eens op Walcheren te mogen o.itvr en,
stoomden we de haven uit. Om half tien wa we
op Zuid-Be velandschen bodem en na een fie d ht
van een paar uur kwamen we op enze eigen ;i- an
aan. We kunnen met genoegen op dezen dag Mg
zien en kunnen gerust zeggen, dat deze e: 'e,
met hulp van onze Schouwensche vrienden, k
namens onze afdeeling nog hartelijk wil be y
uitstekend geslaagd is.
De secretaris, L. FRAI
