■IRGAAN VAN DE MAATSCHAPPIJ TOT BEVORDERING VAN LANDBOUW EN VEETEELT IN ZEELAND
No. 813.
Zaterdag 28 Juli 1923.
14e Jaargang.
OTTJD.
Officiéél Gedeette.
Itó. Alg. leden Kring Z.-BevelaHd der
t^cV
UWBIAD
Dit Bind verschijnt lederen Zaterdag. Het wordt In Zeeland uitsluitend toegezonden aan leden der iliuitschftpmj tot Bevordering van Landbouw er. Veeteelt in Zeeland.
Al- orgaan hebben dit blad aangenomen: De Provinciale RegeljngS-Comm.ssio voor de aardenfokkenj In Zeeland; de Vcrceniging tot verbetering van het Rundvee In Zeeland:
dc Coöperatieve Vereomging „Eiland Waicherfte Middelburg.
Bijdragen en Ingezonden Stukken moeten uiterlijk Dinsdagavond vrnclitvr-'i zijn ingezonden bij de Redactie, adres Landbouwhuis Goes, Telef. 150.
ADVERTKNTIENvan 1—5 regels elke regel meer 20 cent. Rcgelabonn. togen verminderd tarief. Inzending aan de Uitgeefster Firma VAN DE SANDE, vóór Donrleida*
Hcofdredactic: Secretariaat der Uitgeefster: Firma van de Sande, Ter Neuzen.
ER, Rechtskundig Adviseur der te Goes
Zuid-Eeveland der te Krabbendijkc.
Hoofd-Ara. Rijkspluimveeconfrnlcnt te Den Hr.az
XT
Algemeene ledenvergadering van den Kring
Zuid-Beveland der Verslag van
de Algenieene Vergadering der De
Zeeuwsdie Landbouw Maatschappij 80 jaar,
Historisch Overzicht; von Lochow's Origi-
•eole Petkuser Winterrogge; Allerlei; Corres
pondentie: An dun oek van d'n Acrt.
ALGEMEENE VERGADERING
op Zaterdag 28 Juli 1923, des namiddags drie
ure (oude tijd), in het lokaal „Eben-Haëzer"
te Nleuwdorp.
Agenda:
Opening, Notulen, Mededeelingen.
Verkiezing van Bestuursleden wegens
periodieke aftreding van de heeren
Verdonk en Slegt.
Slachtverzekering.
Lezing met lichtbeelden door den lieer
van Dijk, 2e Secretaris der
Onderwerp; „Aankoop en bereiding
van enkele kunstmeststoffen.
Rondvraag enz.
Namens het Bestuur,
DE ROO, Voorzitter.
SLEGT, Secretaris.
De vergaderingis ook toegankelijk voor
ntai-kden der
ALGEMEENE VERGADERING DER
op Woensdag 27 Juni 1923, des voormiddags
om halj 10 ure in de zaal van ,/ion
Semperte holen.
Opening.
Reeds om uur begaven zich tientallen van
leden naar de versierde zaal van „Non Sem
per", waar de aangebrachte toepasselijke op
schriften er blijk van gaven, dat daar iets ge
beuren ging. dat met den landbouw verband
hieki. Te half 10 begon daar de jaarlijksche
wapenschouw van de
Niet minder dan 250 belangstellenden waren
naar het heeriijkdom der oude handboogschut-
leiij. opgekomen.
De Voorzitter, de heer Mr. Dieleman. heette
allen hartelijk welkom op de plaats, waar de
boog niet altijd gespannen kan zijn, teneinde
op de ieestvergadering van heden eenige
oogenblikken te verpoozen.
In het bijzonder heet hij weikont den Com
missaris der Koningin, welke blijk geeft van
groote belangstelling in dien tak van volksbe
staan, dien men in ons gewest als de voor
naamste kan aanmerken.
Eveneens worden afzonderlijk welkom ge-
beeten de heeren Van Rompu en Van der
Weijde, leden van Gedeputeerde Staten, de
heer Iman Kakebeekt, Inspecteur van den
Landbouw, benevens Dr. Molhuysen, Secreta
ris van het Kon. Ned. Landbouw Comité, Bur
gemeester en Wethouders van Tholen die ons
Hoofdbestuur zoo gastvrij hebben ontvangen,
de overige autoriteiten hier aanwezig, den heer
Nclemans, Voorzitter van de N.-Brabantsche
Maatschappij van Landbouw, de heer Dorst,
spreker van hedenmorgen, alsmede het Kring-
bestuur Thclen, dat zich zoo buitenge
woon om <>ns nader met den Thoolschen
landbouv. kennis te brengen en het ons hier
200 aangenaam mogelijk te maken.
II. Ingekomen stukken, mededee
lingen, enz.
Me; leedwezen doet de Voorzitter mcdedec-
ling an de ontvangst van een schrijven van
Exc den Minister van Binnenlandschc
Zaken en Landbouw, waarbij deze meldt niet
op de vergadering tegenwoordig te kunnen
zijn en aan den rijtoer en den maaltijd niet te
kunnen deelnemen, wegens behandeling van
Jachtwet in dc Ie Kamer.
Bericht van verhindering zonden eveneens
de eere-leden Dr. Zande, Dr. Lovink.
I-Öhnis en Tazelaar.
Telegrafische gelukwcnschen met het 80jarig
bestaan der Maatschappij zijn ontvangen van
Dr. van Hoek, Directeur-Generaal van den
Landbouw. Dr. De Ruijter de Wildt en den
Rijks LandbouwconsUlent Joustra te Berlijn.
Alsnog doet de Voorzitter mededecling van
een schrijven van de Thoolsche Waterleiding-
Maatschappij, waarbij de deelnemers aan den
rijtoer uitgeooodigd worden tot een bezoek
aan den watertoren tc cherpenisse.
De Voorzitter stelt vervolgens den heer Am-,
sing van de firma Pot in de gelegenheid, den
Commissaris der Koningin, een programma
der tentoonstelling, gedrukt op oud-Hollandsch
papier aan tc bieden.
Alsnu wordt het woord gevoerd door den
lieer Stoutjcsdijl:. Voorzitter van den Kring
Tholen cn St. Philinsiand.
Deze sluit zich aan bij het welkomstwoord
van den Voorzitter. Spreker bracht namens het
Kringbestuur een woord van dank aan den
Commissaris der Koningin, welke er blijk van
geeft met den landbouw mede te leven en be
reid gevonden werd de morgen te houden ten
toonstelling te openen.
Het is voor den Kring Tholen en St. Phi-
lipsland1 een groote eer. dat het 80jarig be
staan der alhier wordt gevierd.
Spreker hoopt, dat alle aanwezigen straks
op de Thoolsche landbouwdagen met voldoe
ning zullen kunnen terug zien en dat vroolijk
feest zal worden gevierd.
De rijtoer zal de landouwen van ons eiland,
de tentoonstelling het peil onzer fokkerij laten
zien.
Een ding moet spreker nog van het hart. De
medewerking voor de tentoonstelling had nog
grooter kunnen zijn. Evenwel, de groep van
ben. die geen steun verleenden, is verre in de
minderheid. De tentoonstelling is er.
Het is evenwel te hopen, dat de toekomst te
zien geve, dat zij, die zich thans van inedewer-
king verre hielden, van hunne verkeerde ziens-
wijze zullen zijn teruggekeerd. De Al.
beeft den sleun van alle landbouwers noodig.
doch men verliest wel eens te veel uit het oog.
dat omgekeerd alle Zeeuwsche landbouwers
aan dc verplichtingen hebben. Spre
ker besluit met den wensch, dat deze dagen
aangename feestdagen zullen zijn, doch hij
hoopt, dat zij er bovenal zullen toe bijdragen,
dat onze boeren in hunne overtuiging worden
gesterkt, dat Eendracht macht maakt.
III. De notulen
der Algenieene Vergadering, gehouden op 27
Nov. j.l., worden onveranderd goedgekeurd en
vastgesteld.
IV. Rekening 1922.
De Commissie tot nazien der rekening be
staande uit de heeren Ant. Hage, St. Maartens
dijk, Klompe, Stoutjesdijk. Tholen.
brengt hierna bij monde van eerstgenoemde
het volgende verslag uit:
Namens de Commissie heb ik het genoegen
de vergadering mede te deelen, dat de rekening
en balans met de bescheiden zijn vergeleken
en gecontroleerd en deze geheel in orde zijn
bevonden.
Een kort verslag van een en ander doe ik
hierbij volgen.
De rekening over het jaar 1922 sluit met een
nadeelig saldo van 437,50y2-
De boekwaarde van het Landbouwhuis en
inrichting bedroeg ƒ24.966,69, waar tegenover
staat een schuld aan de aandeelhouders in de
rentelooze leening ten behoeve hiervan, een be
drag van ƒ15.850 per resto, en een afschrij
vingsfonds van 12.130.
Dc aan het Rijk te verantwoorden saldi van
diverse cursussen bedragen samen 4825,82'/
Het Kringtentoonstellingsfonds is thans
groot ƒ6676,33.
Het totaal der activa bedraagt 77.340.27
meer dan het totaal der passiva.
Naar aanleiding van het uitgebrachte ver
slag, werden geen vragen gesteld of opmerkin
gen gemaakt. De rekening wordt dus overeen
komstig het advies der Commissie goedge
keurd en vastgesteld.
Motie Landbouwonderwijs.
De Voorzitter deelt mede, dat wegens de al
gemeenc bezuiniging, ook aan ons landbouw
onderwijs, dat toch al altijd zoo stiefmoeder
lijk bedeeld is geweest, wordt getornd. In ver
band hiermede merkt hij op. dat het
goed werk heeft gedaan door aan de regeering
te vragen als bczuinigings-inspecteurs voor
den landbouw, deskundigen te nemen.
Dc bedoeling is het minimum-aantal leer
lingen. vcreischt om een cursus te kunnen op
richten, tc verhoogen en naar verluidt zou men
zelfs 20 leerlingen willen elschen.
Dan kunnen alle cursussen in Zeeland wel
opdoeken.
De Ver. van Land- en Tuinboirwonderwijzers
heeft in verband hiermede een motie ter kennis
van het ministerie gebracht, waarin verzocht
wordt dit minimum aantal niet tc groot te
nemen.
Ons Hoofdbestuur heeft gemeend, dat dit
niet meer dan 10 mocht bedragen.
Besloten wordt adhtjesie aan de motie tc
betuigen; met nog wat krachtiger argumentatie
zal onze zienswijze ter kennis van onze cen
trale organisatie en de Regeering worden ge
bracht.
VI. Historische rede.
Vervolgens neemt de Voorzitter het woord
en houdt deze zijne historische rede.
Voortdurend wordt door applaudiseeren in
stemming met het gesprokene betuigd.
De rede werd reeds gedeeltelijk in vorige en
het slot ook in dit nummer opgenomen, zoodat
wij daarnaar kunnen verwijzen.
VII. Rede van den heer Dorst
over de Fricsche Aardappelcultuur.
Een verslag dezer rede, welke helaas, ter
wille van den tijd, zeer moest worden bekort,
zal te gelegener tijd in ons blad worden gepu
bliceerd.
De Voorzitter dankte den heer Dorst harte
lijk voor zijne interessante mededeelingen.
Voor het gewone jaaroverzicht kon op de
vergadering geen tijd worden gevonden. Even
eens niet voor de inleiding van den lieer Zwa
german over de marktzetting der boter.
Een en ander zal nader in ons blad worden
gepubliceerd.
VIII. Rondvraag.
De Commissaris der Koningin, Jhr. Quarles
van Ufford, zegt zijne wenschen voor de Maat
schappij te willen bewaren voor hedenavond
bij gelegenheid van den maaltijd. Spreker zegt
Bestuur dank voor dt-uitnoodiging lot hol
bijwonen dezer vergadering en verdere feeste
lijkheden. Hij heeft volgaarne aan die uitnoo-
diging gevolg gegeven. De At. vormf den
schakel tusschen den Zceuwschen Landbouw
en het provinciaal bestuur. Spreker komt
gaarne in ons midden, teneinde ons goed telee-
ren kennen. Een bijzonder woord van dank
richt spreker tot den Voorzitter voor zijne
kernachtige rede. Hij voegt daaraan toe zijne
beste wenschen voor de
De Vice-Voorzitter, de heer Kakebeeke,
sluit zich aan bij den Commissaris, welke den
Voorzitter dank bracht voor zijne schitterende
rede. Spreker zegt, dat de Voorzitter de gave
heeft de historische ontwikkeling onzer Maat
schappij tc schetsen, zooals geen onzer dit kan.
Het gesprokene mag niet verloren gaan en we
zijn aan schuldig, dat de rede in brochure
vorm wordt uitgegeven, aldus de heer Kake
beeke. Door zijn herdacht Voorzitters en
Secretarissen en zeide het voorzitterschap
te hebben aangedurfd omdat naast had
de tegenwoordige Vice-Voorzitter. hebt an
ders in de achter ons liggende jaren getoond
een voorzitter tc zijn, die degelijke leiding)
geeft en op eigen beenen weet te staan. Spre
ker gewaagt met voldoening van eenc samen
werking in liet Dag. Bestuur, onder leiding van
den Voorzitter, gelijk deze zijn moet.
De heer Kakebeeke. Inspecteur van
den Landbouw, zegt allereerst dank voor de
vriendelijke uitnoodiging hem geworden.
Hij brengt den Voorzitter hulde voor zijn
uitnemend stuk werk, hetwelk van blijvende
waarde is. Spreker memoreert, dat destijds
reeds de heer Van Oijen het plan had een his
torisch overzicht samen te stellen, doch daar
toe niet is kunnen komen.
Een genoegen is het spreker weer in Tholen
te zijn; het is nu reeds de vierde Thoolsche
tentoonstelling, die hij daar bijwoont. Deze
tentoonstellingen waren steeds goed, terwijl
Tholen een mooi eiland is. Spreker besluit
met de beste wenschen voor de Maatschappij.
Dr. Molhuijsen wenscht de geluk
namens het Hij hoopt, dat hetgeen
in de gloedvolle rede van den Voorzitter naar
voren is gebracht, verwezenlijkt moge worden.
Hij hoopt, dat er steeds een innige samenwer
king zal zijn met de centrale organisatie hei
Hierna sluit de Voorzitter de vergadering na
een woord van dank tot de nog aanwezigen
te hebben gericht voor de groote opkomst.
Rijtoer.
Zijn de Thoolsche tandbouwfeesten in het al
gemeen goed geslaagd, in het bijzonder valt
[dit te vermelden van den rijtoer.
Deze zou voor het eerst plaats vinden met
automobielen. Niet minder dan 240 gegadig
den waren er. behalve dan nog de wagenbe
stuurders, zoodat er aan dezen tocht heel wat
te regelen viel. Was een formeele lengte,
die stoet van 40 auto's, welwillend door ver
schillende lieer beschikbaar gesteld, gevolgd
nog door enkele der bekende groote bussen
van den hu Krijger te Goes.
Om twee uur zette de stoet zich in -weging
en liet duurde niet lang of ieder deelnemer kon
constateeren, dat de leider van den rijtoer, de
heer Dorst, bijgestaan door de heeren
en Steendijk, de zaak meester was en de
regeling uitstekend verzorgd was. Hun daarom
ook hier een woord van hulde.
Het eerst werd aangeland op Siiierpenisse,
waar dc watertoren bezocht werd. Een denk-
steen ter eere van Jhr. Van Vredenburcb. door
wiens stuwkracht de tot stand koming der
waterleiding voor een groot deel te danken is,
werd onthuld, waarna het muziekgezelschap
van Scherpenisse enkele vrooliike stukies deed
hooren.
Het gezelschap werd in den toren ontvangen
en toegesproken door Burgemeester Var. Rees.
die het nut van een goede drinkwatervoorzie
ning uiteen zette. (Op deze rede komen we
nader terug.)
De heer Dieleman, Voorzitter der
hield de volgende toespraak:
De stelt het op buitengewoon hoo-
gen prijs hier te worden ontvangen door de
Thoolsche drinkwaterleidingmaatschappij.
Ik ben jaloersch op mijnheer Van Vreden-
burchdat Gij reeds zoover het hebt gestuurd,
terwijl ik zelf nog ploegende ben in het
Zeeuw sch-Vlaamsche land en af en toe mijn
ploegschaar bot wordt op een ondergrond-
schen liggenden steen. De humus is nog niet
overal even dik liggende daar.
Er is zelfs nog steen uit het tertiaire tijdvak.
En toch een waterleiding is zoo dringend
roodzakelijk in geheel Zeeland. De annalc
verhalen van dc- allereerste bewoners van bel
oudste land van 'linden, dat zij geen arlnk-
water hadden, dewijl alles zoul en brak was.
waardoor vele ziekten onder de nog ruwe en
onbeschaafde bewoners voorkwamen. Men
ving het regenwater op in kuilen, die men in
den nog met wier begroeiden bodem met de
handen opgroef of maakte.
Pliutus vond het hier een allerellendigst
oord, onvruchtbaar als geen ander, bewoond
schier alleen door vogels, wier eieren den fut-
telen bewoners uit andere streken, uit het oude
Toxandria met name. verdreven, tot voedsel
strekten. Hoe zou hij opzien ware hij hier op
Uw watertoren en kon hij ook overzien het
schitterend schoon gelegen, uiterst vruchtbaar
eiland. Het vormt thans een prachtig geheel.
Had men oorspronkelijk alleen Scarpenisse, uit
harde nessen of schor, deelde de Plumpot zelfs
tot 1556 het eiland nog in deelen, thans is het
een schoon polderland. En gij wilt daar de
weivaart en het genot der woning verhoogen
door Uw waterleiding.
Goed drinkwater is voor mensch en dier een
zegen. Op de was het drinkwater-
vraagstuk reeds lang aan de orde. Toen na
1877 de daling der graanprijzen en de concur
rentie met Amerika, nevens het verval van de
meekrapteelt, een malaise teweeg brachten,
grooter en ernstiger dan er thans nog is. zon
men op allerlei mildelen om de gevolgen daar
van ie ontkomen.
Men drong ook aan op veeteelt, meer veeteelt
endiensvoigens zuivelbereiding.
Hier en daar maakte men kaas. De boterbe-
reiding moest ook meer en beter worden, maar
als een groot bezwaar werd door deskundige
mannen genoemd het gebrek aan goed water.
Immers, dat is voor de voeding van het
dier een zoo'n groot belang voor de melk en
diensvolgens voor de zuivelbereiding. Toch
bleef Zuid-Beveland er aan denken en genoot
het reeds eenige jaren van zijn vv'onreifelijke
waterleiding, waarvan het bedriji do Jen
ijverigen van Poelgeest zoo uitnemend geleid
wordt. En nu komt reeds Tholen als nr.
wenschen daarmede hartelijk geluk en ver
wachten daarvan zeer veel.
Zeer veel voor dc toekomstige veeteelt en
zuivelvorming en zuivelbereiding. Daardoor
zal deze beier worden en dus loonender op
brengst geven. Wij verwachten daarvan vee',
ook voor de gezondheid der bevolking en voor
haar gevoel. De Tholcnaars zullen straks
dankbaar spartelen in Uw badkuipen en heer
lijk genieten van het gemak in hun huizen, ein
ze zoo gaarne proper houden, tot in hun closets
toe. Tholen is aan velen grooten dank ver
schuldigd, aan velen zijner inwoners in vo eger
en in later tijd.
Maar ook in het heden, en daaronder zeker
niet het minst aan Jonker Jan van redenburch.
de voorzitter van de Thoolsche Waterindijking.
die uit liefde en sympathie voor het land waar
hij zoo lang woonde en werkte niet taaie vin-
harding en krachtige energie, dil groote en
grootsche werk tot stand bracht, hetwelk bin
nen enkele weken geheel voltooid zal :>in. Ik
verzeker dat de Zeeuwsche Landbouw maai