Bazar „Petit Bruxelles"
te Selzaete
No. 3815
7rijdag 4 September 1931
46ste Jaargang
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Eerste Blad.
CLEMENT DHAüNE - DDLLAERT,
Oostdam 21, Sas van Gent,
VERSCHIJNT elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
Rerum Novarum-herdenking in
Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen
Een indrukwekkende Arbeidersbetooging.
Profiteert! wan reklamebon
hierboven
Dit nummer bestaat uit TWEE BLADEN.
Goed voor het GRATIS ontwikkelen van ©en film of 6 platen
(Bazar Petit Bruxelles).
Geldig tot einde 1931.
Alle werk in de 24 uren afgeleverd.
DE
Bureaux van Redactie en Administratie
OOSTKADE 218, SAS-VAN-CENT
Telefoon 15 Telegramadres: Koerier
Abonnementsprijs 1.5Ö per 3 maanden,
of 5.25 per jaar, bij vooruitbetaling
Advortentiën 20 cent per regelbij contract lager
ZEER KOOPKRACHT IQE
LEZERSKRING
ITSTEKEND GESCHIKT
VOOR PUBLIOITEIT
Technische moeilijkheden waren oorzaak, dat
wij in aansluiting op het kort verslag in óns
nummer van Maandag op de Rerum Nova
rum-herdenking voor Oost-Zeeuwsch-Vlaande-
ren, welke Zondag jl. te Hulst plaatsvond, eerst
heden meer uitvoerig kunnen terugkomen. Wij
meenden echter dat zulks geen reden mocht
zijn om onzen lezers de nadere bijzonderheden
van deze grootsche gewestelijke Paushulde en
indrukwekkende demonstratie voor sociale
rechtvaardigheid en sociale vrede te onthouden
In onzen tijd van materieeie benauwenis cn
daarmede samenhangende sociale onrust is het
goed, ja noodzakelijk, de Roomsche idealen
naar voren te brengen en zoodoende bij ons
Roomsche volk de geestdrift los te slaan en le
vendig te houden, die noodig is om, trots de
geestelijke en stoffelijke inzinking rondom, te
blijven koersen in de goede richting Daarom
vooral is een dag, als Zondag jl. te Hulst was
georganiseerd, van zoo bijzondere be teekenis.
Jammer genoeg is dat niet algemeen begre
pen. Alleen de arbeiders hebben als klasse, ais
proep, massaal gedemonstreerd. De andere stan
denn, de werkgevers, de boeren, de middenstan
ders, zij waren slechts door enkelingen verte
genwoordigd.
Dat is ongetwijfeld zeer te betreuren.
De betooging van Zondag had moeten zijn
een schitterende demonstratie voor de ideale
solidariteitsgedacht, welke in ons Roomsche
volk in zijn geheel moet leven.
Zij is thans beperkt gebleven tot een - zij
het indrukwekkende arbeidersbetooging, op
geluisterd door de aanwezigheid van een scnare
geestelijken en vooraanstaande leken.
Lag dit aan de organisatie? Of hebben de be
sturen (of de leden?) der andere maatschap
pelijke groepen zich op de borst te kloppen,
voor wie het Pauselijk wereld-document toch
evenzeer het richtsnoer vormt voor haar so
ciaal handelen en streven?
Wij kunnen dat niet beoordeelen doch ho
pen, dat bij een volgende gelegenheid een der
gelijke storende absentie niet meer te consta-
teeren zal vallen en de katholieke eenheid zich
op meer sprekende wijze ook naar buiten zal
manifesteeren.
Hulst heeft Zondag de deelnemers aan de
groote Paus-hulde feestelijk ontvangen. Overal
in de straten wapperden de vlaggen, voorzien
van den pauselijken winpel.
Tegen half twee begonnen de demonstranten
te arriveeren en spoedig was het In de straten
van het anders zoo stille stadje een druk be
weeg van autobussen, fietsen en voetgangers,
waardoor eiken twijfel aan het welslagen der
demonstratie werd weggenomen.
Bij informatie vernamen wij, dat er slechts
1 sectievergadering zou worden gehouden na
melijk die van de R.K. Arbeidersstandsorganisa
tie in „De Koning van Engeland". Later bleek
intusschen, dat ook voor den N. C. 13. en den
Jongen Boerenstand nog een vergadering was
belegd, alwaar, bij verhindering van Mr. H. van
Haastert, die als feestredenaar zou optreden,
het woord was gevoerd door kapelaan Smit uit
Koewacht.
Was laatstgenoemde vergadering slechts ma
tig bezocht, des te drukker was het in de 'feeste
ijlk versierde zaal van „De Koning van Enge-
geland, alwaar, behalve de voorzitter, de heer
M. G. Geerts uit Hulst, o.a. ook de Zeereerw.
heer Pastoor E Doens en de burgemeester van
Hulst, de Edelachtbare heer B. Truffino, aan
de bestuurstafel hadden plaatsgenomen.
De heer Geerts opende de bijeenkomst met
den Christelijken groet, waarna hij erop wees,
dat het de eerste maal was, dat men inZ.-
Vlaanderen een dergelijk feest vierde, dat ge
organiseerd was in samenwerking met andere
standen, zelfs op initatief van andere standen.
Slechts langzamerhand, aldus spris de orga
nisatiegedachte in ZeZeuwsch-.Vlaanderen bin
nengedrongen. Thans zijn wij echter de 2500
leden gepasseerd. Met de aansporing om op
den ingeslagen weg voort te gaan en den
wensch, dat men zfin steeds groeiende macht
altijd ten goede zou mogen aanwenden, be
sloot spr. zijn inleiding om het woord te geven
aan den heer B N Loerakker van den R.K. Land
arbeidersbond, die als spreker was uitgenoo-
digd.
De heer Loerakker begon zijn rede met er op
te wijzen, dat de strijd der katholieke arbeiders
ten slotte ten doel heeft, het Christendom in
het maatschappelijk leven beter te doen beleven
Vóór de encycliek Rerum Novarum verscheen,
was van toepassing van christelijke beginselen
geen sprake. Het liberalisme vierde hoogtij. God
kon beleden worden in Kerk en gezin, in het
openbaar leven werd Hij uitgesloten. Enkelen
bonden tegen deze verderfelijke theorie den
strijd aan, doch zij ontmoetten vaak den groot
sten tegenstand bij hun eigen geioofsgenooten.
Toen verscheen de Pauselijke encycliek, waarin
Leo XIII onomwonden partij koos voor de even
genoemde bestrijders van 't Liberalisme. Re
rum Novarum werd e enverlossingswerk. Als zoo
danig werd het Pauselijk document begroet
door een Kardinaal Manning in Engeland, een
Mgr. von Keppler in Duitschland en Dr. Schaep
man ten onzent. Als vanzelf kwam spr. hier
tot een dankbare herdenking van de groote
figuur van Mgr. Nolens zaliger, die nog zoo kort
geleden den 8-urendag op den grondslag van,
Rerum Novarum te Genève verdedigde. Spr.
wees dan op de ontzaglijke veranderingen, die
sedert de uitvaardiging der encycliek in het
maatschappelijk leven hebben plaatsgegrepen.
Een bijeenkomst als deze, aldus spr., in vol
maakte overeenstemming met de kerkelijke
overheden en de andere standen was 40 jaar
geleden onmogelijk geweest. Verwijzende naar
de werkloosheid tengevolge van de crisis verge
leek spr. den toestand van thans met dien van
1891, toen er ook een crisis heerschte. Thans
worden millioenen uitgegeven om de werkloos
heid te bestrijden, destijds deed men NIETS.
Door werkverschaffing zorgt men er thans voor,
dat de arbeiders niet verhongeren maar c.ok
niet verwilderen. Wij kennen thans een uit-
keering bij ongevallen, bij ziekte ALS RECHT.
Dat alles is in Rerum Novarum te vinden. De
theorie „Arbeid is Koopwaar" is in Rerum No
varum adsoluut veroordeeld. Misschien, aldus
spr., had de Staat voor Zeeuwsch-Vlaanderen
meer kunnen doen, dan hij gedaan heeft. Maar
het is toch te waardeeren, dat men nog kort
geleden onze Minister van Arbeid heeft kunnen
hooren verklaren: „Werkgevers, bedenkt, wat
gij doet> als gij aan buitenlandsche werkkrach
ten de voorkeur, blijft geven boven Nederland-
sche. Gij hebt van mij dan maatregelen te ver
wachten, die dat zullen verbieden.
(applaus)
Er is dus alleszins reden tot dankbaarheid, al
dus spr. Doch wij zijn er toch nog niet De nieu
we encycliek van PauS Pius XI, Quadragesimo
Anno", heeft weer nieuwe perspectieven ge
opend. De bestaanszekerheid van den arbei
der moet nog worden veroverd.
De oorzaak van de maatschappelijke mistoe
standen is hierin te zoeken, zegt Paus Leo, dat
men van de christelijke beginselen is afgewe
ken. Zoolang de maatschappij zich laat regee
ren door e enstelsel, dat afwijkt van God, zal
er geslagen worden op de arbeiders .Spr. ver
wijst in dit verband naar Rusland. Nederland
heeft steun gegeven aan Rerum Novarum en
ook geluisterd naar den stem van Paus Pius X
z.g., den grooten Paus van de veelvuldige H.
Communie.
Na een krachtige aansporing tot zijn hoor
ders om in tijd van nood en werkloosheid aller
eerst op te gaan naar de kerk en vertrouwen
te stellen in den Hemelschen Vader besloot spr.
zijn keurige toespraak met den uitroep: Leo en
Pius XI wij groeten en danken U!
(langdurigapplaus)
De heer Geerts sprak dan e enhartelijk dank
woord en toen begaven de honderden zich
naar het mapestueuze Hulstersche kerkgebouw,
dat weldra tot in de uiterste hoeken gevuld was,
alwaar ten drie uur door den Hoogeerw. heer
P Rops, deken van Hulst een plechtig Lof werd
gecelebreerd.
Daarna formeerde zich onder leiding der ar
heeft het genoegen de bevolking van Sas van Gent en omliggende ge
meenten ter kennis te brengen, alsdat hij aangesteld is als vertegenwoor
diger van het welgekend huis
voor het aannemen van alle amateurswerk in de fotographie Ontwikkelen
afdrukken, vergrootiogeD, reprodnetiën op glanzend of hooggianzend'
papier, dit volgens keuze van de klanten zelf.
Vergelijkt de afwerking en de prijzen.
B.V. afdruk op 61/, X 9 Hoog glanzend papier 5V4cts. of 0,75 centiemen.
Op aanvraag wordt iedere kooper van een toestel (gelijk
welk merk of prijs, zelfs het goedkoopste) door mijnheer van der Weyden
zelf op de hoogte gebracht ten huize van kooper zelf en dit eansch
KOSTELOOS.
Verder zult U ook kunnen bekomen allerhande artikelen
eveneens phonos en phonoplaten vanaf 16 frank of i gulden 12 cent.
Reparatie van Gramophoons.
Vriendelijk aanbevolen.
de-commissarissen een indrukwekkende stoet,
waarin o.a. een fbnke afdeeling onzer kranige
vrouwelijke K.J.V.-ers uit verschillende gemeen
ten in volmaakte discipline mee marcheerde.
Begeleid door de twee plaatselijke muziekkorp
sen trok men naar het fabriekterrein van den
heer E. Lockef eer, alwaar een groote openlucht
meeting zou plaatsvinden. Hier was in een der
hoeken een spreekgestoelte gebracht, bekleed
met de nationale en pauselijke kleuren. Nadat
de naar schatting circa 2000-deelnemers zich
op het terrein hadden verzameld, sprak de
Hoogeerw. heer L. C. M. J. de Meulemeester,
deken van Hontemsse met krachtige stem een
openings- en welkomstwoord. In bezielende
taal schetste de gewijde redenaar de beteekenis
van deze grootsche huldebetooging. De maat
schappij moet hervormd worden in Christus,
het aanschijn der aarde moet worden her
nieuwd in de kracht van God den ?I. Geest.
Daarvoor is noodig mannentaal maar veel meer
nog mannenwerk.. In keurig gekozen woorden
wees spr. op de taak, die de katholiek in dezen
tijd te vervullen heeft en eindigde met de aan
sporing om voort te gaan op den weg, door de
Pauselijke encyclieken aangewezen, onder lei
ding van Paus en bisschoppen, onder leiding
van Christus Koning zelf, aan wien zij alle lof
en glorie in deze demonstratie en in alle eeu
wen der eeuwen.
(daverend applaus).
Thans was het woord aan den eersten feest
redenaar, den Zeereerw. Pater Norbertus O.C.
uit Breda.
Wij zijn hier bijeen, aldus spr., wijl blijdschap
en dankbaarheid onze harten vervullen. Hulde
aan Leo XIII is de inzet van dezen dag. In
machtige taal schetste spr. dan den toestand
van vóór 40 jaren en de verbetering, welke
sinds het uitvaardigen van 's Pausen encycliek
is ingetreden. Eiken stap in de richting van
het Pauselijk ideaal is gekocht met bloed en tra
nen. Doch de ommekeer is ten slotte onzaglijk
geweest. Rerum Novarum is geworden een cul
tuurbeweging. Dit document is zoo universeel
als Christus' Kerk zelf. Troelstra, Marx, zij spra
ken tot de arbeiders doch Paus Leo richtte zich
tot ALLE standen.
Nederland, aldus spr., staat vooraan op het
gebied van de sociale wetgeving. Waarom, zoo
vraagt hij, zijn de sociale wetten meerendeels
juist tot stand gekomen onder christelijke ml
nisteries? Dat komt, wijl de R.K. Staatsparty
in haar program heeft Rerum Novarum van
Paus Leo XIÏI.
Spr. memoreert dan de ontwikkeling van het
organisatieleven in Nederland en brengt daar
bij hulde aan de mannen, die 'sPauser. 'jeuoe-
lingen hebben begrepen en diens werk enler
hebben uitgebouwd. Hij noemt daarbij de ra
men van Schaepman, Ariëns, Aalberse, Mgr \en
genent, Poels, de Bruyn, Vesters, Hermans m
dan in treffende bewoording hulde en dank t«
brengen aan grooten priester en socialen wer
ker, den propagandist bij uitstek van Rerum
Novarum, Mgr. Nolens z.g.
Hoewel danbaar, aldus spr., zijn wij echter
nog niet voldaan. Nog teveel katholieken zit
ten vast aan de lijmstokken van de iiberale eco
nonre. In scherpe, rake bewoording hekelt spr,
dan de tekortkomingen, zoowel van vele werk
gevers als werknemers. Naast het recht moet
ook de liefde haar plaats krijgen in het sociale
leven. De katholieke solidariteitsgcdaohte moet
In de maatschappij overheerschen.
Het s moeilijk, aldus spr., de Roomsche be-
gnselen overal uit te dragen, doch bedenkt, wat
gij te verspelen hebt. Kent Uw plicht en blijft
Rerum Novarum voortstuwen onder de volke
ren. Laat men in de a.s. wintereursussen de
nieuwe encycliek Quadragesimo Anno best.u-
deeren en ontleden.
Spr. besluit zqn magistrate rede, waaruit wy