Ho. 3780
Maandag 15 Jnni 1931
46ste Jaargang
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
bij Hoofdpijn -J-
en bij Kiespgn
Het oordeel der socialisten over
„Rerum Novarum
De Bedelares van
Sainl-Sulpico.
VERGADERING VAN DEN PARTIJRAAD
DER R.-K. STAATSPARTIJ
VERSCHIJNT elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND |J-
POSTREKEKINE Ha. 52419.
FEUILLETON.
Kiezeressen en Kiezers
denkt erom Het kan
op één stem aankomen.
Laat niemand 2ich aan
zijn kiezersplicht ont
trekken.
Mijnhardt's Poeders
DE
Bureaux van Redactie en Administratie
OOSTKADE 218, SAS-VAN-CENT
Telefoon 15 Telegramadres: Koerier
ERIER
Abonnementsprijs 1.50 per 3 maanden,
of 5.25 per jaar, bij vooruitbetaling
Advertentiën 20 cent per. regelbij contract lager
ZEER KOOPKRACHTIGE
LEZERSKRING -
ITSTEKEND GE80HIKT
VOOR PUBLIOITEIT
l'e Rerur.i-Novaruxii-feesten, welke onlangs
over de geheele wereld hebben plaats gehad
en die hun hoogtepunt vonden in een zeld
zame internationale betooging voor den Paus
te Rome, benevens de verschijning van de nieu
we encycliek „Quadragesimo anno" gaven aan
de socialistische pers gelegenheid, nogmaals
een oordeel uit te spreken over den zendbrief
van Paus Leo XIII
Dit oordeel is over het algemeen nog precies
zooals het was, veertig jaren geleden, In het
kort kopit het hierop neer, da£ wij „Rerum No
varum" eigenlijk aan de socialisten te danken
hebben; dat de Paus zich het lot der arbeiders
aantrok uit vrees voor de socialistische bewe
ging; dat het feitelijk de socialisten zijn, die
het sociale program van Leo XIII uitvoeren ,en
dat de katholieke arbeidersbeweging geen be-
teekenis heeft.
Zóó samengevat en juist weergegeven in wei
nige woorden, blijkt duidelijk hoeweinig be
scheiden of, beter gezegd, hoe afstootend van
aanmatiging, de socialisten over zichzelven
oordeelen en hoe zij de inzichten van Paus Leo
XIII vervalschen.
't Is merkwaardig hoe hunne voorstelling
van de bedoelingen van Paus Leo XIII reeds
40 jaren geleden werd weerlegd door een libe
raal economist, door den bekenden Fransch-
man Leroi Beautieu, die in de „Revue des Deux
Mondes" eenige uitvoerige en geestdriftige ar
tikelen schreef over de toen pas verschenen en
cycliek „Rerum Novarum".
Met kracht protesteerde deze liberale geleer
de tegen de voorstelling alsof het Pausdom
zich het lot der arbeidende klassa louter uit
berekening aantrof. „Neen, zoo schreef hij,
men mag in de encycliek geenszins het ïesul-
taat zien van een koele, berekende politiek.
Het socialisme is de valsche munt, waarmede
de politici van rechter- en linkerzijde de stem
men des volks koopen, maar het Pausdom heelt
een te groot vertrouwen in zijne zending, om
tot dergelijke praktijken zijn toevlucht te ne
men. En de democratische evolutie (beweging)
waarvan Rome ons thans üoe't getuige zijn, be
hoort tot het groote hervormingsplan, dat lang
te Perugia (waar Leo XIII aartsbisschop is ge
weest) door den grooten opvolger van Pius IX
is overwogen. Beschaving en vooruitgang zijn
altijd door Leo XIII in bescherming genomen
en bevorderd. En steeds wenschte hij aan te
toonen, dat die dingen, welke de Kerk niet kan
aanvaarden, ook inderdaad verwerpelijk en af
keurenswaardig zijn. Met dit doel heeft de Paus
ook zijn encycliëk geschreven. Hij verkondigt
daarin, dat de Kerk nieuwe ideëa kan aanne
men en bewijst, dat in de christelijke moraal
het eenige geneesmiddel voor de ellende van
den arbeider en voor alle maatschappelijke
73)
Als zij het nog niet was,dan is zij toch zeker
met huid en haar verbrand en is er niet meer
dan een hoopje asch van haar overgebleven,
evenals van moeder Veronica, die te midden
van e enplas bloed op den grond lag. Op die
manier viel het mij gemakkelijk de wieg mee
te nemen, de twee vrouwen konden het mij niet
meer verhinderen.
a Dus niemand heeft iets van den kinderendief
stal gezien?
Die vraag is nogal onnoozel, om niet te zeg
gen dom. Denkt ge misschien dat er visite in
dat brandende huis was? Neen, neen, buiten-
u en mij weet niemand er iets van.
In dat geval kunt ge vrij op de maire ver
klaren, dat gij het kind van Jeanne Rivat'uit*
den brand gered hebt
Nooit van mijn leven, riep Servais Duplat uit
Waarom niet?
Omdat ik daardoor groot gevaar zou loopen,
dat zal ik u dadelijk aan het verstand brengen
Het bureau van den burgerlijken stand aan de
mairie van het elfde arrondissement is aids ar
geopend gebleven, het zou dus zeer licht mo
gelijk zijn, dat Veronica de geboorte van de
twee kinderen had aangegeven en al heeft zij
dat niet gedaan, dan kunnen er nog mmschen
zijn die weten, dat de burgeres Rivat een twee
kwalen is gelegen".
„Die encycliek is iets hoögers, iets beters dan
een staatkundig program. Zij vs de omhelzing
van het volk door Christus, door de Kerk".
De verleiding is groot, om nog meer uit die
artikelen uit te halen. Wij zullen hiermede ech
ter volstaan. Zóó oordeelde dus een liberaal,
wiens eigen standpunt in „Rerum Novarum"
zoo streng veroordeeld wordt, en een geleer
de, die door zijn bijzondere studie van sociale
vraagstukken, bevoegd was om te oordeelen
over h'et. program van den Paus.
Hiermede is die eerste opmerking van de so
cialistische pers op dezelfde afdoende wijze
weerlegd als dit reeds 40 jaren geleden is ge
schied
H.
Vrijdagavond en Zaterdag jl. ïs in het Jaar
beursrestaurant te Utrecht de negende verga
ring van den Partijraad der R. K. Staatspartij
gehouden.
Deze vergadering was in hoofdzaak gewijd
aan de bespreking van het onderwerp- „Ge
zin en Overheid", waardoor resp. inleidingen
werden gehouden door de hes,ren J. H. van
Maenen, lid van Ged. Staten van Limburg, Mr.
C. P, M. Romme, gemeenteraadslid te Amster
dam en Dr. H. W. E. Moller, wethouder van
Tilburg alsmede door Mej. Maria van der Kal
len.
Wij laten hier een korte samenvatting van
deze inleidingen volgen:
GEZIN EN OVERHEID.
Grondslag. De plicht der Overheid is, ernaar
te streven, dat de rangorde, die tot het wezen
van het huisgezin behoort, intact blijft, en dat
het huisgezin overeenkomstig de bedoelingen
der natuur kan opbloeien en zich ontwikkelen.
De feitelijke verhoudingen zijn. zeker thans,
voor het gezin in het algemeen, en het kinder
rijke gezin in,het bijzonder, veelal van. dien
aard, dat de overheid de taak heeft recht
streeks in te grijpen, opdat niet de gezonde op
vatting over het gezin verloren ga, en daar
door de veiligheid en duurzaamheid van het
tijdelijk geluk der burgers en het heil van den
Staat worden ondergraven.
1. Het gezin en zijn woning. 1 De geestelijke
en stoffelijke belangen van het gezin zijn voor
een groot deel aan de woning verbonden.
2. Intensieve krotopruiming, zoowel ten plat
telande als in de steden, is een eerste, maar
ook een minimum eisch.
3. Gelijktijdig met, maar niet uitsluitend ge
koppeld aan de krotopruiming, behooren maat
regelen te worden genomen ter voorziening in
de woningbehoefte, vooral van kinderrijke ge
zinnen, en wel zóó, dat een aan redelijke ei-
schen beantwoordende woning beschikbaar is
voor een huurprijs, welke in juiste verhouding
staat totde normale inkomsten van het ge
zin, voor hetwelk de woning moet dienen.
Daartoe komen o.m. in aanmerking: beschik
baarstelling van bouwvoorschotten tegen ma
tige rente; bijdragen in de huur aan resp. «oor
bemiddeling van woningbouwverenigingen, of
gemeenten
4. Het bevorderen van het verkrijgen eener
eigen woning o.m. door het verruimen der
ling ter wereld heeft gebracht. Als ik nu één
kind aangaf zou dat zeer onhandig zijn, want
men zou mij kunnen vragen waar ik het an
dere gelaten had. Het huis is tot den grond toe
afgebrand, heb ik u gezegd, men zal dus vast
en stellig gelooven, dat de hen met de kuikens
onder hét puin igt en niemand zal meer aan
Jeanne Rivat denken. Heb ik gelijk of niet?
Het is zoo, gij hebt volkomen gelijk, zeide
Gilbert Rollin, maar wat zult ge nu tot morgen
met dat tweede kind doen?
Wel, ik zal het wat water en melk met sui
ker geven, in afwachting tot zij door het arm
bestuur naar een min wordt gezonden.
Gij kunt den geheelen nacht niet hier blij
ven.
Neen.
Waar zult ge dan heengaan?
Wel, naar een ander vertrek hier dicht bij,
waar gij mij heen zult brengen.
Ik?
Welzeker, want dat lokaal is uw woning; daa
zal ik tot morgen wachten, nog een uur of wat
en we hebben weder dag.
Inderdaad, er kon niets beters gedaan wot-
den
Gilbert maakte er dan ook geen bedenkin
gen tegen.
Ik zal er u heen brengen, zeide hij, maar
eerst moet gé mij nog aan iets anders helpen.
Wat dan?
Het doode kind, dat hier nog ligt, te doen
verdwijnen.
Terwijl hij sprak lichtte hij een laken op,
waaronder, in een hoek van den kelder het
Landarbeiderswet en door voorschot- en pre-
mieverleening, is in verscheidene gevallen een
heilzaam middel, juist ten bate van het ge
zin.
5. Uit ethisch, sociaal, en hygiënisch oog
punt verdient het eenigszins de voorkeur bo
ven den verdiepingsbouw. Ook economisch is
die voorkeur, in verreweg de meeste gevallen,
verantwoord.
II. Het gezinsloon. 6. Het rechtvaardige loon
van den arbeider behoort als minimum te be
vatten de middelen tot instandhouding van het
arbeidsvermogen als belooning voor het ter be
schikking houden van dat vermogen.
7. De middelen tot instandhouding van het
arbeidsvermogen moeten toereikend zijn om
het gezin te onderhouden.
8. Onder „het gezin" mag niet worden ver
staan het feitelijk gemiddelde, noch het „ééne
gewone" gezin. Echter wordt de plicht van den
individueelen werkgever tegenover den indivi-
dueelen arbeider niet bepaald door de grootte
van diens gezin.
9. De theorie van het rechtvaardig minimum
loonkan slechts tot toepassing komen langs
den weg van collectieve rechtsvorming.
10. In de practijk beweegt de loonsvorming
zich op het plan van voorziening in de be
hoeften van het feitelijk-gewone gezin met
twee of drie kinderen.
11. Een oplossing in de richting van hez recht
vaardig minimum-loon zal moeten worden ge
zocht door vorming van een wettelijk gefun
deerd, door de betrokkenen beheerd kinder
fonds, gevormd allereerst door de uit de be
drijven komende premies, waarbij de Staat
door een bijdrage tot deelneming prikkelt. Uit
dit fonds zal iedere werkgever zijn geheele per
söneel een uitkeering kunnen verzekeren van
het vierde of vijfde kind af. De bijdrage van
den Staat zal de uitkeering moeten verhoogen.
12 Ook voor de gezinnen van .kleine zelf
standigen" heeft de Overheid een gelijke taak.
III. Verscheidenheid van gezinsloon in ver
band met plaatselijke omstandigheden. 13. Wan
neer in sommige gemeenten met een lager geld
loon dezelfde geestelijke en stoffelijke behoef
ten volgens staat en stand van het gezin kun
nen worden bevredigd als in andere met een
hooger geldloon, is verscheidenheid naar dien
maatstaf gerechtvaardigd.
14. In de thans geldende classificatie der Ne
ontzielde en reeds stramme lichaam van het
kind van Henriette lag.
Niets gemakkelijker, zeide Servais Duplat.
Hoe dan?
Wij graven eeti gat in den grónd van dezen
kelder, wij leggen de kleine ere ?n, maken het
gat weer dicht en er kraait geen haan meer
naar.
Het hier begraven?
Waarom niet? De plek is zoo veilig als men
maar verlangen kan. Hebt gij een spade, een
houweel, een schop of zoo iets?
Neen?
Een ijzeren staaf dan?
Ook niet. Alleen een kleine bijl om hout te hak
ken
Die kan ook dienst doen. Geef maar hier.
Gilbert haalde een bijltje, dat aan een ste-
vigen steel bevestigd was. Servais Duplat nam
het werktuig in de hand en zeide:
Maak gij intusSchen wat melk met water en
suiker gereed, voor het geval de kleinen wak
ker worden. Maar zeg eens, kan de burgeres
Rollin ons niet hooreri?
Geen nood, zij ligt bewusteloos, maar toch
moet ge zoo min mogelijk geraas maken
Ik zal voorzichtig te werk gaan, stil als een
muis.
XLII.
Servais Duplat begon aan het sombere werk,
terwijl Gilbert de melk voor de zuigelingen
toebereidde.
De grond van den kelder was zacht, zoodat
derlandsche gemeenten voor de bezoldiging der
Rijksambtenaren (met inbegrip van leeraren
en onderwijzers) is dit beginsel geheel onvol
doende in practijk gebracht.
15. Het is zeer goed mogelijk, dat voor be
paalde personen het wonen in bepaalde ge
meenten voordeelen meebrengt. Practiseh ia
echter een eenigszins algemeene rangordening
van de gemeenten, waarin het beginsel onder
13 geformuleerd, wordt verwezenlijkt, derhalve
een redelijke classificatie, niet mogelijk; zeker
niet, zonder dat juist de kinderrijke gezinnen
de ernstge nadeelen lijden.
IV. Het gezin en het arbeidende meisje. 16.
De arbeid van het meisje buiten den eigen
huiselijken kring en dien van anderen (dienst
bode) moet en kan dienstbaar worden gemaakt
aan hare vorming tot toekomstige echtgenoote
en moeder.
17. Dit is hoofdzakelijk, omdat het.gezin, niet
alleen om economische, maar ook ?m ethisch-
psychologische redenen, die voorbereiding in
vele gevallen^ zeker in den tegenwoordigen tijd,
niet kan geven.
Dit is mogelijk, mits de arbeidende vrouwe
lijke jeugd een veiligen bodem vindt in een
jeugdbeweging, op diep godsdienstigen grond
slag, onder een leiding, die geheel doordrongen
is van haar opvoedingstaak en zich daaraan
geheel kan wijden.
18. Daardoor worden nieuwe waarborgen ge
schapen voor de vorming van gezonde, nieuwe
gezinnen, „beginsel van allen sta,at en ko
ninkrijk". Deze hulp bij haar taak om^het goe
de en ordelijk geregelde gezin te bevorderen
behoort de Overheid met groote tegemoetko
ming en krachtigen steun te beantwoorden.
Een nader verslag der vergadering publicee-
ren wij in ons volgend nummer.
Ingezonden Meteéeellof (10)
Doos 45 ct. Bij Uw Drogist.
de ex-communard geen moeite had er in te gra
ven
Binnen tien minuten had hij een kuil van
ongeveer een halven meter diep
Met zijn- bijl maakte hij de aarde los en met
zijn handen wierp hij die er uit
Nog niet diep genoeg, mompelde hij, nadat
hij den kuil gepeild had
Hij zette het werk voort
Weldra was het kleine graf omstreeks een
meter diep.
Dat is voldoende, zeide hij, terwijl hij zich
het zweet van het voorhoofd wischte, leg de
kleine hier nu maar in.
Gilbert nam het laken weg en legde sijn
doode kind, zonder een enkelen traan, zonder
het geringste teeken van ontroering, in den
donkeren kuil.
Servais Duplat wierp de uitgegraven aarde
er weer in, trapte die vast en legde de vloer
tegels, die hij had weggenomen, weer -op hun
plaats.
De tweelingen sliepen gerust.
Het is klaar, zeide Servais Duplat. Breng mg
nu naar uw woning. Ik kan u we! verzekeren,
dat ik moe ben waht ik heb vanavond- nogal
het' een en ander gedaan.
Neem een van de kinacien en ga mee.
Beslist maar eerst welke ge wilt behouden,
in uw kwaliteit an papa komt het u wel toe
cm te kiezen. Zoek er de gezondste maar uit.
Gilbert boog zich over de wieg, bekeek de bel
de kinderen en wees er een aan.
Ik behoud deze.
(Wordt vervolgd».
