Ho. 3766
Maandag 11 Mei 1931
46ste Jaargang
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
I
Kameroverzicht.
Do Bodolaros van
Saint-Sulptce.
fUSTHEgFNiMË Ha. 52419.
De lijdensgeschiedenis van de te stichten
Katholieke Schoei in de Zandstraat
te Sas van Bent.
FEUILLETON.
DE
Bureaux van Redactie en Administratie
OOSTKADE 218, SAS-VAN-CENT
Telefoon 15 Telegramadres: Koerier
ERIER
Abonnementsprijs 1.50 per 3 maanden,-
of 5.25 per jaar, bij vooruitbetaling
Advertentiën 20 cent per regelbij contract lager
^ZER8K°R°INQRA-SHTIQI I VERSCHIJNT elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
ITSTEKEND QE80HIKT
VOOR PUBLIOITEIT
II
HET OPENBAAR ONDERWIJS IiN NEDER
LAND DUURDER VOOR DE OPENBARE KAS
SEN DAN HET BIJZONDER ONDERWIJS.
In ons vorig artikel behandelden wij in 't
kort het verloop van de te stichten R. K. bij
zondere school in de Zandstraat te Sas van
Gent.
Door een niet bereidwillige medewerking van
een overwegend liberaal Gemeentebestuur is
deze aangelegenheid, na reeds bijna ander
half jaar in behandeling te zijn geweest, als 't
ware nog in haar begin-stadium. 't Gelijkt hier
wel een miskenning der rechten der Katho
lieken en een lijdensgeschiedenis.
Naar aanleiding der gehouden besprekingen
in de onlangs gehouden vergadering van den
Gemeenteraad over de kwestie dezer te stich
ten school, kan 't wel nuttig zijn hier daaraan
nog eenige beschouwingen toe te voegen.
Hoe beter deze zaak toch gekend is, des te
juister zal zij beoordeeld worden; en wie on
partijdig kan en wil oordeelen, zal dan wel
licht niet ten nadeele der Katholieken beslis
sen, en misschien wel ten hunnen voordeele.
De school-kwestie in de Zandstraat heeft dan
een principiëele en eene finantiëele zijde, die
hier achtereenvolgens behandeld worden.
Volgens de hun heilige beginselen vorderen
de Katholieken eene katholieke opvoeding en
katholiek onderwijs voor hunne kinderen.
Waar nu in Nederland de gelijkstelling tus-
schen het bijzonder en het openbaar lager on
derwijs door de wet erkend wordt, en in de
Zandstraat, waar nagenoeg alle schoolgaande
kinderen katholiek zijn, een katholieke school
mogelijk is, vragen de katholieken daar ook
eene door hen verlangde school. Liberalen en
socialisten verkiezen voor hunne kinderen epen
baar onderwijs, of zoogenaamd neutraal onder
wijs, als dit laatste feitelijk goed mogelijk is?
Nu verlangen de katholieken volstrekt niet
van andersdenkenden, dat deze gedwongen
worden om de katholieke levensovertuiging te
volgen voor hunne kinderen, maar zij wenschen
ook niet te dulden, dat zij zelf genoodzaakt
worden de meening van niet-kathoiieken over
te nemen voor hunne katholieke kinderen.
En nu zijn in de Zandstraat de katholieken
de overgroote meerderheid der bevolking, die
in samenwerking met het R. K. Kerkbestuur te
Sas van Gent, dat ook hunne geestelijke be
langen te verzorgen heeft, toch wel mogen vra
gen om hun eigen richting te volgen bij het
onderwijs. Het is en blijft immers '^en gewe
tensplicht voor katholieke ouders, om zoo moge
lijk, hunne kinderen naar katholieke scholen
te zenden.
Aan dien duren plicht wordt in Nederland
inderdaad zeer goed voldaan. Na de gelijkstel-
59)
Het werk had vrij lang geduurd, want hij
moest elk oogenblik een nieuwe lucifer aan
strijken.
Dat is alweer gedaan, het was een moeilijk
werk, zeide de kapitein der Commune, terwijl
hij zich vergenoegd de handen wreef. Vjjfdui-
francs in een vergeten hoekje, behalve het geld
van het eerste biljet en morgen nog negen dui
zend francs op een paar louis na. Nu ben ik
zoo goed van geld voorzien als de uitstalkast
van een wisselagent en wanneer Parijs weer
rustig is, ga ik op goeden stand daarvan een
herberg beginnen.
Verrukt door dit schoone vooruitzicht verliet
Servais Duplat het in aanbouw zijnde liuis en
keerde terug naar zijn woning in de reu Saint-
Maur no. 157, onder het zingen van een Jiedje
der Commune.
Sedert de maand April, zooals men zich her
inneren zal, had hij een kamer in het huis, dat
ook door Jeanne Rivat en moeder Veronica
werd bewoond.
Deze kamer bevond zich aan het einde van
de gang, waarop ook de deuren van de twee
vrouwen uitkwamen.
Na den slag van Montretout had Jeanne
zich slechts gedeeltelijk hersteld van den zwa-
ren schok, die gedurende eenige weken voor
ling bij het lager onderwijs neemt het aantal
leerlingen van het bijzonder onderwijs in ons
land jaarlijks sterk toe, terwijl h£t aantal keer
lingen van het openbaar onderwijs telken jare
beduidend afneemt. In 't jaar 1920 waren' bij
het openbaar onderwijs 560,907 en in 1927 maar
473,205 kinderen, wat eene vermindering is van
87,702 leerlingen
In 1920 waren bij het bijzonder onderwijs
479,207 leerlingen, in 1927 reeds 644,820 kinde
ren, en in 1930 zelfs 717,754, wat een vermeer
dering is van 238,547 leerlingen.
De meerderheid en de goede toekomst zijn
dus in Nederland aan het bijzonder onderwijs,
en daarom is het ook wel niet gewaagd om in
de Zandstraat een katholieke school te vragen!
De openbare bemerking: „dat den kinderen
al van kindsbeen af moet worden ingeprent,
dat ze kinderen van een andere gezindte moe
ten verafschuwen", mag niet gericht weiden
aan 't adres der katholieken, wier leer het is
dat zij niet-katholieken oprecht moeten bemin
nen, en veel voor hen behooren ie bidden. Hen
hiervan betichten zou zijn een lasterlijk vpör-
oordeel. Wol hebben zij jegens andersdenken
den te vermijden een al te groote gemeenzaam
heid, die vooral gevaarlijk kan zijn tusschen
jeugdige personen voor de gemengde huwe
lijken, die in den regel nadeelig blijken te zijn
voor het katholiek geloof. In den omgang van
het gewone openbare leven zijn de katholieken
toch wel niet de meest ongezelligen! Al moeten
de katholieken alle menschen als broeders be
minnen, toch mogen zij ook godsdienstige dwa
lingen goedkeuren, en zoo is in Nederland het
socialisme door de Bisschoppen veroordeeld,
omdat dit stelsel alhier een uitgesproken ma
terialistische basis heeft, en daarom in wezen
anti-godsdienstig of minstens ongodsdienstig
is. Aan de socialisten moeten hier de H.H.
Sacramenten worden geweigerd, maar zij wor
den wel In de kerken toegelaten, alS zij daar
behoorlijk willen bidden, en ook hunne kin
deren worden katholiek gedoopt, als dezen ka
tholieke opvoeding verzekerd wordt.
De bewering, dat men in Nederland goed.
katholiek en goed socialist samen kan zijn, is
dus geheel onjuist, daar de socialisten alhier
het Kerkelijk Gezag niet erkennen en niet wil
len volgen. De communisten worden toch ook
uit de partij der S.D.A.P. gezet, omdat zij de
leer en de leiding van het socialisme niet vol
gen?
Wat betreft de finantiëele zijde der te stich
ten katholieke school in de Zandstraat zij op
gemerkt, dat het R. K. Kerkbestuur te Sas van
Gent oorspronkelijk de meening had, dat het
de geheele bestaande openbare school zou heb
ben mogen overnemen, en dat de door de ge
meente te maken kosten zeer beperkt zouden
gebleven zijn. Alle kinderen toch, die destijds
de school bezochten èn in de Zandstraat, ge
meente Sas van Gent, woonden, waren toen
katholiek.
Doch na indiening van de daarvoor bestemde
ae stukken is door de vrienden van het open
baar onderwijs, o.a. door de afdeeling Ter
Neuzen van Volksonderwijs, en den heer A. de
Pauw, een socialist aldaar, een actie begon
nen voor het behoud van een openbare school
in de Zandstraat.
Wanneer dus de burgers van Sas .van Gent
iets meer zouden hebben te betalen voor het
onderwijs aldaar zal het mede aan die heeren,
niet-inwoners van Sas van Gent, palstaanders
voor het openbaar onderwijs, te danken zijn.
j Als nu de liberaal-socialistische meerderheid
van den Raad, die bij voor de katholieken prin
cipiëele zaken zoo bereidwillig samen gaan,
een nieuwe openbare school met één lokaal wil
bouwen, dan zullen de daarvoor te maken kos-
j ten, uitgezonderd die van het bouwterrein, toch
wel ongeveer gelijk zijn, of men die school
bouwt eenigszins verwijderd, of in de onmid-
dellijke nabijheid van de katholieke school,
daar toch voor het schoolgebouw geen gemeen
schappelijke muren te benutten is. In de Zand
j straat is er thans nog zeer veel geschikte bouw
grond te verkrijgen. Als later de totaal inge- j
bouwde katholieke school noodig uitgebreid zou
1 moeten worden, zou dit volgens het aangeno- j
men plan niet goed mogelijk zijn, zoodat dan
daarmede wellicht grootere onkosten voor de
Gemeente zouden gepaard gaan. i
En voor den goeden gang van onderwijs is -
j 't toch zeker gewenscht dat twee scholen
van verschillende richtingen eenigszins van el
kander verwijderd staan, evenals men liefst
niet met twee families in één huis woont.
j Bij het al of niet samenbouwen van die twee
scholen kan er volstrekt niet een verschil be-
1 staan van duizende guldens.
j Maar het bijzonder onderwijs wordt nog maar
al te dikwijls beschuldigd van duurder te zijn
dan het openbaar onderwijs. Dat is echter ge-
heel onwaar en valsch, terwijl het een vast
staande waarheid is, dat het bijzonder onder-
5 wijs in Nederland veel voordeeliger is voor de
openbare kassen dan het Qpenbaar enderwijs.
Het is toch een feit, dat in ons land bij het
lager onderwijs de meeste kleine en minst be-
volkte scholen, dus de duurste, niet bij het
I bijzonder, doch bij het openbaar onderwijs wor
den aangetroffen. En zijn de groote schare
van 3816 religieuze leerkrachten bij de katho-
lieke lagere scholen, ook weer niet de voor-
deeligste voor 's Rijks kas, daar zij geen toe
slag voor huwelijk en kinderen noodig heb-
1 ben? En 't is ook een feit, dat door het katho-
j
liek middelbaar onderwijs, dat slechts gedeel-
j telijk gesubsidieerd wordt door de openbare
kassen, voor deze jaarlijks zeer groote sommen
1 gespaard blijven. Wat een groot bedrag kost
een leerling van de openbare middelbare scho
len gemiddeld jaarlijks meer aan de belasting
betalers, dan die van alle dusdanige katholieke
inrichtingen? En is dat niet in. nog sterkere
mate het geval met de studenten bij het hooger 1
onderwijs op universiteiten en handelsscholen":
j De katholieken in Nederland betalen bij het
middelbaar en hooger onderwijs voor een groot
gedeelte zelf hun eigen kosten, terwijl zij bo
vendien hun vol aandeel op hun belastingbiljet
te betalen krijgen voor het openbaar onderwijs
op dat gebied.
In waarheid is dus hier het bijzonder onder-
haar leven had doen vreezen en wanneer zij
niet gestorven was, dan had zij dat meer tc
danken aan haar jeugd en aan haar sterk ge
stel dan aan de verpleging en de medicijnen.
Zij leefde, maar somber en droevig, onop
houdelijk dacht zij aan den geliefden verdwe
nen echtgenoot, dien zij dood waande en dien
zij gaarne in het graf zou gevolgd hebben,
6wanneer de gedachte aan het kind, dat wel
dra zou geboren worden,, haar niet den plicht
oplegde, te blijven leven.
De 25sten Mei bracht Jeanne twee kinderen
ter wereld, twee meisjes, welgevormd, vel le
ven en gezondheid, die van moeder Veronica
de eerste zorgen ontvingen.
Wieg en luiermand waren gereed, maar in
die wieg moesten nu twee kinderen plaats vin
den.
De toestand van Jeanne was zeer ernstig en
er was geen dokter te krijgen, maar moeder
Veronica verpleegde de zieke met waren hel
denmoed.
Kom, kom, zeide zij, om Jeanne te troosten,
zij zullen er wel door komen. Het is erg ge
noeg, dat de twee arme kleinen geen vader
hebben, haar moeder hebben zij daarom dub
bel noodig.
De weinige spaarpenningen verminderden
snel.
Zij zat geheele nachten aan het bed van
Jeanne en verzorgde tevens de tweelingszusters
wier roze lipjes reeds trachtten haar toe te
lachen, als om haar te bedanken voor de zor
gen, die zij aan haar en haar moeder besteed
de.
j Op het oogenblik dat Servais Duplat, na zijn
geld begraven te hebben, thuis kwam ging
Veronica de trap af om water te halen.
Zij had een kaars In de hand om zich bij te
lichten, want sedert lang was er geen g&s meer
in de huizen, en de portier, getrouw aan de be
velen van den huiseigenaar, hing geen lan-
taars op om het gas te vervangen,
j Zoo, moedertje, zeide de kapitein der Com
munards, terwijl zij langs hem ging en hij de
•- kruik zag, die zij in de hand had, gaat gij pe
troleum brengen aan de broeders en de vrien
den, om een par huizen in brand te steken?
Zwijg, schurk, zwijg, brandstichter, ant-
woordde de oude vrouw heftig, dat laat ik aan
u over. Ga liever rustig slapen, dat 4s beter
wijs voordeeliger voor de algemeene kassen
van Rijk, Provincie en Gemeente dan het open
baar onderwijs.
Dat is de keerzijde van de medaille, die ook
wel eens mag belicht en beschouwd worden.
Maar voor ietwat verblinde menschen, die
eenzijdig worden ingelicht, is het nog ol eens
moeilijk om de volle waarheid in te zien, en bij
onnoozele menschen blijven spookbeelden in
druk maken, ook al bestaan cr geen spoken.
Intusschen is de richting op onderwijsgebied
in Nederland sterk ten voordeele van het bij
zonder onderwijs.
Vooral in dezen tijd van sterke beroeringen
op geestelijk gebied, is een krachtig godsdien
stige opvoeding noodig om het voorvaderlijk
geloof te bewaren. Voor de katholieken is en
blijft het steeds een sterkere eisch: katholiek
onderwijs op katholieke scholen voor katho
lieke kinderen.
P. DOEN3, pastoor.
(Van onzen parlementairen medewerker).
Drankwet.
De geheele week heeft de Tweede Kamer
zich met de Drankwetswijziging bezig gehou
den en op het oogenblik heeft ze eigenlijk nog
maar één artikel afgehandeld, dat namelijk
waarin omschreven is, wat sterke drank eigen
lijk is. De oude wet had de beslissing daarvan
aan den rechter overgelaten. De nieuwe wet
definieert thans sterken drank als „drank die
bij een temperatuur van vier graden van de
honderddeelige schaal (Celsius dusvoor vijf
tien of meer volumen procenten uit alcohol
bestaat, met uitzondering van wijn.
Ds. v. d. üj^ide wilde alles met sterken drank
betitelen wat reeds één procent alcohol bevat,
met uitzondering van bier en wijn en vruchten
wijn, die zwak-alcoholische drank /.ouden hee-
ten. Maar dan, aldus werd betoogd, r-.ou men
reeds voor alle „zoete" drankjes met één per
cent alcohol zich reeds naar een gelegenheid
met vergunning moeten begeven.
J In artikel 3 wordt bepaald, dat een vergun
ningsaanvrager, op het moment dat de vergun
ning verleend wordt, de beschikking hebben
moet over de lokaliteiten waarvoor de vergr.n-
ning is aangevraagd. Dit heeft z'n bezwaren
omdat er vaak jaren verloopen eer de vergun
ning verleend wordt. Anderzijds wordt er door
voorkomen, dat allerlei beunhazen vergunnin
gen trachten te krijgen. Een amendement van
Hellenberg Hubar om de bepaling geschrapt
te krijgen, werd met 42 tegen 14 stemmen ver
worpen.
Ds. v. d. Heide deed nog een poging den
alcoholverkoop te verbieden in legerplaatsen
of lokaliteiten, welke aan het militaire gezag
zijn onderworpen. Waar zelfs zijn partijgenoot
Schaper zich tegen dit amendement verzette
en 't ook van andere zijde bestrijding ondervond
beter één glaasje aan de cantine dan vijf
in de bijgelegen kroeg maakt het weinig
kans op aanneming.
legde dien op een stoel.
Zoo is het in orde, zeide hij bij zichzelf.
Zoodra de poort des Près-Saint-Gervais aan
de Versaillanen is overgeleverd, snel ik bier
heen, in een ommezien heb ik mij verkleed en
niets gezien, niets gehoord, ik poets de plaat.
Hij legde zich vervolgens te bed en was wel
dra vast in slaap, zonder zelfs een oogenblik
te denken aan de misdaad die hij dien dag
gepleegd had den moord op de gijzelaars.
Bij het aanbreken van den dag stond hij op
en begaf zich naar de maire van het elfde &r-
1 rondissement, waar hij het bevel nam over de
twintig man, die met hem den post aan de
poort des Près-Saint-Gervais zouden betrek
ken.
dan u met al dergelijke schelmerijen op te Gedurende den nacht hadden de troepen
houden en maakt vooral geen -even als gé voor
bij^ de deur van juffrouw Rivat gaat.
Aha, de burgeres Rivat. Is zij nog altijd
ziek?
Op het oogenblik is zij kraamvrouw en
heeft zij daarbij meer moed getoond in haar
van Versailles veld gewonnen, zij bezetten nu
j de place de la Trinité, re rues Saint-Lazare en
des Matrys.
j De troepen die voor de poort Qrnano bin
nengetrokken waren, hadden Mont-martre en
de chausseé Clignancurt heroverd.
pink, dan gij in uw geheele lichaam hebt. De Van die punten wierp een geduchte artille-
j rie haar bommen naar Père- Lacliaise, waar de
batterijen der communards antwoordde en
haar bommen wierpen op de kaden en de reu
de Rivoli, waar de gouvernementstroepen zich
1 hadden opgesteld, na niet zonder moeite de
barricaden van den linkeroever der Seine ver
wijderd te hebben.
arme vrouw ligt nu in hevige koorts.
De koorts? O! dat is niets, dat gaat wel
over.
Servais Ddplat maakte een einde aan het
gesprek, door voort te loopen en zijn woning
binnen te gaan.
Voordat hij zich te bed begaf keek hij zijn
slecht voorziene kleerkast na en nam daaruit
een jas, broek en vest en een slappe vilten
hoed, donker van kleur en in vrij goeden staat j
Van die kleeren maakte hy een bundel en
(Wordt verrelgd)
