De Zeeiiwsche Koerier
/rijdag IG October 1930
HEEREN-BAAl
Tweede Blad.
let Geheim van den
Voddenraper.
Rechtszaken.
Landb enVeeteett
van
'È5e (Jaargang. No. 3677.
Ina^roncïfln (9)
niimuuuuiwuuuuuuui
DE OPENINGSFEESTEN. Een eerewacht van Grieksche soldaten, bij de feesten der
internationale Mesée, dezer dagen te Saloniki peopend.
Minm»jffr.rjasaMw
Onderzoek der Nederlandsche en Friesche
Dialecten.
De Dialectencommissie der Koninklijke Aka-
demjp van Wetenschappen te Amsterdam, wel
ke enkele jaren geleden is ingesteld, heeft voer
kort een Centraal Bureau voor het onderzoek
e er Nederlandsche en Friesche Dialecten opge
richt, en daarmede een aanvang gemaakt met
ïaar wijdsten omvang.
Terwijl Frankrijk, Duiischland, België, Zwit-
erland en Italië reeds langer of korter geleden
de studie der dialecten stelselmatig ter hand
hebben genomen, en (ti den loop der jaren
eeds een belangrijk en aanmerkelijk materiaal
i dialectkaarten en -monografieën in het licht
hebben kunnen geven, bleef Nederland op dit
terrein van wetenschap achter, en werd hier te
lande de in zoo menig opzicht toch zoo belang
rijke studie der d'tfilecten aan het particulier
initiatief overgelaten. Verdienstelijk werk werd
op onderscheidene wijze geleverd; van stelsel
matige bearbeiding van het terrein kon echter
uiteraard, daar een centraal lichaam ontbrak
geen scprake zijn. Aangezien de nivelleering
van het moderne leven den woordenschat en
de syntactische eigenaardigheden der verschil
lende dialecten meer en meer dcet verdwijnen
en de grenzen tusschen dialect en algemeene
beschaafde taal hoe langer hoe vager worden,
zoodat vooral op dit gebied uitstel afstel dreigt
te worden, heeft de Koninklijke Akademie van
Wetenschappen gemeend, een dergelijk centraal
lichaam voor Nederland in het leven te moeten
ïoepen, en te dien einde de bovengenoemde
Dialectencommissie ingesteld. Door subsidie van
de regeering, van provinciale en gemeentelijke
besturen, benevens van wetenschappelijke ver-
eenigingen daartoe in staat gesteld, heeft deze
Commissie thans een Centraal Bureau gesticht
dat tot taak heeft: de dialecten van de Neder
landsche en van de Friesche taal, voor zoo ver
ueze binnen de landsgrenzen worden gesproken
vast te leggen, zoowel in geschrifte als door
middel van grammafoonplaten, waardoor ook
het nageslacht zich een zoo volledig mogelij
ken indruk zal kunnen vormen van de taal,
die hun voorouders eenmaal gesproken hebben.
Het behoeft geen betoog, dat dit werk, op
breeden grondslag ondernomen, tientallen ja
ren zal vorderen: het vastleggen van alle dia
lecteigenaardigheden op kaarten en het ver
werken der verkregen gegevens in een groot
aantal monografieën is natuurlijk een zeer om
vangrijke en tijdrppvende taak. Een eerste ver-
eischte van welslagen is, dat het Centraal Bu
reau zich kan verzekeren van de medewerking
van allen, die daartoe op eenjgerlei wijze in
staat zijn. Daarom doet het een beroep op de
iezers van dezen oproep, die in het bezit zijn
va ngeschreven of gedrukte stukken in dialect,
welke zij genegen zijn terstond of te eeniger
tijd ten geschenke of in bruikleen af te staan.
Een Centraal Bureau voor het onderzoek der
Nederlandsche en Friesche Dialecten heeft im
mers alleen dan beteekeni^, als het een zoo vol
ledig mogelijk dialectmateriaal bezit, waarme
de het degenen, die zich tot het Bureau wen
den, zoo goed mogelijk kan inlichten.
Vervolgens zijn zoowel in de steden als ten
plattelaride vele personen, die het een of ander
dialect volkomen beheerschen, en andere die,
ronder zelf een dialect goed te kunnen spreken,
door jareplange inwoning of belangstelling
niettemin met den woordvoorraad en verschil
lende eigenaardigheden van dat dialect ver
trouwd zijn. Ook op hen doet het Centraal Bu
reau een beroep, teneinde beide categorieën op
een of andere wijze aan z'£h te verbinden; op
gave van namen en adressen zal op hoogen
prijs worden gesteld.
De Dialectencommissie heeft reeds thans van
verscheidene zijden meer of minder belang
rijke toezeggingen ontvangen, en ziet met het
volste vertrouwen de medewerking van allen
tegemoet, die het groote wetenschappelijke, fi
lologische, sociologische en algemeen-cultureele
belang inzien van een stelselmatige bestudee
ring der dialecten, zooals zij die wil onderne
men. Het Centraal Bureau, gevestigd in het ge
bouw der Koninklijke Akademije van Weten
ehappen (Kloveniersburgwal 29, Amsterdam
C.) zal elke bijdrage of toezegging, hoe gering
ook, en elk aanbod tot medewerking van be
angstellenden dankbaar aanvaarden. De na
men van de leden der Commissie, waarin ook
en vertegenwoordiger voor Friesland zal wor
den uitgenoodigd zitting te nemen, vindt men
bieronder vermeld.
De Dialectencommissie der Koninklijke Aka-
iemie van Wetenschappen:
Prof. Dr. J. H. KERN, Voorzitter.
P. J. MEERTENS, Secretaris.
Mej. Dr. L. KAISER, Penningmeesteresse,
(Postgirorekening No. 167415, kantoor
Amsterdam.
Prof. Dr. H. T. COLENBRANDER.
Dr. H. J. E. ENDEPOLS (vertegenwoor
diger van de Streektalencommissie van
het Alg. Ned. Verbond).
Prof. Dr. J. VAN GINNEKEN.
Dr. S. HOOGERWERF.
Dr. M. SCHOENFELD.
Prof. Dr. JOS. SCHRIJNEN.
Prof. Dr. C. G. N. DE VOOYS.
Prof. Dr. N. VAN WIJK.
Open brief.
aan heeren grondeigenaren, aan gemeente-,
polder-, kerk- en armbesturen en lichamen, die
boerderijen en gronden verpachten.
Het Hoofdbestuur van den Noordbrabant-
schen Christelijken Boerendond, gevestigd te
Tilburg, meer dan 40.000 leden tellende, acht
het zich ten plicht het volgende onder Uwe
aandacht te brengen.
Land- en tuinbouw geven over t algemeen
zeer onbevredigende uitkomsten; verschillende
takken vn het bedrijf en dan denken we op
de eerste plaats aan akkerbouw en aan vele
tuinbouwcultures werken nog slechts met
verliezen; ook voor andere onderdeelen van 't
bedrijf wordt de toekomst steeds donkerder.
Thans wordt op vele bedrijven reeds met ver
lies gewerkt; op andere met verre van voldoen
de winst.
Als oorzaak van dien ongunstigen toestand
zij verwezen naar de wanverhouding tusschen
bodemprijzen en productiekosten eenerzijds en
de opbrengst der producten anderzijds.
In verband met de slechte uitkomsten moet
geconstateerd worden, dat de pachten voor ver
schillende bedrijven thans veel te hoog zijn;
dat mede daardoor de pachtersstand in ver
schillende plaatsen zienderooge in welstand ver
mindert; dat vele pachters noodgedwongen de
uiterste bezuinigingen moeten toepassen 'n
huishouden en bedrijf en dan nog steeds dieper
in schulden geraken.
Met een beroep op de sociale rechtvaardig
heid vragen wij van hen, die boerderijen en
gronden verpachten, met allen aandrang en in
grooten ernst, dat z ijde pachtprijzen zullen
herzien in dien geest, dat zij zoo na mogelijk
in overeenstemming worden gebracht met de
gebruikswaarde der gronden; dat zij door recht
matige en plichtmatige pachtverlaging tege
moet zullen komen aan de redelijke wenschen
die een deel der pachters in deze moeilijke tij
den mag verlangen.
Het Hoofdbestuur van den N.C.B.
C. MOORS, Voorzitter,
P. J. VAN HAAREN, Secretaris.
Dc moordzaak-Lans
De vroegere procuratiehouder J. G van O.,
die Maandag jl. door het Haogseho Gerechts-
lioi is veroordeeld tol 20 jaren gevangenisstraf
we; ens doodslag op zijn patroon den heer Lans
in diens kantoor aan den Oostzeedijk te Rot
terdam en wegens valscliheid in geschr fte en
vei duistering, meermalen gepleegd heeft te
gen dit arrest cassatie aangeteekend.
Kantongerecht Terneuzen
Benoemd tot griffier bij het Kantongerecht
te Neuzen mr. W. L. D. van Walsem, Kanton
rechter plaatsvervanger en waarn. griffier bij
het Kantongerecht te Haarlem.
Rechtbank te Middelburg.
S. C. S., 26 jaar arbeider te Axel wegens mis
handeling van Krijn Dieleman te Axel op 6 Sep
tember 1930.
Eisch f 10 of 10 d.h. Uitspraak f 5 boete of
5 d.h.
A. A. D., 72 jaar zonder beroep te Koewacht
wegens mishandeling van zijn echtgenoote M.
L. van Hecke te Koewacht op 2 September
jl.
E'.sch en uitspraak 14 d gev. straf.
C. L. Cl., 65 jaar, metselaar te Sas van Gent
wegens beleediging van P. W. Jongenal te Sas
van Gent in den nacht van 3 op 4 September
1930.
Eisch en uitspraak f 20 of 20 d.h.
Een laffe daad.
Na afloop van den fakkeloptocht te Oostburg
op 5 Sept. 1.1. ter gelegenheid van de Oranje
feesten te Oostburg, zag het aanwezige publiek
plotseling op de Markt een poes loopep in vlam
men gehuld. Het diertje werd afgemaakt en
gedeponeerd in de Marechausseekazerne, al
waar bleek dat het beest over het geheele li
chaam brandwonden had. De politie stelde een
onderzoek in. waarbij bleek dat een der fakkel
dragers de poes met een brandende fakkel in
brand had gestoken. Wegens dierenmishande
ling had zich voor den Politierechter te verant
woorden A. K. 44 jaar, schoenmaker te Oost
burg.
Een tweetal getugen verklaarden dat de bran
Lende fakkel aan verdachte was gegeven. In
de nabijheid van hen was een kolenhok waar!,n
een poes lag. Verdachte was al roepende „poet-
jepoetje" naar het dier gegaan en wierp de
fakkel daarop. Verdachte ondervraagd, zeide
dat het zoo niet was gegaan, hij had de kat
niet gezien. De verbalisant eveneens ter zit
ting aenwezig, verklaarde de getuigen abso
luut te vertrouwen
De Officier van Justitie is van meening dat
hier gevangenisstr. op zijn plaats vs. Spr. vindt
het meer dan erg, Hij eischt 14 dagen gevange
nisstraf tot welke straf verdachte door den Po
litierechter werd veroordeeld.
Een vooruitstrevend middenstander leest
DE MAASBODE.
ondanks de slechte dagen, die hij er doorge
bracht had. was Nerval aan die woning ge
hecht. Aan den zoom van een bosch staand, ver
van andere menschelijke woningen verwijderd,
was zij uitmuntend geschjkt voor het gebruik,
dat hij er van wilde maken.
Het moeilijkste was den man te vinden, die
zich zou willen belasten met het bewaken en
verzorgen van Camourdas.
Op de fabriek van Nerval werkte een ijzer-
gietcr, met name Chareneon. Zijn loerenden
blik, zijn sluipende bewegingen, de vrijwillige
afzondering, waarin hij leefde, boezemden zijn
kameraden een diepen afkeer voor hem in. Hij
behoorde tot het slag van menschen, waarvan
men denkt: hij is in staat om een misdaad te
be;,aan.
Charencon werkte zoo weinig mogelijk en ont-
za zich niet cm openlijk te zeggen, dat hij op
de eerstvolgende omwenteling rekende, om zich
tot zijn dood toe een gemakkelijk leven te ver
zekeren.
Zijn ideaal was niet het leven van Parijs niet
zijn gewoel en zijn drukte, zijn herbergen en
schouwburgen; hij had zin voor het landleven
en -roomde zich het bez',t van een huis en een
tuin, om zijn eigen groenten te telen.
Het woord omwenteling zelf beteekende niet
voor Charengon optochten door de straten met
roode vaandels, hoogdravende opschriften ofr
openbare gebouwen, noch zelfs de hoopen straat
sternen door de oproerlingen met den naam
van barrikaüen bestempeld; voor hem had het
slechts de beteekenis van plundering.
Beschuldigd van medeplichtigheid aan de
FEUILLETON.
Naar het Fransch van
RAOUL DE NAVERY.
122)
Columba zou wel gewenscht hebben, dat va
der Falot dadelijk bij haar kwam inwonen maar
Aurillac wilde eerst 't laatste gedeelte van zijn
taak vervullen en daartoe moest hij zich ge
troosten nog eenigen tijd zijn oud verblijf te
bewonen.
Nooit had Columba schooner geschenen dan
dien namiddag en avond; zij straalde van ge
luk en blijdschap, terwijl Mederic, gewoonlijk
zoo treurig en somber, steeds eenen glimlach op
de lippen had; men zou gezegd hebben; dat hi;
evenals Columba, eenen vader teruggevonden
had. Telkens drukte hij Aurillac's handen, her
haalde hem dat hij zijn vriend was en herin
nerde hem aan den nacht, waarin zij den ar
men Petit Ange met hun beiden zoo liefderijk
verzorgd hadden.
De tijd verloopt snel als men gezellig bijeen
zit; het begon laat te worden en Aurillac maak
te zich gereed om heen te gaan.
Reeds had Mederic afscheid genomen en de
loopjongen had den Ekster en Petit Ange mee
naar zijn kamer genomen.
Vader en dochter waren derhalve opnieuw
met elkander alleen. Zij hervatten het vertrou
welijk gesprek van dien morgen en terwijl zij
haar vader omhelsde, vroeg Columba hem:
Gij houdt dus meer van mij dan van Max,
vader?
Waarom, dat, lieve?
Omdat gij aan mij uw hartsgeheimen open
baart. r
-umpo 'fiS .re^ui 'uassiui firn tre^ ueui aa
ba?
Ik, \k ben het kind, niet waar?
Juist.
En ik zal het kind blijven?
Zoolang gij zelf maar wilt.
Ik kan uw stilzwijgen tegenover Max zeer
goed verklaren, hernam Columba; maar ver
plicht u dat stilzwijgen om u nooit van 't be
wijs te bedienen, dat gij gevonden hebt?
In het geheel niet en ik zal er mij van be
dienen.
Om uw onschuld aan het licht te doen ko
men?
Dat kan ik niet; het huwelijk van Angelie zou
afspringen.
Maar wat dan?
Ik kan alleen mijn leven tot uw huiselijken
haard beperken, slechts de omhelzingen van
een enkel kind ontvangen; het eene op een
afstand gelukkig zien en het andere aan mijn
hart drukken; maar er rust ook een taak op
mij, die ik wil en moet volbrenge, hoewel ik
van mijn openlijke rechtvaardiging afzie.
En die taak is?vroeg Columba.
De bestraffing van Nerval, wiens eenige rech
ter ik sinds dezen dag ben.
Hierop nam Aurillac afscheid van zijn doch
ter en keerde met den Ekster huiswaarts.
XLIH.
Oude bekenden.
Sinds twee dagen ademde Nerval vrijer, hij
had een dubbel besluit genomen; het eerste
was zich van Camourdas te ontdoen, doch niet
door een moord, maar door opsluiting; het
tweede zijn dochter Maximiliaan ten nuwelijk
te geven. Was eens d;is echtverbintenis geslo
ten en kwam de jonge advocaat door een toe
val want Nerval dacht nooit aan de Voor
zienigheid door een om zoo te zeggen on
mogelijk toeval, op het spoor der waarheid,
dan zou hij zwijgen om Angelie's vader niet te
onteeren.
Van dien kant voortaan gerustgesteld, bleef
hem nu nog slechts over Camourdas onscha
delijk te maken, zonder een nieuwe misdaad te
plegen, die hem in ongelegenheid kon bren
gen. Nerval had spoedig het middel gevonden
dat hij zocht.
Hij bezat bij Melnu, een kleine hoeve waar
hij geboren en opgevoed was. Hij had zich
nooit van dat bouwvallige huis en dien eenvou
óigen moestuin, door muren vol gaten en
scheuren omr'.ngd, willen ontdoen.
Toen hij nog een kind was en blootsvoets
langs de wegen liep, had hij er de oorvegen
van zijn vader, de kussen zijner moeder ont
vangen; de eerste was een ruwe werkman, de
tweede een zachtzinnige vrouw, die veel mis
handelingen van haar man had te lijden; maar
