Adferteeren doet verkoopen.
No. 3677
Vrijdag 10 October 1930
45ste Jaargang
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREK
fierste Blad,
Bij het Veer tig-jarig Priesterfeest
HET LOONSTELSEL
BuitenL Overzicht
Uit het Parlement.
PRIMA
ZUIVERE
KRISTAL
STIJFSEL
VERSCHIJNT ELKEN MAANDAG-, WOENSDAG- EN VRIJDAGAVOND
Mgr. Adrianus Petrus Wilhelmus Hopmans
Dit nummer bestaat uit TWEE BLADEN.
Bisschop van Breda.
Ina*zoDdeti MedeleeÜDo (24)
DE ZEEUWSCHE KOERIER
Bureaux van Redactie en Administratie
OOSTKADE 218, SAS-VAN-CENT
Telefoon 15 Telegramadres: Koerier
Abonnementsprijs 1.50 per 3 maanden,
of 5.25 per jaar, bij vooruitbetaling
Advertent iën 20 cent per. regelbij contract lager
ZEER KOOPKRACHTIGE
LEZERSKRING
IT8TEKEND GESCHIKT
VOOR PUBLIOITEIT
van
Op 12 October a.s. zal het 40 jaar geleden zijn
dat Zijne Doorluchtige Hoogwaardigheid Mgr.
Petrus Hopmans, Bisschop van Breda, de H.
Priesterwijding ontving. Dat is een dag, waarop
we dankbaar jegens God mogen herdenken de
groote verdiensten van een welbesteed werk
zaam en heilig Priesterleven.
Enkele levensbijzonderheden
Mgr. Hopmans werd geboren te Standdaard-
buiten den 22sten Augustus 1865. Na zijn voor
bereidende studies te hebben voltooid aan de
beide Bisschoppelijke Seminaries van het Bis
dom Breda, ontving de jeugdige leviet op 12
October 1890 de H. Priesterwijding. Door zijn
kerkelijke overheid werd de veelbelovende jon
ge Priester naar de Universiteit van Leuven ge
zonden, waar hij 17 Juli 1893 het Baccalaureaat
in de Godgeleerdheid behaalde
Jammer genoeg moest toen van een verder
voortzetten der Theologische Stud'e om gezond
heidsredenen worden afgezien. Na enkele maan
den rust volgde toen een benoeming tot kape
laan te Kruisland op 22 Januari 1894, waar
Mgr. Hopmans in de zielzorg werkzaam bleef
tot 31 Maart 1894, om dan als Professor naar
het Seminarie IJpelaar te gaan. Enkele jaren
later werd de ijverige Professor naar hetBys-
dom geroepen om daar voortaan Z. D. H. Mgr.
Leijten bij het bestuur van het Diocees als Se
cretaris ter zijde te staan. Sinds dien zou Mgr.
Hopmans voortdurend meer bekend geraken
met al de zorgen voor het welzijn van Priesters
en Volk die het bestuur van een Diocees met
zich brengen. Toen Mgr. v. d. Corput kwam te
overlijden werd de Secretaris van het B:(sdom
op 17 November 1908 benoemd tot Vicaris-Gene
raai en Pastoor van het Begijnhof, welke ge
wichtige betrekking hij bleef waarnemen tot
8 September 1914, toen Z. H. de Paus hem riep
tot de volheid van het Priesterschap. De Bis
schopswijding had plaats op het Hoogfeest van
Allerheiligen in het jaar 1914.
Een werkzaam en heilig priesterleven.
Het leven van Mgr. Hopmans wordt geken
merkt door een groote eenvoud, een geweldige
werkzaamheid en een buitengewone heiligheid
die zijn oorsprong vindt in het diep-overtuigd
Eucharistisch leven van dezen grooten kerk
vorst.
Zijn eenvoud spreekt telkenmale als Z.D.H.
op zijn reizen door steden en dorpen kinderen
ontmoet, over wier reteie onschuld de Bisschop
zich evenzeer verheugt als de goddelijke kinder
vriend bij Zijn rondgang door Gallilea. Voor de
Jeugd de hoop der toekomst heeft Mgr. Hop
mans gezorgd door het Bijzonder onderwijs
zoo sterk mogelijk te bevorderen.
Er bestaat thans welhaast geen enkele parochie
meer in het Bisdom Breda, of zij heeft haar
katholieke lagere scholen voor jongens en mei*
jes. Breda, Roosendaal, Bergen op Zoom en
Hulst hebben hun eigen katholieke in stellin
gen voor middelbaar onderwijs. Voor de oplei
ding van de priesters aan het klein Seminarie
heeft Mgr. Hopmans het leerprogram geheel in
overeenstemming gebracht met de eischen, die
op een gewoon gymnasium worden gesteld, ter
wijl toCh het instituut het karakter van een
vormschool voor toekomstige priesters heeft be
houden.
Het werk voor de schoolvrije jeugd en de or-
Wanneer gemeenschappelijke verantwoordelijk
heid de beteekeni^ is van het solidarisme, aan
valt er in ondernemingen en bedrijven nog heel
wat te veranderen, wil men dit goede beginsel
tot toepassing brengen.
Wel zijn de eerste stappen gezet. Over de ar
beidsvoorwaarden wordt onderhandeld tusschen
vertegenwoordigers van arbeiders en werkge
vers. En het accoord wordt vastgelegd in col
lectieve contracten. Hoe weinig deze contrac
ten echter op goede samenwerking berusten
wordt wel bewezen door de instandhouding en
versterking der weerstandskassen. Men heeft
ganisatie van de K.J.V. (Katholieke Jeugd Ver-
eenigingen) geniet de voortdurende steun van
Mgr. Hopmans. In het Bisdom Breda werd de
grondslag gelegd voor katholieke Sportbewe-
ging in Nederland, die thans tot een machtige
bond is uitgegroeid.
Een buitenstaander kan zich geen denkbeeld
vormen van de geweldig omvangrijke ^aak, die
het bestuur van e engeheel Bisdom met zich
brengt. Mgr. Hopmans kent geen rust, neemt
nooit vacantie, slaapt heel weinig en werkt
voortdurend, 't Is bewonderenswaardig, met
welke vlugheid en nauwkeurigheid de drukke
correspondentie behandeld wordt.
Overal waar de behoefte bestaat worden nieu
we parochies opgericht: bij de uitbreiding van
de stad Breda zelfs drie tegelijk. Dat is een
machtig middel voor het behou dvan het ge
loof in de harten van het Brabantsche on
Zeeuwsche volk.
Mgr. Hopmans heeft een open oog ook voor
de stoffelijke en zedelijke belangen van het
volk. De sociale en economische organisaties
kunnen rekenen op groote belangstelling voor
het werk dat door hen voor arbeiders, midden
standers en boeren wordt verricht, hetgeen bij
vergaderingen en congressen voortdurend aan
den dag treedt.
Het WitGele Kruis werd in het Bisdom Breda
da opgericht dank zij den steun en aanmoedi
ging van Mgr. Hopmans, en thans is er geen
enkele parochie meer in heel het Diocees of er
bestaat e enafdeeling van het Wit-Gele kruis
met een eige nKliniek waar geneeskundige be
handeling wordt verleend, terwijl overal de wijk
verpleegsters als barmhartige Samaritaanschen
rondgaan om olie en wijn te druppelen in de
wonden die ziekte en lijden in het lichaam en
het hart der menschen geslagen heeft.
Maar behalve de groote werkzaamheid waar
door het leven van den thans jubileerenden
kerkvorst is gekenmerkt, wordt alles overstraalt
door een groote heiligheid, zoodat al het v/erk
van dezen Apostel Chrfcti een echt bovenna
tuurlij kkarakter draagt. Het levenswerk van
Mgr. Hopmans was vooral gelegen om in de
harten der geloovigen een brandende liefde te
ontsteken tot Jesus in de Eucharistie, om zijn
Diocesanen te brengen tot de bronnen waar
de kracht ontspruit voor dit en het andere le
ven. Daarom werd in het Bisdom Breda het
werk van de Altijddurende Aanbidding opge
richt, zoodat voortaan altijd- door dag en
nacht tot aan het einde der tijden een groep
getrouwen zal neergeknield liggen voor het H.
Sacrament om den God van Liefde te bidden
dat het Eucharistisch H. Hart van Jesus moge
heerscheri" en leven in de harten van alle Dio
cesanen.
Voor zijn priesters te Mgr. Hopmans een voor
beeld van levenseenvoud, soberheid, werkdadig
heid en heiligheid.
Geen wonder dat het werk van den Eucha
ristische kruistocht zich vanuit Breda over Ne
derland verbreidde!
Uit de harten van priesters en geloovigen zal
dan ook op dezen dag een hartelijk gebed op
stijgen: Dominus conservet eum: de Heer be
hoede Hem nog vele jaren.tot welzijn van
het volk en ter eere Gods.
hoogstens een „gewapenden vrede" bereikt.
Daarom moeten verdere stappen volgen. Wij
willen komen tot een goede bedrijfsorganisatie,
waarin werkgevers en werknemers geregeld sa
menwerken en langzamerhand zoodanige toe
standen worden geschapen, dat voor de arbeids
voorwaarden goede rechtsgrondslagen worden
vastgelegd.
Ten slotte zal hierbij ook wel de vraag aan
de orde komen, of dan het tegenwoordige loon
stelsel nog zonder meer kan worden gehand
haafd. 't Is op dit punt, dat wij, in verband
met onze beschouwingen over „kapitalisme" en
„solidarisme", de aandacht willen vestigen.
Men weet hoe het loonstelsel in den loop der
eeuwen te gegroeid. Loonarbeiders bestonden
aanvankelijk niet. De menschen werkten zelf
standig. Trachtten ook zelfstandig de voort
brengselen van hun arbeid te verkoopen. Toen
kwam de handel ertusschen. Deze kocht die
voortbrengselen, om ze elders aan den man te
brengen. Vervolgens leverden handelaars ook
grondstoffen, welke zij voor producten verkoch
ten. Geleidelijk gingen zij ertoe over, zelf werk
plaatsen in te richten. Intusschen werden ge
reedschappen vervangen door machines en was
de inrichting eener werkplaats te duur gewor
den dan dat ieder vakman zulke inrichting
zou kunnen betalen. De vakman kwam ten slot
te dan ook geheel in dienst van den meester,
die weer later ondernemer werd. De meester
of ondernemer nam van hem over het risico
van den verkoop der voortbrengselen en hij
kreeg een vaste vergoeding.
D<t is, zeer kort samengevat, de oorsprong
va het loonstelsel. Dit stelsel heeft ongetwij
feld" zijn goede zijden, zooral nu de industrie
zich zóó enorm ontwikkeld heeft, dat reuzen-
kapitalen noodig zijn, o mfabrieken op te rich
ten en men onmogelijk de markt nog kan over
zien. Menschen, die n^ets anders of weinig-
meer dan hun arbeidskracht bezitten, en dus
geen risico kunnen dragen, zijn daarom ge
diend met een vast inkomen.
En voor zoover dit inkomen nog zeer wissel-
valhg is, wegens de schommelingen op de we
reldmarkt en de machtspositie der onderne
mers, wordt steun gezocht in een uitgebreid
verzekeringswezen en in de vakorganisatie.
Aan het loonstelsel zijn echter ook groote na
deelen verbonden. Vóór de vakorganisatie eeni-
gen invloed kan doen gelden, werd slechts zoo
veel loon betaald, dat de arbeider hiermede ter
nauwernood of nog niet eens in zijn dagelijk-
sche behoeften kon voorzien. Maar ook thans,
nu de arbeidsvoorwaarden veel verbeterd zijn
blijven enkele uitzonderingen daargelaten
de arbeiders van geslacht tot geslacht in
denzelfden toestand van bezitloosheid. En dit
wordt voor de maatschappij een ernstig gevaar
nu de ondernemingen al langer zoo grooter
worden, steeds minder personen de leiding hier
van in handen krijgen en het aantal loonarbei
ders reeds gestegen is tot 60 of 70 pet der gehee
le bevolking.
Zoo immers is de toestand ontstaan, waar
van pater dr. Borret S.J. verklaart: „Een maat
schappelijke inrichting, waarbij verreweg het
grootste gedeelte van hen, die den arbeid verte
genwoordigen, altijd in een afhankelijken toe
stand verkeert, kan niet gezond wezen: daar
gaat noodzakelijk een te groote invloed van 't
kapitaal mee gepaard" Het verantwoordelijk
heidsgevoel wordt er bij het volk door verzwakt
en de tegenstelling tusschen bez'tters en niet-
bezitters verscherpt.
't Is overbodig te verklaren, dat dit met onze
christelijke maatschappijleer niet te vereenigen
valt. Wij moeten nagaan, hoe het kan veran
deren. h.
Dc ramp met de R 101 en hare gevolgen. De
revoluties in Zuid-Amerika. Ook Brazilië in op
stand. Vorstelijke verlovingen en perspec
tieven, die zij wellicht openen. Vredesklan-
ken en oorlogsbedreiging.
We zouden ons op deze plaats niet bemoeid
hebben met de ontzettende ramp waardoor En
geland op één oogenblik de grootste helft van
zijn deskundigen op het gebied der lucht
schepen verloor, ware het niet, dat de Engel-
sche regeering en niet ten onrechte in haar
luchtschepen zag een der groote middelen om
haar prestige nn de dominions te handhaven.
De reis van de R 101 naar Br.-Ind'ë, na eerst
Egypte te hebben aangedaan, had nauwelijks
een ander doel dan in het verre Oosten van
Engeland's kracht en macht en kunnen te ge
tuigen en daarvoor eerbied af te dwingen. De
mislukking van de reis en op welke diep-tra
gische wijze! moet ontegenzeglijk aan Enge-
lands prest',ge afbreuk doen. De gevolgen gaan
ver uit boven het verlies van een vijftigtal
menschenlevens, zij het zelfs van Engeland's
beste zonen, verre boven het verlies van een
luchtschip dat de glorie was van de Engelsche
natie, zij beteekenen een slag voor de Britsche
rijkspolitiek. Wat het Britsche ^nperium had
moeten binden kan nu het materiaal leveren
voor den spot en de verachting van zoovelen,
wien geen middel te klein of te verachtelijk te,
om de dominions en de koloniën van net Brit
sche rijk los te weeken. En zoo is de ï'amp van
de R 101 in vollen zin een nationale ramp.
Zuijd-Amerika is nog steeds niet tot rust ge
komen. Schijnt in Ecuador de regeering het
heft stevig in handen te hebben gehouden, zoo
dat ze zelfs het vrijwillig ontslag van den pre
sident niet heeft willen aanvaarden, in Brazi
lië is de helft van de 20 staten waaru .t deze
grootste der Latijnsch-Amerikaansche repu
blieken bestaat, in vollen opstand tegen het
centrale gezag. In Argentinië, dat zoo pas een
geslaagde revolutie achter den rug heefr., staat
de nieuwe conservatieve regeering al reeds voor
zware moejijkheden. In heel Zuid-Amerika
schijnt een revolutionnaire geest te woelen en
te gisten.
Koning Boris van Bulgarije heeft zich ver
loofd met de 23-jarige prinses Giovanna, doch
ter van den koning van Italië. Tegelijkertijd
gaat het gerucht dat zijn zuster Eudoxia z'eh
verloofd heeft met den Italiaansehen hertog
Karei van Spoleto, een neef des koning. Boris
en Eudoxia zijn Grieksch-orthodox, prinses
Johanna en hertog Karei katholiek. Wat het
huwelijk van koning Bor'^s en prinses Johanna
aangaat, is tot dusver nog geen Pauselijke dis
pensatie, welke noodzakelijk zal moeten inhou
den dat de kinderen katholiek worden gedoopt
en opgevoed, verleend. Op de mededeelüig van
den koning van Italië aan den H. Vader van
de verlooving heeft de Paus ten antwoord ge
geven: „Wij bedden en zullen bidden, opdat al
les geschiede met Gods welwillende toestem
ming en Zijn zegen." Wie weet kan dit huwelijk
niet de inleiding vormen voor een terugkeer
van het roemrijke Bulgaarsche volk naar de
Moederkerk, waarvan slechts zoo we'nig het
scheidt.
Te Athene is deze week een Balkan-confe
rentie geopend, welker doel is de bestudeering
van het vraagstuk eener Balkan-unie. Mocht
het daartoe eenmaal kornen de weg, men
ontveinst het zich niet, zal lang en moeilijk
zijn, dan zal een der giootstc bekommernis
sen van degenen, d',e den vrede oprecht willen,
zijn weggenomen. Zoo iemand is stellig Briand
de Fransche minister van Buitenlandsche Za
ken. En mochten de geruchten bewaarheid wor
den, dat men in Fransche officieele kringen zijn
politiek va verzoening gaat desavoueeren, zoo
dat hij voor een figuur die meer de tanden
laat zien zou moeten plaats maken, dan zal
zulks stellig de vrienden van den vrede met
groote zorg vervullen.
De overval op Curacao.
De heer Floris Vos heeft aan den minister van
Justitie en van Koloniën gevraagd of de aan
klacht tegen kap. Borren door de Regeering is
gelast en zoo ja, waarom dan met dezen officier
niet tevens zijn chef oud-gouverneur Fruytier
is aangeklaagd. Voorts of het juist is, dat de
heer Fruytier bij het vooronderzoek oorspron
kelijk we'igerde om op bepaalde vragen te ant
woorden, daar hij daarvoor eerst ruggespraak
met de Regeering moest houden en of net deze
bekend was, dat hij voornemens was deze hou
ding aan te nemen.
Tenslotte vraagt de heer Vos of de regeering
daaraan haar goedkeuring had gehecht.