Henri Ford in Europa.
Mo. 3671
Vrijdag 26 September 1930
45ste Jaargang
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Eerste Blad.
Buitenl. Overzicht
Buitenland
Sociaal JTieuws,
Provincienieuws.
■i
VERSCHIJNT elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
?D5T8F.HEIilHB Ko. 52413.
Dit nummer bestaat uit
TWEE BLADEN.
Ingezonden Mededeeliog
ch
•h
te
DE ZEEUWSCHE KOERIER
Bureaux van Redactie en Administratie
OOSTKADE 218, SAS-VAN-CENT
Telefoon 15 Telegramadres: Koerier
Abonnementsprijs 1.50 per 3 maanden,
of 5.25 per jaar, bij vooruitbetaling -
Advortontiën 20 cent per. regelbij contract lager
ZEER KOOPKRACHTIGE
LEZERSKRING
ST
IT8TEKEND GESCHIKT
VOOR PUBLICITEIT
KT
IT
(9)
Zooals men weet zal Henri F,rd, gedurende
zijn bezoek aan Europa, ook ons land waar
schijnlijk aandoen. De aanleiding tot zijn reis
s de eerste steenlegging van z'n groots automo
bielenfabriek iji Keulen. De plannen daartoe
zijn met de grootste zorgvuldigheid voorbereid.
Zoo heeft Ford aan 't Internationaal Bureau
van den Arbeid te Genève 'n afdeeling toege
voegd dit tot taak heeft statistieken samen te
stellen ter vergelijking van de Europeesehe kro
nen met de Amerlkaansche. Daarna kregen de
plannen voor den bouw te Keulen waar zes
millioen mee gemoeid zijn, hun beslag. Van
Keulen en Berlijn uit wil Ford met zijn be
roemde goedkoope kleine auto de Europeesehe
markt veroveren.
In de jaren na den oorlog, jaren waarin voor
alle landen van 't continent allerlei moeilijke
politieke en economische vraagstukken vielen
op te lossen werd de Amerikaansche automo
bielenkoning in Europa zeer populair. Er waren
er, die in hem den socialen heiland zagen! Het
..Fordisme" werd mode. Wetenschappelijke man
nen reisden naar Amerika, om 't in sociaal op
zicht model-bedrijf van Ford te Détroit te be
zichtigen en ze stonden er perplex vanZou
er wel ooit 'n zakenman zijn geweest, die ever
de heele wereld zoo hoog stond aangeschreven?
En daarom was de propaganda van de Euro
peesehe intellectueelen voor 't Fordisme zoo be
grijpelijk en ook zoo succesvol. Velen scheen
't 'n sociaal werk toe, 'n Ford-auto te koopen,
want gaf men daarvoor immers geen steun aan
de ideale onderneming van een groot sociaal
hervormer? Zoo was de gedachtengang
Ford van zijn kant heeft natuurlijk alles in
het werk gesteld om dien goeden naam van
verlosser voor de, aan den socialen afgrond ge
brachte wereld te behouden en te versterken.
Maar hij had 't dan ook erg gemakkelijk, om
dat aureool rond z'n slapen te bewaren. Want
in Amerika heeft z'n automobielenfabriek zoo
goed als geen concurrentie. Hij heeft 't eerst
den nieuwen vorm der rationali,seering, de loo-
pende band toegepast, hij is er de meester
van. Dank zij de door den loopenden band be
langrijk-vereenvoudigde werkzaamheden, heb
ben duizenden kreupelen en invalieden in Dé
troit werk gekregen. De grootste verdienste, die
men Ford toekent, is wel de verlossing van 't
conflict tusschen kapitaal en arbeid. Door de
invoering van den loopenden band heeft hij de
productiekosten belangrijk verlaagd, waardoor
hij in staat werd gesteld de hoogste loonen uit
te betalen. Zijn geweldige centrales voor con
sumptieartikelen leveren aan de arbeiders te
gen spotprijzen alles, wat hun hartje begeert.
Door gansche dorpen, kolonies, voor zijn ar
beiders te bouwen, onttrok hij hen aan de
groote stad. En hij weet hen aan zZich te ver
binden door hun 't gehuurde huis, na 'n be
paald aantal jaren van arbeid voor de Ford
fabriek, in eigendom te schenken. Tennisbanen
heeft hij laten aanleggen, waardoor de werk
lui zich kunnen vertreden op een wijze, die tot
heden was voorbehouden aan de beter gesitu
eerde kringen. Andere feiten uit Fords sociale
bedrijfspolitiek zijn b.v.: de arbeiders krijgen
aandeel in de winst en een j aarlij ksche grati
ficatie; over technische bedrijfskwesties worden
ideeën uitgewisseld tusschen werklieden en
chefs't Rijke Amerika, dat met den wereld
oorlog zulke uitstekende zaken gemaakt heeft,
en dat in economisch opzicht voor kort z'n
hoogtepunt bereikte, was voor 'n man als Ford
de meest geschikte bodem, om de economische
filosofie van dezen waren kunstenaar onder de
moderne zakenmenschen, gedachten in z'n ge
weldig brein geboren, tot werkelijkheid te ma
ken. Typeerend voor zijn ideeën is het volgen
de citaat: „Wat ons geslacht ontbreekt, dat is
't vaste geloof, de onuitroeibare overtuiging dat
ook in de industrie rechtschapenheid, recht
vaardigheid en menschelijkheid onontbeerlijk
zijn, om tot 't doel te geraken. Als we deze ei
genschappen niet kunnen bereiken, dan ware
't beter, dat er geen industrie bestond. Sterker
nog: als deze eigenschappen niet tot werkelijk
heid worden, dan zijn de dagen der industrie
geteldAls 't maar 's zoover kwam, dat het
egoisme werd uitgeroeid, dat de eeuwige waar
den in het juiste Fpht kwamen te staan, dat
de mannen, die aan het roer zitten, begrepen
hoeveel verstandiger 't is, in de plaats van het
erbarmelijke loon der winzucht, het loon van
dienstprestaties aan de menschheid te stellen,
ach, dan zou er niets meer te wenschen over
blijven, dan was alles mogelijk".
Spreekt u',t deze economische filosofie niet
'n au-fond christelijk-katholieke gedachte? In
de ideeën van Ford schuilt een Christendom,
verborgen, gemaskerd, aan hemzelf en z'n ver
eerders onbekend gebleven. En 't is voor de mo
derne wereld van de grootste beteekenis dat de
au-fond katholieke opvattingen in de economie
van een der meest-geavanceerde zakenmen
schen 't gaan winnen van de drogredenen der
„Schwarmerei". In Amerika moest men eerst
komen tot de ontdekking dat rechtvaardig
heid, menschelijkheid en werken voor de be
hoeftige menschheid de groote sociale ideeën
van onze eeuw zijn. Maar, moderne heeren, de
ze ideeën zijn nochtans zoo oud als de wereld.
Doch laten we er ons dan toch over verheugen,
dat ze voor u weer koerswaarde hebben ge
kregen. Want blijkbaar hebt ge nog nooit be
merkt, dat de christelijke arbeidsbe weging
reeds tientallen van jaren niets anders heeft
nagestreefd. Toch zijn wij in Europa niet zoo
heel erg achterlijk: in verschillende landen is
er reeds contact gekomen tusschen werkgevers
en werknemers en in de sociale passage in de
laatste Troonrede komen de analoge Ideeën
van minister Verschuur tot uiting.
Niet volgens de ideeën van Karl Marx, maar
volgens die der christelijke moraal wordt de
kapitalistische economie omgebeuwd. Maar.
de socialisten merken daar niets van!
(Nadruk verboden).
Chineesche verrassingen. Steeds grooter ver
warring. Rusland tracht daarvan te profi
teered Gisting in de Zuid-Amerikaansehe
republieken. Briand's troetelkind: De Euro
peesehe Statenbond. Zullen Nederland en de
Scandinavische landen hieraan den grooten
stoot geven?
De verrassing van deze week is wel, dat de
gouverneur van Mantsjoerije de helft van zijn
leger tegen Peking en Tientsin heeft gediri
geerd en zonder slag of stoot deze beide be
langrijkste steden van Noord-Ch;na heeft „ver
overd". Welke zijn bedoeling daarmee is ge
weest, ligt volkomen in het duister. Zijn doel
heet te zijn, den binnenlandschen
Chineeschen oorlog te beëindigen, maar
de wijze waarop de Noordelij
ken hem hebben ontvangen, doet sterk vermoe
den, dat zij in hem een welkomen bondgenoot
tegen Nanking en den dictator Tsjang Kai
Shek beschouwen, een bondgenoot te welkomer,
nu Tsjang weer voor de zooveelste maal hec-ft
getoond, dat hij een geducht veldheer \s. Hoe
wel hij van alle kanten werd bedreigd, heeft
hij zich op schitterende wijze uit de moeilijke
situatie weten te redden. De communisten uit
het Zuiden sloeg hij uit elkaar of hield ze in
toom en thans zijn de Noordelijke legers overal
op den terugtocht tot achter de Gele Rivier.
Wil inderdaad de machtige gouverneur van
Mandsjoerije beëindiging van den burgerkrijg;
of is hij bevreesd, dat de posi.tie van Tsjang
Kai Shek te sterk zou worden en zet hij dus
tegen dezen zijn troepen in?
Intusschen hebben de Russen van de ontbloo
ting van Mandsjoerije van meer dan de helft
zijner troepen gebruik gemaakt, om weer stevi
ger voet te krijgen aan den Oost-Chineeschen
spoorweg. Hun kuiperijen hebben althans den
Chineeschen autoriteiten reeds aanleiding ge
geven, om den Russischen directeur van dien
spoorweg achter de tralies te zetten. Dat geeft
straks wel weer wat geharrewar!
In Zuid-Ameriika blijft het gisten. Ecuador,
gedrenkt met bloed van Garcia Moreno, blijkt
aan den vooravond van een nieuwe revolutie te
staan, en Zuid-Chili is in vollen opstand.
In den Volkenbond is thans een vaste com
missie benoemd ter bestudeering en uitwerking
van Brand's denkbeeld van een „Vereenigde
Staten van Europa" De Fransche Minister van
Buitenlandsche Zaken is zelf, op voorstel van
Henderson, met algemeene stemmen tot voor
zitter dier commissie aangewezen. Hij krijgt
dus volop gelegenheid, om zijn ideaal, nauwer
samenwerking tusschen de Europeesehe staten
te propageeren.
Intusschen is er alle kans, dat tusschen de
Scandinavische landen en Nederland zulk een
nauwe samenwerking spoedig haar beslag zal
krijgen. In politiek opzicht loopen de denkbeel
den tusschen deze landen vrijwel parallel en
een overeenkomst wordt uigewerkt om de tarie
ven tusschen de vier rijken niet te verhoogen.
Hier ontwikkelt zich een perspectief, dat groote
mogelijkheden biedt. Men kan daarover gaan
fantaseeren, maar het heeft geen zin den tijd
vooruit te loopen. Alleen dit willen we er wel
van zeggen, dat een nauwe economische samen
Werking tusschen de drie Scandinavische rij
ken en Nederland op den duur stellig ook niet
zonder invloed op andere landen zal blijven.
Hier ligt het begin van de Vereenigde Staten
van Europa wellicht voor het grijpen. Moge de
kiem z^ch gunstig ontwikkelen.
Toenemend werkloozencijfer in Duitschland
Volgens de gegevens van het rijksbureau voor
arbeidsbemiddeling en werkloozensteun be
draagt het totale aantal werkloozen in Duitsch
land thans rond 1,962,000, d.i. ongeveer 15.000
meer dan einde Augustus.
Het aantal bij de arbeidsbeurzen ingeschre
ven werkzoekenden is met ongeveer 103.000 ge
stegen, waaruit blijkt, dat de malaisse in het
Duitsche economische leven voortduurt.
Jac. Urlus bij Z. H. den Paus.
Z. H. de Paus heeft in anticamera segreta in
een speciale audiëntie ontvangen de beroemde
Nederlandsche tenorzanger Jac. Urlus met
diens echtgenoote en zijn twee zonen, eveneens
vergezeld van hunne echtgenooten.
Loonsverlaging in België.
De nationale mijncommissie besloot de loonen
der mijnwerkers met 4 percent te verlagen, niet
ingang van den eersten Zondag van October.
Dalend wcrkloozenaantal in Engeland.
Het aantal ingeschreven werkloozen bedroeg
15 September 2,103,413, of 36,158 minder dan in
de voorafgaande week, do.ch 955,894 meer dan
in dezelfde periode van het vorig jaar.
DE MAASBODE is het familieblad bij
uitnemendheid.
Rustoord voor volwassenen
De R.-K. Bond voor Groote Gezinnen afdee
iing Amsterdam, d'<e reeds lang de behoefte
aan een Rustoord waar Volwassenen tegen een
matige vergoeding konden worden onderge
bracht tot herstel van krachten en aan zijn
Stichting R.-K. Vacantie en Rustoord St. Anto
nius opdracht had gegeven een dergelijk Rust
oord voor te bereiden, kan thans op resultaat
wijzen.
Het R.-K. Vacantie en Rustoord St. Anto-
nijus is er nl. in geslaagd met medewerking van
de St. Josephgezellen-Vereeniging de exploita
tie van een Rustoord voor Volwassenen per 1
October a.s. aan te vangen.
Het deze zomer door de St. Josephsgezellen-
Vereeniging geëxploiteerde Vacantieoord „de
Liebaard te Appeldoorn, zal vanaf 1 October
tot 1 Juli voor ïustbehoevenden (voorloopig uit
sluitend vrouwelijke) boven de 16 jaar open
staan.
De exploitatie geschiedt door het R-K. Va
cantie en Rustoord St Antonius Stichting van
de R.-K. Bond voor Groote Gezinnen Afd. Am
sterdam, terwijl de dagelijksche leiding berust
bij de Eerwaarde Noorsche Zusters.
Het hoeft wel geen betoog, da«, met een zoo
perfecte leiding het resultaat gunstig moet zijn
en mag het als een verheugend feit genoemd
worden, dat het Vacantie en Rustoord St. An
tonius er in geslaagd is de Zusters, die reeds
zoo uitstekende diensten bewezen hebben aan
de Vacantiegangers, voor de verzorging der
rustbehoevenden te behouden:
De verpleegprijs is vastgestéld op f 1,85
per dag.
Alle aanvragen te richten aan, en nadere in
lichtingen te bekomen bij: het R.-K. Vancantie
en Rustoord St Antonius Prinsengracht 752 tel
37697 Amsterdam.
Een vooruitstrevend middenstander leest
DE MAASBODE.
AXEL.
Ongeval met autobus. In den nacht van Za
terdag op Zondag kwam een autobus van de
garage Cito uit Axel met passagiers van de Ter
Neuzensche kermis rijden, toen eensklaps een
wiel van de vooras liep waardoor de chauffeur
het stuur kwijt raakte, waardoor zijn wagen te
gen een boom liep aan den zijkant van den pro
vincialen weg. Dit mocht een geluk heeten, daar
anders de bus in de sloot was geloopen, waar
door ongevallen n\et zouden zijn uitgebleven.
Thans kwamen de passagiers er met den schrik
af en werden zij alleen wat door elkaar geschud
Van de bus braken een paar ruiten.
De thuisreis werd verder te voet afgelegd.
ST. JANSTEEN
Gemeenteraad. In de vorige week onder voor
zitterschap vé,n burgemeester P. Geirnaerdt ge
houden raadszitting werd de heer J. A. Vinck
als raadsled toegelaten en beëdigd.
Waardeering werd uitgesproken voor de geste
van de St Elisabethsvereeniging, die bericht had
van de toegekende subsidie ad f 200 momenteel
geen gebruik te zullen maken aangezien hier
aan door speciale omstandigheden momenteel
geen behoefte bestond.
Een verzoekschrift inzake straatverlichting
werd voor kennisgeving aangenomen.
Goedgunstig werd beschikt op een verzoek
van het R.-K. Par. Kerkbestuur om herziening
voorschot gemeentelijke vergoeding volgens art
101 L.O. wet 1920 voor 1930.
Voor de Gezondheidscommissie Hulst dienst
jaar 1931 werd f 135.50 uitgetrokken.
Het kapitaal, vrijgekomen ingevolge over
dracht van het G.E.B. aan de P Z.E.M. zal, over
eenkomstig het rapport van den directeur-boek
houder G.E.B.behoudens een enkele wijziging
door B. en W voorgesteld, worden belegd.
Besloten werd voorts aan den heer F. Picavet
voorloopig voor 1 jaar een subsidie toe te ken
nen van f 50 voor een autobusd;,enst Nieuw-
NamenHulst via St. Jansteen v.v.
Het voorstel tot aankoop van 4.45.6 A bouw
grond van B. Hesters te Heikant, gelegen aan
de nieuwe Ellestraat en deel uitmakende van
het kadastrale perceel, sectie B. no 313, voor den
prijs van f 200 benoodigd voor de stichting
eener nieuwe rijksveldwachterswoning, met
machtiging aan B. en W. tot medewerking aan
de totstandkoming der akten van verkoop, zoo
dra het besluit door Ged. Staten zal zijn goed
gekeurd, werd zonder h.st. aangenomen.
De rekening van het B. A. over 1929 wera
goedgekeurd.
De gemeenterekening en de rekening G.E.B.
over 1929 werden ongewijzigd vastgesteld.
Voorts het voorstel tot wijziging der gemeen-
tebegrooting en die van het G.E.B. dienstjaar
1930.
Een verzoekschrift van eenige bewoners van
Absdale om tegemoetkoming in de kosten van
vervoer hunner schoolgaande kinderen per au
tobus werd in handen gesteld van B. en W. om
advies.
Bij de rondvraag kwamen eenige wegverbete
ringen ter sprake, waaraan door B. en W. de
aandacht zal worden geschonken.
er-
te
en
ae-
ige
lën
iet
aal
in
je-
>er
en
ils
y3e-
ir-
ni'
n-
;e-
h-
hb
:oö
ter
lar
pel
ia-
ïet
we
je-,
>.r-
'et'
ti-
in
in
i-
in
a.
ï-
e
n
ir
n
9
1
I
