BERICHT. No. 3665 Vrijdag 12 September 1930 45ste Jaargang NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN Eerste Blad. De vader van de Revolutie in China Builenl. Overzicht Binnenland, *HTiaI VERSCHIJNT ELKEN MAANDAG-, WOENSDAG- EN VRIJDAGAVOND POSTREKENING No. 52419. HEEREN-RAAI Dit nummer bestaat uit TWEE BLADEN. ÏOSOcLperotu Ingezonden Mededeellng DE ZEEUWSCHE KOERIER Bureaux van Redactie en Administratie OOSTKADE 218, SAS-VAN-CENT Telefoon 15 Telegramadres: Koerier Abonnementsprijs 1.50 per 3 maanden, of 5.25 per jaar, bij vooruitbetaling Ad verten tién 20 cent per regelbij contract lager ZEER KOOPKRAC LEZERSKRING IT8TEKEND GE8CMIKT VOOR PUBLIOITEIT ZIJ, DIE ZICH PER 1 OCTOBER A.S. OP DE ZEEUWSCHE KOERIER ABONNEEREN, ONTVANGEN DE TOT DIEN DATUM VER SCHIJNENDE NUMMERS GRATIS. Dr. Sun-Yat-Sen). door Dr. Pascual d'Elia S. J. N. B. In verband met de geweldige crisis die Chi na op het oogenblik doormaakt, niet alleen op politiek terrein maar ook op cultureel gebied, is het volgend artikel over den geestelijken Vader van de omwenteling in China van groot belang, nog te meer daar de voordeelen di,e de ze revolutie bracht, thans weer dreigen ver nietigd te worden door dien anti-christelijken geest die er thans over China waait. De schrij ver van di|t artikel is een man van groot ge zag. Zelfs de Chineesche regeering kocht 2000 exemplaren van zijn werk over de leer van Sun Yat-Sen (dat in het Chineesch en in verschil lende West-Europeesche talen werd uitgege ven), o mdeze boeken voor de verschillende scholen beschikbaar te stellen. Redactie K.W.P.) De naam van Sun-Yat Sen geniet reeds en kele jaren over de geheele wereld een groote vermaardheijd. De Engelsche noemen den vader der Chineesche revolutie Sun-Yatsen, de Fran- schen Suen-Wen, de Duitschers Sun-Yat-Sen of Sun-Wen, terwijl de hedendaagsche Chinee zen he mmet Sun-Chungsan betitelen, 't Is in ieder geval voldoende wanneer men maar weet dat telkens dezelfde man bedoeld wordt die den 12 November 1866 geboren werd als boe renzoon uit een klein dorpje tusschen Kanton en Macao. Reeds thuis begon hij boeken te lezen. Zijn geest kwa mlangzamerhand tot rijpheid. Op zekeren dag vroeg hij aan zijn moeder die zelf niet kon lezen of schrijven: „Waaruit bestaat de hemel?" En hij kreeg ten antwoord.: „uit e enomgekeerde schotel", een andere keer vroeg hij: „Moeder wat geschiedt er bij den dood van een mensch?" „niets, dan is alles gedaan. Toen Sun-Wen grooter geworden was kon hij in zijn dorp niet verder studeeren. Op elfjarigen leeftijd mocht hij e enreis ma ken naar zijn broer dije een mooie zaak had in Honoloeloe. Op de Philippijnen bezocht hij de Protestansche scholen. Hij maakte zulke goe de vorderingen dat men hem na 3 jaar een prijs toekende voor de Engelsche taal. Zijn broer was daar heelemaal niet gerust op. Waar was het goed voor om zooveel te leeren? Als zijn broer zoo doorging om zich heelemaal aan te passen aan den modernen tijd dan zou er van zijn Chineesch-bewustzijn niet veel overblijven en daarom zond hij hem zoo spoe dig mogelijk weer nar China terug. Toen hij in zijn geboortedorp was teruggekeerd kroop hij nipt als een slaaf voor de burgerlijke over heid (zooals de andere dorpsbewoners alle maal deden) maar hij spotte met alles, zelfs met den keizer en de goden die het dorp moes ten beschermen. Op zekeren dag bracht hij met enkele menschen een bezoek aan een Pa gode (een heidensche afgodstempel). Sommi gen maakten een diepe buiging voor het beeld van den keizer van het noorder-rijk. „Nee, nee riep Sun-Wen met afwerend gebaar, waarom zouden we houten beelden aanbidden, di,e nog niet eens leelijke gezichten trekken wanneer men hun een vinger afsnijdt". En terwijl hij het afgodsbeeld beschadigde door er een vinger af te slaan riep hij: „Wat is dat nu voor een soort van 'n God! Hij grijns lacht net als vroeger!" Het werd een groot schandaal. Sun-Wen werd naar Hongkong ge stuurd waar hij het Engelsch Koninginne-colle ge bezocht, heel vluchtig kennis maakte met het Christendom: daarna werd hij door een Protestantsche zendeling gedoopt. Hij was toen 18 Jaar oud, maar hij maakte zich reeds ge reed voor de komende revolutie, want volgens zijn meening had de Mandschoe-dynastie reeds lang afgedaan: zty waren zoo beweerde hij de oorzaak van alle rampen en alle verne deringen die men China aandeed. In 1892 werd hij als Dr. Sun tot den kring der geneesheeren toegelaten, en achter d'jen titel verborg hij zijn plannen. In 1894 stichtte hij met enkele vrienden „de Vereeniging voor de vrijmaking van China". Kort na den oorlog tusschen China en Japan op 9 September 1895, deed hij zijn eerste po ging om de dynastie omver te werpen, hetgeen jammerlijk mislukte. Maar Dr. Sun bleef vol harden en ofschoon hij later zijn revolutie- poging nog negen maal herhaalde, was zijn on derneming telkenmale tot mislukking gedoemd Ruim 15 jaar lang zwierf Dr. Sun als de wan delende Jood rond door alle landen der we reld, overal achtervolgd door de geheime detec tiven der keizerlijke politie. Toen trok hij Europeesche kleeren aan en ging naar Japan en later weer naar Amerijka. De Chineezen in het buitenland trachtte hij in vurige redevoeringen te overtuigen dat de Republiek voor China het eenige redmiddel wass Maar hij werd overal uitgelachen, Toevalli gerwijze kreeg hij destijds de beroemde rede voering in handen die Lincoln destijds in Get tysburg gehouden had en de woorden van den President: „de regeering van het volk, voor 't volk en door het volk" werd ook voortaan zijn wapenspreuk. Op 31 of 32-jarigen leeftijd kwam Sun-Wen naar Europa. Toen hij de ellende en het lijden van het volk zag in de zoogenaamde demo cratische landen, dacht hij bij zich zelf dat men ifn China de zaak toch beter zou rege len Men stond voor de oplossing van een drie voudig vraagstuk: de moeilijkheden met de verschillende rassen en nationaliteiten, de po- litiek-democratische kwestje en het econo mische vraagstuk Intusschen had de keizerlijke regeering haar valstrikken gespannen Er was een prijs uit geloofd voor dengene die Dr Sun dood of le vend aan de Chineesche regeering overleverde Den 11 October 1896 werd hij i,n de Chineesche Legatie te Londen opgebracht En dat hij niet naar China vervoerd is, waar men hem zeker in stukken gesneden zou hebben, had hij te danken aan zijn ouden Professor James Cantlie te Hongkong die van Lord Salisbury wist te verkrijgen dat Dr Sun op vrije voeten gesteld werd In 1899 is Dr Sun weer in Japan. Tevergeefs tracht hij Chl(na binnen te komen Maar na de vernederingen die China moest ondergaan na den Bokser-opstand van 1900, begint het groo te rijk uit zijn doodslaap te ontwaken De zaak van Dr Sun-Wen kreeg vele vrienden vooral onder de jonge Chineesche studenten in Ja- Ingesonlen MeEeieelIng (8) ECHTE FRtESCHE pan, Hongkong, Singapore, vanuit Amerika en Europa bleef hij richting geven aan de voor bereidende werkzaamheden voor de komende revolutie En men luisterde nu naar zijn woor den In alle landen der wereld werden de Chi neesche studenten die aan de buitenlandsche universiteiten studeerden de groote vrienden van Dr Sun-Wen. Maar hij kwam altijd geld te kort en gel dis de zenuw van den oorlog. Dr. Sun was juist op een groote bedeltocht in Den ver (Colorado, Ver. Staten) toen hij in de krant las dat de groote revolutie in China was uitgebroken (1911) Wutschang was ingeno men, en Shanghai en Nanking stonden op het punt om zich over te geven! Wat moesc <i er nu gebeuren. O pde eerste plaats moesten de groote mogendheden bewerkt worden. Dr. Sun ging onmiddellijk naar Engeland en vroeg aan de regeering om de leening van 200 mil- lioen Dollar die door de Dynastie was uitge geven te willen annuleeren, om verder te zor gen dat Japan geen vasten voet zou krijgen in Mandsjoerije, en dat alle bevelen om aanhou ding van bepaalde personen, alsmede de be perkende bepalingen die tegen hem zelf ge richt waren, zouden opgeheven worden. Al zijn verlangens werden ingewilligd. En met Kerst mis 1911 zette Dr. Sun in Sanghai zegevierend voet aan wal. Enkele dagen later werd hij ge kozen tot president der jonge republieg, maar 45 dagen later deed hij afstand van deze waar digheid ten gunste van Ywan-Shikai. Toen hij geen politieke zorgen meer had kon hij zijn totale krachten besteden aan den opbouw en hervorming van het nieuwe China. Hij trok door stad en land om overal zijn drie beginselen te prediken. Er moesten over al spoorwegen worden aangelegd, terwijl de poorten wijd opengezet moesten worden voor handel en industrie. Intusschen was er een breuk ontstaan met Yuan-Shikai, die twee persoonlijke vrienden van Sun-Wen had laten terechtstellen. Op 9 April 1913 kreeg Yuan een brief van dr. Sun van den volgenden inhoud: „Je bent e enverrader van je eigen land ge worden. En zooals ik me eenmaal tegen den mandschoe keizer heb verzet, zoo zal ik ook voortaan tegen jou optreden". Zoo werd de tweede revolutie geboren, waar uit Yuan nog trotscher als te voren, overwin naar werd. Den 3den September 1915 zou hij den troon hebben moeten bestijgen; maar dat gebeurde weer niet. Enkele maanden later, 6 Juni 1916 stierf hij een geheimzinnigen dood. Sun-Wen was naar Japan gevlucht. Zijn vrouw en drie kinderen wilden hem niet in de balling schap volgen. Na een echtverbintenis van 30 jaar waarin heel veel moeilijke tijden waren ge weest, werd de gemeenschap verbroken. Nog geen 6 maanden later was Sun-Wen voor de tweede maal getrouwd. Na den dood van Yuan-Shika\ werd dr. Sun werd dr. Sun achter eenvolgens Opperbevelhebber, Dictator en Pre sident der jonge Republiek die haar zetel had te Kanton. De scheiding tusschen Noord en uid werd steeds grooter. Dr. Sun had hulp noodig voor zijn groote her vormingen Hij zocht de steun bij Engeland, Amerika, Duijtschland en overal. Maar nie- gaf eenig antwoord. Rusland talmde. Toen ge loofde Dr. Sun dat China zich zelf wel zou red den. Borodin en Galen moesten het leger reor ganiseeren. In Januari 1924 werd de commu nistische partij gewoonweg bij de hervormde nationalisten ijngelijfd. Sun moest echter be loven dat hij voor Russische communisten 'n vriendelijk gezicht zou zetten. En zoodoende moest hij tijdens zijn beroemd geworden con ferenties over de drie beginselen heel dubbel zinnig zijn en veel water J;n den wijn doen. Tegeh het einde van 1924 ging hy naar Pe king, kanker aan de lever ondermijnde zijn groote gaven van geest en hart. Toen hij ging sterven vroeg hij evenals Lenin om een kris tallen grafzerk en hij wilde in Peking begra ven worden. Hij styerf den 12 Maart 1925. Zijn laatste woorden waren: „Vrede, oorlog, groet China". Vier jaar later werd zijn stoffelijk overschot met heel veel praal naar Nankinkg overge bracht en bijgezet in een schitterend mauso leum dat de nationalistische regeering had la ten bouwen. Negentien mogendheden, waaronder ook de Paus van Rome, werden ultgenoodjjgd om daar bij tegenwoorden te zijn. De Pauselijke gezant kon er ook gerust bij tegenwoordig zijn omdat hem de verzekering was gegeven dat deze plech tigheid een zuiver burgerlijk karakter zou dra gen. Mgr. Constantini, de Apostolische Delegaat, beschouwde deze uitnoodig'pig als een „teeken des tijds", een historisch precedent dat in de toekomst voor het Katholicisme goede vruch ten zou afwerpen. De verkiezingen in Duitschland Het plan Briand: De Vereenigde Staten van Europa De revolutie in Argentinië. De onderhan delingen in Engelsch-Indië een mislukking Uit China geen nieuws. Zondag a.s. worden in Duitschland de alge- meene verkiezingen voor den Rijksdag gehou den en na de pogingen, door enkele partijen aangewend, om met uitzondering van het Cen trum een burgerblok te vormen, is de verwar ring grooter dan ooit. Aan voorspellingen van welken aard ook durft niemand zich wagen. Alleen hierover is men het vrijwel eens, dat de nationaal-socialisten ze hebben met social's me niets te maken, zouden eer fascisten ge noemd kunnen worden versterkt uit het strijdperk zullen treden. Maar waar zij hun winst zullen weten op te doen, uit de voorma lige rijen der conservatieven, of uit die van socialisten en communisten, niemand weet het Zooals ook niemand durft voorspellen, welke regeering uit de stembus zal te voorschijn ko men. Wel heeft Rijkskanselier Bruning gezegd, dat de noodverordeningen, door hem bujten den Rijksdag om ingevoerd, ten uitvoer moe ten worden gelegd, en dat hij voor een minder heidskabinet niet zal terugschrikken, maar voor een duidelijke uitspraak van de stembus te zijnen nadeele zou ook hij zich niet kunnen (27) A m handhaven. Het 'is echter de vraag of een der gelijke uitspraak bij zulk een verscheidenheid van partijen 24 hebben er zich in den strijd geworpen zelfs wel mogelijk is. Het memorandum van Briand over de Ver eenigde Staten van Europa is in een bijeen komst van de vertegenwoordigers der regee ring d'b er een antwoord op hebben gegeven, naar de Volkenbondsvergadering doorgezonden nadat een door den Franschen minister van Buitenlandsche aken voorgesteld was aanvaard Buitenlandsche Zaken voorgestelde motie was aanvaard waarin met sympathie werd gewag gemaakt van de plannen tot nauwere samen werking ter bestendiging van den vrede en ter versterking van de algemeene welvaart. Briand zal thans zijn voor stel in de vergadering van den Volken bond verdedigen. Intusschen heeft reeds de Volkenbondsraad vergaderd en onder meer een resolutie aangenomen, waarin wordt verklaard, dat Palestina e ennationaal tehuis voor de Jo den moet zijn, zonder dat aan de rechten van van de andere bewoners wordt tekort gedaan. In deze resolutie wordt nog gezegd, dat het een zich met het ander volkomen verdragen kan. In theorie, ja; \oor wat de praktijk be treft is men geneigd het hoofd te schudden. De geschiedenis geeft de ernstige les, dat men ook in de toekomst op moeilijkheden bedacht zal hebben te zijn. De revolutie in Argentinië ls nog niet tot rust gekomen. Irijgoyen en zijn voornaamste medewerkers zijn in arrest gesteld, maar er schijnen zich toch nog contra-revolutionnaire bewegingen te ontwikkelen, welke het nieuwe conservatieve bewind nog heel wat last kun nen bereiden. De mislukking der onderhandelingen tus schen de Britsch-Indische regeer'jng en Ghandi is thans een feit. Alleen het verschijnsel, dat die mislukking over en weer betreurd wordt mag als een zwakke lichtstraal in de duistere toekomst worden beschouwd. Uit China geen nieuws tenzij dan dat de premier van het Noordelijke Kabinet de profe tie gewaagd heeft, dat tegen October met de Nanking-regeering zal zijn afgerekend. De mj gelijkheid is niet uitgesloten, dat niet iedereen zulks op zijn woord gelieft te gelooven. Voorzitter Eerste Kamer. Bij Kon. Besluit is benoemd tot voorzitter der Eerste Kamer der Staten Generaal der zit ting, die zal aanvagen den derden Dinsdag in September, mr. W. L. baron de Vos van Steen- wijk, lid dier Kamer. Weldadigheidspostzegel voor het kind Dezer dagen wordt aan 349 vereenigingen het haar toekomende aandeel in de opbrengst van de weldadigheidspostzegels voor het kind over 1929-30 uitgekeerd tot een totaal bedrag van f 162,370,29 (v. j. f 115,379,85.) De gelden werden verdeeld onder de navolgen de groepen: a. 20 vereenigingen voor achterlijke en zwak zinnige kinderen, samen f 15.234,60;

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsche Koerier | 1930 | | pagina 1