BERICHT.
No. 3662
Vrijdag 5 September 1930
45ste Jaargang
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Eerste Blad.
Hoe staat de Kerk
tegenover het
Kapitalisme.
Builenl. Overzicht
HEEREN-BAAI
Buitenland.
Prooincienieuws.
VERSCHIJNT elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND VOOR PUBLICITEIT
POSTREKENING No. 52419.
Dit nummer bestaat uit
DRIE BLADEN.
L
DE
KOERIER
Bureaux van Redactie en Administratie
OOSTKADE 218, SAS-VAN-CENT
Telefoon 15 'TelegramadresKoerier
Abonnementsprijs 1.50 per 3 maanden,
of 5.25 per jaar, bij vooruitbetaling -
Advortentiëu 20 cent per.regelbij contract lager
ZEER KOOPKRACHTIGE
LEZERSKRING
ZIJ, DIE ZICH PER 1 OCTOBER A.S. OP
DE ZEEUWSCHE KOERIER ABONNEEREN,
ONTVANGEN DE TOT DIEN DATUM VER
SCHIJNENDE NUMMERS GRATIS.
Deze vraag is zeer precies beantwoord door
den geleerden theoloog en economist Pater dr.
Von Nell-Bruening S. J. in zijn geschriftje
„Kijrche und Kapitalismus".
Wij zullen trachten zijn conclussies zeer een
voudig samen te vatten:
1. Het kapitalisme op zichzelf is niet slecht
Daarom kan de Kerk er niets tegen inbrengen
.Waar de kapitalistische volkshuishouding is in
gevoerd bestaat er van de zijde der Kerk geen
bzewaar dat wij hieraan meedoen. Dit en niets
anders ip de beteekenis van het gezegde: de
Kerk erkent de kapitalistische volkshuishou
ding.
2. Omdat het kapitalisme op zichzelf zede
lijk onverschillig (indifferent) is, staat de kerk
er ook onverschillig tegenover. Desniettemin
echter staat de Kerk tegenover het kapitalis
me ook terughoudend ja, wanneer men 't zoo
noemen w^l, met zeker, niet ongemotiveerd wan
trouwen, omdat het volgens de ervaring, zeer
gemakkelijk ontaardt en over het algemeen
talrijke en groote gevaren en bekoringen van
machtsmisbruik en eigengerechtigde heer
schappij van winzucht in zich sluit.
3. De Kerk heeft in 't geheel geen belang
bij het kapitalisme. Ook in dit opzicht is het
kapitalistische systeem haar volmaakt onver
schillig even onverschillig als b.v. de monar
chistische of republikeinsche staatsvorm. De
menschen mogen zich den vorm hunner volks
huishouding even als hunne staatsinrichting
k'Nezen naar goeddunken.
4. Omdat kapitalisme en socialisme geen te
genstellingen zijn (het socialisme kan kapita
listisch en 't kapitalisme kan socialistisch zijn)
volgt ui(t de veroordeeling van het socialisme
door de Kerk geenerlei vriendschap of voor
liefde van de Kerk voor het kapitalisme. Veel
eer voert de Kerk oorlog tegen twee fronten:
tegen socialisme en liberalisme.
5. De kerk bemoedigt het streven ja, zij stelt
aan 't staatsgezag den eisch, om het ontaar
de kapitalisme, zooals het in „Rerum Novarum
wordt geschilderd, volgens de beginselen eener
.christelijke maatschappij-ordening te breide
len. Genoemde encycliek werd immers hoofd
zakelijk geschreven, om de juiste ordening aan
te geven van de arbeidsovereenkomst die eigen
aardig aan het kapitalistische systeem verbon
den is.
De kerk juipht evenzeer toe alle welgemeen
de pogingen en beraadslagingen van ernstigen
menschen, die zich tot doel stellen het kapita
lisme te overwinnen; een volkomen, minder
aan 't gevaar der ontaarding blootstaande eco
nomische ordenijng te ontdekken, en deze in
rustige ontwikkeling, zonder beroeringen en
zonder rechtschennis, in de plaats te doen tre
den van de tegenwoordige.
6. De verdediging der Kerk van het privaat
eigendom beteekent geenszins verdediging van
het kapitalisme. Privaat eigendom, ook van
productiemiddelen, was er lang, vóór dat het
kapitalisme ontstond, en het zal er ook zijn,
wanneer het kapitalisme weer tot het verle
den behoort.
Dit alles j|s zóó duidelijk, dat wij er geen
woord aan toe te voegen hebben. H.
Sinds wij ons laatste overzicht schreven be
gint zich in China meer en meer een toestand
af te teekenen, welke er op wijst, dat naar een
definitieve af reken? pg tusschen de partijen
wordt gezocht. De Noordelijken hebben een re
geering ingesteld, waar tot dusver alleen de
generaals en hun stroom annen de zaken in
handen hadden. E enregelmatige regeering in
stellen beteekent: den toestand consolideeren,
de generaals van de zorg van het burgerlijk
bestuur ontlasten en hen in de gelegenheid
stellen alle aandacht aan hun bloedig hand
werk te wijden. Ondertusschen is de gouver
neur van Mandjoerije mede in het strijdperk
getreden.
Zijn troepen rukken op naar Peking, maar
men weet nog niet of zij daar als vrienden dan
wel als vijanden van de Noordelijken zullen op
treden. Wel heet het, dat hij aan Tsjang Kai
Shek eenige voorwaarden gesteld heeft, bij
welker vervulling zijn steun naar de Centra-
len zou uitgaan. In dat geval zou, zooals de za
ken zjch laten aanzien, het pleit spoedig ten
gunste van Nanking zijn beslecht, Maar ook
Peking ambieert dien steun natuurlijk sterk en
het feit, dat beide partijen op dien steun reke
nen is wel eenige aanwijzing, dat van beide
kanten alle moe\te wordt gedaan, om hem
naar hun zijde over te halen. We kunnen er
slechts dit van hopen, dat althans die beslis
sing valt, dat het Chineesche volk eindelijk
weer eens tót rust komt en dat een krachtige
regeering de lang verdwenen welvaart in het
Hemelsche rijk doe terugkeeren.
Ten aanzien van Britsch-Indië loopen er de
laatste dagen allerhande geruchten over de
onderhandelingen om de ongehoorzaamheids-
beweging op te heffen. Den eenen dag heeten
ze mislukt, den anderen verluidt, dat ze nog
loopende zijn. Van het resultaat hangt niet
alleen die ongehoorzaamheidsbeweging af,
maar ook of de overgroote meerderheid der
Britsch-Indiërs aan de zoogenaamde Ronde-
Tafel-conferentie zal deelnemen, waar over
het toekomstig statuut van Indië zal worden
beslist. Het spreekt dus vanzelf beide par
tijen weten wat er mee gemoeid is dat alle
mogelijkheden zullen worden beproefd, alvo
rens men definitief een mislukking der onder
handelingen erkent.
In Argentinië is het thans ook volop revo
lutie. President Irigoyen, die eerst afgetreden
heette, schijnt zich nog te handhaven, maar
het heeft er wel van of de regeerijig het hoofd
verloren heeft. De minister van oorlog is reeds
afgetreden. Van alle kanten rukken troepen de
ipqezoDcen Mededeeling (8)
ECHTE FRIESCHE
2O-50ctptnm$
hoofdstad binnen. Het is in Latijnsch Amerika
op het oogenblik wel heel bizonder woelig.
Communistisch complot te Stamboel ontdekt.
De politie van Stamboel (Turkije) ontdekte
een omvangrijk communistisch complot en ar
resteerde een dertigtal personen, onder wie
professoren en studenten, die een communis
tische agitatie verwekten onder de verschil
lende klassen der bevolking.
De deelnemers aan het ontdekte complot zou
den- in relatie staan met de derde interna
tionale.
Het zou de grootste geheime communistische
organisatie zijn, die tot nog toe ontdekt werd
Verschillende verdachte personen werden
eveneens gearresteerd te Angora.
Onjuist gerucht.
Men zendt ons van bevriende zijde het num
iner van De Volkskrant van 28 Augustus jl.,
waarin het volgend bericht voorkwam:
In Zeeuwsche politieke kringen loopt
het gerucht, dat het ljd van Gedeputeerde
Staten de heer J. van Rompu te Ter Neu
zen bij de eerstvolgende verkiezingen voor
de Provinciale Staten, zich niet meer her
kiesbaar zal stellen.
Dit gerucht valt niet te controleeren
omtrent de juistheid; evenmin schijnt er
mogelijkheid om bevestiging ervan te krij
gen.
Bij informatie werden wij door den heer
van Rompu gemachtigd, dit gerucht pertinent
tegen te spreken.
Wij moeten hierbij aanteekenen, dat wij het
'*m
ROTTERDAM VIERT KONINGINNEDAG. De aubade van Maandagmorgen voor het stadhui, onder leiding van mevrouw GrifhbergHuyser.
