No. 3647
Woensdag 30 Jnll 1930
46ste Jaargang
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
De gevaren van het
tegenwoordige kapitalisme.
Het Geheim van den
Voddenraper.
Uil hel Parlement.
Binnenland
Buitenland.
Prooincienieuws.
VERSCHIJNT elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
POSTREKENING No. 52419.
FEUILLETON.
DE
KOERIER
Bureaux van Redactie en Administratie
OOSTKADE 218, SAS-VAN-CENT
Telefoon 15 Telegramadres: Koerier
Abonnementsprijs J 1.50 per 3 maanden,
of 5.25 per jaar, bij vooruitbetaling -
Advertent iën 20 cent per.regelbij contract lager
ZEER KOOPKRACHTIGE
LEZERSKRING O
,i i.i IJ
UIT8TEKEND QE8CHIKT
VOOR PUBLICITEIT
Onze vorige beschouwingen gaven een dank
baar lezer aanleiding tot de vraag of het te
genwoordige kapitalisme niet bizondere geva-
"ren van ontaarding in zich bergt en of wij, om
deze reden, niet moeten streven naar een an
der productiestelsel?
Het eerste gedeelte dezer vraag hebben wij
feitelijk reeds beantwoord. Op die gevaren heb
ben wij nadrukkelijk gewezen. En wil men de
vraag zoo stellen: of de gevaren van den rijk
dom thans niet grooter zijn dan vroeger? dan
verwijzen wij weer naar de woorden van het
Evangelie: „Gemakkelijker is het voor een ka
meel door het oog eener naald, dan voor een
rijke in het Rijks Gods binnen te gaan". Zou
het strenger en scherper kunnen worden uit
gedrukt? Waar Christus zelf zoo gesproken
heeft, is wel duidelijk, dat de rijkdom ten alle
tijde zeer groote gevaren heeft opgeleverd voor
het leven der ziel.
Een andere vraag: zouden wij deze gevaren
kunnen afweren door een ander productiestel
sel? Uit het voorgaande volgt reds, dat deze
vraag ontkennend moet worden beantwoord.
Maar wij leeren dit ook uit de praktijk.
Twee voorbeelden, één uit de oudheid en één
uit den tegenwooröigen tijd.
De oude Romeinen kenden het tegenwoor
dige productiestelsel niet, doch waren zóó
„mammonistisch" en „plutocratisch" dat
hunne stadhouders de bewoners der provin
ciën op de meest meedoogenlooze wijze hebben
uitgeschud en verarmd.
En in het tegenwoordige Rusland heeft men
het kapitalistisch productiestelsel afgeschaft.
Dit is reeds 12 jaren geleden. En de gevolgen?
Zijn het ook daarniet zeer weinigen, die opper
machtig regeeren, terwijl de massa der milli-
oenen tot armoede en slavernij is gebracht?
Deze voorbeelden leeren dus overtuigend, dat
men de kwaal, die voortkomt uit de booze
hartstochten van den mensch, niet moet schui
ven op een stelsel van productie.
Maar men kan vragen of de gevaren van
„mommonnisme" en „plutocratie" althans niet
kunnen worden verminderd door een ander
stelsel?
Hier draait alles om de andere vraag: welk
stelsel? Dat van het tegenwoordige Rusland
zal wel niemand verlangen. Dit bergt nog groo
tere gevaren in zich dan dat van het kapita
lisme. t Is alléén bestaanbaar bij absolute sla
vernij van den arbeider. De Russische arbeider
moet zich onvoorwaardelijk aan den wil zijner
meesters onderwerpen en heeft niet eens de
vrijheid meer, om van meester te veranderen.
De socialisten willen dit stelsel feitelijk
hun stelsel: want het volgt uit hunne leer
.veredelen. Wat zij in het Russische communis-
Naar het Fransch van
RAOUL DE NAVERY.
94)
Gewond, druipnat, het aangezicht opengere
ten door de doornen, bereikte ik een huis, dat
door een ouden man bewoond was. Ik smeekte
hem mijn moeder ter hulp te komen, en toen
wy beiden weer op de plaats kwamen, waar de
wagen stilgestaan had, was deze verdwenen.
Verdwenen! herhaalde Vernac.
Spoorloos. Alle pogingen om het voertuig en
myn moeder weder te vinden, bleven vruchte
loos en nooit heb ik haar weergezien, mijn moe
der, die myn vader Anita noemde.
Maar dan is deze schetsmerkte Vernac
aan
Het slottafereel van dat droevige drama, viel
de advocaat hem in de rede.
Dat is vreeseiyk.
God kroont de martelaars, Gabriël, en myn
moeder behoort tot dat getal. Het voertuig, dat
het ïyk myner moeder en de wieg van mijn
zuster bevatte, bleef voor de pastorie van Bruy
ants stilstaan en daar hebt gy, door een be
schikking der Voorzienigheid, het treffende ta
fereel geschilderd, dat my op het spoor moest
brengen.
me afkeuren, is alleen de methode, niet het
beginsel. Maar het is de groote vraag of niet
juist het beginsel tot zulke ergeriyke methode
leidt.
Hierin gaan wij ons nu niet verdiepen. Wy
willen slechts opmerken, dat ook allerlei groo
te verbeteringen in het kapitalistische stelsel
denkbaar zijn. De eigendomsverhoudingen kun
nen b.v. geheel gewijzigd worden, overeen
komstig de christeiyke beginselen van het ei
gendomsrecht, zonder het privaat of particu
lier bezit der productiemiddelen prys te geven,
integendeel zelfs: door dat bezit meer alge
meen te maken, wy zullen dit later nog wel
eens nader beschouwen.
Natuurlijk zijn wy, katholieken, aan geen en
kei productiestelsel gebonden. Slechts hebben
wij ons af te vragen: welke methode van voort-
brengst het meest beantwoordt aan ons streven
naar de grootst mogelijke volkswelvaart en
aan Gods wil: dat de stoffeiyke rijkdommen
dezer wereld moeten worden dienstbaar ge
maakt aan het heil van den mensch.
Naar de beste methode, om dit te bereiken,
zoeken ook wij. Maar wij werpen geen oude
schoenen weg, vóór wy weten of wy nieuwe
kunnen verkrijgen en of de nieuwe beter zyn.
Daar hangt te veel van af, om het maar over
te laten aan een toeval.
H.
Het suikerwetje.
In de memorie van antwoord aan de Eerste
Kamer inzake het ontwerp van wet tot heffing
van een compenseerend invoerrecht op sommi
ge soorten van suiker brengt de minister van
Financiën in herinnering, dat het hier geldt
een normalen uitbouw van een bestaande fisca
le heffing, een zoodanige uitbouw als by de
meeste andere accynzen reeds sedert lang be
staat, en dat tot dien uitbouw thans aanlei-
wordt gevonden in de heerschende crisis.
Geleidelyke afschaffing van de grondbelas
ting waren naar 'tl inzien van de regeering een
zeer ondeugdelijke crisismaatregel. Na de kort
geleden tot stand gekomen wet op financieele
betrekking, waarbij aan de gemeenten, naast
de opcenten ook een belangryk deel van de
hoofdsom der grondbelasting is toegekend, is
het tuinder d.:n ooit het. oogenblik tot afschaf
fing van deze belasting over te gaan.
Dat dit ontwerp een eerste stap zou '<iijn op
den weg naar een beschermend invoerrecht
voor landbouwproducten is onjuist.
De regeering kan zich in hoofdzaak vereeni
gen met wat ten aanzien van de Handelscon
ventie van Genève in de nota van den heer
Colyn in het voorloopig verslag geciteerd is
opgemerkt.
Beperking van den uitvoer van suiker zou de
regeering in strijd achten met de uitvoer-verbo
denconventie.
De opmerking dat over dit jaar het invoer
recht niet ten goede zal komen aan de bieten-
Inderdaad, gij hebt gelyk! sprak Vernac, het
is een beschikking der alles leidende Voorzie
nigheid.
Hy bleef een oogenblik nadenkend zitten en
zeide daarop tot Maximilliaan
Ik weet waar de dierbare overledene rust,
maar wat werd er van jou, arme kleine?
De oude brave man, Cornells Aubin, die mij
zoo liefderijk had opgenomen, hield my by
zichhy was de dorpsonderwyzer; hy leef
de eenvoudig van zyn traktement en de op
brengst van eenige eigendommen. Wat hy wist
leerde hij mij. Uit mijn kleeren maakte hy op,
dat myn ouders welgestelde lieden moesten
geweest zijn, en achtte zich verplicht mij een
opvoeding te geven, die eenigszins zou beant
woorden aan de verwachting, indien ik het ge
luk mocht hebben hen weder te vinden. Ik be
hoef u niet te zeggen dat hy al het mogelyke
deed om het spoor myner moeder te vinden,
maar zyn nasporingen bleven vruchtteloos. In
de afgelegen streken, waar de spoorwegen on
bekend zyn, waar de inwoners van twee nabu
rige dorpen elkander zelden ontmoeten, hoort
men niet veel nieuwsmisschien ook wilde
Aubin, het overlyden myner moeder kennende,
zulks voor mij verbergen en de onbestemde
hoop in my laten voortleven, dat ik haar nog
eenmaal zou wederzien.
Een kinderziel is niet bestand tegen de droef
heid, en bewaarde hy daarom het stilzwygen,
dan zegen ik nog zyn nagedachtenis voor de
liefdevolle zorgvuldigheid, waarmede hy my
steeds in die zoete hoop liet.
Zooals ik zeide, leerde ik van Aubin wat hy
verbouwers, die hun bieten op contract aan de
Centrale Suikermaatschappij hebben verkocht
is uiteraard juist. Deze verbouwers zyn echter
reeds verzekerd van een prijs, waarmede zy in
het algemeen tevreden zijn, daar zy aanmerke
ïyk meer ontvangen dan het bedrag dat uit
den suikerprys van dit jaar zal kunnen worden
uitgekeerd en dus door de coöperatieve fabrie
ken zal worden uitbetaald. De verbouwers die
met de Centrale suikermaatschapij hebben ge
contracteerd, zullen het gemis derhalve niet
als een nadeel gevoelen.
De regeering kan niet voldoen aan den
wensch, den export-industriën voor te schrij-
ven, binnenlandsche suiker te gebruiken, maar
voorzoover zy haar medewerking kan verleenen
in het belang van het verkrygen van overeen
stemming, tusschen „suikerfabrikanten en ex
porteurs is zij daartoe gaarne bereid.
De belangen van de Indische suikercultuur
zullen door het ontwerp in geen enkel opzicht
worden geschaad.
Een tweede Socialistische school te Hoensbroek
De gemeenteraad van Hoensbroeck stelde
Donderdag gelden beschikbaar aan de stich
ting „de Neutrale Volksschool" te Heerlen voor
den bouw van een byzondere lagere school aan
den Hermesweg te Hoensbroek. Door dit be
sluit zal in de mynstreek de tweede byzondere
socialistische school tot stand komen.
De stakingen in Noord Frankryk
Van de 12529 textielarbeiders staken er thans
12390. De staking heeft zich uitgestrekt tot
Saint Quentin.
Een politieke moord.
Zaterdagnacht is de president van den Staat
Parahyba, Joal Bessao, candidaat voor het vi-
ce-presidentschap van Brazilië, by de jongste
in Maart gehouden verkiezingen, in een restau
rant vermoord.
Jose Dantes, een politieke vyand, trok zijn
revolver, vuurde a bout portant verscheidene
schoten op hem fa en doodde hem onmiddellijk
De moord had ernstige politieke onlusten in
Parahyba ten gevolge.
Nog een politieke moord.
Orazio Porcu, hoofdconducteur en lid van
de fascistische militie is in de nabijheid van
Clarette door twee dolksteken vermoord ge
vonden.
Men vermoedt, dat, men hier met een poli-
tieken moord te doen heeft.
E entekort van 50 millioen.
Volgens de bladen heeft een Gentsche manu
facturenfirma gedurende eenigen tijd haar
bankrekeningen niet meer betaald.
De plaatselijke credietbank heeft een klacht
ingediend, daar de firma haar acht millioen
wist. Ik volgde een byzondere methode, en oe
fende mij zoowel in het boek der natuur als in
de schriften der menschen: ik zocht de waar
heid in het uitspansel des hemels en in de
bloemen des velds; ik vond God in zyn werken
en aanbad Hem in zyn verborgenheden; ern
stig als een jong, beproefd kind, vurig als een
weetgierige knaap, vroeg ik myzelven af wat
mijn roeping was, indien ik tenmnste een roe
ping had.
Velen verbeelden zich tot iets geroepen te
zyn, zonder dat zy er een voldoende reden voor
kunnen aangeven Wat er van my worden
moest, was mij ook niet recht duideiyk maar
in myn herinneringen meende ik steeds het
beeld te zien van een man, die mij achter de
traliën van een gevangenis de armen toestak.
Naarmate ik opgroeide en my rekenschap
trachtte te geven van de oorzaken en de ge
volgen, hield ik my meer overtuigd, dat myn
vader volgens de letter der wet misschien straf
baar was geweest, maar dat hij in werkelyk-
heid het slachtoffer was eener vergissing. Want
dat hy onschuldig was, werd geen oogenblik
door my in twijfel getrokken; de uitdrukkin
gen, waarvan mijn moeder zich meer dan eens
bediende, de woorden van „martelaar, slacht
offer" bevestigden mij in die overtuiging. Myn
vader was derhalve een onschuldig veroor
deelde wiens naam geschandvlekt was, en die
als een misdadiger wellicht in de boeien zucht
te. Bij de gedachte aan die veroordeeling en
aan het ïyden van twee wezens, die my dier
baar en, volgens myn overtuiging, toonbeelden
yan deugd waren, begreep Ik, dat er voor my
schuldig was.
Het parket gelastte een onderzoek, doch de
directeur der firma was verdwenen.
Het totaal tekort bedraagt meer dan 50 mil
lioen.
De crediteuren hebben stappen gedaan ten
einde de firma niet failliet te doen verklaren.
Het record der hittegolven.
De stad Conway (Ver. Staten) behaalde het
record, de heetste plaats in de Vereenigde Ssta
ten te zijn. De thermomoter wees, naar offi
cieel werd vastgesteld, 113 graden Fahrenheit
aan.
De oostkust der Vereenigde Staten wordt
door een nieuwe hittegolf bezocht,
Verschillende districten worden door de groo
te droogte bedreigd, zoodat de oogst reeds aan
merkelyk schade heeft geleden.
Duurte in Franksrijk.
In geheel Frankrijk zouden de pryzen van
't brood van den 26sten Juli af met ongeveer
een zesde verhoogd worden. Ook het vleesch is
duurder geworden.
Op grond hiervan heeft de Fransche regee
ring maatregelen getroffen, om te voorkomen,
dat de pryzen van meel en brood nogmaals zul
len sty gen.
Mislukte filmopname tijdens een stierengevecht
Uit servilla wordt gemeld, dat zeven film
acteurs tijdens het vervaardigen van een film
opname van een stierengevecht in de arena
door een stier werden aangevallen en min of
meer ernstig werden gewond.
Storm boven Turkije.
Zondagnacht heeft een wervelstorm, gepaard
met hagelbuien, bovey Adrianopel gewoed. De
minaretten van de moskee van Selimia werden
gedeelteiyk, die van andere moskeeën geheel
verwoest.
Talryke huizen werden vernield. De telefo
nische verbindingen zijn verbroken. Er vallen
geen persoonlijke ongelukken te betreuren.
De onlusten in Egypte
In het Engelsche lagerhuis heeft de onderse
cretaris van buitenlandsche zaken medege
deeld, dat het totaal aantal slachtoffers sinds
15 dezer bedraagt 26 dooden en 204 gewonden
terwijl bovendien 279 politieagenten werden ge
wond.
Spreker was van oordeel, dat de vreemdelin
gen voldoende bescherming genieten en dat
het onnoodig is, de Britsche troepen te doen
intervenieeren.
lie Zeeuwsche Klompenbeurs te Clinge
Men schrijft ons.:
Al wie maar eenigszins met de klompenindus
trie in betrekking staat, ligt de le Zeeuwsche
Klompenbeurs nog versch in 't geheugen, 't
Was een gloriedag voor onze klompenmakers,
waar alle leven en werkkracht schitterend naar
voren trad en waartoe de medewerking van
een schoone rol te vervullen zou zyn.
Wie weet, zei ik, in myn ernstige mijmerin
gen, of myn vader wel verdedigd is geworden
door een man van diepe overtuiging, en toege
rust met die onweerstaanbare overredings
kracht en bespraaktheid, als het gewicht der
zaak eischte? By gemis aan een welsprekende
verdediging is hy waarschynlyk veroordeeld
geworden. Die veroordeeling had onzen onder
gang, het vertrek myner moeder, haar dood
tengevolge. Dat wekte in my het verlangen om
advokaat te worden en my aan de studie der
rechten te wijden. Ik las pleidooien, bestudeer
de rechtskwestiën, in één woord, ik wenschte
advokaat te worden, den steun van myn woord
te geven aan arme lieden, de eer en de have
te redden van een treurende familie, de be
schermer te worden der weduwe, en der wees.
Dat was een schoone gedachte! zei Vernac
aangedaan.
Mischien had ik geiyk; maar van den ande
ren kant kon ik het niet van my verkrygen,
myn vurig verlangen kenbaar te maken aan
den waardigen man, die my opgevoed had.
Ondankbaarheid tegenover hem zou my een
onvergeefiyke misdaad toegeschenen hebben.
Op zijn sterfbed gaf hy my echter zyn zegen
en voegde mij toe:
Maximiliaan, ga naar Parys, wordt advokaat
dat is je roeping! Moge God je zegenen voor
de vreugde, die je aan Cornells Aubin in zyn
laatste levensjaren verschaft hebt.
(Wordt vervolgd)