No. 3645
Vrijdag 25 Juli 1930
45ste Jaargang
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
fierste Blad.
Suilen!. Overzicht
VERSCHIJNT ELKEN MAANDAG-, WOENSDAG- EN VRIJDAGAVOND pï
P8STREKENINB Ha. 52410.
PLUTOCRATIE.
Dit nummer bestaat uit
TWEE BLADEN
Ingezonden M^dedocllng
DE ZEEUWSCHE KOERIER
Bureaux van Redactie en Administratie
OOSTKADE 218, SAS-VAN-GENT
Telefoon 15 Telegramadres: Koerier
Abonnementsprijs 1.50 per 3 maanden,
of 5.25 per jaar, bij vooruitbetaling
Advertentiën 20 cent per regelbij contract lager
ZEER KOOPKRACHTIGE
LEZERSKRING
1 "1", i n
IT8TEKEND GESCHIKT
VOOR PUBLIOITEIT
Een ander misbruik, dat uit het kapitalisme
kan voortvloeien, is de zucht naar heerschappij
door het geld. „Het geld beheerscht de wereld,
wordt wel eens gezegd. Wie dus in onzen tijd
veel geld bezit, heeft heel wat in te brengen.
Veel meer soms, dan een knap staatsman of
een geheele landsregeering. Ja, daar zijn..zelfs
kapitaalbezitters, die hunne macht kunnen
doen gelden ver over de landsgrenzen heen.
Vooral op het gebied der volkshuishouding.
Maar hierdoor dikwijls ook, ondanks onze de
mocratie, op het terrein der politiek.
Dit nastreven van groote macht en invloed
beheerscht de handelingen van vele groot-kapi
talisten. Onder hen zijn er, die om andere re
denen geen rijkdommen behoeven na te jagen;
die reeds meer bezitten, dan noodig is, om hun
ne geheele familie, tot in het verste nageslacht,
een in stoffelijken zin onbekommerd bestaan
te verzekeren. Zij willen echter al langer zoo
meer bezitten, niet om het te verbruiken
want dit zouden zij nog minder gemakkelijk
klaar spelen, dan het verwerven maar om
hierdoor te komen tot macht en grootheid.
Hierin ligt voor hen een ongeregeld eergevoel.
Kapitalisten, die zoo handelen, zijn in den
regel geen genotzoekers, geen slampampers of
smarotsers. Meestal werken zij als paarden en
leiden een betrekkelijk sober leven. Van rijke
nietsdoeners zijn zij wel te onderscheiden, 't Is
het aanzien, de grootheid van hunne „zaak",
die hen in voortdurende spanning houdt.
Indien dit niet tot zoo groote misbruiken
leidde; inden de zoo verkregen macht in de
maatschappij niet dikwijls werd aangewend,
om goede verhoudingen te verstoren of in hun
ne ontwikkeling te belemmeren; indien zulke
kapitaalbezitters, met andere woorden, God als
Oppereigenaar van al het geschapene bleven
beschouwen en hiernaar handelden dan be
hoefden wij ons hierom geen zorg te maken.
Want geheel dit streven zou dan ten goede
komen aan de gansche gemeenschap. Het ver
schaft immers werkgelegenheid aan vele dui
zenden en is voor de algemeene welvaart een
groote stuwkracht.
Maar het zijn sterke beenen, die de weelde
kunnen dragen. Uit het Evangelie hebben wij
geleerd, dat een rijke uiterst moeilijk het he
melrijk kan verwerven. De macht van het geld
leidt tot allerlei ongerechtigheden. Zij maakt
den mensch weliswaar tot heerscher over stof
felijke dingen, maar tevens tot een zwakkeling
in de deugden, waarin de ware menschelijke
grootheid ligt.
Deze macht of liever dit streven naar heer
schappij is niets nieuws. De oude Grieken spra
ken al van „ploutokratia", eene verbinding van
de woorden „ploutos": rijkdom en „krateo";
„ik heersch" of „ik heb macht", waaruit weel
is afgeleid het woord plutocratie.
Het kwaad, dat hierdoor wordt aangeduid is
dus niet het kapitalisme, maar een der mis
bruiken van het kapitalisme, en wel het groot
ste misbruik van onzen tijd.
Wil men dit misbruik duidelijk aanwijzen,
dan kunnen wij dit dus doen door te spreken
van plutocratie.
Om te herhalen:
Kapitalisme is de op aanwending en ver
meerdering van kapitaal steunende volkshuis
houding.
Mammonnisme is de vereering van of de
zucht naar het geld; de aanbidding van het
gouden kalf.
Plutocratie is de heerschappij of het stre
ven naar heerschappij, steunend op geldbezit.
H.
De ontbinding van den Duitschen Rijksdag.
Rijkskanselier Brüning en president von Hin
denburg houden voet bij stuk. De viering
van het eeuwfeest van België's onafhankelijk
heid. Egypte in beroering. Ook in Engelsch
Indië is de toestand nog ver van normaal.
De Duitsche rijksdag is vorige week vrij plot
seling ontbonden. De voorstellen der Regeering
om de financiën te sarneeren waren door de
afgevaardigden met een niet onbelangrijke
meerderheid verworpen. Rijkskanselier Brü
ning verklaarde daarop artikel 48 van de Grond
CAPABLANCA, de schaakmees ter, speelde Zondagavond in
het Berlijnsche Lunapark een spel met levende figuren.
wet van kracht, waardoor buiten den Rijksdag
om die regeeringsvoorstellen van kracht wer
den verklaard, 't Spreekt vanzelf, dat de meer
derheid daartegen in verzet kwam en er volg
de dan ook onmiddellijk een voorstel van de
socialisten om het befaamde artikel 48 buiten
werking te stellen. Pogingen tusschen Cen
trum en sociaal-democraten om tot een ver
gelijk te komen, mislukten en het voorstel der
laatsten werd door den Rijksdag bij meerder
heid van stemmen aanvaard. Maar de Rijkskan
selier had weer "pijlen op zijn boog. Hij had
reeds het door Hindenburg onderteekende do
cument in den zak, waarin de Rijksdag ont
bonden verklaard werd. Er zullen dus nieuwe
verkiezingen moeten plaats hebben. De datum
is reeds vastgesteld op 14 September aan
staande. Kanselier Brüning gaat niet voor een
klein gerucht op zij. En ook President Hinden
burg, als is hij dan zijn 81ste levensjaar inge
treden, laat niet met zich sollen. Hij zet wat hij
in het belang des lands acht door, voor zoover
de wet hem daartoe de macht geeft. Zoo stond
hij in het conflict tusschen den Rijkskanselier
en den Rijksdag om de saneering der finan
ciën met zijn volle autoriteit achter de regee
ring. En toen vorige week de feesten van het
Rijnland ter gelegenheid van de terugtrekking
der Fransche troepen werden ingezet, en alles
op zijn overkomst wachtte, eischte hij dat een
bond van oud-strijders in de gelegenheid zou
worden gesteld aan die feesten deel te nemen,
daar ook hij anders wegbleef. En hij kreeg zijn
zin! Een krasse figuur, die zijn laatste le
vensjaren verdienstelijk gebruikt, om orde te
scheppen in het door den oorlog zoo geslagen
rijk.
Onze Zuiderburen vieren op enthousiaste
wijze het 100-jarig onafhankelijk bestaan van
hun land, een viering waarbij ook Nederland
zich niet onbetuigd heeft gelaten. België en
Nederland kunnen naast elkaar gelukkig leven
en we gunnen onzen Belgischen vrienden alle
welvaart die we voor onszelf verhopen. Onze
oprechte gelukwensch culmineert in deze ge
dachte, dat Vlamingen en Walen elkander zul
len weten te vinden, dat het eeuwfeest een pe
riode van blijvende goede verstandhouding
tusschen deze beide stammen moge inluiden,
waarin beide vrije en rijke ontwikkeling vin
den op de basis van volle rechtsbevrediging.
In Egypte komen de laatste dagen ernstige
onlusten voor. De Wafdspartij welke aan de re
geering was en in het parlement over een groo
te meerderheid beschikte, is in conflict geraakt
met den koning. Deze heeft daarop de tegen
standers der Waf disten tot de regeering ge
roepen en het parlement ontbonden. Deze re-
geeringswisseling is een interne zaak des lands,
maar nu zij met ernstige woelingen gepaard
gaat, die wellicht tot een revolutie zouden kun
nen uitgroeien, kan Engeland, dat enorme be
langen bij het Suez-kanaal heeft, niet onver
schillig blijven. Het heeft eenige schepen naar
Alexandrië gestuurd, om leven en eigendom
der buitenlanders te beschermen. Er zijn in-
tusschen slachtoffers gevallen, waaronder ook
een Italiaan moet zijn, al wordt daartegenover
beweerd dat deze op straat aan een hartver
lamming zou zijn gestorven, en daarin vindt
Italië aanleiding tot het dreigement om ook
oorlogsschepen te sturen. Wat Engeland weer
niet met een vriendelijk oog zou aanzien.
Er worden weer pogingen aangewend om in
Britsch-Indië het lijdelijk verzet tegen het En
gelsch bestuur te beëindigen. Onderhandelin
gen met Ghandi moeten gaande zijn, maar de
leider der beweging tegen het Britsche gezag
is niet gemakkelijk. En het zou nog de vraag
zijn, of, wanneer hij toegaf, men hem nog zou
gehoorzamen, 't Is niet zoo moeilijk een dijk
door te breken; maar heel wat lastiger is het,
het water weer in zijn oude bedding terug te
voeren.
INGEZONDEN.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).
Onze nieuwe Heikant-parochie en St. Theresia-
Kerk.
Van bevriende zijde 'n opdracht tot paro
chie-stichting brengt nu eenmaal nieuwe vrien
den aan werd ons dezer dagen toegezonden
de Gooische Post met 'n aanstipping bij het
artikel:
„Roomsche liefde voor het Kerkgebouw".
Zeer dankbaar voor de belangstellende waar
deering van de ons opgedragen taak, de nieuwe
parochie Heikant te helpen grondvesten, mee-
nen wij 'n enkele zinsnede uit genoemd arti
kel onder de aandacht onzer katholieken te
mogen brengen.
„Onze kerken drukken liefdekracht en offer
geest uit! Zou onze toewijding bij het stichten
van de ontelbare heiligdommen niet uit de
ziel voortkomen, waar zou ze dan vandaan
moeten komen? Ze komt echter uit de ziel, naar
het woord van het evangelie: waar uw schat
is, daar zal ook uw hart zijn".
Naar aanleiding van dit evangelie-woord
heeft ook de Nijmeegsche professor dr. Gerard
Brom in zijn laatste werk zich de ontboeze-r
ming veroorloofd:
„Wij hangen ons hart aan de kerken, om
dat in die kerken onze schat is, onze vereerde,
onze aangebeden Heer en God.
„Geloofden wij dat niet zoo stellig, dan ston
den onze torens minder vast, dan klonken on
ze klokken niet zoo klaar, dan gloeiden onze
vensters niet zoo warm.
„Zooveel steenen onze kerken tellen, zooveel
biijken van trouw, want ieder geschenk be-
teekent een offer, en aan offers wordt de lief
de geweien".
Wij behoeven wel geen verderen uitleg te
geven, na des Bisschops woord, dat de Hei
kant-parochie (te Su. Jansteen) eenige steun
van zeer velen niet kan ontberen. Zeer terecht
heeft Monseigneur in zijn schrijven tot de ge-
ioovigen gericht, gewezen op het niet-bij-mach
te-zijn der parochianen om de geldelijke lasten
vei bonden aan het oprichten van een nieuwe
parochie alleen te dragen.
Gaarne, zeer gaarne zullen ze nu en ook
later dit blijkt ten overvloede uit hun in
schrijvingen voor de kerk doen, wat hun
mogelijk is.
Ten bewijze, dat de Heikant-parochianen op
eenige hulp van anderen zijn aangewezen, vol-
ge hier 'n korte beschrijving, zooals wij die
aantroffen in ons plaatselijk blad Zelandia:
„De buurtschap Heikant, vroeger jaren een
onbeduidende buitenwijk van de gemeente St.
Jansteeen, met haar slijkerige wegen (die men
er tegenwoordig nog wel vindt E. D.), krotach
tige woningen en armoedige bevolking, welke
nog weinig talrijk was, is, we zouden haast
zeggen, dank zij de groote wereldoorlog, als
het ware een dorp op zich zelf geworden. Voor
1914 leefden er de meeste menschen van den
veldarbeid, welke een weinig menschwaardig
bestaan opleverde.
„Er werd echter hier en daar wel zoo'n
klein huisvlasserijtje gevonden, maar ook dit
klein bedrijf bracht niet veel zoden aan den
dijk. De vlasbewerking stond toen nog op geen
hoog peil".
Intusschen is er een merkbare verbetering
gekomen, de klein-vlasindustrie heeft zich bij
werkmethodeverandering uitgebreid,- en al
moge het werkjaar 1929—1930 voor de vlas-
schers beduidende verliezen hebben meege
bracht, wij willen hopen dat deze malaise-toe-
stand weldra tot het verleden zal behooren en
wij hebben de sterke overtuiging, dat de nijve
re werkers van Heikant gereed staan om de
eerste kansen tot heropbloei van het bedrijf te
benutten.
Intusschen heeft de groot-industrie-bouw te
Sluiskil aan vele werkers uit de stil gelegde
vlasserijtjes een goede werkgelegenheid ver
schaft.
Ter oriënteering moge aan belangstellenden
medegedeeld worden, dat de St. Theresia-paro
chie met een bevolking van 1050 zielen zich
uitstrekt over het Zuid-Westelijk deel der ge
meente St. Jansteen, en dat de Belgische grens
langs de geheele lengte der parochie loopt.
Sinds enkele jaren heeft Heikant zijn bij
zondere school en tevens een Bewaarschool en
Naaischool bediend door de Zusters uit Ouden
bosch t. w. uit haar klooster te St. Jansteen:
elke dag rijden de Zusters per autobus op en
neer. Ter beoordeeling van de meerdere of min
dere noodzakelijkheid der nieuwe parochie
stichting zouden we nog kunnen mededeelen,
dat 'n kleine 1000 menschen bij 'n afstand van
tot 1 uur van de kerk verwijderd wonen en
een. ieder, die 'n weinig met de Zeeuwsche
landwegen op de hoogte is, ook al zijn ze dan
gekeid, mag even nagaan wat het zeggen wil,
dat die talrijke kinderen (de lagere school telt
156 leerlingen) en vooral ook de ouden van
dagen in de vele wintermaanden dien afstand
naar de kerk hebben af te leggen.
Wij willen vertrouwen, dat onder de veilige
schutse van de H. Theresia van het Kindje
Jezus de ons opgelegde taak, de stichting van
de nieuwe parochie tot een goed einde moge
komen, en dat mede door totstandkoming der
parochie het godsdienstig leven der nieuwe pa
rochianen hooger moge opbloeien.
Ter besparing van informatie-mogelijkheden
en mede om de St. Theresia-parochie van Hei
kant in de goedgunstigheid van velen te kun
nen aanbevelen, geven wij hier gaarne de
Franschman zou zeggen, a cause de ons Gi
ro-nummer N 164536, met het adres:
E. DOENS,
benoemd pastoor parochie Heikant.
Hulst.
