Transpireerende
No. 3638
Woensdag 9 Juli 1930
45ste Jaargang
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
KAPITALISME.
Het Geheim van den
Voddenraper.
s - 'aas
VERSCHIJNT elken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND
PDSfRElEHIHC Ho. 52418.
FEUILLETON.
(10)
oksels en voeten
(Wordt vervolgd.) I
DE ZEEUW
KOERIER
Bureaux van Redactie en Administratie
OOSTKADE 218, SAS-VAN-CENT
Telefoon 15 Telegramadres: Koerier
Abonnementsprijs 1.50 per 3 maanden,
of 5.25 per jaar, bij vooruitbetaling
Advertent iën 20 cent per regel, bij contract lager
ZEER KOOPKRACHTIGE
IEZER8KRINQ O
m, -g-F—l ^-i i
IT8TEKENO QE8CH IKT
VOOR PUBLIOITKIT
In onze vorige beschouwing hadden wij het
over „vreemde woorden". Wij pleitten toen
voor het gebruik van goede Nederlandsche
woorden waar dit eenigszins mogelijk is. Ie
mand, die spreekt of schrijft, doet dit immers
om anderen zijn gedachten te openbaren.
Welnu, dan is op de eerste plaats noodig, dat
hij zich verstaanbaar maakt. Arbeiders kun
nen in den regel met vreemde woorden niet
overweg. Zij eischen dus met recht, dat men
ronde Nederlandsche taal gebruikt.
Maar wij hebben reeds opgemerkt, dat dit
niet altijd mogelijk is en ook, dat sommige
vreemde woorden reeds zoodanig zijn ingebur
gerd, dat zij beter begrepen worden dan hunne
Nederlandsche vertaling.
En zoowel vreemde als Nederlandsche woor
den worden wel eens verkeerd aangewend. Ook
opzettelijk. Waar b.v. sommige partijen er be
lang bij hebben, om bepaalde denkbeelden on
der het volk te verspreiden, daar gebruiken zij
wel eens woorden in andere, dan hunne juiste
beteekenis.
Dit wekt veel misverstand. Vooral in den
geestesstrijd onzer dagen, Zoo hoort men ve
len dikwijls iets veroordeelen, wat zij zeiven
niet kwaad zouden achten, indien geen woor
den werden gebruikt in onjuiste beteekenis.
Sommige woorden zijn ook dubbelzinnig. Men
kan ze gebruiken in meer dan één beteekenis
Verkeerd gebruikt maakt de verwarring nog
grooter.
Nadat wij hier allerlei vereenigingsbelangen
hebben besproken, kan het daarom goed zijn,
dat wij nu eens verklaringen geven van som
mige veel gebruikte, maar niet altijd goed be
grepen woorden.
Wij nemen geen alfabetische volgorde in
acht en beginnen met het woord: kapitalisme.
Van dit woord wordt zeer dikwijls, vooral
door de socialisten (en dan met een bepaalde
bedoeling) een geheel verkeerd gebruik ge
maakt.
Het woord is afgeleid van „kapitaal", dat
eigenlijk geldsom beteekent, maar waarmede
in de volkshuisvesting wordt aangeduid de
vrucht van vroegeren arbeid, bestemd om bij
lateren arbeid behulpzaam te zijn: gereed
schappen, machines, vervoermiddelen, grond
stoffen enz.
En zoo moeten wij onder „kapitalisme" ver
staan een stelsel of een manier van voortbren
gen, waarbij gebruik gemaakt wordt van kapi
taal en waarbij men er naar streeft om dat
kapitaal niet slechts te onderhouden, maar ook
te vermeerderen. Men kan het zeer juist aldus
uitdrukken kapitalisme is de op gebruik en ver
meerdering van kapitaal ingestelde volkshuis
huishouding.
Niets kwaads dus. Integendeel. .Wie zich b.v.
van gereedschappen of machines bedient
maakt zfjn arbeid gemakkelijker. En het „ka-
'"'SPA Naar het Fransch van
RAOUL DE NA VERY. H
85)
Ik zou wel even dwaas moeten zijn, als ze
kere vrouwen, die een echtgenoot willen heb
ben, die haar lief heeft, en niet een vennoot,
die haar betaald; die een stil huiselijk geluk
wenschen en geen fjdele vermaken; die weder-
zijdsche gehechtheid willen, en geen vereeni-
ging van twee fortuinen, waaruit een misda
dige medeplichtigheid kan geboren worden.
Én driftig heengaande, sloot mevrouw Mon-
travers de deur achter zich toe, terwijl de ban
kier in zichzelven mompelde:
Wat zou dat nu moeten beteekenen?
Nauwelijks was Valerie in haar kamer terug
gekeerd of zij wierp zich weenend in Diana's
armen, terwijl zij snikte:
Diana, Diana, wat ben ik diep ongelukkig!
XX.
k De aarden pot bedreigt den ijzeren.
Mijnheer Nerval zat in zijn vertrek te ar
beiden, toen de huisknecht nauw hoorbaar de
deur opende en met een geheimzinnig voorko
men binnentrad. A
NU ALLES WEDSTRIJDEN HOUDT. De kellners van Rome organiseerden een wedstrijd
„breekbare waar" door de straten der stad. Tenminste een goede trai-ning voor het vak.
met
pitaal" van die machines of gereedschappen
moet ook worden uitgebreid. Men noemt dit
„kapitaalvorming". Dit is noodzakelijk. Had
den immers onze voorouders geen kapitaal ge
vormd, dan zouden we arm zijn. En werd thans
de kapitaalvorming verwaarloosd, dan zou in
de toekomst een toenemende bevolking vol
doende bestaansmiddelen missen.
In dezen zin zijn ook de socialisten voorstan
ders van het kapitalisme; want ook zij willen
aanwending en vermeerding van kapitaal.
Meeningsverschillen, maar ook misverstand,
onstaan eerst, wanneer men het eigendoms
recht in de zaak betrekt en aan „kapitalisme"
andere - beteekenissen geeft. Dit zullen wij aan-
toonen.
H.
Ingezonden Mededeellng
behandele men met Purolpoeder. Dit is het
meest afdoende middel daarvoor. Het kost
45 en 60 ct per bus en is evenals Purol,
verkrijgbaar bij Apoth. en Drogisten.
Ik heb immers gezegd, dat gij mij niet
moogt storen, Jozef, zei de fabrikant kortaf;
ik ontvang dezen morgen niemand.
Dat .heb ik ook geantwoord aan den man die
er op aandringt ontvangen te worden, maar..
Welnu!?....
Hij is in de wachtkamer gaan zitten, terwijl
hij mij toevoegde: ik zal wachten totdat mijn
heer Nerval klaar is.
En die man is?
Een soort van slecht, havenloos gekleed werk
man, die bij lange tusschenpoozen hier onder
steuning komt vragen.
Zijn naam? vroeg Nerval, hoe langer hoe
barscher.
Hij heeft dien op dit snippertje papier ge
schreven.
Laat zien.
Jozef nam een klein verlakt blaadje van de
schrijftafel zijner meester, legde er het grau
we stuk papier op en bood het den fabrikant
aan.
Deze wierp er even een oog op, en moest
zich geweld aan doen om bedaard te blijven.
Driftig frommelde hij het papier ineen, zocht
haastig onder de voor hem liggende papieren,
bladerde in zijn register om den tijd te heb
ben zijn ontroering te bedwingen, en zei ein
delijk kortaf, zonder den bediende aan te zien:
Breng dien man binnen!
Jozef boog en ging heen.
Nauwelijks was hij verdwenen, of een duivel
achtige woede vertrok het bleeke gelaat van
Nerval, zijn oogen schoten vuur, zijn lippen
verbleekten, zijn handen balden zich en hij
Zijne Heiligheid cfe Pa,us teekent de boosaar
digheid der vervolging in Rusland.
ingezonden
Als brief aan Kardinaal Pompili, z'n vicaris,
publiceerde de Paus, op den 2den Februari,
een belangrijk document over de godsdienst
vervolging in Rusland.
De brief begint zoo: „We zijn diep ontroerd
door de schandelijke en goddelooze boosaar
digheden, die onophoudelijk plaats hebben
en steeds erger worden
Het gaat recht tegen God en de zielen, die
er nog velen zijn in Rusland, dierbaar aan
Hem, om hunne vervolgingen.
De Paus teekent de heiligschennende woede
tegenover de priesters.
Maar de goddelooze beweging en de strijd
tegen den godsdienst bedoelt vooral de omkoo-
ping van de jongelingschap door de organisatie
van
DEN BOND DER GODDELOOZEN,
die de meest-materialistische, onzedelijke en
schandelijkste buitensporigheden als voorbeeld
geven.
De Paus doet ons denken aan al de moeite
die hij reeds deed:
hij gaf zulke excessen al aan in z'n consisto
rie-redevoeringen en in z'n zoo juist gepubli
ceerde encicliek.;
mompelde met gesmoorde stem:
Altijd die rollende rots? Hij zal mij verplet
teren als ik hem niet verbrijzel. Alles bezitten:
rijkdom, crediet, goeden naam, en het vermo
gen om van dat alles te genieten, indien die
man mijn geluk niet in weg stond.
Die woorden, met tusschenpoozen uitgestoo-
ten, vermengd met godslasteringen, leverden
het bewijs, dat Nerval den man, die hem zoo
te ongelegener ure kwam spreken, niet geheel
welwillend zou ontvangen. De fabrikant lag in
een armstoel achterover geleund, en verfrom
melde met zenuwachtigen drift de voor hem
liggende losse bladen papier, toen de deur open
ging om den bezoeker door te laten.
Deze wachtte tot Jozef het voorhangsel weer
dichtgeschoven en de dik bekleede deur ge
sloten had; toen hij verzekerd meende te zijn,
dat niemand zijn onderhoud met den fabrikant
zou kunnen afluisteren, naderde hij de
schrijftafel, leunde er met een hand op en zei-
de, terwijr hij Nerval met spottenden, onbe-
schaamden blik aanzag:
Hier ben ik!
Wat wilt ge alweer? vroeg de millionnair.
Alweer? Dat klinkt als 'n verwijt! Zoo ont
vangt men geen menschen, die ons van dienst
zijn geweest, op wier verkleefdheid men in ze
kere oogenblikken van afgunst en openhartig
heid vertrouwen genoeg gesteld heeft, om tot
hun te zeggen: Doe dit, mijn goede naam, mijn
fortuin hangt er van af! gij soms ondankbaar
wezen, mijnheer Nerval?
Ter zake? Laat er ons een eind aan maken.
Wat verlangt gü?
hij richtte een commissie op speciaal voor
Rusland;
hij verrijkte 't gebed, dat iedere katholiek
meermalen daags bidt.: „Verlosser der wereld
red Rusland." met aflaten;
hij organiseerde redevoeringen over de Russi
sche vervo'gingen door middel van 't Pause
lijke Oostersche Instituut.
MAAR DE BESPOTTINGEN NEMEN TOE.
DUIZENDEN KERKEN ZIJN GESLOTEN;
HEILIGEN BEELDEN ZIJN VERBRAND.
DE ZONDAG ONTHEILIGD;
MEN DRINGT DEN ARBEIDER AFVAL
OP;
MEN ORGANISEERT PROCESSIES TER
BESPOTTING VAN DE HEILIGE SACRA
MENTEN, VOOR DE OOGEN VAN DE DI
PLOMATEN IN MOSKOU ZELF.
Pius XI roept de geloovigen op ter hulp. Hij
vraagt dat alle katholieken hunne gebeden zul
len vereenigen, opdat die verschrikkelijke toe
stand verdwijne.
Zeker zullen alle katholieken beantwoorden
aan den oproep van onzen geliefden Vader den
Paus.
„Verlosser der wereld red Rusland".
Vertaald uit 't Esperanto
Esper Katolika No 76
ADECA.
Geld!
Betaalt mijn kassier u niet iedere maand een
vaste som uit?
Ja, ik sta op de lijst van uw bedeelden voor
een som van twaalf honderd francs 's jaars. De
in uw werkplaatsen verminkte werklieden ko
men denzelfden dag, om zich het verlies van
een arm, een been of een oog te laten vergoe
den; dat zijn de invalieden van den arbeid;
hetgeen gij hun geeft hebben zij eerlijk ver
diend. Dat jaargeld is hun voldoende, met de
getuigenis van hun geweten; maar dit is het
geval niet met Camourdas!
't Is 'n overeenkomst, die wij met elkander
hebben aangegaan, sprak de fabrikant; ik stel
de ze voor, gij hebt ze aangenomen; 't Is dus
een afgedane zaak; gij komt aan de kas, gij
ontvangt uw honderd francs; in mijn huis. in
mijn bijzondere vertrekken hebt ge niets te ma
ken.
Meent ge dat? hernam Camourdas, nog al
tijd met hetzelfde spottend voorkomen. Maar
ge hebt ongelijk, en het bewijs daarvan is, dat
ik hier ben; ik verzocht ontvangen te worden,
en ik ben toegelaten; ik heb u willen spreken!
en ik spreek!
Goed! hernam Nerval, spreek dan, wat hebt
gij mij te zeggen?
Mijn jaargeld is te klein.
Zes maanden geleden hebt ge mij om een
extra toelage gevraagd, ik heb u die toege
staan, met de waarschuwing, dat het voor de
de laatste maal was.